OPIEKUN W DOMU POMOCY SPOŁECZNEJ wersja dla gimnazjum i szkół ponadgimnazjalnych

OPIEKUN W DOMU POMOCY SPOŁECZNEJ Multimedialna charakterystyka zawodu Nazwa zawodu: OPIEKUN W DOMU POMOCY SPOŁECZNEJ Kod zawodu w klasyfikacji szkolnictwa zawodowego: 346[04] Kod zawodu w klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy: 341203

Syntetyczny opis zawodu i środowiska pracy Czy wiesz, że opiekun w domu pomocy społecznej: 1. Sprawuje pomocniczą opiekę pielęgniarską nad osobami w podeszłym wieku, przewlekle chorymi lub dotkniętych kalectwem, niesie pomoc, wykonuje zabiegi związane z utrzymaniem higieny osobistej podopiecznych, pomaga kobietom w ośrodkach samotnych matek lub bezdomnym. 2. Czuwa nad stanem chorego, bierze udział w wykonywaniu zabiegów pielęgniarskich i leczniczych oraz rehabilitacji, wykonuje prace porządkowe; pomaga podopiecznemu uregulować jego sytuację prawną (zasiłek, renta, alimenty). 3. Pracuje samodzielnie lub z zespołem terapeutów, pielęgniarek, rehabilitantów, współpracuje z lekarzem i członkami rodzin, urzędnikami. 4. Pracuje w zamkniętych pomieszczeniach w domach opieki społecznej, spokojnej starości, w szpitalach, hospicjach często w trudnych warunkach lokalowych, towarzyszy podopiecznym w trakcie spacerów, robienia zakupów. 5. Pracuje zgodnie z Kodeksem Pracy 8 godzin, ale zdarza się, że swoją pracę może wykonywać w ciągu całej doby, jak również w niedziele i święta. 6. To zawód społeczny dla chcących nieść pomoc, lubiących pracę z ludźmi, otwartych i cierpliwych.

Praca własna… Po zapoznaniu się z powyższym opisem, z pewnością znalazłeś sformułowania niezrozumiałe dla Ciebie. Wypisz je, a następnie, korzystając z dostępnych źródeł informacji, postaraj się wyjaśnić te sformułowania. Najlepiej porozmawiaj z osobami zatrudnionymi w zawodzie lub poszukaj samodzielnie informacji w Internecie. Efekty pracy udokumentuj poprzez stworzenie własnej, rozszerzonej wersji charakterystyki zawodu. Może to być teczka, do której włożysz wszystkie, Twoim zdaniem ważne, informacje dotyczące zawodu. Uwaga: Podobnie postąp, kiedy zapoznasz się z treścią kolejnych slajdów.

Zadania i umiejętności zawodowe Pomoc i towarzyszenie człowiekowi w codziennych czynnościach z zakresu samoobsługi i higieny osobistej (mycie, kąpanie, ubieranie, czesanie, golenie, pomoc w słaniu łóżka, zmianie bielizny pościelowej, udział w ćwiczeniach rehabilitacyjnych lub aktywizujących zaleconych przez lekarza bądź terapeutę. Pielęgnowanie oraz dbanie o zdrowie i higienę osobistą osób chorych i niesamodzielnych. Mobilizowanie podopiecznego do aktywnego spędzania czasu wolnego oraz rozwijania jego zainteresowań. Aktywizowanie podopiecznego do zwiększenia jego samodzielności życiowej. Udzielanie pierwszej pomocy w sytuacjach zagrożenia zdrowia lub życia podopiecznego. Aktywne uczestniczenie w procesie rehabilitacji i aktywizacji podopiecznego oraz wykonywanie określonych zadań pod nadzorem lub na zlecenie lekarza bądź terapeuty. Udzielanie wsparcia podopiecznemu w sytuacjach trudnych, kryzysowych.

Określa zadania zawodowe w pomocy instytucjonalnej, uwzględniając obowiązujące standardy usług. Dokonuje w sposób kompleksowy analizy potrzeb i problemów podopiecznego, wspiera i towarzyszy człowiekowi w różnych czynnościach życia codziennego (higiena osobista, samoobsługa, organizacja czasu wolnego) oraz dba o jego bezpieczeństwo. Wykorzystuje w pracy z podopiecznym różne metody i narzędzia rehabilitacji, terapii i aktywizacji. Komunikuje się z podopiecznym i jego rodziną oraz innymi ważnymi dla niego osobami (znajomymi, specjalistami, urzędnikami). Dobiera do potrzeb pacjenta metody aktywizujące do wykonywania podstawowych czynności poprzez zajęcia ruchowe, plastyczne, techniczne. Kieruje się zasadami etyki międzyludzkiej i zawodowej. Wykorzystuje osiągnięcia techniki w pracy z podopiecznym (w szczególności takie jak komputer). Uwaga: W podanych treściach mogą pojawiać się nowe, niezrozumiałe sformułowania. Spróbuj je rozszyfrować, korzystając z pomocy doradcy zawodowego, Internetu, literatury.

Podstawowe narzędzia pracy w zawodzie Do pracy w zawodzie opiekuna w domu pomocy społecznej niezbędne są: Nazwa narzędzia Opis przyrządy do rehabilitacji: materace, maty, drabinki, ławeczki, ciężarki, drążki, obręcze, szarfy, piłki – do prowadzenia ćwiczeń rehabilitacyjnych i aktywizujących sprzęt do opieki: łóżko, pościel, bielizna pościelowa, szafka, taboret, parawan, miski, krążki przeciwodleżynowe – do bezpośredniej opieki nad chorym apteczka pierwszej pomocy z niezbędnymi środkami medycznym – do udzielania pierwszej pomocy podopiecznemu w zagrożeniach życia lub zdrowia

Cechy psychofizyczne Test samooceny Decydując się na podjęcie pracy w zawodzie opiekuna w domu pomocy społecznej, powinniśmy przede wszystkim wziąć pod uwagę swoje możliwości, cechy osobowości, zainteresowania, uzdolnienia, temperament i predyspozycje fizyczne. Przeczytaj uważnie poniższy test, dotyczący wymaganych cech psychofizycznych oraz predyspozycji fizycznych i zdrowotnych, a następnie oceń siebie pod kątem ich spełniania. Uwaga: Nie ma sensu zaznaczać nieprawdy, gdyż w ten sposób oszukiwałbyś sam siebie.

Cechy osobowości, predyspozycje fizyczne Lp. Cechy osobowości, predyspozycje fizyczne Tak Nie 1. Czy jesteś sprawny fizycznie? 1 2. Czy jesteś odporny na stres? 3. Czy łatwo nawiązujesz kontakty z ludźmi? 4. Czy masz szacunek dla osób starszych? 5. Czy utrzymujesz porządek w miejscu pracy? 6. Czy masz gotowość niesienia pomocy? 7. Czy jesteś otwarty, cierpliwy i wyrozumiały dla innych? 8. Czy lubisz pokonywać trudności? 9. Czy jesteś odpowiedzialny, zdyscyplinowany i systematyczny? 10. Czy potrafisz zachować tajemnicę związaną z wykonywaną pracą? Dodaj wszystkie punkty i w okienku zsumuj swój wynik. Razem punktów:

Klucz odpowiedzi. Jeśli uzyskałeś:   Od 7 do 10 punktów – Twoje odpowiedzi sugerują, że prawdopodobnie jest to zawód, który możesz wziąć pod uwagę w swoich wyborach. Zawsze jednak warto przemyśleć dokładnie decyzję i skonsultować się doradcą zawodowym. Od 4 do 6 punktów – możesz rozważyć ten wybór, ale zastanów się – być może istnieją zawody lepiej dopasowane do Twoich cech osobowości i predyspozycji fizycznych. Ewentualnie zbierz więcej informacji na temat danego zawodu i ponownie je przeanalizuj. Zawsze warto przemyśleć dokładnie decyzję i skonsultować się z doradcą zawodowym. Od 0 do 3 punktów – zastanów się, może warto przyjrzeć się dokładniej innym zawodom, bliższym Twoim predyspozycjom. Zachęcamy także do zbierania kolejnych informacji, które ułatwią Ci podjęcie decyzji. Zawsze warto przemyśleć ją dokładnie i skonsultować się doradcą zawodowym.

