Elementy konstrukcji podatku

Elementy konstrukcji podatku obligatoryjne fakultatywne Podmiot Zwolnienia podatkowe Przedmiot opodatkowania Elementy konstrukcji podatku Ulgi podatkowe Podstawa opodatkowania Stawka podatku

Podmiot podatkowy Każda jednostka życia społecznego, na którą ustawa nakłada obowiązek przymusowego świadczenia pieniężnego

Przedmiot opodatkowania Sytuacja faktyczna lub prawna, z której zaistnieniem u podmiotu podatkowa ustawa wiąże obowiązek poniesienia przymusowego świadczenia pieniężnego To przyczyna sprawcza opodatkowania, wskazująca na zdolność płatniczą podatnika (zdolność podatkowa) Zazwyczaj decyduje o nazwie podatku.

Podstawa opodatkowania To pewna wielkość, wyrażona w jednostkach pieniężnych lub naturalnych, która jest miarą odzwierciedlającą w odniesieniu do jednostkowego podatnika ilość tych jednostek miary, która podlega dla danej jednostki czasu lub danej sytuacji faktycznej lub prawnej opodatkowaniu. Podstawą opodatkowania może być suma pieniężna odzwierciedlająca wartość majątku, spadku, darowizny, dochód, przychód itp. Może to być także ilość jednostek naturalnych jednostek miary (np. powierzchni, objętości, sztuk itp.).

Stawka podatku Współczynnik zastosowany do podstawy opodatkowania pozwalający na obliczenie kwoty podatku Łącznik pomiędzy wielkością podstawy opodatkowania a kwotą podatku

Stawka podatku (2) kwotowa procentowa np. 5 zł od m kw. powierzchni gruntu np. 19% wysokości dochodu

Stawka podatku (3) Stawki stałe (procenowe, liniowe) Skale podatkowe Progresywne Regresywne degresywne

Skala podatkowa Skala podatkowa jest zbiorem uporządkowanych – rosnąco lub malejąco – stawek procentowych, znajdujących zastosowanie do różnej wielkości podstawy obliczenia podatku. Wyróżnia się dwa podstawowe typy skal podatkowych – progresywną i regresywną.

Progresja podatkowa Skala progresywna (progresja podatkowa). Istotą skali podatkowej progresywnej jest to, że wraz ze wzrostem podstawy obliczenia podatku rośnie wysokość stawek podatkowych, służących do obliczania wysokości świadczenia podatkowego. Zastosowanie takiej progresji powoduje że świadczenie podatkowe rośnie relatywnie szybciej, niż wielkość podstawy obliczenia podatku. Stawkami progresywnymi mogą być zarówno stawki kwotowe, jak i procentowe. Skale podatkowe progresywne mogą być skonstruowane w oparciu o zasadę progresji globalnej oraz progresji ciągłej.

Stawki podatkowe zmienne (skale podatkowe) Progresja (globalna lub szczeblowa) – stawki rosną wraz ze wzrostem podstawy opodatkowania - występuje z reguły w podatkach dochodowych Stawka Podstawa Degresja – stawki zmniejszają się wraz ze zmniejszaniem podstawy opodatkowania (odwrotoność progresji) Stawka Podstawa Regresja – stawki rosną wraz ze zmniejszaniem się podstawy opodatkowania Stawka Podstawa

Skala globalna/szczeblowa Skala szczeblowa Podstawa opodatkowania Stawka podatku 0-9.999 10% podstawy 10.000-29.999 10% x 9.999 + 20% nadwyżki ponad 9.999 30.000 - + 20% x 20.000 + 30% nadwyżki ponad 29.999 Podstawa opodatkowania Stawka podatku 0-9.999 10% podstawy 10.000-29.999 20% podstawy 30.000 - 30% podstawy

Ulgi i zwolnienia To elementy niesamoistne konstrukcji podatku. Nie występują samodzielnie. Są modyfikacją jednego lub kilku elementów obligatoryjnych podatku

Zwolnienia podatkowe Zwolnienia podatkowe są formą ograniczenia zakresu podmiotowego lub przedmiotowego stosowania danego podatku. Zdarzenia Zwolnione Nie podlega opodatkowaniu podlega opodatkowaniu

Zwolnienia podmiotowe Zwolnienia podmiotowe polegają na wyłączeniu pewnej kategorii podmiotów z zakresu podmiotowego danego podatku (np. Skarb Państwa i NBP od podatku dochodowego od osób prawnych, uczelnie, szkoły, placówki, zakłady kształcenia i placówki doskonalenia nauczycieli od podatków rolnego, leśnego i od nieruchomości).

Zwolnienia przedmiotowe Zwolnienia przedmiotowe wiążą się z wyłączeniem pewnych kategorii stanów faktycznych lub prawnych z przedmiotu danego podatku (np. grunty klasy V, VI i VIz podlegają zwolnieniu od podatku rolnego, pojazdy zabytkowe są zwolnione od podatku od środków transportowych, zasiłki z pomocy społecznej od podatku dochodowego od osób fizycznych).

Modyfikacja (obniżenie) Ulgi podatkowe Modyfikacja (obniżenie) Kwoty podatku, np. ulga na dzieci Podstawy opodatkowania, np. ulga na Internet Stawki podatku, np. obniżone stawki VAT

Ulgi systemowe a ulgi w zapłacie podatku Ulgi podatkowe wynikające z przepisów ustaw regulujących poszczególne podatki, nazywane są ulgami systemowymi. Należy od nich odróżnić ulgi w zapłacie podatku, które uregulowane są w rozdziale 7a ustawy Ordynacja podatkowa i są przyznawane przez organy podatkowe w drodze indywidualnej decyzji administracyjnej o charakterze uznaniowym, na wniosek strony.

Wyłączenia podatkowe Art. 2. ust. 1 ustawy podatku dochodowym od osób fizycznych Przepisów ustawy nie stosuje się do: 1) przychodów z działalności rolniczej, z wyjątkiem przychodów z działów specjalnych produkcji rolnej; 2) przychodów z gospodarki leśnej w rozumieniu ustawy o lasach oraz ustawy o przeznaczeniu gruntów rolnych do zalesienia; 3) przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn; 4) przychodów wynikających z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy; 5) ………….. 6) przychodów (dochodów) armatora przedsiębiorcy żeglugowego opodatkowanych na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym (….), z zastrzeżeniem art. 24a ust. 1a; 7) …………………

Elementy konstrukcji podatku - podsumowanie Podmiot przedmiot podstawa stawka Kwota podatku

Elementy konstrukcji podatku a Konstytucja RP Art. 217 Konstytucji RP Nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustawy.

Ryczałty podatkowe Rezygnacja z określenia podstawy opodatkowania oraz stawki podatkowej Kwotę podatku odczytuje się wprost z ustawy To zawsze przedmiot wyboru przez podatnika (tzw. opcja opodatkowania) Np. karta podatkowa: wysokość podatku uzależniona jest od tzw. zewnętrznych znamion przedmiotu opodatkowania (rodzaj działalności, liczba zatrudnionych, wielkość miejscowości)