mgr inż. Paweł Sałek ekspert PARP w obszarze ochrona środowiska. „Wykorzystanie funduszy strukturalnych 2007-2013, a światowe tendencje rozwoju firm w zakresie ochrony środowiska” Innowacje w ochronie środowiska energetyka a zmiany klimatu mgr inż. Paweł Sałek ekspert PARP w obszarze ochrona środowiska. 1 1

Spis treści 1. Uwarunkowania prawno - polityczne Unii Europejskiej, a wyzwania dla przedsiębiorców w Polsce. 2. Energetyka przyszłości – odnawialne źródła energii: Biomasa Energetyka wiatrowa Energia geotermalna Energia wodna 3. Paliwa przyszłości: Biopaliwa Biopaliwa II generacji 4. Rozwój technologii efektywnych energetycznie. 2

Uwarunkowania prawno - polityczne Unii Europejskiej a wyzwania dla przedsiębiorców w Polsce. 3

Pakiet Energetyczno – Klimatyczny. Dyrektywa ramowa dotycząca promocji wykorzystania odnawialnych źródeł energii (OZE). Decyzje w sprawie redukcji emisji gazów cieplarnianych do roku 2020. Nowelizacja i rozszerzenie systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych. Dyrektywa w sprawie geologicznego wykorzystania dwutlenku węgla. 4

Dyrektywa ramowa dotycząca promocji wykorzystania odnawialnych źródeł energii Dyrektywa przyjęta 17 grudnia 2008 r. przez Parlament Europejski. Pełna nazwa: Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/.../WE w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych. Określa obowiązkowe krajowe wartości docelowe w odniesieniu do całkowitego udziału energii ze źródeł odnawialnych w ostatecznym zużyciu energii brutto i w odniesieniu do udziału energii ze źródeł odnawialnych w transporcie. 5

Definicja „energia ze źródeł odnawialnych” oznacza energię pochodzącą z odnawialnych źródeł niekopalnych: energię wiatru, energię promieniowania słonecznego, energię geotermalną, aerotermalną i hydrotermalną i energię oceanów, hydroenergię, energię pozyskiwaną z biomasy, gazu pochodzącego z wysypisk śmieci, oczyszczalni ścieków i ze źródeł biologicznych (biogaz). 6

Zjednoczone Królestwo Podział celu – 20% do 2020r. S 2005 - Udział energii ze źródeł odnawialnych w ostatecznym zużyciu energii brutto w 2005 r. S 2020 - Docelowy udział energii ze źródeł odnawialnych w ostatecznym zużyciu energii brutto w 2020 r. Państwa S 2005 S 2020 Belgia 2,2 % 13 % Dania 17% 30% Niemcy 5,8% 18% Polska 7,2 % 15% Irlandia 3,1% 16% Francja 10,3% 23% Portugalia 20,5% 31% Zjednoczone Królestwo 1,3% 7 7

Decyzja w sprawie redukcji emisji gazów cieplarnianych do roku 2020 Rada Europejska zobowiązała się do zmniejszenia do 2020 r. łącznych emisji gazów cieplarnianych we Wspólnocie o co najmniej 20% w stosunku do poziomu z 1990r. a nawet o 30% pod warunkiem, że inne kraje rozwinięte zobowiążą się do porównywalnego obniżenia emisji, a bardziej zaawansowane gospodarczo kraje rozwijające się wniosą odpowiedni wkład na miarę swych zobowiązań i możliwości. Decyzja RE stwierdziła, że do roku 2050 światowa emisja gazów cieplarnianych powinna zostać zmniejszona o co najmniej 50% w stosunku do poziomu z 1990r. 8

Nowelizacja i rozszerzenie systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych Liczba uprawnień w skali całej Wspólnoty powinna zmniejszać się w sposób liniowy poczynając od wartości z połowy okresu 2008-2012. Liczba uprawnień powinna być corocznie zmniejszana o 1,74% liczby uprawnień przyznanych przez państwa członkowskie zgodnie z decyzjami Komisji dotyczącymi przedłożonych przez te państwa krajowych planów rozdziału na lata 2008-2012, tak by system wspólnotowy pozwolił w ekonomicznie efektywny sposób zrealizować zobowiązanie Wspólnoty do łącznego ograniczenia emisji o co najmniej 20% do roku 2020. 9

Zmiany zasad gry Podstawową zasadą przyznawania uprawnień będzie ich sprzedaż w drodze licytacji, ponieważ jest to najprostszy system, uważany również powszechnie za najbardziej wydajny ekonomicznie i sprawiedliwy. 10 10