Przeciwwskazania zdrowotne Decydując się na podjęcie pracy w zawodzie opiekuna w domu pomocy społecznej, powinniśmy także wziąć pod uwagę przeciwwskazania zdrowotne. Test samooceny Przeczytaj uważnie poniższy wykaz przeciwwskazań zdrowotnych, a następnie oceń siebie pod tym kątem. Wybierz właściwą odpowiedź. Uwaga: Nie ma sensu wybierać nieprawdziwych odpowiedzi, gdyż w ten sposób oszukiwałbyś sam siebie. Uwaga: Zamieszczone treści zawierają dużo sformułowań medycznych, zanim odpowiesz, postaraj się je wyjaśnić.

Przeciwwskazania zdrowotne Lp. Przeciwwskazania zdrowotne Tak Nie 1. Czy masz kłopoty ze wzrokiem: ostrością widzenia, rozróżnianiem kolorów, widzeniem obuocznym? 1 2. Czy masz kłopoty z układem kostnym, bóle reumatyczne, poważne skrzywienie kręgosłupa? 3. Czy masz ograniczenia dźwigania? 4. Czy jesteś nadmiernie pobudliwy (reagujesz wybuchowo, emocjonalnie)? 5. Czy zdarzają Ci się zawroty głowy? 6. Czy zdarzyła Ci się utrata przytomności? 7. Czy masz ograniczenia ruchowe rąk, palców, nóg wynikające z choroby lub kalectwa? 8. Czy masz skłonności skóry rąk do uczuleń? 9. Czy masz jakieś wady wymowy (seplenisz, mówisz niewyraźnie, jąkasz się, zacinasz) lub masz kłopoty ze słuchem? 10. Czy chorujesz na padaczkę?

Klucz odpowiedzi W przypadku, gdy choć raz, odpowiadając na powyższe pytania, wybrałeś wariant „TAK”, musisz się skontaktować z lekarzem medycyny pracy, który będzie w stanie stwierdzić, czy masz przeciwwskazania zdrowotne do wykonywania pracy w zawodzie opiekuna w domu pomocy społecznej. Pamiętaj, że istnieje dużo więcej przeciwwskazań do pracy w zawodzie, zatem warto, abyś dokonując wyborów zawodowych, szczegółowo zapoznał się z tymi przeciwwskazaniami. Zawsze możesz też skonsultować się z doradcą zawodowym.

Kształcenie w zawodzie W zawodzie opiekuna w domu pomocy społecznej kształcą tylko szkoły policealne (dostępne po ukończeniu szkoły dającej wykształcenie średnie). Aby pracować w zawodzie opiekuna w domu pomocy społecznej, możesz: 1.Jako absolwent gimnazjum wybrać liceum ogólnokształcące trzyletnie, liceum profilowane, technikum czteroletnie w innym pokrewnym zawodzie, ukończyć wybraną szkołę i kontynuować naukę już w zawodzie opiekuna w domu pomocy społecznej w szkole policealnej, ukończyć ją i zdać egzamin potwierdzający kwalifikacje zawodowe. 2. Jako absolwent gimnazjum wybrać trzyletnią zasadniczą szkołę zawodową, a po jej ukończeniu kontynuować naukę w trzyletnim technikum uzupełniającym w innym zbliżonym zawodzie, dwuletnim liceum uzupełniającym, a po ukończeniu wybranej szkoły kontynuować naukę już w zawodzie opiekuna w domu pomocy społecznej w szkole policealnej, ukończyć ją i zdać egzamin potwierdzający kwalifikacje zawodowe. Co zrobić, aby rozpocząć naukę w szkole policealnej? Należy złożyć następujące dokumenty: świadectwo potwierdzające ukończenie szkoły średniej, podanie o przyjęcie do szkoły, zaświadczenie lekarskie potwierdzające brak przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania zawodu opiekuna w domu pomocy społecznej. Uwaga! Niektóre szkoły wprowadzają dodatkowe warunki, np. rozmowę kwalifikacyjną.

Kształcenie w zawodzie opiekuna w domu pomocy społecznej Czego będziesz się uczył w szkole policealnej, przygotowując się do pracy w zawodzie opiekun w domu pomocy społecznej? Jako opiekun w domu pomocy społecznej będziesz się uczył: 1. Podstaw świadczenia usług socjalnych, działalności opiekuńczej, aktywizacji osób starszych. 2. Zajęcia teoretyczne uzupełnione są zajęciami praktycznymi i ćwiczeniami odbywającymi się w domach opieki społecznej. 15

Kształcenie w zawodzie opiekuna w domu pomocy społecznej Z jakich podręczników będziesz się uczył w szkole policealnej, przygotowując się do wykonywania zawodu opiekuna w domu pomocy społecznej? Przykładowe: 1. Brammer L.: Kontakty służące pomaganiu, SPP, PTP, Warszawa 1994. 2. Błędowski P.: Pomoc społeczna i opieka nad osobami starszymi, BPS, Warszawa 1996. 3. Kirchnik O.: Pielęgniarstwo, Urban & Partner, Wrocław 2001. 4. Mac S., Leowski J.: Bezpieczeństwo i higiena pracy, WSiP, Warszawa 1999. 16

Kształcenie w zawodzie Praca własna…   1. Poszukaj w najbliższej okolicy adresów szkół , w których możesz podjąć naukę w zawodzie opiekuna w domu pomocy społecznej. Zapisz je, a następnie zapoznaj się z ich ofertą edukacyjną. Możesz to zrobić na kilka sposobów: 1) odnaleźć strony szkół zawodowych w Internecie, 2) przeglądać poradniki, w których zaprezentowano ofertę szkół ponadgimnazjalnych, 3) rozmawiać ze znajomymi pracującymi w zawodzie lub z kolegami uczącymi się w danym zawodzie, 4) i najtrudniejsze – wybrać się do szkoły, by na miejscu zrobić wywiad. Dokumenty potwierdzające Twoją aktywność w poszukiwaniu informacji o zawodzie, sukcesywnie wkładaj do teczki.

Rynek pracy Czy wiesz, że: Opiekun w domu pomocy społecznej ze zdobytymi kwalifikacjami znajdzie pracę w domach pomocy społecznej, placówkach prowadzonych przez organizacje pozarządowe, placówkach dziennego pobytu, hospicjach, szpitalach dla przewlekle chorych, mieszkaniach podopiecznych, domach samotnych matek, domach noclegowych. Typowymi stanowiskami pracy dla opiekuna w domu pomocy społecznej są: opiekun chorego, rehabilitant, pomoc terapeuty i lekarza, asystent w zespole medycznym. 18

Rynek pracy Czy wiesz, że: Pokrewnymi stanowiskami pracy, na których może pracować opiekun w domu pomocy społecznej są: pielęgniarz, pomoc szpitalna, sanitariusz, fizjoterapeuta, masażysta. Opiekun w domu pomocy społecznej może prowadzić prywatną działalność, opiekując się osoba starszą lub dzieckiem. Zawodami pokrewnymi są: asystent osoby niepełnosprawnej, opiekun osoby starszej, opiekunka środowiskowa, pomoc domowa, opiekunka dziecięca. 19

(ogłoszenie – gazeta, ogłoszenie – Internet) Rynek pracy Praca własna… 1. Czy są problemy ze znalezieniem pracy w zawodzie opiekuna w domu pomocy społecznej? Na to pytanie samodzielnie poszukaj odpowiedzi. W tym celu przeprowadź wywiady z kilkoma osobami, najlepiej z opiekunami w domu pomocy społecznej, pracującymi na własny rachunek lub zatrudnionymi w domu opieki, dziennego pobytu, przychodni czy szpitalu. Jeżeli nie masz takiej możliwości, sięgnij po informacje z gazet (np. po ogłoszenia o pracę) lub z Internetu. Wypełnij poniższą tabelę. Lp. Źródło informacji (ogłoszenie – gazeta, ogłoszenie – Internet) Najważniejsze informacje o zawodzie w skrócie (zadania zawodowe, cechy osobowości, wynagrodzenie) 1 2 3 2. Dodatkowo możesz zapoznać się z opracowaniami statystycznymi zamieszczonymi przez urzędy pracy. Takie zbiorcze opracowanie znajdziesz na portalu Publicznych Służb Zatrudnienia (www.psz.praca.gov.pl, patrz zakładka: „Informacje o rynku pracy”).

Źródła informacji I. Interesujące źródła informacji: Jeżeli chcesz pogłębić wiedzę na temat świata zawodów, możliwości kształcenia, to zachęcamy do przejrzenia informacji zawartych w publikacjach wskazanych w zakładce „Polecane publikacje” . II. Czasopisma specjalistyczne: „Praca Socjalna” – kwartalnik (http://www.irss.and.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=265&Itemid=152, stan na 20 kwietnia 2010). „Niepełnosprawność i Rehabilitacja” – miesięcznik (http://www.irss.and.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=266&Itemid=154, stan na 20 kwietnia 2010). „ Polityka Społeczna” – miesięcznik (http://politykaspoleczna.ipiss.com.pl/, stan na 20 kwietnia 2010). III. Linki do stron internetowych: 1) Instytut Rozwoju Służb Społecznych, http://www.irss.and.pl/, stan na 20 kwietnia 2010. 21

Źródła informacji IV. Przy opracowywaniu charakterystyki wykorzystaliśmy poniższe źródła informacji: Podstawa programowa kształcenia w zawodzie opiekuna w domu pomocy społecznej (http://www.men.gov.pl/images/stories/zawody/zawody_346_04.pdf, stan na 20 kwietnia 2010). Informator o egzaminie potwierdzającym kwalifikacje zawodowe. Opiekun w domu pomocy społecznej (http://www.cke-bip.waw.pl/assets/files/infor_ZAW_TECH/Opiekun_dom_pomocy_spol.pdf, stan na 20 kwietnia 2010). Modułowy program nauczania dla zawodu opiekuna w domu pomocy społecznej: (http://www.koweziu.edu.pl/programy/programy/opiekun.w.domu.pomocy.spolecznej_346%5B04%5D.pdf, stan na 20 kwietnia 2010). Opis zawodu: Kuratorium Oświaty Katowice (http://app.kuratorium.katowice.pl/zawodyDetails.aspx?zawod=0000000097, stan na 20 kwietnia 2010), Kiosk z pracą – GCI Radzanowo (http://kiosk.radzanowo.infocentrum.com.pl/index.php?modul=zawody&l=O&s=785, stan na 20 kwietnia 2010), Forum Doradztwa Zawodowego (http://www.zawod.swspiz.pl/index2.php?option=com_content&do_pdf=1&id=554, stan na 20 kwietnia 2010). 5) Standard wyposażenia pracowni: (http://www.koweziu.edu.pl/standardy/346_04.pdf, stan na 20 kwietnia 2010). 22

IV. Przy opracowywaniu charakterystyki wykorzystaliśmy poniższe źródła informacji:   Akty prawne: Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 kwietnia 2010 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (DZ. U. 2010 Nr 82, poz. 537). .

Dziękujemy za uwagę. Zachęcamy do dalszych poszukiwań informacji na temat zawodów, które Cię interesują.