Modelowanie kursu walutowego- koncepcje równowagi KW Rynek walutowy 130810-1165

Plan wykładu Modele kursu równowagi oparte na PPP KW równowagi oparty na modelu napływu kapitału KW równowagi oparty na efekcie B-S Kurs równowagi oparty na teorii behawioralnej Kurs równowagi fundamentalnej Model NATREX Rynek walutowy 130810-1165

Kurs równowagi- definicje KW= KWR + niedopasowanie KW KWR- zależny od fundamentalnych wielkości ekonomicznych Niedopasowanie- czynniki stochastyczne Rynek walutowy 130810-1165

Kurs równowagi- definicje KWR- część KW, która odzwierciedla stabilne funkcjonowanie fundamentów gospodarki Kwestia definicji fundamentów Rynek walutowy 130810-1165

Czynniki KW równowagi KWR rynkowy- czynniki kształtujące popyt i podaż na rynku walutowym KWR krótkookresowy- z pominięciem czynników spekulacyjnych KWR średniookresowy- z pominięciem wahań cyklicznych i sezonowych KWR długookresowy- jedynie czynniki o charakterze zasobowym Rynek walutowy 130810-1165

KW równowagi oparty na PPP Najbardziej rozpowszechniona koncepcja KWR ER=Pn/Pa Testy przydatności PPP do określania KRW w długim okresie Rynek walutowy 130810-1165

KW równowagi oparty na PPP Testy pierwszego rodzaju NERt=ά0+ ά1(Pnt-Pat)+ε H0: ά1=1 Testy drugiego rodzaju: RERt=(NERt+Pat-Pnt) ~I(0) RERt = ά0+ ά1 RERt-1+ ε H0: ά1<1 Testy trzeciego rodzaju: NERt+ ά1Pnt+ ά2Pat =ε ~I(0) Rynek walutowy 130810-1165

Empiryczna weryfikacja przydatności metody PPP Długi okres Brak założeń symetrii i proporcjonalności Waluta referencyjna inna niż USD Wysoka inflacja lub deflacja Rynek walutowy 130810-1165

Modelowanie KW PLN na podstawie PPP Przykład estymacji: Wyniki badania Bęza- Bojanowska, Kelm (2005) Test trzeciego rodzaju: EUR/ PLN Deflator IPI Wektor kointegrujący ERt=1,37+1,87ptPL-1,83ptEUR Potwierdzenie względnej wersji teorii Rynek walutowy 130810-1165

Modelowanie KW PLN na podstawie PPP Weryfikacja przydatności metody dokonana również przez: Przystupa (2003) Rawdanowicz (2004) Rubaszek (2005) Rynek walutowy 130810-1165

Modelowanie KW na podstawie PPP Konieczność spełnienia teorii PPP  ograniczone zastosowanie dla niektórych gospodarek Możliwość aplikacji wersji względnej Przejrzysty i względnie prosty do estymacji model Rynek walutowy 130810-1165

KW równowagi oparty na modelu napływu kapitału Model CHEER (capital enhanced equilibrium exchange rate) Parytet stóp procentowych- krótki okres in= ia+ (NERe-NER)/NER PPP- długi okres Rynek walutowy 130810-1165

KW równowagi oparty na modelu napływu kapitału W długim okresie KW kształtuje się zgodnie z PPP a w krótkim może się odchylać od tego poziomu z uwagi na dysparytet stóp procentowych Rynek walutowy 130810-1165

KW równowagi oparty na modelu napływu kapitału NERet+1-NERt=RERet+1-RERt+ Πnet+1 - Πaet+1 rine-riae=(RERe-RER)/RER RERt-RERPPP= - Σ (rnt+k-rat+k) Rynek walutowy 130810-1165

KW równowagi oparty na modelu napływu kapitału Metoda przydatna dla szacowania KW w krajach rozwiniętych Konieczność spełnienia PPP w długim okresie Rzadko stosowany do modelowania KW PLN Rynek walutowy 130810-1165

KW równowagi oparty na modelu napływu kapitału Przykładowa estymacja : RERt= ά0+ ά1(rnt-rat)+ε ά0 - poziom PPP ά1- średni czas trwania dysparytetu stóp procentowych Rynek walutowy 130810-1165

KW równowagi oparty na modelu napływu kapitału Bęza-Bojanowska, Kelm 2005 Rubaszek 2005 RER objaśniany defilowanym wskaźnikiem cen przemysłu przetwórczego i dysparytetem stóp procentowych pomiędzy EUR i PLN Rynek walutowy 130810-1165

KW równowagi oparty na efekcie B-S RKW- iloczyn relatywnej produktywności pomiędzy krajami i sektorami (handlowym i niehandlowym) oraz względnego wynagrodzenia produktywności pracy w sektorze dóbr handlowych Rynek walutowy 130810-1165

KW równowagi oparty na efekcie B-S Przykładowa estymacja: RERt= ά0+ ά1Δ(NERt+wta-wtn+lptnT-lptaT)+ ά2 Δ (lptaT-lptaN) +ά3 Δ (lptnT - lptnN)+ε Rynek walutowy 130810-1165

KW równowagi oparty na efekcie B-S Korzystna metoda modelowania KW gospodarek doganiających Problem założenia prawdziwości PPP dla dóbr handlowych Transmisja wewnętrzna i zewnętrzna Rynek walutowy 130810-1165

Analiza KW PLN w oparciu o B-S Brak konsensusu odnośnie do występowania efektu B-S Egert (2003), Błaszkiewicz (2004), Chmielewski (2003), Rubaszek (2005) Aprecjacja PLN może tylko częściowo wynikać z efektu BS Rynek walutowy 130810-1165

Kurs równowagi oparty na teorii behawioralnej BEER- behavioural equilibrium exchange rate Uzupełnienie parytetu stóp procentowych o premię za ryzyko rine-riae - δt=(RERe-RER)/RER Rynek walutowy 130810-1165

Kurs równowagi oparty na teorii behawioralnej „Bieżąca wartość KW jest równa oczekiwanej wartości realnego KW w długim okresie pomniejszonej o skumulowany dysparytet realnych stóp procentowych uwzględniający wycenę przyszłego kształtowania się premii za ryzyko” Rynek walutowy 130810-1165

Kurs równowagi oparty na teorii behawioralnej Oczekiwania uczestników rynku Kanał BP- poprawa CA lub FA przyczyniają się do aprecjacji RKW Czynniki BEER: Udział aktywów zagranicznych w PKB Poprawa terms of trade Efekt B-S Rynek walutowy 130810-1165

Kurs równowagi oparty na teorii behawioralnej Premia za ryzyko Wiarygodność polityki fiskalnej Różnica w wysokości długu publicznego/ PKB między krajami Rynek walutowy 130810-1165

Kurs równowagi oparty na teorii behawioralnej Przykładowa estymacja: Clark i McDonald (1998) RERt ~ (BPt, TOTt, TNTt, GDnt-GDat , rnt-rat) Rynek walutowy 130810-1165

Kurs równowagi oparty na teorii behawioralnej Łatwa estymacja Koncepcja krótkookresowa Kwestia definicji równowagi behawioralnej Czynniki to bieżące wielkości fundamentalne Czynniki cykliczne Często wykorzystywane do modelowania PLN Np. Rawdanowicz 2002, Rubaszek 2004 Rynek walutowy 130810-1165

Kurs równowagi fundamentalnej Wiele modeli równowagi fundamentalnej Równowaga wewnętrzna i zewnętrzna Modele równowagi ogólnej Modele równowagi cząstkowej Rynek walutowy 130810-1165

Kurs równowagi fundamentalnej Szerokie zastosowanie w międzynarodowej współpracy gospodarczej Przykład: parytety centralne w systemie z BW, parytety centralne w ramach ERM Rynek walutowy 130810-1165

