UNIA EUROPEJSKA GENEZA, HISTORIA, STRUKTURY I CELE

MENU PREZENTACJI

Proszę kliknąć na flagę aby posłuchać hymnu Unii Europejskiej

1995 – Austria, Finlandia, Szwecja KRAJE CZŁONKOWSKIE 1951 – Niemcy, Francja, Belgia, Holandia, Luksemburg, Włochy 1973 – Wielka Brytania, Irlandia, Dania 1981 – Grecja 1986 – Hiszpania, Portugalia 1995 – Austria, Finlandia, Szwecja

KRAJE KTÓRE PRZYSTĄPIĄ DO UNII EUROPEJSKIEJ W MAJU 2004: 16 kwietnia 2003, u stóp Akropolu w Atenach pełnomocnicy 15 państw członkowskich Unii Europejskiej i 10 krajów do niej przystępujących, w tym Polski, podpisali Traktat Akcesyjny, który stanowi prawną podstawę członkostwa w Unii Europejskiej. Te kraje to: POLSKA CZECHY SŁOWACJA WĘGRY SŁOWENIA LITWA ŁOTWA ESTONIA CYPR MALTA

HISTORIA UNII EUROPEJSKIEJ Wrzesień 1946 - przemówienie Winstona Churchila w Zurychu wzywające do pojednania francusko - niemieckiego i utworzenia Stanów Zjednoczonych Europy Czerwiec 1947 - ogłoszenie Planu Marshalla, czyli planu odbudowy Europy dzięki pomocy USA Marzec 1948 - podpisanie Traktatu Brukselskiego przez państwa Beneluksu, Francję i Wielką Brytanię, który legł u podstaw sojuszu gwarantującego zbiorowy system obrony Marzec 1949 - powstanie NATO Maj 1949 - utworzenie Rady Europy 9 maja 1950 - ogłoszenie Planu Schumana o utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali (EWWiS) 18 kwietnia 1951 - podpisanie Traktatu Paryskiego przez Kraje Beneluksu, Francję, Niemcy i Włochy, który ustanowił EWWiS Maj 1952 - państwa EWWiS podpisują układ o ustanowieniu Europejskiej Wspólnoty Obronnej, który mimo iż nie wszedł w życie odegrał dużą rolę w procesie tworzenia wspólnej polityki zewnętrznej i obronnej Luty 1953 - powstanie strefy wolnego handlu między krajami EWWiS dla węgla i stali

Październik 1954 - powstanie Unii Zachodnioeuropejskiej składająca się z państw EWWiS i Wielkiej Brytanii Czerwiec 1955 - zostaje powołana komisja pod przewodnictwem Henriego Spaaka, która ma za zadanie wypracować drogę do zacieśnienia integracji europejskiej oraz rozszerzenia jej na inne dziedziny Marzec 1957- podpisanie Traktatów rzymskich, przez co powstają Europejska Wspólnota Gospodarcza oraz EUROATOM Styczeń 1960 – powstaje Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu (EFTA), w którego skład weszły: Austria, Dania, Norwegia, Portugalia, Szwajcaria, Szwecja, Wielka Brytania z Lichtensteinem jako członkiem stowarzyszonym Grudzień 1960 - powstają zręby wspólnej polityki rolnej Sierpień 1961 - Wielka Brytania składa wniosek o członkostwo w EWG, jednak na skutek sprzeciwu prezydenta Francji Charlesa de Gaulle'a zostaje on odrzucony Lipiec 1962 - rozpoczyna działać Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnictwa Kwiecień 1965 - podpisany zostaje przez państwa EWG Traktat o fuzji, który ustanowił jednolitą Radę i Komisję dla wszystkich trzech Wspólnot (do tej pory każda z nich miała oddzielne organy) Lipiec 1968 - między państwami EWG zostaje utworzona unia celna - -wprowadzono wspólną zewnętrzną taryfę celną oraz zlikwidowane zostają cła i ograniczenia ilościowe wewnątrz Wspólnoty Styczeń 1970 - wchodzi w życie wspólna polityka handlowa Październik 1970 - przedstawienie Planu Wernera dotyczącego planu utworzenia unii gospodarczo - walutowej Listopad 1970 - pierwsze spotkanie państw EWG w ramach Europejskiej Współpracy Politycznej jako próby utworzenia wspólnej polityki zagranicznej

