iwona.dys@prawo.uni.wroc.pl I NSP grupa 9, 10 Prezydent RP iwona.dys@prawo.uni.wroc.pl I NSP grupa 9, 10

Pozycja ustrojowa Art. 10 ust. 2 – organ władzy wykonawczej, obok Rady Ministrów Wybierany w wyborach powszechnych Kadencja 5 lat Przejściowa niemożność sprawowana urzędu – art.131 Opróżnienie urzędu Prezydenta przed upływem kadencji – art. 131 ust. 2 + stwierdzenie nieważności wyborów i inne przyczyny nieobjęcia urzędu po wyborze W razie opróżnienia urzędu obowiązki przejmuje Marszałek Sejmu a w dalszej kolejności Marszałek Senatu, który może podejmować wszystkie czynności z kompetencji Prezydenta za wyjątkiem skrócenia kadencji Sejmu Zakaz piastowania innych urzędów i funkcji publicznych

Kompetencje Art. 126 ust. 1 i 2, trzy grupy funkcji: 1. Reprezentowanie RP i gwarantowanie ciągłości władzy państwowej 2. Czuwanie nad przestrzeganiem Konstytucji 3. Stanie na straży suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz nienaruszalności i niepodzielności jego terytorium

Konkretne uprawnienia realizuje poprzez wydawanie aktów urzędowych, które co do zasady wymagają kontrasygnaty Prezesa Rady Ministrów – art. 144 ust. 2 Akty urzędowe to wszelkie działania podejmowane przez Prezydenta w ramach wykonywanego urzędu Akty niewymagające kontrasygnaty – art. 144 ust. 3. są to prerogatywy prezydenckie. Kontrasygnata daje Prezydentowi możliwość zajęcia stanowiska odmiennego niż stanowisko rządu

Ad. 1 Reprezentowanie RP w stosunkach zewnętrznych Mianowanie i odwoływanie przedstawicieli RP w innych państwach i organizacjach międzynarodowych Przyjmowanie listów uwierzytelniających i odwołujących akredytowanych przedstawicieli dyplomatycznych Ratyfikowanie i wypowiadanie umów międzynarodowych, przy czym obowiązany jest zawiadomić Sejm i Senat o takim zamiarze + patrz art. 89 i art. 90 ( Ratyfikacja – wyrażanie ostatecznej zgody na związanie się umową międzynarodową ) Wyrażanie zgody na zmianę zakresu obowiązywania umowy międzynarodowej, na wniosek RM, zawiadamia Sejm i Senat W wykonywaniu tej grupy kompetencji Prezydent współdziała z Prezesem Rady Ministrów i właściwym ministrem ( Ministrem Spraw Zagranicznych ) – nie może więc prowadzić polityki konkurencyjnej z rządem

Wprowadzanie stanu wojennego i stanu wyjątkowy na wniosek RM Nadawanie orderów i odznaczeń Z własnej inicjatywy lub na wniosek Prezesa RM lub kapituł orderów lub MON (nadanie orderów wojennych). Ustawa z dnia 16.10.1992r. o orderach i odznaczeniach – podmioty upoważnione do występowania z wnioskami o nadanie orderów Pozbawianie orderów i odznaczeń Gdy ich nadanie nastąpiło na skutek wprowadzenia w błąd, albo odznaczony dopuścił się czynu, wskutek którego stał się niegodny czynu lub odznaczenia Wyrażanie zgody na przyjmowanie przez obywateli orderów i odznaczeń państw obcych Kompetencje Prezydenta wobec kapituł orderów Nadawanie obywatelstwa i wyrażanie zgody na zrzeczenie się obywatelstwa Stosowanie prawa łaski Art.. 139 Konstytucji, uszczegółowienie w kodeksie postępowania karnego Akt indywidualny, kierowany do konkretnej osoby Akt taki nie wymaga uzasadnienia Nie stosuje się do osób skazanych przez TS Wprowadzanie stanu wojennego i stanu wyjątkowy na wniosek RM

Ad. 2 czuwanie nad przestrzeganiem Konstytucji Veto ustawodawcze Wystąpienie z wnioskiem do TK Nie może działać w sposób sprzeczny z Konstytucją i ma realizować jej uprawnienia Ad. 3 Zwierzchnictwo nad siłami zbrojnymi Nie ma jednak uprawnień dowódczych W czasie pokoju zwierzchnictwo za pośrednictwem MON W czasie wojny na wniosek Prezesa RM mianuje Naczelnego Dowódcę Sił Zbrojnych Na wniosek MON nadaje stopnie wojskowe Mianuje Szefa Sztabu Generalnego i dowódców rodzajów sił zbrojnych

Kompetencje w zakresie wydawania aktów prawnych: Rozporządzenia z mocą ustawy – na wniosek RM w czasie stanu wojennego, gdy Sejm nie może zebrać się na posiedzenie. Wydawane na mocy generalnego upoważnienia konstytucyjnego. Mogą regulować sprawy zastrzeżone dla ustaw zwykłych Rozporządzenia Zarządzenia – wydawane na podstawie, ale nie musi ona szczegółowo określać upoważnienia do jego wydania Postanowienia – wydawane w celu realizacji kompetencji Prezydenta i od charakteru kompetencji zależy, czy wymagają kontrasygnaty

Kompetencje związane z funkcjonowaniem Parlamentu: Zarządzanie wyborów do Sejmu i Senatu Zwoływanie pierwszego posiedzenia nowo wybranych Izb Zarządzanie skrócenia kadencji i Sejmu: Fakultatywne Obligatoryjne Prawo inicjatywy ustawodawczej Podpisuje ustawy Zarządza ogłoszenie ustaw i umów międzynarodowych w Dzienniku Ustaw Zwraca się z orędziem do Sejmu i Senatu, Zgromadzenia Narodowego Zarządzanie referendum ogólnokrajowego – tylko za zgoda Senatu. Występowanie do Sejmu z wnioskiem o powołanie prezesa NBP

Kompetencje prezydenta związane z funkcjonowaniem rządu: Powoływanie rządu Odbieranie przysięgi Prezesa, wiceprezesa i członków Rady Ministrów Dokonywanie zmian w składzie RM, - w przypadku gdy Sejm uchwałą udzieli wotum nieufności Lub na wniosek Premiera Przyjmowanie dymisji RM Zwoływanie Rady Gabinetowej Występowanie do Sejmu z wnioskiem o pociągnięcie do odpowiedzialności przed TS członka RM

Kompetencje Prezydenta związane z funkcjonowaniem Sądu: Powoływanie sędziów – na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa – może nie zaaprobować kandydatury KRS Przyjmowanie ślubowania od nowo powołanych sędziów Powoływanie Pierwszego Prezesa oraz prezesów SN Powoływanie : Prezesa i wiceprezesów Naczelnego Sądu Administracyjnego Powoływanie Prezesa i wiceprezesa Trybunału Konstytucyjnego Określenie organizacji Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego