Magdalena Zielińska Stowarzyszenie Nauczycieli i Animatorów „Szachy w Edukacji”

W międzynarodowych badaniach (PIRLS i TIMSS, r.) sprawdzających głównie kompetencje matematyczne i znajomość zagadnień z zakresu nauk przyrodniczych dziesięciolatków, polscy uczniowie wypadli najgorzej w Europie.

Zwiększenie umiejętności matematycznych polskich uczniów, szczególnie w zakresie: -logiki, -orientacji przestrzennej, -myślenia analitycznego, -rozwiązywania problemów; -kształtowania ważnych cech osobowości, jak odpowiedzialność, koncentracja, intuicja i odwaga Cel Ogólnopolskiego Projektu Polskiego Związku Szachowego „Edukacja przez Szachy w Szkole”

Realizacja celu Projektu Nauczenie szerokiej grupy dzieci podstaw gry w szachy, co będzie korzystnie oddziaływało na ich rozwój ogólny, zwłaszcza kompetencje matematyczne -> -> za pomocą wprowadzenia nauczania gry w szachy w edukacji wczesnoszkolnej Nauczcie dzieci grać w szachy, a o ich przyszłość możecie być spokojni. (Paul Morphy)

Charakter Projektu -wprowadzenie nauczania gry szachy jako zajęć obowiązkowych dla całych oddziałów klasowych w edukacji wczesnoszkolnej w wymiarze co najmniej 1 godziny lekcyjnej tygodniowo przez co najmniej 2 lata -ocena (opisowa) z zajęć na świadectwie -zajęcia prowadzone przez przeszkolonego (przez WZSzach) nauczyciela danej szkoły (EW, wf, inne) -udział uczniów w cyklu imprez o charakterze zabawy sportowej -badania nad wpływem zajęć na rozwój ogólny i osiągnięcia edukacyjne uczniów, prowadzone przez pracowników naukowych

Zasada trójstronności

Zobowiązania PZSzach i Związków Wojewódzkich -przeszkolenie nauczycieli – kurs 72h z zakresu gry w szachy oraz metodyki nauczania gry w szachy dzieci w wieku wczesnoszkolnym -ufundowanie sprzętu szachowego dla szkół (15 kompletów szachownic i bierek + szachownica demonstracyjna dla nauczyciela na szkołę) -organizacja konferencji szkoleniowo – metodycznej -wsparcie metodyczne dla nauczycieli (doradca, przewodnik metodyczny, program nauczania, podręczniki, materiały dydaktyczne, program komputerowy do układania własnych zadań szachowych, dodatkowe warsztaty doskonalące) -podręczniki w preferencyjnej cenie (10zł) -wsparcie organizacji imprez szachowych dla szkół biorących udział w projekcie -organizacja Turnieju Finałowego Projektu raz w roku -prowadzenie strony internetowej o charakterze informacyjnym:

Zobowiązania szkół -przeznaczenie co najmniej 1 godziny tygodniowo przez co najmniej 2 lata w edukacji wczesnoszkolnej na zajęcia z projektu w co najmniej 1 klasie -skierowanie co najmniej 2 nauczycieli na szkolenie -zajęcia obowiązkowe dla całego oddziału klasowego (dzieci nie będą selekcjonowane*) -ocena na świadectwie -zgoda na ewentualne zewnętrzne badania naukowe *zajęcia szachowe są również doskonałą formą wspierania rozwoju ogólnego (a nawet terapii i rewalidacji) dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych (w tym niepełnosprawnych – Program „Promocja Pionka”)

Zobowiązania Samorządu i/lub organów oświatowych -współorganizacja i sfinansowanie szkoleń i materiałów metodycznych dla nauczycieli -wspieranie i współorganizacja imprez sportowych dla szkół biorących udział w projekcie -informacja i promocja -prowadzenie ewidencji i udział w ewaluacji Projektu -w niektórych samorządach finansowanie zajęć szachowych (godzin pracy nauczyciela)*