Kwiecień 1972 - wprowadzenie "węża walutowego" czyli mechanizmu ograniczenia wahań kursów walut państw EWG, co staje się początkiem tworzenia unii gospodarczo - walutowej 1 styczeń 1974 - do Wspólnoty zostają przyjęte Wielka Brytania, Dania i Irlandia Grudzień 1974- dochodzi do instytucjonalizacji spotkań szefów państw EWG i tym samym powstaje Rada Europejska (jako kolejna instytucja wspólnotowa) Lipiec 1975 - przyjęcie traktatu o zmianach w finansowaniu działalności Wspólnot oraz powołanie Trybunału Biegłych Rewidentów Księgowych Grudzień 1978 - Rada Europejska podejmuje decyzję o ustanowieniu europejskiej jednostki walutowej (ECU) 1 stycznia 1981 - przystąpienie Grecji do Wspólnot Styczeń 1983 - zostają przyjęte zasady wspólnej polityki w obszarze rybołówstwa Czerwiec 1984 - podjęto decyzje o reaktywowaniu UZE Styczeń 1985 - wprowadzone zostają paszporty europejskie 14 czerwca 1984 - podpisanie Układu z Schengen przez Niemcy, Francję, Belgię, Holandię, Luksemburg o stopniowe j likwidacji kontroli granicznych Grudzień 1985 - na szczycie w Luksemburgu państwa EWG podejmują decyzję o utworzeniu jednolitego rynku wewnętrznego do 1992 roku 1 stycznia 1986 - Hiszpania i Portugalia wstępują do Wspólnot Luty 1986 - podpisanie Jednolitego Aktu Europejskiego

Luty 1988 - podjęcie decyzji o zwiększeniu wysokości Funduszy Strukturalnych Październik 1988 - utworzenie Sądu Pierwszej Instancji Kwiecień 1989 - przyjęcie przez Radę Europejską tzw. raportu Delorsa, który zakładał utworzenie unii gospodarczo - walutowej i nakreślił etapy wprowadzenia jej w życie Lipiec 1989 - utworzenie PHARE Grudzień 1989 - Wspólnota aprobuje "Wspólnotową kartę podstawowych praw społecznych pracowników" 1 lipca 1990 - wchodzi w życie pierwszy etap UGW Październik 1990 - włączenie NRD do RFN i tym samym landy NRD staja się częścią EWG Grudzień 1991 - Wspólnota podpisuje tzw. Układy europejskie, czyli umowy stowarzyszeniowe z Polską, Czechosłowacją i Węgrami Luty 1992 - podpisanie Traktatu z Maastricht - Traktatu o Unii Europejskiej Maj 1992 - podpisanie Układu o utworzeniu Europejskiego Obszaru Gospodarczego 1 styczeń 1993 - rusza jednolity rynek, dzięki czemu wprowadzona zostaje całkowita swoboda przepływu towarów, usług, kapitału i osób 1 styczeń 1994 - rozpoczyna się drugi etap unii gospodarczej i walutowej, utworzony zostaje Europejski Instytut Walutowy 1 styczeń 1995 - do Unii Europejskiej wstępują Austria, Szwecja i Finlandia Grudzień 1996 - państwa UE zgadzają się na podpisanie Paktu Stabilizacji i Wzrostu

Czerwiec 1997 - podpisano Traktat z Amsterdamu Lipiec 1997 - przewodniczący Komisji Europejskiej przedstawia projekt Agendy 2000 Lipiec 1999 - rozpoczyna swą działalność Europol Styczeń 2000 - rozpoczyna swoją działalność program SAPARD Czerwiec 2000 - Rada Europejska przyjmuje Wspólną strategie dla regionu śródziemnomorskiego Grudzień 2000 - szczyt Rady Europejskiej w Nicei poświęcony konieczności reformy instytucjonalnej w perspektywie przyjęcia nowych członków do UE; szczyt zaowocował przyjęciem Traktatu z Nicei Styczeń 2001 - Grecja weszła do strefy euro Styczeń 2001 - powołano Stały Komitet Polityczny i Bezpieczeństwa, Komitet Wojskowy i Sztab Wojskowy Grudzień 2001 - szczyt Rady Europejskiej w Leaken, gdzie podjęto decyzję o powołaniu Konwentu Europejskiego, który zajmie się opracowaniem projektu przyszłej konstytucji europejskiej Styczeń 2002 - euro wchodzi do obrotu gotówkowego w dwunastu państwach Unii 13 grudnia 2002 - UE zamyka negocjacje z dziesiątką kandydatów