Kurs równowagi fundamentalnej Przykład estymacji: RER zapewniający równowagę wewnętrzną i zewnetrzną RER ~Dn FEER okreslony przez IE ~(Dn, RERIE(Dn)) EE~(Dn, REREE(Dn)) Rynek walutowy 130810-1165

Kurs równowagi fundamentalnej Kwestia założeń u podstaw modelu Luka popytowa Optymalne saldo CA Rynek walutowy 130810-1165

FEER dla PLN względem EUR Przykładowa estymacja: Rubaszek 2005 Skala nierównowagi wewnętrznej- luka popytowa Równowaga zewnętrzna- kryterium wypłacalności Rynek walutowy 130810-1165

Model FEER dla PLN względem EUR Źródło: M. Rubaszek, Economic convergence and the fundamental equilibrium exchange rate in Poland, Bank i Kredyt 40, NBP, Warszawa 2009 Rynek walutowy 130810-1165

Model FEER dla PLN względem EUR Źródło: M. Rubaszek, Economic convergence and the fundamental equilibrium exchange rate in Poland, Bank i Kredyt 40, NBP, Warszawa 2009. Rynek walutowy 130810-1165

Modele FEER Precyzyjna definicja równowagi Pracochłonna estymacja Metoda normatywna Ograniczone możliwości analizy dynamiki na podstawie FEER Rynek walutowy 130810-1165

Model NATREX NATREX- natural real exchange rate Założenie: brak czynników o charakterze spekulacyjnym Pełne zatrudnienie KWR w średnim oraz długim okresie Rynek walutowy 130810-1165

Model NATREX Natural real exchange rate In/Ynn ~ (Δάn, Kn/Yn, rn, RER) Cn/Yn~ (Kn/Yn, NFAn/Yn, rn, Zn) NXn/Yn~ (RER, Cn/Yn, Ca/Ya) Parytet stóp procentowych Rynek walutowy 130810-1165

Przykład estymacji Stein (1999) USD względem KW G7 RERt=ά0+ά1ant+ά2aat+ ά3 znt + ά4 zat +ε Detken i Martinez (2001)- NATREX dla EUR Rubaszek 2005 - PLN Rynek walutowy 130810-1165

Model NATREX Zarówno równowaga w sensie strumieniowym i zasobowym Mniej normatywny niż FEER Perspektywa długo i średniookresowa Rynek walutowy 130810-1165

Podsumowanie Definicja KWR Modele KWR oparte na teoriach ekonomicznych- konieczność spełnienia założeń Przeważnie koncepcje długookresowe Rynek walutowy 130810-1165

Podsumowanie Zalety i wady poszczególnych modeli Wybór modelu zależny od cech gospodarki oraz od celu estymacji Modelowanie bieżących wartości a modelowanie dynamiki Rynek walutowy 130810-1165

Literatura J. Bęza-Bojanowska, R. Kelm, Polityka monetarna i fiskalna a odchylenia realnego kursu złotego, Bank i Kredyt, NBP, Warszawa, 2005 T. Chmielewski, Od kursu płynnego do unii monetranej. Znaczenie efektu Ballassy Samuelsona dla polskiej polityki pieniężnej, Materiały i Studia, NBP, Warszawa 2003. R. Driver, P. Westaway, Concepts of equilibrium exchange rates, Working Paper, Bank of England, London 2004, R. Macdonald, Concepts to calculate equilibrium exchange rates, Discussion Paper 3/2000, Deutsche Bank, Frankfurt am Main, 2000. Ł. Rawdanowicz, Panel Estimations of PPP and Relative Price Models for CEECs: Lessons for Real Exchange Rate Modelling, Working Papers CASE, Warszawa, 2004. M. Rubaszek, D. Serwa, Analiza kursu walutowego, CH Beck, Warszawa 2009, M. Rubaszek, Economic convergence and the fundamental equilibrium exchange rate in Poland, Bank i Kredyt 40, NBP, Warszawa 2009, M. Rubaszek, Model równowagi bilansu płatniczego. Zastosowanie wobec kursu złotego, Bank i Kredyt , NBP, Warszawa 2003. Rynek walutowy 130810-1165