Analiza wskaźnikowa
Plan wykładu Istota analizy wskaźnikowej Miejsce analizy wskaźnikowej w analizie ekonomicznej przedsiębiorstwa Analiza płynności Analiza zadłużenia Analiza sprawności działania Analiza rentowności
Definicja analizy finansowej Przedmiotem analizy finansowej są wielkości ekonomiczne, charakteryzujące działalność jednostki gospodarczej, które są wyrażone w jednostkach pieniężnych.Zwłaszcza chodzi tu o zasoby finansowe,stan finansowy oraz wyniki działalności gospodarczej. Analiza finansowa jest najważniejszym narzędziem badawczym oceny działalności jednostek gospodarczych.
Miejsce analizy finansowej w analizie ekonomicznej przedsiębiorstwa Analiza ekonomiczna Analiza działalności przedsiębiorstwa Analiza otoczenia Analiza techniczno- ekonomiczna Analiza finansowa otoczenia ogólnego szczegółowego Analiza powiązań przedsiębiorstwa z otoczeniem
Analiza techniczno-ekonomiczna Analiza finansowa Analiza produkcji Analiza zatrudnienia i wydajności pracy Analiza środków trwałych Analiza gospodarki materiałowej Analiza postępu technicznego Analiza sytuacji majątkowej Analiza sytuacji finansowej Analiza wyniku finansowego Analiz przychodów Analiza kosztów Analiza przepływów pieniężnych Analiza ekonomiczna
Analiza wskaźnikowa Analiza wskaźnikowa jest to metoda badań analitycznych polegająca na obliczaniu wskaźników na podstawie danych zawartych w sprawozdaniach finansowych i ich ocenie porównawczej w czasie i przestrzeni.
Podstawowy cel analizy wskaźnikowej Dostarczenie odpowiednio przetworzonych informacji analitycznych, które są potem wykorzystywane do oceny jednostek gospodarczych i podejmowania decyzji.
Pytania, na które dostarcza odpowiedzi analiza finansowa Czy działalność przedsiębiorstwa była efektywna i czy ta efektywność ulegnie poprawie czy pogorszeniu w przyszłości? Czy zgromadzone środki rzeczowe i zespół pracowników są racjonalnie wykorzystywane i czy gwarantują realizacje zadań bieżących i przyszły rozwój firmy? Czy stan finansowy przedsiębiorstwa gwarantuje terminową realizację bieżących płatności? Jakie są mocne i słabe strony zarządzania finansami w firmie? Jakie występują bariery zarządzania przedsiębiorstwem i jakie są możliwości ich pokonania?
Generalnie do głównych celów analizy można zaliczyć: 1. Przewidzenie przyszłych zdarzeń stanowiących zagrożenie dla przedsiębiorstwa na podstawie znajomości relacji historycznych. 2. Porównanie wyników przedsiębiorstwa z własnymi wynikami historycznymi oraz wynikami firm konkurencyjnych (w branży) w celach optymalizacyjnych.
Analizy wskaźnikowej wykorzystywana jest przez: menedżerów – w podejmowaniu decyzji dotyczących sprawnego funkcjonowania przedsiębiorstwa, kredytodawców – w ocenie zdolności firmy do samofinansowania, udziałowców firmy – w ocenie wielkości dywidendy i zyskowności akcji.
Ocena wskaźników finansowych W zależności od rodzaju przyjętej podstawy odniesienia rozróżnia się następujące kierunki porównań: porównania ze wskaźnikami okresów ubiegłych lub przyszłych, porównywania ze wskaźnikami postulowanymi, porównania ze wskaźnikami innych jednostek gospodarczych.
Wskaźniki Mogą przedstawiać relacje: obrazujące zależności zachodzące pomiędzy pozycjami jednego sprawozdania: bilansu (wskaźniki bilansowe), rachunku zysków i strat (wskaźniki wynikowe) Zależności zachodzące pomiędzy pozycjami różnych sprawozdań (wskaźniki mieszane).
