Panel I Wyniki ekonomiczne a wyniki księgowe Model sprawozdawczości finansowej według projektu IASB/FASB Koncepcja wyniku całościowego Kierunki ewolucji systemu rachunkowości Założenia modelu sprawozdawczości finansowej IASB/ FASB Pomiar wyniku całościowego w projekcie sprawozdania finansowego IASB/ FASB
1. Koncepcja wyniku całościowego Szerokie definicje kosztów i przychodów przyjęte przez prawo bilansowe, Przez koszty i straty rozumie się uprawdopodobnione zmniejszenia w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych, o wiarygodnie określonej wartości, w formie zmniejszenia wartości aktywów, albo zwiększenia wartości zobowiązań i rezerw, które doprowadzą do zmniejszenia kapitału własnego lub zwiększenia jego niedoboru w inny sposób niż wycofanie środków przez udziałowców lub właścicieli (art. 3 ust. 1 pkt.31). Przez przychody i zyski rozumie się uprawdopodobnione powstanie w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych o wiarygodnie określonej wartości, w formie zwiększania wartości aktywów, albo zmniejszania wartości zobowiązań, które doprowadzą do wzrostu kapitału własnego lub zmniejszenia jego niedoboru w inny sposób niż wniesienie środków przez udziałowców lub właścicieli (art. 3 ust. 1 pkt.30)
Zysk = Kapitał t2 - Kapitał t1 50 = 1050 - 1000 Aktywa Zobowiązania Kapitał własny Koszty i straty Sp. 1000 Sp. 1000 100 100 150 150 100 1 150 SK 1050 Przychody i zyski Zysk = Kapitał t2 - Kapitał t1 50 = 1050 - 1000
1. Koncepcja wyniku całościowego Kapitał własny wynosi 10 mln zł. Raportowany zysk netto 300 tys., co oznacza rentowność 3 %. Gdyby ten sam kapitał zainwestować w bezpieczne obligacje Skarbu Państwa zysk byłby 4,5 % (450 tys.). Czy akcjonariusz osiągnął zysk 300 tys. (jak wskazuje sprawozdanie finansowe), czy poniósł stratę 150 tys. (utracone korzyści).
2. Kierunki ewolucji systemu rachunkowości 1. Coraz więcej w księgach szacunków, prognoz i przewidywań, 2. Powstaje pytanie: czy w ogóle ująć dane zjawisko (np. aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego) i w jakiej kwocie? 3. Ujawniają się koszty i przychody będące rezultatem realnych transakcji (kupno, sprzedaż, zużycie) oraz stanowiące wyraz zdarzeń przyszłych i niepewnych (np. rezerwy),
2. Kierunki ewolucji systemu rachunkowości 4. Powstają wyniki cząstkowe o różnym prawdopodobieństwie ich realizacji, 5. Następuje ograniczenie sprawdzalności informacji (odejście od kosztu historycznego), ma rzecz wzrostu ich użyteczności (przyjęcie za podstawę wyceny wartości godziwej), 6. Rośnie rola polityki rachunkowości.
2. Kierunki ewolucji systemu rachunkowości Kryterium podziału: źródła ponoszenia kosztów i strat 1. Koszty i straty pierwotne: - amortyzacja, - usługi obce, - zużycie materiałów, - wartość sprzedanych towarów, - zużycie energii obcej, - odsetki i różnice kursowe - wygrodzenia. (zrealizowane). 2. Koszty publicznoprawne: - podatki (w tym dochodowe, akcyzowy, VAT nie rozliczany), - narzuty na wynagrodzenia, - inne (ZFŚS, PFRON). 3. Koszty i straty naliczane z mocy prawa bilansowego: - odpisy z tytułu utraty wartości aktywów, - rezerwy, - rozliczenia międzyokresowe bierne, - przeszacowanie inwestycji, - odsetki i różnice kursowe naliczone na moment bilansowy.
2. Kierunki ewolucji systemu rachunkowości A. Transakcje ciągłe A.1. Przychody z transakcji ciągłych A.2. Koszty transakcji ciągłych A.3. Zysk/strata na transakcjach ciągłych (A.1-A.2) B. Transakcje jednorazowe B.1. Przychody z transakcji jednorazowych B.2. Koszty transakcji jednorazowych B.3. Zysk/strata na transakcjach jednorazowych (B.1-B.2) C. Wynik na transakcjach ciągłych i jednorazowych (A.3.± B.3) D. Operacje z mocy prawa bilansowego D.1. Przychody naliczone na mocy prawa bilansowego D.2. Koszty naliczone z mocy prawa bilansowego D.3. Zysk/strata na operacjach dokonanych z mocy prawa bilansowego (D.1-D.2) E. Operacyjny wynik netto (C+/-D.3) F. Operacje kapitałowe (inne niż wpłaty właścicieli i wypłaty na ich rzecz) F.1. Przychody odnoszone wprost na kapitał F.2. Koszty odnoszone wprost na kapitał F.3. Zysk/strata na operacjach kapitałowych (F.1-F.2) G. Wynik całościowy (E+/-F.3) H. Koszt kapitału I. Dodatnia/ujemna EVA (G-H)
3. Założenia modelu sprawozdawczości finansowej IASB/ FASB Zakres sprawozdania Obie Rady uzgodniły, iż na pełne sprawozdanie finansowe składają się następujące elementy: 1) bilans (w projekcie: sprawozdanie z sytuacji finansowej – statement of financial position), 2) rachunek zysków i strat (w projekcie: sprawozdanie z całkowitych dochodów – statement of comprehensive inocome), 3) rachunek przepływów pieniężnych (w projekcie: sprawozdanie z przepływów pieniężnych- statement of cash flow), 4) zestawienie zmian w kapitale własnym (w projekcie – sprawozdanie ze zmian w kapitale – statement of changes in equity).
