Rynek biomasy stałej w Polsce dr Magdalena Rogulska www.ipieo.pl

Polityka energetyczna Polski do roku 2030 Podstawowe kierunki: Poprawa efektywności energetycznej Wzrost bezpieczeństwa energetycznego Dywersyfikacja struktury wytwarzania energii elektrycznej poprzez wprowadzenie energetyki jądrowej Rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w tym biopaliw Rozwój konkurencyjnych rynków paliw i energii Ograniczenie oddziaływania energetyki na środowisko

Cele w obszarze OZE Wzrost wykorzystania OZE w finalnym zużyciu energii do 15% w roku 2020 oraz dalszy wzrost tego wskaźnika w latach następnych Osiągnięcie w 2020 roku 10% udziału biopaliw w rynku paliw transportowych oraz utrzymanie tego poziomu w latach następnych Ochrona lasów przed nadmierną eksploatacją w celu pozyskiwania biomasy oraz zrównoważone wykorzystanie obszarów rolniczych na cele OZE, w tym biopaliw, tak żeby uniknąć konkurencji pomiędzy energetyką odnawialna i rolnictwem.

Przykłady działań na rzecz rozwoju wykorzystania OZE Wypracowanie ścieżki dojścia do 15% udziału OZE w podziale na sektory i technologie utrzymanie stabilnych mechanizmów wsparcia wykorzystania odnawialnych źródeł energii, realizacja Wieloletniego programu promocji biopaliw i innych paliw odnawialnych w transporcie na lata 2008-2014 wprowadzenie mechanizmów wsparcia dla wytwarzania ciepła i chłodu z OZE, Utrzymanie zasady zwolnienia z akcyzy energii z OZE Bezpośrednie wsparcie budowy nowych jednostek i sieci elektroenergetycznych umożliwiających ich przyłączenie, Stymulowanie rozwoju przemysłu na rzecz energetyki odnawialnej

Struktura produkcji z OZE Produkcja energii z OZE 228,3 PJ co stanowi 7,7% energii całkowitej biomasa stała – 70% produkcja ciepła 29% en. elektryczna 1% ciepło sieciowe Źródło: Główny Urząd Statystyczny Struktura produkcji energii z OZE, 2008 r. (%) Poznań, 18 maja 2010 r.

Zapotrzebowanie na energię do 2030 r. Zapotrzebowanie na energię: struktura produkcji z OZE Źródło : Polityka energetyczna Polski do 2030r. Osiągnięcie celów unijnych w zakresie energii odnawialnej wymagać będzie produkcji energii elektrycznej brutto z OZE w 2020 r. na poziomie ok. 31 TWh, co będzie stanowić 18,4% produkcji całkowitej, a w 2030 r. - poziom 39,5 TWh, co oznacza ok. 18,2% produkcji całkowitej. Największy udział będzie stanowić energia z elektrowni wiatrowych – w 2030 r. ok. 18 TWh, co będzie stanowić ok. 8,2% przewidywanej produkcji całkowitej brutto. Wzrost zapotrzebowania na OZE z 4,8 Mtoe w 2006 do 12,9 Mtoe w 2030

Rynek biomasy Energetyka zawodowa i przemysłowa – współspalanie i kotły dedykowane biomasie, przy współspalaniu od 2008 r. obowiązek wykorzystania określonego udziału biomasy pochodzenia rolniczego (100% w 2015 r.). Lokalne ciepłownie (śr.1-10 MWh), konieczna modernizacja starych kotłowni węglowych, możliowść zamiany na kotły biomasowe (przykłady - PEC Lubań 8 MW, EC Płońsk- 10 MWth,2 MWel)  Indywidualni użytkownicy, w tym gospodarstwa domowe- duża dynamika sprzedaży kotłów, ale brak rynku paliwa i bezpieczeństwa dostaw paliwa , w tym peletów (85 % na eksport).

