Kształt Polski Ludowej

Zmiany granic Granicę wschodnią zatwierdzoną na mocy polsko- radzieckiej umowy z sierpnia 1945 r. wyznaczono wzdłuż linii Curzona z korektami na niekorzyść strony polskiej. Po sporze toczonym w latach 1945 - 1947 państwo czechosłowackie ostatecznie zatrzymało Zaolzie, natomiast pod władzą polską znalazła się Kotlina Kłodzka . Utratę ziem wschodnich miały zrekompensować Polakom Ziemie odzyskane czyli poniemieckie tereny leżące na wschód od Odry i Nysy Łużyckiej.

Granice powojennej Polski oparte były na naturalnych granicach (Bałtyk, Odra, Nysa Łużycka, Sudety, Karpaty, Bug) Stalin przesunął granice Polski w stronę zachodnią, aby oddalić granicę ZSRR od Niemiec. Polacy uzyskali rozwinięte tereny poniemieckie, w tym uprzemysłowiony Śląsk, Wybrzeże Bałtyckie wraz z Gdańskiem i Szczecinem.

Masowe przesiedlenia Zmianie granic towarzyszyło przesiedlenie ludności. Na sporej części ludności przesiedlenie zostało wymuszone, część jednak sama opuszczała swoje tereny - nie chcieli mieszkać w innym państwie albo szukali lepszych warunków bytowych

Spośród 7 mln Niemców zamieszkujących Ziemie Odzyskane, 4 mln uciekło przed Armią Czerwoną w latach 1944-1945, pozostali zostali zmuszeni do migracji, przez "wielką trójkę" na konferencji w Poczdamie. Ponad 480 tys. Ukraińców, 36 tys. Białorusinów i 14 tys. Litwinów opuściło ziemie polskie w wyniku międzypaństwowych umów o wymianie ludności. Akcja "Wisła", zorganizowana przez komunistyczne władze Polski, polegała na wymuszonych akcjach przesiedleń, głównie Ukraińców, na ziemie odzyskane. Prawdziwym celem akcji było rozbicie społeczności ukraińskiej w Polsce i stworzenie państwa jednolitego narodowego. W wyniku akcji "Wisła" przesiedlono 140 tys. ludzi. z Polski wyjechało 60 tys. Żydów. Polacy również migrowali. 2.7 mln Polaków przeniosło się na ziemie odzyskane w nadziei na lepsze warunki życia. Na Ziemie odzyskane przeniosło się 2 mln Polaków przybyłych z ZSRR. Kolejne 2 mln Polaków powróciło z Zachodu do kraju.

Początki komunizmu Początkowo komuniści tolerowali różne formy działalności społecznej, gdyż zależało im na poparciu społeczeństwa, bez którego nie mogli wprowadzać realnych zmian. Dlatego też zezwalano na wszelką działalność rzemieślniczą, na punkty handlowe i usługi. Plan trzyletni (1947-1949) skupiał się na uruchamianiu przedsiębiorstw zdewastowanych podczas wojny. Wraz z przejęciem pełni władzy komuniści przystąpili do zmiany ustrojowej na ustrój wzorowany na sowieckim. W wyniku "bitwy o handel" państwo przejęło kontrolę nad obrotem towarami. Szykanami i karami finansowymi zmuszano rzemieślników i przedsiębiorców do przystępowania do spółdzielni lub zaprzestania działalności. Rozwój skupiono na przemyśle ciężkim, z przyczyn politycznych (rywalizacja z Zachodem, zimna wojna) jak i ideologicznych (wzmocnienie klasy robotniczej, propaganda).

