Skuteczne motywowanie do zmiany Elżbieta Rachowska

Wywiad motywujący Autorzy: William R. Miller 1983 W 1993 założenia zostały uszczegółowione przez Millera i S. Rollnick’a. Czerpie z podejścia skoncentrowanego na kliencie Carla Rogersa. Korzysta z terapii systemowej, terapii poznawczo -behawioralnej, psychologii inspiracji, psychologii motywacji. Koncepcja wywiadu motywującego wywodzi się z pomocy osobom problemowo pijących alkohol.

Filozofia wywiadu motywującego. Motywacja do zmiany zachowania jest wydobyta z klienta. Optowanie przez terapeutę za zmianą wzmacnia opór klienta. Zadaniem klienta a nie terapeuty jest wyartykułowanie argumentów za zmianą zachowania. Terapeuta aktywnie wspiera klienta i ułatwia mu przeanalizować i rozwiązać ambiwalentny stosunek do zmiany. Relacja między terapeutą i pacjentem jest bardziej partnerska (przeciwieństwo relacji: ekspert-klient).

Duch wywiadu motywującego Współpraca - partnerstwo, szacunek dla wiedzy i poglądów klienta. Atmosfera stymulująca do zmiany ale do niej nie przymuszanie. (konfrontacja) Wydobywanie- wewnętrzną motywację wzmacnia się, czerpiąc z poglądów, celów i wartości klienta. (nauczanie) Autonomia- potwierdzanie prawa i zdolności klienta do kierowania sobą, ułatwia mu podejmowanie wyborów. (władza)

Zasady wywiadu motywującego. Wyrażanie empatii/refleksyjne słuchanie/ odzwierciedlanie Rozwijanie rozbieżności Unikanie udowadniania Podążanie za oporem Wzmacnianie poczucia skuteczności własnych działań

Dlaczego ludzie się zmieniają? Zmiana jako naturalny proces. Leczenie ułatwia naturalny proces zmiany. Krótka interwencja może zapoczątkować proces zmiany. Rola wiary/nadziei- samoskuteczność, samoefektywość. Wpływ terapeuty- empatyczne słuchanie. Terapeuta jest istotnym czynnikiem warunkującym wypadnięcie z terapii bądź utrzymanie się w niej. Efekt wypowiedzi o zmianie. To co ludzie mówią o zmianie jest ważne. Ludzie, którzy wierzą, że mogą się zmienić, zmieniają się.

Trzy decydujące czynniki motywacji: Chętny: ważność zmiany. Motywacja do zmiany zaczyna się wtedy, gdy występują odpowiednio duże rozbieżności w stosunku do pożądanego lub oczekiwanego ideału. Zdolny: ufność w możliwość wprowadzania zmiany. Gotów: kwestia priorytetów („Rzucam od jutra”). „zwarty i gotowy” Te trzy elementy mogą rodzić dylemat „tak, ale…” czyli ambiwalencję

Fazy wywiadu motywującego. Faza 1- Budowanie motywacji do zmiany. Metody: OARS-Wiosło - pytania otwarte, - afirmacje, dowartościowanie, - aktywne słuchanie, - podsumowywanie, - prowokowanie wypowiedzi o zmianie,

Słuchaj –pytaj –doradzaj. Mów mniej niż klient. Uwagi praktyczne Faza 2- Umacnianie zobowiązana do zmiany i uszczegółowienie planu zmiany. Słuchaj –pytaj –doradzaj. Mów mniej niż klient. Nie zadawaj więcej niż 3 pytania z rzędu. Unikaj zbędnych słów. Unikaj przerywania. Współpracuj, nie wpajaj wiedzy. Odpręż się ( samoocena terapeuty nie jest uzależniona od zmiany klienta).

Ludzie zawsze są do czegoś zmotywowani. Do zastanowienia. Ludzie zawsze są do czegoś zmotywowani. Do czego osoba jest zmotywowana? Czego chce osoba? Ludzie chętniej zmieniają swoje przekonania, kiedy czują, że zmiana wypływa z ich własnego wyboru.

Na czym polega istota wywiadu motywującego? Wywiad motywujący jest dyrektywnym, skoncentrowanym na kliencie stylem doradztwa (sposobem komunikacji) ukierunkowanym na wydobycie, z klienta motywacji do zmiany zachowania poprzez zbadanie i rozwiązanie ambiwalencji. Wywiad motywacyjny nie jest zestawem technik. „Inter-view” patrzenie razem. Proces interpersonalny.

Transteoretyczny Model Zmiany Prochaska, Di Clemente 1982 Etapy zmiany: Faza przed decyzyjna Zastanawianie się Przygotowanie Działanie Podtrzymanie A także Nawrót.

Motywacja jest: Kluczem do zmiany. Ma charakter wielowymiarowy. Jest stanem dynamicznym. Jest interaktywna. Można ją zmienić. Styl pracy terapeuty wpływa na motywację pacjenta.

Umiejętności terapeuty. Zachęcanie klienta do wypowiedzi samomotywujących. (przyznanie się do problemów z używaniem substancji, wyrażanie potrzeby zmiany). Empatyczne słuchanie, odzwierciedlanie. Zadawanie otwartych pytań. Informacje zwrotne adresowane do klienta. Dowartościowywanie klienta/ afirmacje. Podążanie za oporem. Przeformułowanie i podsumowanie. Rozpoznawanie gotowości do zmiany. Podkreślanie, że decyzja należy do klienta.

Jeśli klient nie jest gotowy? Uszanuj tę decyzję. Spytaj co powinno się wydarzyć aby rozważył możliwość zmiany. Wyjaśnij swoje własne troski o klienta. Zostaw otwarte drzwi do dalszych dyskusji i spotkań.

Co przeszkadza w budowaniu motywacji. Pacjent powinien się zmienić. Pacjent z pewnością chce się zmienić. Pacjenci albo są zmotywowani albo nie są. Teraz jest najlepszy czas dla pacjenta do zmiany. Twarde podejście jest zawsze najlepsze. Ja jestem ekspertem i ja wiem co będzie dla pacjenta najlepsze. Jeśli pacjent nie zgodzi się zmienić zachowania interwencja się nie powiodła.

Dziękuję za uwagę