Teoretyczne podstawy zarządzania łańcuchami dostaw Wykład nr 3 Bartłomiej Rodawski Katedra Zarządzania Strategicznego i Logistyki

Plan wykładu Pojęcie i typologia łańcuchów dostaw. Łańcuch a sieć dostaw Istota i cele współczesnego zarządzania łańcuchami dostaw (kontekst logistyczny, integracyjny i synchronizacyjny) Obszary zadaniowe w zarządzaniu łańcuchem dostaw według macierzy Seuringa i Goldbacha Partnerstwo i rola ogniw w łańcuchach dostaw

Wprowadzenie Młody, rozwijający się obszar wiedzy Po raz pierwszy określenie zarządzanie łańcuchem dostaw (SCM) zostało użyte w 1982 roku przez Olivera i Webbera; Od tego czasu liczba publikacji z zakresu lawinowo rośnie, jak podaje Croom (2004) sięgając do około 1000 artykułów naukowych rocznie; Multidyscyplinarny charakter SCM opiera się na wielu teoriach i dziedzinach naukowych Nie istnieje uniwersalna definicja łańcucha dostaw i zarządzania łańcuchem dostaw;

Multi-dyscyplinarność SCM Najczęściej SCM utożsamiane jest z zarządzaniem logistycznym oraz zarządzaniem operacyjnym, stanowiąc ich naturalną ścieżkę rozwoju Etap rozwoju I. II. III. Zarządzanie logistyczne Dezagregacja decyzji logistycznych w przedsiębiorstwie „Gospodarka materiałowa i dystrybucja” Integracja decyzji logistycznych w przedsiębiorstwie Integracja systemów logistycznych współpracujących przedsiębiorstw Zarządzanie operacyjne Ekonomia skali/ specjalizacja Zarządzanie odchudzone Zarządzanie sieciami dostaw

Multi-dyscyplinarność SCM SCM pojmowane jest również z następujących perspektyw: integracja podejścia marketingowego i logistycznego (Christopher 1998) – czynności logistyczne i marketingowe realizowane przez współpracujące przedsiębiorstwa pozwala na maksymalizację wartości dostarczanej klientowi, a zatem przyczynia się do uzyskiwania przewagi konkurencyjnej (łańcuch wartości); Sieci gospodarczych – odejście od liniowości przepływów dóbr i informacji pomiędzy współpracującymi podmiotami (sieć dostaw); Inne: zarządzanie strategiczne, badania operacyjne, teoria gier, teoria kosztów transakcyjnych, teoria systemów, industrial dynamics

Ewolucja łańcucha dostaw – struktura podmiotowa Łańcuch dostaw może być pojmowany jako: Pojedyncze przedsiębiorstwo (wewnętrzny łańcuch dostaw); Para współpracujących ze sobą przedsiębiorstw w relacji dostawca – odbiorca; Łańcuch przedsiębiorstw współpracujących na w ramach relacji dostawca – odbiorca; Sieć przedsiębiorstw – grupa współpracujących i/lub konkurujących ze sobą przedsiębiorstw tak w układach wertykalnych jak i horyzontalnych;

Ewolucja łańcucha dostaw – przedmiot przepływu Przez łańcuch dostaw przepływają: Dobra (materiały, półprodukty, wyroby gotowe) i odpowiadające im informacje; Dobra, informacje (w tym z rynku) oraz środki pieniężne; Zasoby (fizyczne, ludzkie, technologiczne), informacje i wiedza;

Ewolucja łańcucha dostaw – zakres współpracy Obszarami współpracy w łańcuchu dostaw są: Czynności logistyczne (logistyczny łańcuch dostaw); Czynności logistyczne i marketingowe; Wszystkie czynności, które tworzą wartość dla ostatecznego klienta (łańcuch wartości, zintegrowany łańcuch dostaw);

Definicja łańcucha dostaw Łańcuch dostaw to współdziałające w różnych obszarach funkcjonalnych firmy wydobywcze, produkcyjne, handlowe, usługowe oraz ich klienci, między którymi przepływają strumienie produktów, informacji i środków finansowych.

Zarządzanie łańcuchem dostaw – ujęcie logistyczne, integracyjne, synchronizacyjne Zarządzanie strumieniem podaży produktów i towarzyszących im informacji od źródeł surowcowych do ostatecznych odbiorców (logistyczne); Integracja kluczowych procesów biznesowych począwszy od klientów skończywszy na dostawcach surowców, która pozwala na dostarczenie wartości dla ostatecznego klienta i innych interesarjuszy (Lambert, ed. 2006) (integracyjne) Proces decyzyjny związany z synchronizowaniem fizycznych, informacyjnych i finansowych strumieni popytu i podaży przepływających miedzy uczestnikami w celu osiągnięcia przez nich przewagi konkurencyjnej i tworzenia wartości dodanej (Witkowski 2003) (synchronizacyjne)

Zarządzanie łańcuchem dostaw – macierz Seuringa Goldbacha Wymiar Produktu projektowanie produkcja Relacji Projektowanie sieci Konfiguracja sieci i produktu Formowanie sieci produkcyjnej Optymalizacja związków Wspólne projektowanie wyrobów Optymalizacja procesów w łańcuchu dostaw

Partnerstwo i rola ogniw w łańcuchach dostaw Postuluje się by współpraca między uczestnikami łańcucha dostaw oparta była na związkach partnerskich, przeciwstawnych relacjom o charakterze transakcyjnym bądź konfrontacyjnym. Powinny być to związki o charakterze długofalowym, ściśle wiążące strony, polegające na wzajemnym zaufaniu, otwartości, wspólnym dzieleniu ryzyka i zysków.