Cztery główne kategorie Analiza płynności - dostarcza informacje na temat źródeł gotówki znajdujących się w przedsiębiorstwie przeznaczonej na regulowanie bieżących zobowiązań. Analiza aktywności - określa sposób wykorzystania aktywów będących pod kontrolą przedsiębiorstwa w celu generowania przychodów ze sprzedaży. Analiza zadłużenia (Wypłacalności) - sprawdza strukturę kapitału (pasywów) pod kątem zdolności spółki do regulowania zobowiązań (zwłaszcza długoterminowych, które wykraczają poza ramy analizy płynności). Analiza rentowności - Mierzy wielkość zysku, jaki wypracowuje firma w relacji do jej przychodów i zainwestowanego kapitału
Potrzeby informacyjne Grupa wskaźników Jakie jest zagrożenie dla istnienia przedsiębiorstwa w najbliższym czasie? Analiza płynności finansowej (pozwala stwierdzić jaka jest zdolność przedsiębiorstwa do regulowania wymagalnych w terminie zobowiązań) Jakie jest zagrożenie dla istnienia przedsiębiorstwa w długim okresie? Analiza wypłacalności długoterminowej pozwala stwierdzić jaka jest zdolność przedsiębiorstwa do regulowania wszystkich zobowiązań. Jakie są sposoby postępowania które mogą uchronić przedsiębiorstwo przed zakończeniem istnienia lub umożliwia lepsze wykorzystanie obecnych źródeł ? Jakie są sposoby zwiększania istniejących korzyści? Analiza sprawności zarządzania pozwala stwierdzić jakie są umiejętności kadry w zakresie zarządzania całym przedsiębiorstwem i jego częściami. Jaki jest rozmiar już osiąganej korzyści i potencjalnych korzyści Analiza rentowności pozwala stwierdzić jakie są korzyści finansowe z prowadzonej działalności.
Wszystkie powyższe kategorie są wzajemnie powiązane i należy rozważać je łącznie. Analiza finansowa opiera się na zintegrowanym użyciu wielu wskaźników, a nie wybiórczym kilku wybranych.
Obszar I - Płynność finansowa Analiza płynności dostarcza informacje na temat źródeł gotówki znajdujących się w przedsiębiorstwie przeznaczonej na regulowanie bieżących zobowiązań.
Płynność finansowa niezbędna w utrzymaniu ciągłości gospodarowania, informuje o zdolności firmy do wywiązywania się z krótkoterminowych zobowiązań, w długich okresach stanowi warunek dynamicznego rachunku ekonomicznego efektywności inwestycji.
Wskaźnik bieżącej płynności (ang. current ratio) = aktywa bieżące (obrotowe) / pasywa bieżące (zobowiązania krótkoterminowe) III stopień płynności
Wskaźnik bieżącej płynności (ang. current ratio) Im większa wartość wskaźnika, tym większa jest płynność przedsiębiorstwa. Spadek wartości poniżej 1 może być odbierany jako utrata płynności, czyli brak wystarczającej ilości aktywów płynnych na pokrycie bieżących zobowiązań
Optymalny poziom stopnia płynności: III stopień płynności traktowany w przedsiębiorstwie jako wskaźnik bezpieczeństwa w zakresie płynności środków, z uwagi na rozbieżność występującą pomiędzy terminami spłaty zobowiązań, a możliwościami dokonywania wypłat – środki obrotowe ogółem powinny z nadmiarem pokrywać bieżące zobowiązania, Literatura podaje, że wartość tego wskaźnika powinna znaleźć się w przedziale od 1,2 do 2, ale w praktyce często wymaga się, aby majątek obrotowy dwukrotnie przewyższał wartość bieżących zobowiązań (2,0). Wskaźnik bardzo silnie zróżnicowany branżowo.
Wskaźnik płynności szybki (ang. quick ratio) = (aktywa bieżące – zapasy - rozliczenia międzyokresowe) / pasywa bieżące II stopień płynności,
Wskaźnik płynności szybki (ang. quick ratio) Im większa wartość wskaźnika, tym większa jest płynność przedsiębiorstwa.