Nowe rozwiązania w systemie handlu emisjami 88% całkowitej ilości przydziałów przeznaczonych do sprzedaży w drodze licytacji powinno zostać rozdzielonych między państwa członkowskie odpowiednio do udziału ich emisji w systemie wspólnotowym za rok 2005 lub ich średnich emisjach w latach 2005–2007, w zależności od tego, która z tych wielkości jest większa. 11 11

Mechanizm solidarnościowy 10% całkowitej liczby uprawnień powinno być rozdzielonych z korzyścią dla państw członkowskich o niższym niż średnia europejska poziomie życia w interesie solidarności i wzrostu we Wspólnocie i powinno zostać wykorzystane do ograniczenia emisji oraz dostosowania do skutków zmian klimatu. 12 12

Nagroda dla pilnych Dalsze 2% całkowitej ilości przydziałów przeznaczonych do sprzedaży w drodze licytacji powinno zostać rozdzielone między państwa członkowskie, których emisje gazów cieplarnianych w roku 2005 były co najmniej 20% niższe od dopuszczalnych poziomów emisji przewidzianych dla nich na mocy protokołu z Kioto. 13 13

Nowe źródło funduszy Przeznaczenie co najmniej 50% dochodów ze sprzedaży uprawnień w drodze licytacji na ograniczenie emisji gazów cieplarnianych i przystosowanie się do skutków zmian klimatu, finansowanie prac badawczo-rozwojowych w zakresie ograniczenia emisji oraz działań przystosowawczych, rozwój energii ze źródeł odnawialnych. 14 14

Nowi uczestnicy rynku i nowe mechanizmy Włączono dodatkowe sektory do systemu handlu emisjami (N2O). Dla instalacji których emisje nie przekraczają progu 25 000 ton CO2 rocznie – równoważnie środki mające na celu ograniczenie gazów cieplarnianych. 15 15

Dyrektywa w sprawie geologicznego wykorzystania dwutlenku węgla Wychwytywanie i geologiczne składowanie dwutlenku węgla (CCS) Proces ten polega na wychwytywaniu dwutlenku węgla (CO2) z instalacji przemysłowych, jego transporcie na składowisko i zatłoczeniu do odpowiedniej podziemnej formacji geologicznej w celu stałego składowania. 16

Poprawa efektywności energetycznej Celem Unii Europejskie jest osiągnięcie poprawy efektywności energetycznej o 20% do roku 2020. 17

Niezbędne bodźce realizacji celów politycznych „system wsparcia” oznacza każdy instrument, system lub mechanizm stosowany przez państwo członkowskie lub grupę państw członkowskich, który promuje wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych. 18 18

Oczekiwane działanie ze strony Komisji Europejskiej Lepsze wykorzystanie funduszy strukturalnych i programów ramowych; Lepsze i szersze wykorzystanie funduszy pochodzących z Europejskiego Banku Inwestycyjnego oraz innych publicznych instytucji finansowych; Lepszy dostęp do kapitału ryzyka, zwłaszcza poprzez analizę wykonalności mechanizmu finansowego opartego na podziale ryzyka dla inwestycji w energię ze źródeł odnawialnych w Unii Europejskiej; Lepszą koordynację finansowania wspólnotowego i krajowego oraz innych form wsparcia; Lepszą koordynację wsparcia inicjatyw dotyczących energii odnawialnej, których powodzenie zależy od działań podejmowanych przez podmioty działające w kliku państwach członkowskich. 19 19

Energetyka przyszłości odnawialne źródła energii 20 20

Polski sektor energetyczny Szybko rosnące zapotrzebowanie na energię. Starzejący się majątek wytwórczy, przesyłowy, dystrybucyjny. Pogarszające się bezpieczeństwo dostaw nośników energii. Obniżenie niezawodności dostaw energii – awarie systemów. Zaostrzające się wymagania środowiskowe. 21 21

Potencjał zasobów odnawialnych Stopień wykorzystania odnawialnych źródeł energii zależy od ich zasobów i technologii. Największy potencjał do wykorzystania w Polsce ma biomasa (uprawy energetyczne, drewno opałowe, odpady rolnicze, przemysłowe i biogaz) oraz energia wiatrowa. W dalszej kolejności plasuje się energia wodna i geotermalna. 22 22

Krajowy potencjał techniczny OZE Energia słoneczna 1 340 PJ/rok Energia wiatru 36 PJ/rok Energia wody 43 PJ/rok Energia geotermalna 200 PJ/rok Energia biomasy 895 PJ/rok Łącznie 2 514 PJ/rok Zapotrzebowanie na energię pierwotną ok. 4 000 PJ/rok Źródło: Strategia rozwoju energetyki odnawialnej, 2000 23 23