STRUKTURY UNII EUROPEJSKIEJ Rada Unii Europejskiej Rada UE reprezentuje interesy krajów członkowskich na poziomie Unii Europejskiej. Jest głównym ciałem decyzyjnym i ustawodawczym Unii Europejskiej. Ma prawo podejmowania wszystkich rodzajów aktów prawnych przewidzianych przez traktaty (dyrektywy, rozporządzenia, decyzje, zalecenia i opinie). Ma prawo zawierania umów międzynarodowych w imieniu Unii Europejskiej. Siedzibą Rady jest Bruksela. W kwietniu, czerwcu i w październiku spotkania ministrów odbywają się w Luksemburgu. Przedstawiciele rządów krajów członkowskich ponoszą odpowiedzialność przed narodowymi parlamentami. Główne zadania Rady skupiają się wokół procesu legislacyjnego, koordynowania kierunków polityki gospodarczej krajów członkowskich, oraz przyjmowania budżetu UE. Chociaż istnieje tylko jedna Rada UE, to w jej ramach spotykają się różni ministrowie zależnie od tematu dyskusji. Prezydencja, czyli Przewodnictwo Rady UE jest sprawowane po kolei przez wszystkie państwa członkowskie i trwa 6 miesięcy. W celu zachowania kontynuacji powstał system o nazwie "troika", w skład którego wchodzi były Przewodniczący Rady, obecny i przyszły .Rada UE zwykle podejmuje decyzje zwykłą większością głosów. W określonych przypadkach kwalifikowaną większością głosów (ilość głosów zależy od wielkości państwa).

Rada Europejska W skład tej instytucji wchodzą głowy państw i szefowie rządów krajów członkowskich, Przewodniczący Komisji Europejskiej. Towarzyszą im także ministrowie spraw zagranicznych i jeden członek Komisji Europejskiej. Rada Europejska określa ogólne kierunki polityki UE. Szczyty Rady UE odbywają się przynajmniej dwa razy w roku. Efektem tych spotkań są konkluzje (oświadczenia końcowe). Do lat 60-tych Rada Europejska nie miała formalnych podstaw prawnych, dopiero Jednolity Akt Europejski stworzył podstawy prawnomiędzynarodowe.

Parlament Europejski Wybierany co 5 lat, składa się z 626 członków, którzy zasiadają nie według narodowości, ale według klucza partyjnego. Członkowie Parlamentu wybierani są w wyborach powszechnych, w ten sposób skład Parlamentu odzwierciedla wolę obywateli. Mandat do PE można łączyć z mandatem do parlamentu narodowego. Podział mandatów jest zgodny z kryterium ludności. Głównym zadaniem Parlamentu jest demokratyczna kontrola instytucji Wspólnotowych. Wspomaga Radę UE w procesie ustawodawczym, oraz odgrywa kluczową rolę w przyjmowaniu budżetu. W skład Parlamentu wchodzi 17 komisji. Sesje plenarne Parlamentu odbywają w Strasburgu (siedziba Parlamentu). Komisje parlamentarne pracują w Brukseli. GRUPY POLITYCZNE W PARLAMENCIE EUROPEJSKIM Grupa Europejskich Partii Chrześcijańskich Demokratów i Demokratów Grupa Europejskich Partii Socjalistów Grupa Europejskich Liberalnych Demokratów Grupa Zielonych i Niezależne Przymierze Europejskie Grupa Zjednoczonej Lewicy Europejskiej i Zielonej Lewicy Nordyckiej Grupa Unii dla Narodów Grupa Europy Demokracji i Niezależności