Optymalny poziom stopnia płynności: II stopień płynności w celu pokrycia zobowiązań bieżących ustala się wartość płynnych środków obrotowych, obejmujących głównie środki pieniężne, należności i papiery wartościowe przeznaczone do obrotu, w literaturze proponuje się, by wskaźnik II stopnia kształtował się w granicach 1,0.
Wskaźnik płynności bardzo szybki (ang. cash ratio) = środki pieniężne / pasywa bieżące I stopień płynności.
Wskaźnik płynności bardzo szybki (ang. cash ratio) Im większa wartość wskaźnika, tym większa jest płynność przedsiębiorstwa.
Optymalny poziom stopnia płynności: I stopień płynności w praktyce płynność I stopnia jest bardzo niska, gdyż nadmierna płynność wywiera negatywny wpływ na poziom rentowności.
= należności krótkoterminowe / zobowiązania krótkoterminowe Wskaźnik pokrycia zobowiązań należnościami (ang. receivables to current liabilities ratio) = należności krótkoterminowe / zobowiązania krótkoterminowe Powinien być większy od jedności. Jest silnie zróżnicowany branżowo.
Za minimalny poziom można przyjąć wartość równą 1. Wskaźnik pokrycia zobowiązań należnościami (ang. receivables to current liabilities ratio) Im większa wartość wskaźnika, tym większa jest płynność przedsiębiorstwa Za minimalny poziom można przyjąć wartość równą 1.
Obszar II - Zadłużenie
wskaźnik ogólnego zadłużenia wskaźnik ogólnego zadłużenia = (zobowiązania ogółem / aktywa ogółem) x 100% wskaźnik określa udział zobowiązań w finansowaniu majątku przedsiębiorstwa, wysoki wskaźnik świadczy o dużym ryzyku finansowym – utracie zdolności do zwrotu długów, wg standardów zachodnich, jeżeli nie została zachwiana równowaga między kapitałem obcym a kapitałem własnym, wskaźnik ten powinien oscylować w przedziale 0,57 – 0,67.
wskaźnik zadłużenia długoterminowego, wskaźnik zadłużenia długoterminowego = zobowiązania długoterminowe / kapitał własny wskaźnik długu, ryzyka – dotyczy długów spłacanych w okresie dłuższym niż rok od daty sporządzenia bilansu, zadowalający poziom tego wskaźnika wynosi 0,5, wskaźnik wyższy niż 1,0 świadczy, że zobowiązania długoterminowe są wyższe niż kapitał własny, za racjonalny wskaźnik długu przyjmuje się przedział 0,5 – 1,0.
Wskaźnik zastosowania kapitału własnego Wskaźnik zastosowania kapitału własnego = kapitał własny wraz z udziałami mniejszości/ aktywa trwałe Ukazuje, w jakim stopniu aktywa trwałe są finansowane przez kapitał pochodzący od udziałowców lub akcjonariatu. Im wyższy, tym lepiej
Wskaźnik zastosowania kapitału obcego Wskaźnik zastosowania kapitału obcego = zobowiązania i rezerwy/aktywa obrotowe W celu przeprowadzenia analizy finansowej przedsiębiorstwa, przez zobowiązania rozumie się również rezerwy na zobowiązania i rozliczenia międzyokresowe znajdujące się po stronie pasywów.
Wskaźnik ogólnej sytuacji finansowej Wskaźnik ogólnej sytuacji finansowej = wskaźnik zastosowania kapitału własnego * wskaźnik zastosowania kapitału obcego Podobnie jak powyższe dwa wskaźniki przedstawia relacje pomiędzy źródłami finansowania, a aktywami przedsiębiorstwa. Uznaje się, iż rosnące wartości wskaźnika oznaczają poprawę sytuacji finansowej spółki.