Decentralizacja produkcji energii Wykorzystanie lokalnych źródeł energii. Większe bezpieczeństwo dostaw w skali lokalnej. Mniejsze straty przesyłowe. Źródło dochodów i miejsc pracy na szczeblu lokalnym. Rozwój małych i średnich przedsiębiorstw. 24 24

Obowiązek zakupu energii z OZE Spółki obrotu, pełniące obowiązki sprzedawcy z urzędu (obecnie spółki obrotu wydzielone z dawnych zakładów energetycznych), mają obowiązek zakupu energii OZE, oferowanej przez wytwórców po średniej cenie z poprzedniego roku. 25 25

System zielonych certyfikatów Świadectwo wydawane jest producentom energii elektrycznej z OZE na określony wolumen energii. Świadectwa są następnie rejestrowane na giełdzie gdzie stają się przedmiotem obrotu. 26 26

System zielonych certyfikatów Popyt na świadectwa pochodzenia kreuje ciążący na wszystkich przedsiębiorcach energetycznych obowiązek przedstawiania ich Prezesowi URE do umorzenia. W roku 2008 – 7% udziału w energii sprzedanej odbiorcom końcowym, w 2009r. – 8,7% od 2010r. – 10,4%. 27 27

Opłata zastępcza Wysokość opłaty zastępczej, w roku 2008 wynosi 248,46 zł/MWh i jest corocznie waloryzowana o wskaźnik inflacji. Opłata zastępcza wnoszona jest na konto Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. 28 28

Krajowe programy wsparcia Program dla przedsięwzięć w zakresie odnawialnych źródeł energii i obiektów wysokosprawnej kogeneracji ogłoszony przez NFOŚiGW ze środków zgromadzonych w wyniku uiszczenia opłaty zastępczej. Budżet programu ustalony jest na kwotę 1,5 mld zł na lata 2009 - 2012 w podziale na klasy przedstawione poniżej. 29 29

Rodzaje przedsięwzięć przewidzianych do wsparcia Klasa Rodzaje przedsiewziec Alokacja budzetu A • Wytwarzania energii cieplnej przy uzyciu biomasy (źródła rozproszone o mocy poniżej 20 MWt). • Wytwarzania energii elektrycznej i ciepła w skojarzeniu przy użyciu biomasy (źródła rozproszone o mocy poniżej 3 MWe). • Wytwarzania energii elektrycznej i/lub ciepła z wykorzystaniem biogazu powstałego w procesach odprowadzania lub oczyszczania ścieków albo rozkładu szczątek roślinnych i zwierzęcych. 40% B • Elektrownie wiatrowe o mocy poniżej 5MWe. 25% C • Pozyskiwanie energii z wód geotermalnych. • Elektrownie wodne o mocy poniżej 5 MWe. 20% D • Wysokosprawna Kogeneracja bez użycia biomasy. 15% 30 30

Forma i warunki dofinansowania Oprocentowane pożyczki. Kwota pożyczki: od 4 mln zł do 50 mln zł. Stałe oprocentowanie: 6% w skali roku. Okres finansowania: do 15 lat od pierwszej wypłaty. Wysokość pożyczki: do 75% kosztów kwalifikowanych przedsięwzięcia. Możliwość umorzenia do 50% pożyczki. 31 31

Reglamentacja pozwoleń emisyjnych w energetyce Dyrektywa 2001/80/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2001 r. w sprawie ograniczenia emisji niektórych zanieczyszczeń do powietrza z dużych obiektów energetycznego spalania. Dostosowanie poziomów emisji SO2 i NOx do wielkości wynikających z zapisów w Traktacie o Przystąpieniu Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej. 32 32

Wsparcia dla producentów ciepła z OZE W Polsce jest brak, ale projektowane są regulacje zakładające instrumenty wsparcia o charakterze podatkowym. Dania stosuje subwencje/dotacje dla odnawialnych źródeł. Niemcy ustaliły stałe taryfy zakupu zielonej energii. 33 33

Biomasa Biomasa jako podstawowy surowiec energetyczny (tj. drewno i odpady drewno podobne, trociny, wióry, zrębki drzewne, kora, brykiety drzewne, pelety) istotny w energetyce i elektrociepłowniach jako paliwo wykorzystywane do współspalania celem realizacji zobowiązań środowiskowych. 34 34

Udział poszczególnych źródeł energii w produkcji energii pierwotnej na świecie w 2003r. Źródło: www.biomasa.org. 35 35

Biomasa jako substrat w fermentacji metanowej i produkcji biogazu Sektor energetycznego wykorzystania biogazu w Polsce liczy już sobie 30 lat. Wykorzystanie biogazu rozpoczęło się w latach osiemdziesiątych wg projektów IBMER. Obecnie branża biogazowni w Polsce wchodzi w fazę dynamicznego rozwoju tj. biogazownie rolnicze, biogazownie na oczyszczalniach ścieków oraz odgazowywanie wysypisk. Źródło: Ocena stanu i perspektywy produkcji krajowej urządzeń dla energetyki odnawialnej. Instytut Energetyki Odnawialnej (EC BREC IEO). 36 36

Energetyka wiatrowa Udział energetyki wiatrowej w roku 2007r. w Europie osiągnął 3% tj. 98 TWh, a zakłada się że wzrośnie on nawet do 25% w roku 2030r. Moc zainstalowania w energetyce wiatrowej w roku 2007r. osiągnęła poziom ponad 56 GW. (ponad 8 GW zainstalowano w roku 2007) Obroty ze sprzedaży turbin wiatrowych w roku 2007 wyniosły około 10 mld euro. Źródła: Nowa energia 37 37

Liderzy energetyki wiatrowej Niemcy są światowym liderem w produkcji oraz liczbie instalacji elektrowni wiatrowych. Przemysł energetyki wiatrowej oparty jest na kilku dużych firmach. Potencjał elektrowni wiatrowych został już w dużej mierze wykorzystany, brak nowych lokalizacji. W 2006r. aż 60% ich przychodów pochodziło z eksportu technologii. 38 38

Mapa wietrzności Polski 39 39

Możliwości i plany Strategia rozwoju energetyki odnawialnej określa potencjał energii wiatrowej na 10 TWh/rok (zainstalowane 8 000 MW). Polityka Energetyczna 2025 zakłada instalację 2 000 MW mocy elektrowni wiatrowych do 2010 roku. 40 40

Rynek urządzeń Polska Nowosądecka Fabryka Urządzeń Górniczych NOWOMAG S.A. DR Ząber Świat Vestas GE Wind Energy Gamesa Enercon Źródło: Ocena stanu i perspektywy produkcji krajowej urządzeń dla energetyki odnawialnej. Instytut Energetyki Odnawialnej (EC BREC IEO). 41 41

Energia geotermalna Obecnie zużywa się około 0.3 PJ energii geotermalnej rocznie z potencjału technicznego określonego na 200 PJ. Istnieją opracowania geologiczne mówiące o potencjale większym o rząd wielkości. Wadą jest niska temperatura wód geotermalnych co uniemożliwia produkcję energii elektrycznej. Wysoki koszt wykonania instalacji, zwłaszcza odwiertów. Duża ilość soli w wodach geotermalnych utrudnia utrzymanie odwiertu w odpowiednim stanie. 42 42

Na terenie Polski funkcjonuje: Bańska Niżna Pyrzyce Stargard Szczeciński Mszczonów Uniejów Słomniki Lasek Klikuszowa 43 43

Źródło: Szargut J.: Zasoby energii geotermalnej w Polsce- Gospodarka Paliwami i Energią.

Perspektywy rozwoju Duże zainteresowanie jednostek samorządu terytorialnego. Możliwość połączenia funkcji ciepłowni geotermalnych i obiektów balneologicznych. Istniejące krajowe „know how” głównie w zakresie techniki wierceń. Nadal kluczowe urządzenia jak wymienniki ciepła pochodzą z zagranicy. 45 45

Energia wodna Pierwsze w świecie zastosowanie odnawialnego źródła energii. Szacuje się że energia wód dostarcza ok. 20% energii elektrycznej na świecie. Niskie koszty pozyskania. Niewielka ilość miejsc odpowiadających dla ich lokalizacji. 46 46

Energetyka odnawialna motorem innowacji Energetyka odnawialna jest obecnie najszybciej rozwijającym się sektorem w światowej energetyce i staje się istotnym elementem przemysłu produkującego urządzenia i dostawy technologii. Energetyka odnawialna bazuje na nowych technologiach i innowacyjnych rozwiązaniach. 47 47

Polityka UE Wyrównywanie szansy wykorzystania potencjału ekonomicznego odnawialnych źródeł energii ale intensyfikacja produkcji w przemyśle produkującym urządzeń w krajach, które w sposób konsekwentny i ciągły wspierały wcześniej rynek energii ze źródeł odnawialnych i rodzimy przemysł i sektor badawczo – rozwojowy. 48 48

Branża energetyki odnawialnej w Niemczech W 2006r. obroty w budowie i eksploatacji instalacji do produkcji energii odnawialnej wynosiły 21,6 mld euro ( w tym w sektorze biomasy – 37%, energetyka wiatrowa – 26% i energetyka słoneczna – 28%) W 2004r. branża zatrudniała 157 000 osób, a w 2006r już 214 000 osób. Źródło: Ocena stanu i perspektywy produkcji krajowej urządzeń dla energetyki odnawialnej. Instytut Energetyki Odnawialnej (EC BREC IEO). 49 49

Szanse rozwoju innowacji w Polsce Problemy w zaopatrzenie krajowych inwestorów w urządzenia do realizacji nowych projektów. Zobowiązania w zakresie produkcji energii ze źródeł odnawialnych. Możliwość pozyskania znaczących środków z funduszy UE na dotacje do nowych inwestycji. 50 50

Finansowe instrumenty wsparcia na podniesienie innowacyjności Ustawa o wspieraniu niektórych form działalności innowacyjnej. Ustawa o zasadach finansowania nauki. Inicjatywa Technologiczna. Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka. Ulgi w podatku dochodowym. 51 51

Kredyt Technologiczny Kredyt udzielany na inwestycje technologiczne. Udzielany przez Bank Gospodarstwa Krajowego na zasadach komercyjnych. Możliwość częściowego umorzenia. Udział własny przedsiębiorcy nie może być mniejszy niż 25% wartości inwestycji. Wysokość kredytu może sięgać nawet 2 mln euro. 52 52

Inicjatywa Technologiczna Zakłada dofinansowanie projektów innowacyjnych obejmujących następujące etapy realizacji projektu: fazę badawcza, fazę weryfikacyjna: wykonanie prototypu, weryfikacje techniczna, weryfikacje szansy na komercjalizacje wyników prac B+R, sporządzenie dokumentacji niezbędnej do skomercjalizowania wyników prac B+R, koszty patentowania. 53 53

Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko fundusze wspierające inwestycje w odnawialne źródła energii 54 54

Osie priorytetowe POIiŚ Oś priorytetowa I - Gospodarka wodno-ściekowa. Oś priorytetowa II - Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi. Oś priorytetowa III - Zarządzanie zasobami i przeciwdziałanie zagrożeniom środowiska. Oś priorytetowa IV - Przedsięwzięcia dostosowujące przedsiębiorstwa do wymogów ochrony środowiska. Oś priorytetowa V - Ochrona przyrody i kształtowanie postaw ekologicznych. Oś priorytetowa VI - Drogowa i lotnicza sieć TEN-T. Oś priorytetowa VII - Transport przyjazny środowisku. Oś priorytetowa VIII - Bezpieczeństwo transportu i krajowe sieci transportowe. Oś priorytetowa IX - Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku i efektywność energetyczna Oś priorytetowa X - Bezpieczeństwo energetyczne, w tym dywersyfikacja źródeł. Oś priorytetowa XI - Kultura i dziedzictwo kulturowe. Oś priorytetowa XII - Bezpieczeństwo zdrowotne i poprawa efektywności systemu ochrony zdrowia. Oś priorytetowa XIII - Infrastruktura szkolnictwa wyższego. Oś priorytetowa XIV - Pomoc techniczna – Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego. Oś priorytetowa XV - Pomoc techniczna –Fundusz Spójności 55 55

Oś priorytetowa IX infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku i efektywność energetyczna Działania w ramach osi priorytetowej: 9.1 – Wysokosprawne wytwarzanie energii. 9.2 – Efektywna dystrybucja energii. 9.3 – Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej. 9.4 - Wytwarzanie energii ze źródeł odnawialnych. 9.5 - Wytwarzanie biopaliw ze źródeł odnawialnych. 9.6 - Sieci ułatwiające odbiór energii ze źródeł odnawialnych. 56 56

9.4 -Wytwarzanie energii ze źródeł odnawialnych Alokacja finansowa na działanie ogółem: 1 762,31 mln euro Celem działania jest wzrost produkcji energii elektrycznej i cieplnej ze źródeł odnawialnych. Wsparcie uzyskają projekty budowy lub zwiększenia mocy jednostek wytwarzania energii elektrycznej wykorzystujących: • energię wiatru, • wody, • biomasy • i biogazu oraz budowy lub zwiększenia mocy jednostek wytwarzania energii cieplnej wykorzystujących energię: • geotermalną • lub słoneczną 57 57

9.4 -Wytwarzanie energii ze źródeł odnawialnych Minimalna wartość projektu: 20 mln PLN Z wyłączeniem inwestycji w zakresie wytwarzania energii elektrycznej z biomasy lub biogazu oraz budowy lub rozbudowy małych elektrowni wodnych – minimalna wartość projektu 10 mln PLN. Wysokość dofinansowania: Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z 3 lutego 2009r. w sprawie udzielenia pomocy publicznej na inwestycje w zakresie budowy i rozbudowy jednostek wytwarzających energię elektryczną lub ciepło z odnawialnych źródeł energii. 58

9.4 -Wytwarzanie energii ze źródeł odnawialnych Beneficjenci: • przedsiębiorcy • jednostki samorządu terytorialnego oraz ich związki • podmioty wykonujące usługi publiczne na podstawie umowy zawartej z jednostką samorządu terytorialnego, w których większość udziałów lub akcji posiada samorząd terytorialny • podmioty wybrane w wyniku postępowania przeprowadzonego na podstawie przepisów o zamówieniach publicznych, wykonujące usługi publiczne na podstawie umowy zawartej z jednostką samorządu terytorialnego • kościoły, kościelne osoby prawne i ich stowarzyszenia oraz inne związki wyznaniowe. 59

9.4 -Wytwarzanie energii ze źródeł odnawialnych Wykluczenia: W ramach działania 9.4 wyklucza się możliwość wsparcia technologii współspalania paliw kopalnych z biomasą lub biogazem. Nie będą także wspierane inwestycje w zakresie wytwarzania energii w kogeneracji ze źródeł odnawialnych (istnieje możliwość realizacji takich inwestycji w ramach działania 9.1 – Wysokosprawne wytwarzanie energii). 60

9.6 - Sieci ułatwiające odbiór energii ze źródeł odnawialnych Alokacja finansowa na działanie ogółem: 55,29 mln euro Celem działania jest ułatwienie rozwoju energetyki odnawialnej poprzez budowę sieci umożliwiających odbiór energii elektrycznej z OZE. Projekty powinny być w pełni dedykowane przyłączeniu nowych jednostek wytwórczych energii z OZE. Przykładowe rodzaje projektów: budowa i modernizacja sieci umożliwiających przyłączenie jednostek wytwarzania energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych do Krajowego Systemu Elektroenergetycznego. 61

9.6 - Sieci ułatwiające odbiór energii ze źródeł odnawialnych Beneficjenci: • przedsiębiorcy, • jednostki samorządu terytorialnego oraz ich związki, • podmioty wykonujące usługi publiczne na podstawie umowy zawartej z jednostką samorządu terytorialnego, w których większość udziałów lub akcji posiada samorząd terytorialny, • podmioty wybrane w wyniku postępowania przeprowadzonego na podstawie przepisów o zamówieniach publicznych, wykonujące usługi publiczne na podstawie umowy zawartej z jednostką samorządu terytorialnego. Minimalna wartość projektu: 20 mln PLN Wysokość dofinansowania: 85% wydatków kwalifikowanych 62

Paliwa Przyszłości 63 63

Źródła biopaliw płynnych i możliwości ich zastosowania Biopaliwo Roślina Proces konwersji Zastosowanie Bioetanol Zboża, ziemniaki, topinambur itp. Hydroliza i fermentacja Substytut i/lub dodatek do benzyny Buraki cukrowe itp. Fermentacja Uprawy energetyczne, słoma, rośliny trawiaste Obróbka wstępna, hydroliza i fermentacja Biometanol Uprawy energetyczne Gazyfikacja lub synteza metanolu Ogniwa paliwowe Olej roślinny Rzepak, słonecznik itp. - Substytut i/lub dodatek do oleju napędowego Biodiesel Estryfikacja Bioolej Piroliza Substytut oleju napędowego lub benzyny Źródło: EC BREC/IBMER 2003 64 64

Wieloletni program promocji biopaliw lub innych paliw odnawialnych na lata 2008-2014 W rezultacie dotychczasowych działań mających na celu rozwój rynku biokomponentów i biopaliw ciekłych w Polsce istnieje formalna możliwość dodawania do 5% bioetanolu do benzyn silnikowych oraz do 5% estrów metylowych kwasów tłuszczowych do oleju napędowego. Możliwe jest również wprowadzanie do obrotu dwóch rodzajów biopaliw ciekłych: estrów metylowych kwasów tłuszczowych stanowiących samoistne paliwo oraz oleju napędowego zawierającego 20% ww. estrów. 65 65

Narodowy Cel Wskaźnikowy 66 66

Biopaliwa na własny użytek Rolnicy mogą wytwarzać na własny użytek wszystkie rodzaje biopaliw ciekłych stanowiących samoistne paliwo. Roczny limit dozwolonej produkcji na własny użytek wynosi 100 litrów na hektar powierzchni użytków rolnych będących w posiadaniu rolnika. 67 67

Narodowym Celem Wskaźnikowym Od 1 stycznia 2008r. wprowadzono obowiązek udziału biokomponentów w rynku paliw transportowych zgodnie z Narodowym Celem Wskaźnikowym 68 68

Wybrana flota Wprowadzenie tego pojęcia umożliwiło zastosowanie w pojazdach i maszynach należących do „wybranych flot”, biopaliw o zwiększonym udziale biokomponentów. 69 69

Preferencje Preferencje w zakresie podatku akcyzowego. Preferencje w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych. Preferencje w zakresie opłaty paliwowej. 70 70

Podatek akcyzowy Całkowite zwolnienie od podatku akcyzowego dla biokomponentów przeznaczonych dla paliw ciekłych i biopaliw ciekłych. Stawka podatku akcyzowego dla biokomponentów stanowiących samoistne paliwo w wysokości 1 grosza na litr. Zmniejszenie podatku akcyzowego dla benzyny silnikowej i oleju napędowego z biokomponentem. 71 71

Podatek dochodowy Wprowadzono ulgę podatkową polegającą na odliczeniu od podatku dochodowego od osób prawnych kwoty stanowiącej 19 % nadwyżki kosztów wytworzenia biokomponentów nad kosztami wytworzenia paliw ciekłych o takiej samej wartości opałowej, do których te biokomponenty mogą być dodawane. 72 72

Opłata Paliwowa Biokomponenty stanowiące samoistne paliwa zostały wyłączone z grupy wyrobów podlegających opłacie paliwowej. Po roku funkcjonowania zwolnień z opłaty paliwowej rozważona będzie potrzeba i możliwość objęcia systemem wyłączeń innych rodzajów biopaliw ciekłych. 73 73

Wsparcie dla upraw roślin energetycznych Dopłat ze środków Unii Europejskiej w wysokości do 45 € za hektar do uprawy roślin energetycznych. Zakwalifikowano uprawy wieloletnie do płatności obszarowych. Dodatkowa pomocy w wysokości 50 % kosztów założenia wieloletnich plantacji roślin energetycznych. 74 74

Wsparcie finansowe inwestycji w zakresie wytwarzania biopaliw Programu Operacyjnego „Infrastruktura i Środowisko” Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 „Innowacyjna Gospodarka” 75 75

9.5 - Wytwarzanie biopaliw ze źródeł odnawialnych Alokacja finansowa na działanie ogółem: 234,97 mln euro Celem działania jest zwiększenie wytwarzania biokomponentów i biopaliw. W ramach działania wsparcie uzyskają inwestycje dotyczące budowy zakładu/instalacji do produkcji biokomponentów i biopaliw, w tym również biopaliw II generacji Beneficjenci: przedsiębiorcy Wykluczenia: produkcja biopaliw stanowiących mieszanki z paliwami ropopochodnymi oraz produkcja bioetanolu (za wyjątkiem bioetanolu produkowanego z produktów nierolniczych) i czystego oleju roślinnego. 76 76

9.5 - Wytwarzanie biopaliw ze źródeł odnawialnych Przykładowe rodzaje projektów: • Budowa zakładu/instalacji do produkcji biokomponentów tj. ester metylowy kwasów tłuszczowych. • Budowa instalacji do produkcji biogazu. Minimalna wartość projektu: 20 mln PLN Wysokość dofinansowania: 30% wartości projektu 77

Biopaliwa II generacji etanol z surowców lignocelulozowych paliwa uzyskiwane z gazu syntezowego (CO + H2) wytworzonego w wyniku zgazowania biomasy: ciekłe paliwa węglowodorowe (BTL), DME (dwumetyloeter H3C-O-CH3), wodór H2 paliwa węglowodorowe otrzymywane w procesie hydrokonwersji olejów roślinnych i tłuszczów zwierzęcych (HDO) lub biooleju uzyskiwanego w procesie hydropirolizy biomasy (HTU) Żródło: Instytut Paliw i Energii Odnawialnej 78 78

Pilotażowe instalacje Szwecja (Celulozownia Morum – Chemrec A.B.) Niemcy (Freiburg Shell-Choren Industries GMbH) Kolejne instalacje przygotowywane są m.in. Szwecja (Statoil), Niemcy (Neste Oil) USA (Stora-Enso) Finlandia (UPM-Kymenne) Źródło: Instytut Paliw i Energii Odnawialnej 79 79

Węglowe Ogniwa Paliwowe Ogniwa paliwowe to rodzaj baterii, zasilanej odpowiednim paliwem, która dostarcza energii w sposób zeroemisyjny. Na świecie pracuje się nad tego typu ogniwami, ale paliwem jest dla nich wodór, a wytworzenie go nie jest już tak czyste. Biowęgiel, czy ściślej biokarbon jest uzyskiwany w procesie biochemicznym bez spalania. 80 80

