E-learning: nowy obszar współpracy nauczycieli i uczniów Uniwersytet im. Adama Mickiewicza Instytut Psychologii UAM dr Joanna Matejczuk Zakład Psychologii Rozwoju Człowieka i Badań nad Rodziną IP UAM Poznań dr Katarzyna Kaliszewska-Czeremska Zakład Podstaw Badań Psychologicznych IP UAM Poznań E-learning: nowy obszar współpracy nauczycieli i uczniów Nie jest równoważna wobec tradycyjnych form edukacji: mniej wartościowa i efektywna (efektowna ale nie efektywna), nieskuteczna i odtwórcza, fikcja edukacyjna mniej wymagająca wobec ucznia  nie wymaga samodzielnej i systematycznej pracy, a także zaangażowania bardziej wymagająca wobec nauczyciela - opanowanie nowych umiejętności (nowa metodyka nauczania, przygotowanie materiałów), „złodziej czasu”, brak kontroli nad procesem edukacji i procesem grupowym, nie dla wszystkich  to oferta wyłącznie dla młodych osób, sprawnych w korzystaniu z nowych mediów ma ograniczone zastosowanie – dla wybranych obszarów edukacji Jednolita forma edukacji, uboga w narzędzia Chaotyczne środowisko pracy (chaos informacyjny) Wykluczenie informacyjne (bezkrytyczne przyjmowanie wiadomości z Internetu, bezrefleksyjne korzystanie z gotowych informacji Problem plagiatów, odtwórczej wiedzy i ograniczania twórczego rozwiązywania problemów Oderwanie od starych i sprawdzonych form (modeli) edukacji Uczenie podające (nawiązanie do behawioralnego modelu nauczania) Oderwanie od kontaktu z drugim człowiekiem (dehumanizacja, praca z „bezduszną maszyną”) - prowadzi do izolacji społecznej, nie rozwija kompetencji społecznych Brak bezpośredniego (twarzą w twarz) kontaktu z nauczycielem oraz z innymi uczniami (brak interakcji), w przypadku dzieci – brak kontaktu z opiekunami Brak możliwości wymiany poglądów i dyskusji Anonimowość, ukrycie własnej tożsamości Brak zasad moralnych, kultury, modelowania zachowań pożądanych społecznie (Internet nie dba o stronę wychowawczą) Brak zasad grupowych, procesu grupowego Jak myślimy?  E-learning przekonania, mity E.learning to wspomagany najnowszymi technologiami informacyjnymi proces uczenia się.  technologia jest transparentna wobec przedmiotu nauczania (narzędzie do realizacji celów edukacyjnych i programu nauczania)  stosowany model edukacji jest „zakorzeniony” w modelach tradycyjnych (dostosowanie formy i treści do specyfiki środowiska edukacji – ewolucja a nie rewolucja) E-learning to otwarta i elastyczna forma edukacji realizowana w Internecie na tzw. platformach., oparta o filozofię i logikę sieci Jak jest? Cechy i zalety dobrze przygotowanego kursu e-learningowego Środowisko – możliwości techniczne brak barier czasoprzestrzennych (całodobowa dostępność, brak barier geograficznych) łatwiejszy dostęp do materiałów dydaktycznych wysoka jakość materiałów dydaktycznych łatwość i szybkość w aktualizowaniu materiałów dydaktycznych bogata oferta narzędzi edukacji oszczędność czasu i kosztów Środowisko dostosowujące się do potrzeb i możliwości elastyczność środowiska edukacyjnego  proces uczenia się obejmujący uczniów i nauczycieli (interakcja)  możliwość dostosowania (wyboru) formy przekazu do indywidualnych stylów uczenia się uczestników (zróżnicowana i atrakcyjna forma przekazu odpowiadająca na potrzeby ucznia)  zindywidualizowana dynamika uczenia się i nauczania  monitoring procesu edukacji (śledzenie postępów przez nauczycieli i uczniów) E.learning to proces zorientowany na osobę uczącą się, a nie na program czy nauczyciela Środowisko – spotkanie uczących się osób zwiększenie autonomii i systematyczności w procesie uczenia się i zdobywania wiedzy oraz umiejętności (zmiana w myśleniu o procesie uczenia – od „bycia nauczanym” do – „uczenia się”), nauka planowania własnej pracy i realizacji założonych celów (bliskich i odległych) dbałość o relacje w grupie i proces grupowy interakcyjność w procesie uczenia się i nauczania (orientacja na współpracę)  rola nauczyciela: aktywizacja, motywowanie i strukturyzowanie E-learning ≠ E=teaching E-learning koncentruje się na uczącej się osobie, na jej edukacyjnych potrzebach, gotowości do uczenia się, motywacji, posiadanych zasobach, także na aspiracjach Wartość dodana do E-learningu Sprzyjanie adaptacji do nowej rzeczywistości w czasach transformacji  wykorzystanie szans rozwoju i niwelowanie zagrożeń Stwarzanie możliwość transferu wiedzy, kompetencji i umiejętności (e-learningu  funkcjonowanie w szerszej rzeczywistości wirtualnej oraz realnej) Rozwijanie wrażliwości i refleksyjności (mądre wykorzystanie i poruszanie się w rzeczywistości wirtualnej, łączenie rzeczywistości realnej i wirtualnej) Podstawa zmiany społecznej (zmiana sposobu myślenia i działania)  wypracowanie zasad i kultury korzystania z rzeczywistości wirtualnej (sprzyjanie, a nie blokowanie wielostronnego rozwoju osoby i grupy) Przygotowanie do pracy w dynamicznie zmieniającym się środowisku (zdobywanie wiedzy i kompetencji niezbędnych na współczesnym rynku pracy) Promowanie idei związanej z Long Life Learning Promowanie idei łączenia klasycznych i nowoczesnych form uczenia  nowa jakość korzystająca z tradycyjnego doświadczenia, mądrze otwarta na nowoczesne rozwiązania Promowanie idei przejścia od biernego uczenia (kogoś) do aktywnego UCZENIA SIĘ (e-larning ≠ e-teaching) włączanie osoby uczącej się (uczeń dziecko, uczeń dorosły, nauczyciel, rodzic) w proces edukacyjny – aktywność, uczenie się zmiana stereotypów i dynamiki relacji uczeń-nauczyciel oraz uczeń-uczeń (od, z pomocą, razem z Nauczycielem, od, z pomocą, razem z kolegą) E.learning wymaga współpracy uczącej się osoby z nauczycielem; Zadania Nauczyciela: organizacja społecznego i informacyjnego środowiska uczenia się,  wzmacnianie wewnętrznej motywacji do uczenia się, rozbudzanie potrzeby i kształtowanie gotowości do korzystania z technologii informacyjnych (IT) w procesie uczenia się,  kształtowanie umiejętności posługiwania się IT NAUCZYCIEL UCZEŃ (dziecko i dorosły) – osoba UCZĄCA SIĘ: modyfikacja i uelastycznienie sposobu myślenia o procesie dydaktycznym, zmiana stereotypów, przyzwyczajeń. Przejście od uczenia kogoś do  organizowania środowiska osoby uczącej się umiejętność dzielenia się odpowiedzialnością za proces dydaktyczny z uczniem, wypracowanie nowego sposobu planowania i przeprowadzania pracy (planowanie całego cyklu, długoterminowe, system jest elastyczny i samouczący) opanowanie nowych narzędzi technologicznych, świadomość nowych możliwości i ograniczeń. przekraczanie granicy pokoleniowej i przebywanie również w "świecie cywilizacyjnym" ucznia wypracowanie nowych narzędzi, strategii i materiałów modyfikacja i uelastycznienie sposobu myślenia o procesie dydaktycznym, zmiana stereotypów, przyzwyczajeń, przejście od „JA nauczany”  do „JA uczący się” większa odpowiedzialność za proces dydaktyczny oraz za własną edukację, samorozwój. wypracowanie nowego sposobu planowania i przeprowadzania procesu uczenia się  zwiększony nakład pracy własnej, większa samodyscyplina, pilnowanie terminów, opanowanie nowych narzędzi technologicznych, świadomość nowych możliwości i ograniczeń Kontakt: www.psychologia.amu.edu.pl