Typy partnerstwa 1 typ partnerstwa polegający na krótkotrwałej i ograniczonej współpracy w zakresie koordynacji działań i planowania tylko między jednym zakładem czy obszarem funkcjonalnym partnerów 2 typ partnerstwa oznaczający przejście od koordynacji działań do ich integracji między wieloma zakładami i obszarami funkcjonalnymi partnerów w długim, ale ściśle określonym okresie 3 typ partnerstwa, gdzie partnera postrzega się jako przedłużenie własnej organizacji, bez jasno określonych terminów zakończenia współdziałania. Źródło: Lambert (ed.) 1996

Możliwości nawiązania partnerstwa Model Partnerstwa Decyzja dot. partnerstwa Możliwości nawiązania partnerstwa Cele strategiczne, Strategie konkurencyjne; Koncepcje zarządzania Symetria; Umiejętność współpracy Wspólni konkurenci Bliskość Historia współpracy Potencjalne korzyści Ograniczenie kosztów operacyjnych/ inwestycyjnych Poprawa obsługi klienta Komponenty partnerstwa Zakres; Zaufanie; Komunikacja; Planowanie działań; Kontrola procesów; Inwestycje (finanse, technologia, ludzie); Źródło: Lambert (ed.) 1996

Partnerstwo a inne relacje w łańcuchu dostaw Relacje wertykalne Kontrola Transakcje rynkowe Partnerstwo Joint venture Integracja wertykalna Unikanie konkurencji konkurowanie Relacje wertykalne

Relacje w łańcuchu dostaw w praktyce BA HOLDING BRA holding BRA Poland is one of 54 production sites that form BRA holding, operating in an automotive sector. The sites are located in Europe, both Americas and Africa. The holding supplies electrical system, interiors as well as functionally integrated systems (FIS) to three world’s leading car manufacturers (OEM’s). Each of 54 plants is responsible for mainly production processes, while other functions like logistics, information management, finances, research and development are centralized in the holding’s headquarters. (fig.4) BRA Poland possesses expertise in automobile wire harnesses assembly, accordingly it belongs to the electrical systems division. BRA Poland manufactures its products on make to order basis, since each automobile is customized, that is build virtually by the final customers. Hence automobile’s parts, including wire harnesses need to be unique alike. Harness assembly are the nerve centre of todays cars. - BA Poland

Relacje łańcuchu dostaw w praktyce Holding HQ DI DI Magazyn centralny FP Centrum dystrybucji producent modułów BA DI Africa M FP M OEM MO Dostawcy BA materiałów Poland FP Described Polish manufacturer assembles finished goods (wire harnesses) from semi products - electrical modules - supplied by other holding member, located in Africa (BRA Africa). The company orders additional materials form independent suppliers, however they deliver required goods to the holding’s central warehouse. Subsequently materials are transported to the BRA Poland. The finished products are delivered to the holding’s distribution centre or directly to OEM assembly plant (fig 4). DI DI – przepływ informacji popytowej MO – przepływ modułów M – przepływ materiałów FP – przepływ produktów finalnych - BA holding

Inni producenci z dywizji systemy elektryczne KONTROLA Relacje w praktyce Holding centrala Centralny magazyn; Centrum dystrybucji PARTNERSTWO PARTNERSTWO KONTROLA Producent Modułów Br Africa OEM BA Poland KONKURENCJA Production capacity of BRA Poland is based on a long term demand forecast and the latter follows the life cycle of a certain automobile model. Capacity utilization is planned on mid-term demand predictions, while production depends upon real orders. Demand predictions along with real orders are drawn up by OEM, sent to the holidng’s HQ, and finally forwarded to production sides, among others to BRA Poland. Described Polish manufacturer assembles finished goods (wire harnesses) from semi products - electrical modules - supplied by other holding member, located in Africa (BRA Africa). The company orders additional materials form independent suppliers, however they deliver required goods to the holding’s central warehouse. Subsequently materials are transported to the BRA Poland. The finished products are delivered to the holding’s distribution centre or directly to OEM assembly plant (fig 4). Inni producenci z dywizji systemy elektryczne DI – demand information flow MO – module flow M – material flow FP – finished products flow - BRA holding

literatura Podstawowa: Uzupełniająca: J. Witkowski, Zarządzanie łańcuchem dostaw. Koncepcje, procedury, doświadczenia, PWE, W-wa 2003 – rozdział 1 Uzupełniająca: Croom, S.R., Giannakis, M., Slack N., Supply Chain Paradigms, w pracy zbiorowej pod red. New, S., Westbrook, R., Understanding Supply Chains. Concepts, Critiques and Features, Oxford University Press, 2004 M. Christopher, Logistyka i zarządzanie łańcuchem podaży, Wydawnictwo Profesjonalnej Szkoły Biznesu, 1998