Oś priorytetowa X Bezpieczeństwo energetyczne, w tym dywersyfikacja źródeł Działania w ramach priorytetu: 10.1 – Rozwój systemów przesyłowych energii elektrycznej, gazu ziemnego i ropy naftowej oraz budowa i rozbudowa magazynów gazu ziemnego. 10.2 – Budowa systemów dystrybucji gazu ziemnego na terenach niezgazyfikowanych i modernizacja istniejących sieci dystrybucji. 10.3 – Rozwój przemysłu dla odnawialnych źródeł energii. Celem działania jest ułatwienie dywersyfikacji źródeł energii oraz rozwoju energetyki odnawialnej poprzez wsparcie przemysłu produkującego urządzenia służące do wytwarzania paliw i energii z OZE. 81 81

10.3 – Rozwój przemysłu dla odnawialnych źródeł energii Celem działania jest ułatwienie dywersyfikacji źródeł energii oraz rozwoju energetyki odnawialnej poprzez wsparcie przemysłu produkującego urządzenia służące do wytwarzania paliw i energii z OZE. Przykładowe rodzaje projektów: budowa zakładów do produkcji urządzeń wytwarzania: • energii elektrycznej z wiatru, wody w małych elektrowniach wodnych do 10MW, biomasy, biogazu, • ciepła przy wykorzystaniu biomasy oraz energii geotermalnej i słonecznej, • energii elektrycznej i ciepła w kogeneracji przy wykorzystaniu wyłącznie biomasy lub energii geotermalnej, • biokomponentów oraz biopaliw stanowiących samoistne paliwa, z wyłączeniem urządzeń do produkcji biopaliw stanowiących mieszanki z paliwami ropopochodnymi oraz produkcji bioetanolu i czystego oleju roślinnego. 82 82

10.3 – Rozwój przemysłu dla odnawialnych źródeł energii Alokacja finansowa na działanie 91,33 mln euro Beneficjenci: przedsiębiorcy Minimalna wartość projektu: 20 mln PLN Wysokość dofinansowania: 30% wydatków kwalifikowanych, ale nie więcej niż 30 mln PLN 83 83

Pomoc publiczna Wytyczne w sprawie krajowej pomocy regionalnej na lata 2007-2013. Wspólnotowe wytyczne w dotyczące pomocy państwa na rzecz ochrony środowiska naturalnego. Działanie 9.4 Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 3 lutego 2009r. W sprawie udzielanie pomocy publicznej na inwestycje w zakresie budowy lub rozbudowy jednostek wytwarzających energię elektryczną lub ciepło z odnawialnych źródeł energii. Działanie 9.5 Projekt rozporządzenia Ministra Gospodarki w sprawie udzielania pomocy publicznej na budowę instalacji do wytwarzani biokomponentów i biopaliw ciekłych. Działanie 10.3 Projekt rozporządzenia Ministra Gospodarki w sprawie udzielania pomocy publicznej na inwestycje w zakresie budowy lub rozbudowy przedsiębiorstw produkujących maszyny i urządzenia służące do wytwarzania energii z odnawialnych źródeł energii oraz biokomponentów i biopaliw ciekłych. 84 84

Rozwój technologii efektywnych energetycznie 85 85

Ustawa o efektywności energetycznej Białe certyfikaty, które mają być wydawane za: Zmniejszenie zużycia energii, Zwiększenie sprawności wytwarzania energii, Ograniczenie strat w przesyle i dystrybucji. Przedsiębiorstwa sprzedające energię (zarówno energię elektryczną, jak ciepło i gaz) będą musiały przedstawić białe certyfikaty prezesowi URE. 86 86

Jak wygląda oszczędność energii w polskich firmach Nie ma precyzyjnych wskaźników, na podstawie których można byłoby sporządzić tego rodzaju porównanie. Sytuacja w poszczególnych działach przemysłu jest zróżnicowana. Poziom efektywności energetycznej w niektórych działach polskiej gospodarki jest zbliżony do średniej europejskiej. 87 87

Przykładowe projekty oceniane w roku 2008 innowacyjna suszarnia biomasy – zrębki. utworzenie zakładu produkcji zrębków z drewna poużytkowego.

Strony internetowe wykorzystane w przygotowaniu prezentacji: www.parp.gov.pl www.mg.gov.pl www.mrr.gov.pl www.mos.gov.pl www.minrol.gov.pl www.ukie.gov.pl www.nfosigw.gov.pl www.ieo.pl www.ipieo.pl www.biomasa.org www.ios.edu.pl www.kashue.pl 89 89

Dziękuję za uwagę !