*Finansowanie zajęć szachowych (godziny pracy nauczyciela) -Godziny dodatkowo przyznane szkole przez organ prowadzący (wybrane szkoły mazowieckie, śląskie i podlaskie) -Fundusze na tzw. innowację pedagogiczną (szkoły w każdym z województw) -Fundusze zewnętrzne (np. unijne, sponsorzy) – kilka szkół niepublicznych -Godziny brakujące do pełnego etatu nauczyciela (wybrane szkoły podlaskie i warmińsko-mazurskie) -Alternatywna forma wychowania fizycznego (wybrane szkoły dolnośląskie, podlaskie i mazowieckie) -Godzina w ramach ogólnego bloku EW (wybrane szkoły dolnośląskie, świętokrzyskie i mazowieckie) -Godziny „karciane” (szkoły w każdym z województw)

Tak sformułowana innowacja edukacyjna ma akceptację Ministra Edukacji Narodowej (spotkanie grupy roboczej pod przewodnictwem wiceministra Mirosława Sielatyckiego odbyło się w MEN ).

Odpowiada także na wydane Oświadczenie Pisemne Parlamentu Europejskiego w sprawie wprowadzenia do systemów oświaty w Unii Europejskiej programu „Szachy w szkole” (0050/2011).

Parlament Europejski (...) mając na uwadze, że szachy są grą dostępną dla dzieci z każdej grupy społecznej, mogą przyczyniać się do osiągnięcia spójności społecznej i realizacji celów politycznych takich jak integracja społeczna, zwalczanie dyskryminacji, zmniejszenie wskaźnika przestępczości czy nawet walka z różnymi rodzajami uzależnień (...), mając na uwadze, że bez względu na wiek dziecka szachy mogą poprawić jego koncentrację, zwiększyć cierpliwość i wytrwałość, a także rozwinąć zmysł twórczy, intuicję, pamięć oraz umiejętności analitycznego myślenia i podejmowania decyzji; mając na uwadze, że gra w szachy uczy też determinacji, motywacji i sportowego zachowania; wzywa Komisję i państwa członkowskie, by dążyły do wprowadzenia do systemów oświaty państw członkowskich programu „Szachy w szkole”...

Ogólnopolski Projekt PZSzach „Edukacja przez Szachy w Szkole” jest elementem szerszych działań w skali Europy i świata Na arenie międzynarodowej polski Projekt zyskał uznanie: - przedstawicieli państw, które już w pełnym bądź częściowym zakresie wprowadziły obowiązkową naukę gry w szachy (Armenia, Hiszpania, Anglia, Indie, Szwecja, Dania, Niemcy, Stany Zjednoczone, Kanada) - reprezentantów państw, które szukają pomysłów i rozwiązań dla szachów w szkole (Słowacja, Grecja, Łotwa, Austria) - Komisji „Szachy w Szkole” FIDE i Komisji Edukacyjnej ECU

Do tej pory… … do Projektu przystąpiło 12 województw, z czego w 6 odbywają się już zajęcia … w Projekcie jest prawie 300 szkół, a zajęciami objętych jest ok uczniów … w ramach Projektu przeszkolonych zostało ok. 750 nauczycieli … został pozyskany pierwszy partner odpowiedzialny za przeprowadzenie badań naukowych nad Projektem (ALK) … odbył się I Ogólnopolski Turniej Finałowy Projektu, wzięło w nim udział blisko 500 uczniów z całego kraju … odbyła się Ogólnopolska Konferencja Szkoleniowo – Metodyczna „Szachy w Szkole” oraz Konferencja w Sejmie RP, promująca Projekt

Szachowe doskonalenie zawodowe nauczycieli Etap I - szkolenia podstawowe w wymiarze 72h dydaktycznych Etap II - warsztaty doskonalące dla przeszkolonych nauczycieli, - szachowe i metodyczne konferencje szkoleniowo-metodyczne - turnieje szachowe Etap III- możliwość ubiegania się o tytuł szachowego instruktora szkolnego PZSzach (3 warunki: czynny zawodowo nauczyciel z kwalifikacjami pedagogicznymi, zaliczone szkolenie podstawowe, co najmniej III kategoria szachowa) * Nagroda PZSzach HETMAN w kategorii „Nauczyciel Roku”