3. Założenia modelu sprawozdawczości finansowej IASB/ FASB 2. Odbiorcy informacji i cel sprawozdania W analizowanej propozycji przyjęto, że celem sprawozdawczości finansowej jest dostarczenie informacji, która będzie przydatna obecnym i przyszłym inwestorom, pożyczkodawcom oraz innym wierzycielom przy podejmowaniu decyzji. Zakłada się, że wskazani użytkownicy zainteresowani są przede wszystkim kwotami, horyzontem czasowym i niepewnością przyszłych przepływów pieniężnych oraz tym, jak postrzeganie jednostki, co do jej potencjalnych możliwości generowania przepływów – wpłynie na ceny akcji, a także wartość wyemitowanych papierów dłużnych. Drugim kierunkiem wykorzystania informacji jest ocena pracy zarządu.
3.Założenia modelu sprawozdawczości finansowej IASB/ FASB Sprawozdanie z sytuacji finansowej Sprawozdanie z całkowitych dochodów Sprawozdanie z przepływów pieniężnych działalność gospodarcza aktywa i zobowiązania z działalności operacyjnej działalności inwestycyjnej przychody i koszty z działalności operacyjnej inwestycyjnej przepływy pieniężne z działalność finansująca aktywa finansujące zobowiązania finansujące przychód z tytułu aktywów finansujących koszty z tytułu zobowiązań przepływy pieniężne z aktywów przepływy pieniężne ze zobowiązań finansujących podatki dochodowe podatki dochodowe z działalności kontynuowanej (działalność gospodarcza i finansująca) działalność zaniechana działalność zaniechana po potrąceniu podatku inne całkowite dochody po potrąceniu podatku Kapitał własny
4. Pomiar wyniku całościowego w projekcie sprawozdania finansowego IASB/ FASB Działalność gospodarcza Działalność operacyjna Przychody ze sprzedaży segmentu A segmentu B Łącznie przychody ze sprzedaży Koszt wytworzenia wyrobów sprzedanych zużycie materiałów robocizna koszty pośrednie – amortyzacja koszty pośrednie – transport koszty pośrednie – inne programy emerytalne Łącznie koszt wytworzenia wyrobów sprzedanych zysk brutto Koszty sprzedaży reklama wynagrodzenia przeterminowane należności Łącznie koszty sprzedaży Koszty ogólnego zarządu amortyzacja badania i rozwój odsetki od zobowiązań leasingowych Łącznie koszty ogólnego zarządu zysk/strata netto ze sprzedaży (zysk brutto – łączne koszty sprzedaży – łączne koszty ogólnego zarządu)
Pozostałe koszty/przychody operacyjne udział w zysku jednostki X zysk/strata ze sprzedaży środków trwałych zrealizowane zyski z zabezpieczeń przepływów pieniężnych strata na sprzedaży należności utrata wartości firmy Łącznie pozostałe koszty/przychody operacyjne Wynik na działalności operacyjnej (zysk/strata netto ze sprzedaży ± pozostałe koszty/przychody operacyjne) Działalność inwestycyjna przychody z dywidend zysk ze sprzedaży papierów wartościowych udział w zysku jednostki Y Łącznie przychody działalności inwestycyjnej Wynik na działalności gospodarczej (wynik na działalności operacyjnej ± wynik z działalności inwestycyjnej) Działalność finansująca przychody z tytułu odsetek koszty odsetkowe wyniki z działalności finansującej Wynik na działalności kontynuowanej przed opodatkowaniem (wynik na działalności gospodarczej ± wynik działalności finansującej) Podatek dochodowy działalności kontynuowanej Wynik netto na działalności kontynuowanej
Działalność zaniechana Strata na działalności zaniechanej Korzyści podatkowe na działalności zaniechanej Wynik na działalności zaniechanej Zysk/strata netto (wynik na dz. kontynuowanej ± wynik na dz. zaniechanej) Inne całkowite dochody Niezrealizowane zyski na papierach wartościowych przeznaczonych do sprzedaży (inwestycyjnych) Nadwyżka z aktualizacji wyceny Przeliczenie na walutę prezentacji – jednostki zależne Przeliczenie na walutę prezentacji – jednostki stowarzyszone Niezrealizowane zyski na operacjach zabezpieczających przepływy pieniężne Łącznie inne całkowite dochody Wynik całościowy (zysk/strata netto ±inne całkowite dochody)
4. Pomiar wyniku całościowego w projekcie sprawozdania finansowego IASB/ FASB Wynik całościowy (zmiany wartości aktywów i zobowiązań z podmiotami nie będącymi właścicielami) Element memoriałowy wyniku Składniki memoriałowe obejmujące przeszacowania Powtarzające się przeszacowania wartości Pozostałe zmiany Składniki memoriałowe nie będące przeszacowaniami Zmiana gotówki (element kasowy wyniku)