Odżywianie

Odżywianie ryb Roślinożerne 5% gatunków Fitoplanktonożerne (filtratory) Makrofitofagi Peryfitonożerne Detrytusożerne 10% gatunków Mięsożerne 85% gatunków Zooplanktonożerne Bentosożerne Drapieżne

Odżywianie ryb Pierwszy pokarm – endogenny (żółtko) Wykluta larwa ma niedorozwinięty i niedrożny przewód pokarmowy, brak enzymów trawiennych Brzana Pstrąg tęczowy

Odżywianie ryb Początek odżywiania egzogennego możliwy, gdy: przewód pokarmowy jest drożny wydzielane są enzymy trawienne larwa sprawnie się porusza (ma płetwy + pęcherz pławny) Następuje to po CZĘŚCIOWEJ resorpcji pęcherzyka żółtkowego – okres odżywiania mieszanego (endo-egzogennego)

„Punkt bez powrotu” (Blaxter, Hempel 1963) Okres głodzenia, po którym larwy mimo podania pokarmu giną

Odżywianie ryb Pierwszy pokarm egzogenny – plankton

Drobne wioślarki i nauplii widłonogów Duże wioślarki i widłonogi Odżywianie larw Drobny fitoplankton Wrotki Drobne wioślarki i nauplii widłonogów Duże wioślarki i widłonogi

Odżywianie larw – Artemia salina

Rozmieszczenie larw ryb Dużo pokarmu Dużo drapieżników Mało pokarmu Niska presja drapieżców Głębokość

Ryby – poziomy troficzne

Położenie otworu gębowego Górne Końcowe Dolne

Zęby Zęby gardłowe amura białego

Budowa pyska Karp

Kształt ciała ryb „spokojnego żeru”

Kształt ciała ryb drapieżnych

Ubarwienie ciała - kamuflaż

Narządy zmysłów

Budowa przewodu pokarmowego Ryby roślinożerne – bardzo długie jelito Ryby „spokojnego żeru” – brak żołądka (karpiowate) Ryby drapieżne – żołądek

Budowa przewodu pokarmowego Drapieżnik Wszystkożerca

Budowa przewodu pokarmowego Pstrąg Sum Karp Tołpyga

Aktywność enzymów trawiennych Gatunek Odżywianie Amylaza Trypsyna A/T Wzdręga Roślinożerna 1,0 0,4 2,5 Krąp Wszystkożerny 1,1 0,9 1,2 Ukleja Wszystkożerna 1,0 0,9 1,1 Karp Wszystkożerny 5,8 1,7 3,4 Boleń Drapieżny 0,15 1,2 0,125

Zmiany pokarmu szczupaka ze wzrostem rozmiarów ciała

Wysokobiałkowa dieta ryb Ryby drapieżne - 40 - 55% białka Ryby niedrapieżne („wszystkożerne”) - 28 - 35% białka (Porównanie: ptaki i ssaki - 12 - 25% białka w diecie) Amonioteliczne – brak konieczności metabolizowania NH3 do mocznika, usuwany przez skrzela Szybki wzrost – współczynnik konwersji (masa pokarmu potrzebna do wytworzenia 1 kg masy ciała) u ryb 1,7 – 5,0 (u ptaków i ssaków 5,0 – 15,0)

Euryfagia i stenofagia Pokarm ryb zmienia się sezonowo (a nawet dobowo) To, co ryby jedzą zalezy od dostępności i preferencji Euryfagi – łatwo przestawiają się z jednego pokarmu na drugi Stenofagi – odżywiają się jednym rodzajem pokarmu Wybiórczość pokarmowa – ryby wybierają spośród dostępnego pokarmu to, co największe, najbardziej odżywcze, najsmaczniejsze

Wybiórczość pokarmowa ryb Wskaźnik wybiórczości pokarmowej (Ivlev 1955) E = ri – pi / ri + pi ri – % pokarmu „i” w treści przewodu pokarmowego ryb pi – % pokarmu „i” w środowisku Wartości wskaźnika: od -1 (unikanie) do 1 (wybieranie) Wskaźnik wybiórczości pokarmowej (Szorygin) W = ri / pi Wartości wskaźnika: < 1 (unikanie), > 1 (wybieranie)

Teoria optymalnego żerowania (Gliwicz 1986) Zwierzę – mając wybór – najczęściej sięga po pokarm dający mu maksymalną korzyść energetyczną – masymalnie dużo minimalnym kosztem Wybiórczość zależy od dostępności pokarmu – największe ofiary sa wybierane, gdy ich zagęszczenie jest odpowiednio duże

Ciernik wybiera większe ofiary Myszkowski 1984 Zagęszczenie ofiar [os./l] Duże Średnie Małe Ciernik wybiera większe ofiary … kiedy stół jest obficie zastawiony

Wpływ ryb na strukturę wielkości zooplanktonu 1942 1964 bez Alosa z Alosa Częstość [%] Długość ciała [mm] Wpływ ryb na strukturę wielkości zooplanktonu Brooks, Dodson 1965

Od czego zależy intensywność żerowania? Gatunek Wiek Wielkość Stan fizjologiczny Temperatura Natlenienie

Ryby – zwierzęta zmiennocieplne

Ryby – zwierzęta zmiennocieplne

Od czego zależy intensywność żerowania? Gatunek Wiek Wielkość Stan fizjologiczny Światło Temperatura Natlenienie

Pułapka księżycowa (Gliwicz 1984) Liczebność zooplanktonu

Ryby są odporne na głodzenie Karaś – 8 miesięcy – utrata 33% masy ciała Karp – 18 miesięcy – utrata 45% masy ciała Spadek intensywności metabolizmu Katabolizm białek