Produkcja energii elektrycznej z OZE wg źródeł ich pozyskania w latach 2006-2008 [GWh] Źródło: Energia ze źródeł odnawialnych w 2008 r., GUS, 2009

Produkcja ciepła z OZE w energetyce konwencjonalnej w latach 2006-2008 [TJ] Źródło: Energia ze źródeł odnawialnych w 2008 r., GUS, 2009

Konkurencja o zasoby biomasy Konkurencja po stronie podaży (rolnika): Produkcja żywności Produkcja biomasy na cele przemysłowe Zalesianie Ochrona przyrody (NATURA 2000) Konkurencja po stronie popytu: Elektroenergetyka Ciepłownictwo Produkcja biopaliw płynnych Przemysł Przykład: konkurencja o biomasę z leśnictwa między elektroenergetyką a przemysłem celulozowo-papierniczym, przemysłem produkcji płyt wiórowych i przemysłem meblarskim. Problem ograniczoności zasobów dostrzeżony po raz pierwszy przy planowaniu współspalania biomasy na dużą skalę

Zasoby biomasy Ograniczone zasoby leśne Przemysł drzewny zużywa odpady z produkcji drzewnej – brak nadwyżek Duży potencjał roślin energetycznych Ogromny potencjał produkcyjny w rolnictwie Zmiany strukturalne i reforma WPR Potrzeba alternatywnej produkcji w rolnictwie

Bilans zasobów biomasy i podstawowe kierunki jej pozyskania (J Bilans zasobów biomasy i podstawowe kierunki jej pozyskania (J.Bzowski, 2006) Rodzaj biomasy stałej Potencjał Wykorzystanie PJ/rok % Słoma 114.0 17,1 1,5 0,9 Siano 10,0 0,0 Drewno z sadownictwa 15,0 2,3 1,0 0,6 Rośliny energetyczne 212 31,9 0,3 0,2 Biomasa rolnicza razem 351,0 52,8 2,8 1,7 Zasoby leśne 240,0 36,1 104,0 65,0 Drzewne odpady przemysłowe 30,0 4,5 24,0 Drewno poużytkowe 43,0 6,5 29,0 18,1 Drewno z pielęgnacji dróg 0,1 Biomasa stała razem 665,0 100,0 160,0

Źródła biomasy rolniczej Uprawy energetyczne: drzewa szybkorosnące (np. wierzba, topola, akacja), wieloletnie byliny dwuliścienne (np. topinambur, ślazowiec pensylwański, rdesty), trawy wieloletnie (np. trzcina pospolita, miskanty) Znaczący potencjał Perspektywa średnio- i długo-terminowa Produkty rolnicze: rzepak, burak cukrowy, żyto, jęczmień, kukurydza, ziemniaki Odpady organiczne z rolnictwa: słoma, pozostałości przerobu owoców, odchody zwierzęce Perspektywa krótko- i średnio-terminowa Główne źródła biomasy pochodzenia rolniczego w Polsce to:

II. Powierzchnia gruntów potencjalnie dostępnych pod uprawy energetyczne (% procent całkowitej powierzchni) De Wit i Faaij 2008 za A. Faber 2009

II. Zasoby słomy w Polsce możliwej do wykorzystania na cele energetyczne(średnia za lata 2004-08) IUNG, J. Kuś 2009 r. Zboża + kukurydza + rzepak Kuś 2009 IUNG-PIB 15

Zasoby słomy w różnych województwach Potencjał silnie uzależniony od powierzchni zasiewów zbóż i hodowli zwierząt. źródło: Gradziuk P., Grzybek A., 2002

II. Zasoby drzewne w wybranych krajach(SoEF 2007) Pozyskiwanie: PL 50% rocz. przyrostu UE 60% rocz. przyrostu za Ślęzak 2008

II. Lesistość Polski wg województw (IBL) za Ślęzak 2008

Drewno na cele energetyczne możliwości zwiększenia podaży za Ślęzak 2008

Problemy Jak przyspieszyć rozwój rynku ? Produkcja dużych ilości biomasy zgodnie z zasadami rozwoju zrównoważonego Rozwój wielkoobszarowych plantacji lignocelulozowych Wsparcie produkcji ciepła i chłodu sieciowego z OZE Wykorzystania odpadów na cele energetyczne Efektywność energetyczna – produkcja energii, przemysł, nawyki użytkowników Promocja stylu życia przyjaznego środowisku, wzrost świadomości społecznej

Uwagi końcowe Ministerstwo Gospodarki pracuje nad nowymi regulacjami energetycznymi np. zmiana definicji biomasy (Rozporządzenie MG z lutego 2010 r.) Krajowy plan działań w zakresie OZE – 25 maja 2010 r. na stronach MG, publiczna konsultacja do 7 czerwca Ustawa o OZE ??? Nowelizacja ustawy o biopaliwach ???