Obszar III – Sprawność działania (aktywność)
Wskaźnik rotacji zapasów wskaźnik obrotu zapasami = zapasy/średni dzienny przychód ze sprzedaży informuje ile razy w ciągu badanego okresu nastąpi „odnowienie” stanu zapasów, wzrost wskaźnika oznacza, że zapasy wystarczają na coraz mniejszą liczbę dni sprzedaży, wzrost wskaźnika – zmniejszenie kosztów magazynowania, uwolnienie kapitału obrotowego zaangażowanego w zapasach, wzrost wskaźnika – wzrost ryzyka niemożliwości zaspokojenia potrzeb odbiorców lub zachwiania rytmiczności produkcji.
Średni dzienny przychód ze sprzedaży Średni dzienny przychód ze sprzedaży = sprzedaż netto/365 dni
Rotacja należności wskaźnik rotacji należności = sprzedaż netto / średni dzienny przychód ze sprzedaży wskaźnik rotacji należności określa ile razy w ciągu roku firma odtwarza stan swoich należności,
Rotacja zobowiązań (wskaźnik spłaty zobowiązań ) Wskaźnik spłaty zobowiązań = zobowiązania krótkoterminowe/ średni dzienny przychód ze sprzedaży w dniach - okres płacenia zobowiązań w dniach wskazuje, jaki jest średni czas regulowania zobowiązań w przedsiębiorstwie, - im czas spłaty zobowiązań jest dłuższy, tym mniejsze są potrzeby w zakresie kapitału obrotowego, porównanie wskaźnika z terminem spłaty należności umożliwia ocenę zdolności regulowania zobowiązań przedsiębiorstwa w terminie ich płatności.
Obszar IV - Rentowność
Rentowność sprzedaży (rentowność brutto) wskaźnik rentowności sprzedaży brutto (rentowność brutto) = (zysk przed opodatkowaniem / sprzedaż netto) x 100% Może, ale nie musi być podawany w procentach. wielkość wskaźnika jest niezależna od stopy opodatkowania zysku, odzwierciedla politykę cen przedsiębiorstwa oraz zysk, jaki generuje ono poprzez określoną wielkość sprzedaży, zaleca się ustalanie tego wskaźnika na podstawie zysku osiągniętego z działalności podstawowej.
Rentowność sprzedaży (rentowność netto) wskaźnik rentowności sprzedaży netto (rentowność netto) = (zysk netto / sprzedaż netto) x 100% Może, ale nie musi być podawany w procentach. wskaźnik określany zwrotem ze sprzedaży, informuje o udziale zysku po opodatkowaniu w wartości sprzedaży, czyli jaką marżę zysku przynosi dana wartość sprzedaży, im niższy poziom wskaźnika, tym większa wartość sprzedaży powinna być zrealizowana dla określonej kwoty zysku, większa wartość wskaźnika oznacza korzystniejszą kondycję finansową firmy, podniesienie rentowności netto oznacza wzrost efektywności sprzedaży, gdyż każda złotówka sprzedaży generuje dodatkowy zysk,
Rentowność majątku (rentowność aktywów, ROA) wskaźnik rentowności majątku = (zysk netto / wartość majątku ogółem) x 100% wskaźnik określany również zwrotem z majątku (return on assest - ROA), wyznacza ogólną zdolność aktywów przedsiębiorstwa do generowania zysku, im wartość wskaźnika wyższa, tym korzystniejsza sytuacja finansowa firmy, wskaźnik stanowi ogólny miernik podnoszenia efektywności gospodarowania w przedsiębiorstwie, wielkość wskaźnika determinuje szereg różnorodnych czynników, niekiedy o przeciwnym kierunku oddziaływania.
Rentowność finansowa (rentowność kapitału własnego, ROE) wskaźnik zyskowności kapitału własnego (rentowności kapitału własnego, ROE) = (zysk netto / kapitał własny) x 100% Może być wyrażony w procentach, ale nie musi. wyższa wartość wskaźnika zwrotu kapitału oznacza korzystniejszą sytuację finansową przedsiębiorstwa, wyższa efektywność kapitału własnego stwarza możliwość uzyskania wyższych dywidend oraz dalszego rozwoju przedsiębiorstwa.