Koszty produkcji w długim okresie Opracowano na podstawie M. Rekowski

Koszty produkcji w długim okresie W krótkim okresie czasu produkcja odbywa się w ramach dawnej wielkości zakładu produkcyjnego i technologii. Dlatego część kosztów produkcji jest stała. W długim okresie czasu wszystkie rodzaje kosztów ulegają zmianie. Istota kosztów w długim okresie wiąże się horyzontem planowania, wybór producenta polega na określeniu najkorzystniejszych rozmiarów przedsiębiorstwa z uwagi na koszty produkcji.

Z analizy dotychczasowej wynika, że krzywa kosztów przeciętnych przybiera kształt litery U lub V. W związku z tym racjonalnie postępujący producent powinien zwiększyć nakład kapitału i zmieniać aparat wytwórczy w chwili gdy krzywa kosztów przeciętnych zaczyna wzrastać, to jest w punkcie minimum kosztów. Gdyby producent zmieniał kombinację czynników wytwórczych zawsze gdy krzywa kosztów przeciętnych osiąga swoje minimum wówczas krzywa ta w długim okresie byłaby płaska. Jednakże w długim okresie pojawiają się korzyści skali produkcji, czyli efekty związane z rozmiarami przedsiębiorstwa.

W modelu analizy w długim okresie przyjmujemy następujące założenia: rozpatrujemy dwuczynnikową funkcję produkcji K, L, produkcja odbywa się w trzech zakładach różnej wielkości, dane są kapitały zakładów K3 > K2 > K1 (duży, średni, mały).

Długookresowa krzywa kosztu przeciętnego spada wraz ze zwiększeniem się rozmiarów produkcji. Jednak po przekroczeniu pewnej wielkości koszty przeciętne zaczynają wzrastać. Oznacza to, że minimum kosztu przeciętnego KCP każdej następnej co do wielkości firmy znajduje się powyżej kosztu długookresowego. Zwiększanie produkcji na drodze powiększania rozmiarów ma sens ekonomiczny tylko do momentu zrównania się minimum kosztu krótkiego okresu dla danej wielkości zakładu z minimum kosztu długookresowego. Dalsze powiększanie produkcji jest nieekonomiczne.

KC Kp c 1 KPC 2 3 Q KS

Koszty marginalne w długim okresie Krótkookresowe krzywe KM przecinają zawsze długookresową KM przy takich rozmiarach produkcji, dla których krzywe KCP (kosztu całkowitego przeciętnego) są styczne z długookresową krzywą KCP. Na lewo od tego punktu jakakolwiek krótkookresowa krzywa kosztów marginalnych znajduje się poniżej długookresowej krzywej KM, na prawo od tego punktu krótkookresowa krzywa KM znajduje się powyżej krzywej KM w długim okresie. Co także uwidoczniono na rysunku.

Czynniki zaliczane do sprzyjających obniżce kosztów w długim okresie czasu to: oszczędności wynikające ze specjalizacji produkcji, oszczędności na kosztach transportu, oszczędności na kosztach transakcji, korzyści konstrukcji dużych rozmiarów, racjonalizacja organizacji pracy, specjalizacja technologiczna.

Czynniki negatywne, podwyższające koszt to: nieelastyczność reakcji na informację z rynku, ograniczona efektywność systemu zarządzania, techniczne warunki pracy (1 maszyna – określona powierzchnia, 2 maszyny – więcej niż 2 x powierzchnia).

Przeciętny koszt q1 Korzyści skali Niekorzyści dyzekonomia ATC1 ATC5 ATC6 ATC2 ATC3 ATC4 LRAC q1 Korzyści skali Niekorzyści dyzekonomia Ilość wyrobów

Dyzekonomie skali mogą pojawić się w związku problemami komunikowania się w większych firmach. Tutaj firma osiąga korzyści skali na swych pierwszych czterech krótkookresowych krzywych przeciętnych kosztów całkowitych. Długookresowa krzywa kosztów przeciętnych odchyla się w górę przy poziomie produkcji wynoszącym q1, przy dalszym zwiększeniu skali produkcji pojawiają się dyzekonomie skali.

Indywidualne różnice przebiegu długookresowych krzywych kosztów przeciętnych LAC Długookresowy koszt przeciętny Poziom produkcji minimalizujący koszty q1

Firmy działające w gałęziach przemysłu, w których występują niewielkie korzyści skali - np. w branży usług - będą miały długookresowe krzywe kosztów przeciętnych o kształcie podobnym do krzywej z wykresu.

q1 q2 LAC Długookresowy koszt przeciętny poziom produkcji minimalizujący koszty Długookresowy koszt przeciętny q1 q2

Firmy, różnej wielkości, działające w gałęziach przemysłu, w których występują trwałe korzyści skali np. w przemyśle odzieżowym, będą miały długookresowe krzywe kosztów przeciętnych o kształcie podobnym do krzywej z wykresu. W zakresie produkcji q1 -> q2 firmy większe nie mają żadnej przewagi nad małymi co do poziomu kosztu produkcji.

Długookresowy koszt przeciętny LAC

Firmy działające w przemysłach o znacznych korzyściach skali np Firmy działające w przemysłach o znacznych korzyściach skali np. elektrownie, mogą stwierdzić, że ich długookresowe krzywe kosztów przeciętnych są trwale nachylone w dół, jak na wykresie.