Komisja Europejska omisja Europejska reprezentuje interesy Unii Europejskiej, a nie państw członkowskich. Składa się z 20 Komisarzy (Przewodniczący, i dwóch zastępców), którzy są wybierani ze względu na gwarancję niezależności. Kadencja Komisji wynosi 5 lat. Komisarze są powoływani w 6 miesięcy po wyborach do Parlamentu Europejskiego. W skład KE musi wchodzić przynajmniej jeden przedstawiciel każdego państwa członkowskiego. Główne zadania Komisji to inicjatywa ustawodawcza, wdrażanie polityk Wspólnotowych, egzekwowanie prawa wspólnotowego (Strażnik Traktatów), oraz negocjowanie umów międzynarodowych. Decyzje podejmowane są przez kolegium komisarzy. KE ponosi odpowiedzialnośćzbiorową. Nie można usunąć jednego komisarza. Votum nieufności musi być wysunięty wobec całej Komisji. Siedzibą Komisji jest Bruksela, część służb administracyjnych znajduje się w Luksemburgu. Skład KE: Komisarz - obszar Romano Prodi - Przewodniczący KE Neil Kinnock - Wiceprzewodniczący, Reforma Administracyjna Loyola de Palacio - Wiceprzewodnicząca, Stosunki z Parlamentem Europejskim, Transport i Energia Mario Monti - Polityka Konkurencji Franz Fischler - Rolnictwo, Rozwój Wsi i Rybołówstwo Erkki Liikanen - Przedsiębiorstwa I Społeczeństwo Informacyjne Frits Bolkestein - Rynek Wewnętrzny, Podatki i Unia Celna Philippe Busquin - Badania Pedro Solbes Mira - Sprawy Gospodarcze i Walutowe Poul Nielson - Rozwój i Pomoc Humanitarna Günter Verheugen - Rozszerzenie Chris Patten - Stosunki Zewnętrzne Pascal Lamy - Handel David Byrne - Ochrona Konsumentów i Zdrowia Michel Barnier - Polityka Regionalna Viviane Reding - Edukacja i Kultura Michaele Schreyer - Budżet Margot Wallström - Środowisko Antonio Vitorino - Sprawiedliwość i Sprawy Wewnętrzne Anna Diamantopoulou - Zatrudnienie i Sprawy Społeczne

Trybunał Europejski Trybunał Sprawiedliwości pilnuje interpretacji i wdrażania prawa Wspólnotowego. Siedzibą Trybunału jest Luksemburg. W skład Trybunału wchodzi 15 sędziów (aczkolwiek nie wynika to z prawa, to jednak w praktyce każdy sędzia pochodzi z innego kraju członkowskiego) i 8 adwokatów generalnych , których kadencja wynosi 6 lat. Co trzy lata część składu jest odnawiana. Główne zadania ETS to orzekanie o zgodności dyrektyw, decyzji i rozporządzeń z Traktatami; podejmowanie decyzji w sprawie państwa, które nie wypełniło zobowiązań; rozstrzyganie sporów pomiędzy Wspólnotami i funkcjonariuszami; oraz funkcja doradcza w sprawach umów międzynarodowych. Jest także sądem apelacyjnym od orzeczeń Sądu Pierwszej Instancji. Funkcje te można podzielić na trzy grupy: - funkcje sądu międzynarodowego; - funkcje sądu konstytucyjnego; - funkcje sądu pracy; Stronami przez ETS mogą być państwa członkowskie, instytucje UE oraz osoby prawne i fizyczne. Od orzeczeń Trybunału nie ma odwołań (apelacji). Sąd Pierwszej Instancji został powołany na wniosek Trybunału Sprawiedliwości. Składa się z 15 sędziów wybieranych na 6 lat. Sąd ten nie ma kompetencji w obszarze rozpatrywania spraw z udziałem państw, oraz wydawania orzeczeń powiązanych z innymi orzeczeniami w toku postępowania.

Europejski Bank Centralny Europejski Bank Centralny wraz z narodowymi bankami tworzy Eurosystem. Siedzibą EBC jest Frankfurt nad Menem. Bank jest całkowicie niezależny. W skład Eurosystemu wchodzi Rada Główna, Europejski Bank Centralny, Zarząd, Rada Zarządzająca oraz 12 narodowych banków centralnych oraz Europejski System Banków Centralnych, który składa się z 15 narodowych banków centralnych. Prezes Europejskiego Banku Centralnego wraz z pozostałymi 5 członkami Rady Głównej są powoływani przez państwa członkowskie na 8 lat. Głównym zadaniem EBC jest określanie polityki pieniężnej w obszarze euro i wdrażanie jej. EBC jest jedynym organem, który ma wyłączne prawo emisji monet i banknotów euro. Europejski Bank Inwestycyjny Jest to jednocześnie i bank i instytucja non- profit Unii Europejskiej. Udziela pożyczek i daje gwarancje na projekty promujące integrację europejską, zrównoważony rozwój, spójność ekonomiczno-społeczną, oraz na rozwój nowej gospodarki. Siedzibą EBI jest Luksemburg. Akcjonariuszami EBI są państwa członkowskie. Bank jest zarządzany przez Radę Gubernatorów, Radę Dyrektorów, Zarząd oraz Komitet Kontrolerów

Trybunał Obrachunkowy Siedzibą Trybunału Obrachunkowego jest Luksemburg. Składa się z 15 członków powoływanych na 6 lat przez Radę UE po konsultacji z Parlamentem Europejskim. Głównym zadaniem Trybunału jest monitorowanie wdrażania budżetu oraz zapewnienie przejrzystości zarządzania finansami UE. Rzecznik Praw Obywatelskich Unii Europejskiej – OMBUDSMAN Rzecznik powoływany jest po wyborach do Parlamentu Europejskiego na 5 lat. Siedziba Rzecznika znajduje się w Strasburgu. Rzecznik jest adresatem skarg osób fizycznych i prawnych rezydujących na terenie UE dotyczących działalności instytucji wspólnotowych.

Komitet Ekonomiczno - Społeczny Komitet jest instytucją doradczą, gwarantującą reprezentację różnych grup interesu ekonomicznego i społecznego (pracodawcy, związki zawodowe, rolnicy, konsumenci itd.) w systemie instytucjonalnym UE. Siedzibą Komitetu jest Bruksela. W skład wchodzi 222 członków, całkowicie niezależnych. Kadencja trwa 4 lata. Liczba członków z poszczególnych krajów członkowskich odzwierciedla liczbę ludności. Główne zadania Komitetu skupiają się na funkcji doradczej w stosunku do Rady UE, Komisji Europejskiej oraz Parlamentu Europejskiego, a także na wzmacnianiu znaczenia organizacji pozarządowych. Komitet Regionów Komitet jest instytucją doradczą gwarantującą reprezentację władz lokalnych i regionalnych. Siedzibą Komitetu jest Bruksela. W skład wchodzi 222 członków, całkowicie niezależnych. Kadencja trwa 4 lata. Liczba członków z poszczególnych krajów odzwierciedla liczbę ludności. . Główne zadania Komitetu polegają na opiniowaniu legislacji Wspólnotowej z punktu widzenia interesu lokalnego i regionalnego.

CELE UNII EUROPEJSKIEJ Głównym zadaniem Unii Europejskiej jest organizacja stosunków między państwami członkowskimi i między narodami Europy w sposób oparty na zasadzie solidarności i zrozumienia. Cele określone w traktatach oznaczają osiągnięcie czterech swobód: przepływu osób, towarów, kapitału i usług oraz ustanowienie i realizacja wspólnych polityk. Oznacza to w coraz większym zakresie przekazywanie suwerenności państw członkowskich instytucjom europejskim. Po konferencji na szczycie w Maastricht (1991 r.), tzw. Traktat z Maastricht skonkretyzował cele Unii Europejskiej, z których najważniejszymi są m.in.: 1. Wspieranie i przyczynianie się do rozwoju gospodarczego i społecznego (przykłady: ustanowienie jednolitego rynku wewnętrznego w 1993, ustanowienie wspólnej waluty euro w 1999) 2. Zapewnienie jednolitej tożsamosci Unii Europejskiej na arenie międzynarodowej (poprzez programy pomocy humanitarnej, wspólną politykę zagraniczną, wspólne działania podczas kryzysów międzynarodowych, wspólne stanowiska wobec organizacji międzynarodowych) 3. Stworzenie przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości (działania wynikające z rynku wewnętrznego i swobody przemieszczania się na terytorium UE, koordynacja działania wymiaru ścigania, wspólna polityka obronna, Europol) 4. Wprowadzenie obywatelstwa europejskiego (które nie zastępuje obywatelstwa narodowego, a jedynie je uzupełnia wprowadzając nowe prawa polityczne i społeczne dla obywateli europejskich) 5. Zachowanie i budowa europejskiego dorobku prawnego acquis communitaire (cała legislacja instytucji europejskich oraz traktaty założycielskie). Dla realizacji tych zasad Unia prowadzi wspólną politykę (w zakresie rolnictwa, rybołóstwa, transportu, rodowiska naturalnego, handlu, polityki regionalnej, konkurencji, energetyki, unii celnej) oraz wspólnych działań i programów ( w zakresie badań naukowych, telekomunikacji, koordynacji polityk gospodarczych państw członkowskich zapewniającej spójność giospodarczą i społeczną). Główne osiągnięcie UE to zapewnienie państwom członkowskim trwałego pokoju po stuleciach zbrojnych konfliktów, oraz umiejętność osiągania wyznaczonych sobie celów na drodze demokratycznego uzgadniania przy zachowaniu, a nie "stapianiu" tozsamości narodowych i lokalnych. Istnieje różnorodność oraz poszanowanie wielości kultur.

STRONY O UNII EUROPEJSKIEJ www.infoeuropa.gov.pl www.ueonline.host.sk www.unia.gery.pl serwisy.gazeta.pl/ue

DZIĘKUJĘ ZA OBEJRZENIE PREZENTACJI