BUŁGARIA

Dane ogólne Państwo nad morzem czarnym Stolica - Sofia (1,1 mln mieszkańców) Liczba ludności: 7 478 000 Powierzchnia całkowita: 110 910 km² Język urzędowy – bułgarski Waluta – Lev Państwa sąsiadujące – Grecja, Macedonia, Rumunia, Serbia, Turcja Niepodległość: - ogłoszona 3 marca 1878 r. - uznana 22 września 1908 r.

KONSTYTUCJA Republiki Bułgarii

Zmiana konstytucji Zgromadzenie Narodowe może zmienić i uzupełnić wszystkie przepisy konstytucji z wyjątkiem tych, które zostały zastrzeżone do kompetencji Wielkiego Zgromadzenia Narodowego Prawo inicjatywy w zakresie zmiany i uzupełnienia konstytucji przysługuje 1/4 deputowanych i prezydentowi Przedłożony projekt Zgromadzenie Narodowe rozpatruje nie wcześniej niż po upływie miesiąca i nie później niż po trzech miesiącach od jego otrzymania

Zgromadzenie narodowe uchwala ustawę o zmianie lub uzupełnieniu konstytucji większością 3/4 głosów ogólnej liczby deputowanych w trzech głosowaniach przeprowadzonych w różnych dniach Jeśli projekt uzyska mniej niż 3/4, lecz więcej niż 2/3 głosów ogólnej liczby deputowanych, wówczas jest on poddawany ponownemu rozpatrzeniu nie wcześniej niż za dwa miesiące i nie później niż w ciągu pięciu miesięcy Przy ponownym rozpatrzeniu, projekt zostaje uchwalony, jeśli głosowało za nim co najmniej 2/3 ogólnej liczby deputowanych.

Uchwalenie nowej konstytucji Prawo inicjatywy posiada 200 deputowanych Wielkiego Zgromadzenia Narodowego oraz prezydent. Projekt nowej konstytucji lub projekt zmiany obowiązującej konstytucji rozpatruje Zgromadzenie Narodowe nie wcześniej niż na 2 i nie później niż do upływu pięciu miesięcy od wniesienia Wielkie zgromadzenie Narodowe podejmuje uchwały w sprawie wniesionych projektów większością 2/3 głosów ogólnej liczby deputowanych w trzech głosowaniach przeprowadzanych w różnych dniach Obecna konstytucja uchwalona 12 lipca 1991 r.

PREZYDENT Republiki Bułgarii Obecnie G.Parywanow

Historia prezydentury prezydentura w Bułgarii ma bardzo krótką tradycję 1990r. – po raz pierwszy w historii bułgarskiego konstytucjonalizmu pojawił się urząd prezydenta urząd ten powołany ustawą o zmianie i uzupełnieniu Konstytucji z 3.04.1990r. Konstytucja z 12.07.1991r. urzędowi prezydenta poświęca rozdział IV

Prezydent głowa państwa pochodzi z wyborów bezpośrednich urząd prezydenta usytuowany jest – zgodnie z tradycją prezydentury w ustroju republikańskim – w ramach władzy wykonawczej wybory przeprowadzane w oparciu o zasadę powszechności, równości, bezpośredniości, tajności głosowania i – w I turze – o zasadę większości bezwzględnej datę wyborów ustala Zgromadzenie Narodowe kandydat na prezydenta musi: legitymować się posiadaniem obywatelstwa bułgarskiego z urodzenia mieć ukończony 40 rok życia spełniać warunki wyboru na posła zamieszkiwać przez ostatnie 5 lat przed datą wyborów w Bułgarii

warunkiem wyboru jest uzyskanie przez kandydata więcej niż połowy ważnie oddanych głosów, przy czym w wyborach powinna wziąć udział więcej niż połowa uprawnionych wyborców w razie nie wybrania kandydata, w terminie 7 dni przeprowadza się II turę wyborów. charakterystyczną cechą bułgarskiej koncepcji modelu prezydentury jest wprowadzenie instytucji wiceprezydenta (wybierany równocześnie i z jednej listy z prezydentem, na tych samych zasadach) kadencja Prezydenta Republiki Bułgarii wynosi 5 lat; dopuszczalna jest jedna reelekcja Funkcje prezydenta: reprezentuje republikę w stosunkach międzynarodowych zarządza wybory do Parlamentu i samorządu lokalnego zawiera umowy międzynarodowe w określonych przypadkach

nadaje, przywraca i pozbawia obywatelstwa posiada prawo do rozwiązania Zgromadzenia Narodowego przed upływem kadencji nadaje ordery i odznaczenia stosuje prawo łaski posiada prawo zwrotu uchwalonej ustawy parlamentowi w celu ponownego jej rozpatrzenia posiada prawo inicjatywy ustrojodawczej desygnuje kandydata na premiera a następnie przedstawia parlamentowi propozycje jego wybrania posiada prawo do powołania Rządu Tymczasowego

Ponadto Prezydent; uosabia jedność narodu jest najwyższym zwierzchnikiem sił zbrojnych stoi na czele Konsultatywnej Rady Bezpieczeństwa Narodowego wraz z wiceprezydentem ponosi odpowiedzialność za zdradę stanu i naruszenie konstytucji akty prawne prezydenta kontrasygnowane są przez premiera lub odpowiedniego ministra jeśli Prezydent nie może sprawować swoich funkcji; jego urząd obejmuje wiceprezydent

PARLAMENT Republiki Bułgarii

Zgromadzenie Narodowe (Narodno Sobranje ) liczy 240 deputowanych wybieranych w wyborach powszechnych na 4 lata czynne prawo wyborcze posiadają osoby, które ukończyły 18 lat, a bierne- 21 lat, posiada prawo inicjatywy ustawodawczej, podejmuje decyzje o przeprowadzeniu referendum, ratyfikuje i wypowiada umowy międzynarodowe – m.in. o charakterze wojskowym lub politycznym, dotyczące praw człowieka oraz uczestnictwa Bułgarii w organizacjach międzynarodowych; wybiera członków Izby Obrachunkowej;

Wielkie Zgromadzenie Narodowe- specyficzny organ konstytucyjny: 400 deputowanych (wybieranych w wyborach mieszanych), uchwala m.in. nową konstytucję, decyduje o zmianach terytorium, ratyfikuje umowy międzynarodowe przewidujące powyższe zmiany, rozstrzyga sprawy odnoszące się do formy ustroju i rządów, uprawnienia Wielkiego Zgromadzenia Narodowego wygasają z chwilą wypełnienia jego misji, po czym prezydent zarządza wybory do Zgromadzenia Narodowego.

SĄD KONSTYTUCYJNY

Składa się z 12 sędziów z których : 4 wybiera Zgromadzenie Narodowe 4 prezydent 4 zgromadzenie ogólne sędziów Najwyższego Sądu Kasacyjnego i Najwyższego Sądu Administracyjnego Kadencja trwa 9 lat bez prawa reelekcji Skład sadu odnawialny co 3 lata w 1/3 składu

SĄD ustala obowiązującą wykładnie ustaw wypowiada się w sprawie wniosku o ustalenie sprzeczności z konstytucja ustaw innych aktów parlamentu i prezydenta rozstrzyga spory kompetencyjne miedzy parlamentem , prezydentem i rządem oraz miedzy organami samorządu lokalnego a centralnymi organami wykonawczymi wypowiada się o zgodność z konstytucja umów międzynarodowych przed ich ratyfikacja wypowiada się w sprawie sporów o konstytucyjność partii politycznych wypowiada się w sprawie sporów o zgodność z ustawą wyborów prezydenta, wiceprezydenta oraz deputowanych .