W 1950 r. przystąpiono do wykonania tzw W 1950 r. przystąpiono do wykonania tzw. planu sześcioletniego, który w zamierzeniach miał "budować podstawy socjalizmu". W praktyce polegał na znaczących inwestycjach w przemysł, w kopalnie, elektrownie, fabryki i zakłady chemiczne. Narzucano zawyżone normy przedsiębiorcom, zmuszając do coraz większej pracy. Zmuszano, lecz i zachęcano na różne sposoby. Tytuł przodownika pracy był jednym ze sposobów na zmuszenie do pracy robotników (system pożyczony wprost z ZSRR, gdzie tam nazywano ich "stachanowcami”). W praktyce działało to tak, że zakłady rywalizujące ze sobą w przodowaniu, uciekały się do różnych sztuczek - na jednego stachanowca pracował cały zespół, a czasami cały zakład. Jak nietrudno się domyślić, taki system jedynie spowalniał pracę w zakładzie. Nagrodzony tytułem "przodownika pracy" uzyskiwał niewielką premię, zaś jego zespół - więcej pracy do wykonania i zawyżoną normę. Często też nagrodę otrzymywał ten który był działaczem partyjnym, więc wynagrodzenia były urojone, zaś zmuszanie do pracy - skuteczne.

Koszty uprzemysłowienia Wraz ze wzrostem uprzemysłowienia w socjalistycznej Polsce został zaniżony poziom życia ludności. Środowisko naturalne również znacznie ucierpiało. Władza nie liczyła się z przyrodą czy ludnością, która zamieszkiwała teren przeznaczony na wybudowanie kolejnego kompleksu przemysłowego. Brak pieniędzy nie był dla rządzących problemem ponieważ zwyczajnie zadłużali się za granicą i odbierali bogatszym Polakom ziemie, domy, oszczędności. W wyniku dokonanej w 1950r zmiany pieniędzy obywatele z dnia na dzień stracili 2/3 zgromadzonych kapitałów (łącznie 3mld zł).

Próba poprawienia sytuacji podjęta w latach 70 Próba poprawienia sytuacji podjęta w latach 70. poprzez pożyczki znacząco powiększyła dług Polski wobec zagranicznych państw. Dopiero niedawno spłacono długi Gierkowskie. Te liczne manewry na złotym spowodowały inflację i uszkodzenie majątków i wzbudzały niezadowolenie.

Polityka wobec rolnictwa Braki w państwie były spowodowane również zaniedbaniem rolnictwa na rzecz przemysłu ciężkiego. Rolnicy samodzielni nie mogli liczyć na równe traktowanie przez komunistyczną władzę. Chłopów obarczano niezwykle wysokimi podatkami, dostawami obowiązkowymi oraz poddawano rozmaitym szykanom. Opór społeczeństwa spowodował, że do 1956r. niecałe 10% gruntów zostało skolektywizowanych, tylko ponad 13% ziemi weszło w skład Państwowych Gospodarstw Rolnych (PGR). Pegeery przynosiły straty z powodu nieudolnego zarządzania, ale i gospodarstwa indywidualne były mało wydajne ze względu na zbyt małe nakłady finansowe. Rolnikom i tak nie opłacało się produkować więcej gdyż ceny skupu były bardzo niskie. To wszystko spowodowało, że w miastach zabrakło podstawowych artykułów konsumpcyjnych.

Ze wsi do miast Po II wojnie światowej diametralnie zmieniło się oblicze polskiego społeczeństwa. Większość polskiej inteligencji wymarła, a reszta była prześladowana przez nowy ustrój polityczny. Wprowadzona reforma rolna przez komunistów spowodowała kompletną nieopłacalność rolnictwa, oraz wielkie migracji ze wsi do miast w poszukiwaniu lepszego życia(np. na roli przed wojną pracowało 17,4 mln ludzi, a w 1970 jedynie 5 mln).

Przyczyny migracji ze wsi do miast rozwój przemysłu; bieda; szukanie lepszej pracy; zaniżanie cen skupu upraw.

Skutki migracji ze wsi do miast rozwiązanie problemu przeludnienia wsi; upadek wielu wsi i małych miast; rozrastanie się dzielnic robotniczych w miastach; rozwój przemysłu; zanik rozwarstwienia majątkowego.

Nowy ustrój polityczny doprowadził do ujednolicenia społeczeństwa: chłopi i robotnicy odczuli pewien awans społeczny, podnieśli swoją stopę społeczną, natomiast przedwojenne "klasy posiadające" straciły wiele w stosunku do niższych klas społecznych. Państwo gwarantowało wszystkim pracę, darmową opiekę społeczną i naukę. Wielu chłopów ze wsi przeniosło się do murowanych domów z kanalizacją co jeszcze spotęgowało pozytywną opinię społeczeństwa na temat komunizmu.