W dalszej perspektywie planowane są: Kontynuacja Projektu w kolejnych latach w zgłoszonych szkołach (objęcie kolejnych roczników) Rozszerzenie Projektu na kolejne szkoły i województwa

Seria podręczników szkolnych dla najmłodszych, wydana przez PZSzach (kompatybilna z jednym z trzech rekomendowanych przez PZSzach programów nauczania)

Inicjatywy komplementarne wobec Projektu – w Polsce i Europie W grudniu 2014r. powstało niezależne Stowarzyszenie Nauczycieli i Animatorów „Szachy w Edukacji”, którego zadaniem jest wspieranie nauczycieli i szkół prowadzących zajęcia szachowe (w zakresie metodyki oraz pozyskiwania funduszy) Stowarzyszenie organizuje konferencje oraz dodatkowe warsztaty metodyczne Stowarzyszenie współpracuje blisko z Komisją Edukacyjną ECU oraz Komisją „Szachy w Szkole” FIDE, na której zlecenie opracowuje polskie tłumaczenie „FIDE Students Magazine” - bezpłatnego pisma szachowego dla uczniów i nauczycieli Inicjatywa utworzenia europejskiej organizacji zrzeszającej terapeutów szachowych oraz nauczycieli pracujących z dziećmi SPE

Szachy to fajna gra i nauka. (Mikołaj, lat 6) Podczas gry w szachy można się nauczyć: logicznego myślenia, koncentracji no i strategii. (Mateusz, lat 10) Szachy uczą nas jak wygrywać i przegrywać. (Zosia, lat 8) Gra w szachy pobudza wyobraźnię, uczy cierpliwości i odporności psychicznej. (Oskar, lat 11) Szachy to nie tylko nauka, ale też świetna zabawa!!! (Zuzia, lat 7) Szachy są sztuką, ponieważ nie jest łatwo w nie grać, ale miło spędzamy czas. (Magda, lat 9) Podczas gry trzeba myśleć. Takie myślenie bardzo rozwija gracza. (Tosia, lat 8) Szachy uczą myśleć, co się stanie później. (Ala, lat 6) Każda gra jest inna, jak nowa przygoda. Ciągle trzeba uważać, więc ćwiczysz skupienie. (Grześ, lat 7) Szachy mnie nauczyły, żeby szanować inne dzieci. Bo nawet jak gram z kimś słabym, to przegram, jak zrobię błąd. (Krzyś, lat 6) Od kiedy gram w szachy, to jestem bardziej spokojny i dostaję mniej uwag. (Maks, lat 8) Czasem się poddaję, kiedy mi coś nie wychodzi. Ale w szachach trzeba walczyć do końca i tak się też staram. (Julka, lat 7) Nie muszę wcale zostać arcymistrzem, żeby lubić szachy. (Ania, lat 9) Dzieci o szachach

Magdalena Zielińska - instruktor sportu w dyscyplinie szachy (uprawnienia MENiS) i sędzia szachowy; - nauczyciel przedmiotu szachy w jednej ze stołecznych szkół podstawowych i gimnazjum (podyplomowe studia pedagogiczne) od 2008r.; - wykładowca na licznych kursach i szkoleniach dla instruktorów sportu oraz nauczycieli; - autorka serii podręczników szkolnych do nauki gry w szachy dla najmłodszych ("Grajmy w szachy" cz. I - III); - w latach 2012 – 2014 Koordynator Ogólnopolskiego Projektu PZSzach "Edukacja przez Szachy w Szkole" i autorka jego koncepcji, założeń programowych, materiałów szkoleniowych i metodycznych; - wykładowca na konferencjach międzynarodowych dotyczących szachów w szkole w Erywaniu ("Szachy w Szkole", 2014) i w Londynie ("Szachy i Matematyka", 2014); - współpracownik Komisji Edukacyjnej Europejskiej Unii Szachowej i Komisji Szachy w Szkole FIDE; - członek Zarządu Stowarzyszenia Nauczycieli i Animatorów "Szachy w Edukacji" Kontakt: