PIERWSZY DZWONEK Zapobieganie chorobom zakaźnym Program edukacyjny opracowany w ramach Ogólnopolskiej Kampanii Profilaktyki Zakażeń Meningokokowych „Nie! Dla meningokoków” w 2011/12

Kampania „Nie! Dla meningokoków” Inicjator i organizator działań Fundacja Aby żyć Partnerzy Państwowa Inspekcja Sanitarna Polskie Towarzystwo Pediatryczne Polskie Stowarzyszenie Pielęgniarek Pediatrycznych Instytut Matki i Dziecka Rzecznik Praw Dziecka – Marek Michalak Związek Powiatów Polskich Stowarzyszenie Zdrowych Miast Polskich

Meningokoki na śluzówce jamy nosowo-gardłowej Meningokoki (Neisseria meningitidis) to groźne bakterie wywołujące niebezpieczne dla zdrowia i życia człowieka choroby. Najpoważniejsze z nich to sepsa (posocznica) i zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, określane jako Inwazyjna Choroba Meningokokowa (IChM). Meningokoki na śluzówce jamy nosowo-gardłowej

Co czwarty nastolatek może być bezobjawowym nosicielem Drogi zakażenia, nosicielstwo Do zakażenia dochodzi poprzez kontakt z osobą chorą lub bezobjawowym nosicielem Przenoszenie meningokoków odbywa się podobnie, jak w przypadku wielu mniej groźnych infekcji: • drogą kropelkową (podczas kaszlu lub kichania), • przez kontakt bezpośredni (np. podczas pocałunku). Szacuje się, że u około 20-40% osób meningokoki bytują w jamie nosowo-gardłowej, nie powodując żadnych objawów ani dolegliwości. Co czwarty nastolatek może być bezobjawowym nosicielem

Grupy szczególnie narażone Na zakażenie meningokokami grupy C narażeni są wszyscy, niezależnie od płci czy wieku Jednak Inwazyjna Choroba Meningokokowa największe zagrożenie stanowi dla: dzieci w wieku od 2 miesięcy do 5 lat młodzieży między 11. a 24. rokiem życia osób z niedoborem odporności bez względu na wiek Zwiększone zagrożenie Inwazyjną Chorobą Meningokokową pojawia się w drugim półroczu życia i wzrasta w kolejnych latach.

Profilaktyka zakażeń meningokokowych Obecnie jedyną i najlepszą metodą zapobiegania zakażeniom meningokokowym grupy C są szczepienia ochronne Szczepienie jest możliwe i celowe w każdym momencie życia Meningokoki przenoszą się drogą kropelkową, dlatego wśród metod zapobiegających zakażeniom tymi bakteriami istotną rolę odgrywają odpowiednie zachowania, takie jak: przestrzeganie podstawowych zasad higieny osobistej, zasłanianie ust podczas kichania, kaszlu unikanie ryzykownych zachowań (picie z jednej butelki, dzielenie się kanapkami, słodyczami, palenie tego samego papierosa, używanie wspólnych sztućców)

Konieczność edukacji

Cele programu edukacyjnego Uświadomienie uczniom, czym są meningokoki, jakie niosą ze sobą zagrożenia Pokazanie uczniom dróg zakażenia meningokokami Kształtowanie postaw i właściwych zachowań w grupie, dzięki którym można uniknąć zakażenia meningokokami (profilaktyka) Uświadomienie uczniom i rodzicom, jak ważne jest szczepienie Utrwalenie podstawowych zachowań profilaktycznych Aktywizowanie do działań: uświadamianie kolegów, przestrzeganie zasad higieny Poprzez nauczycieli dotarcie do rodziców i opiekunów – osób decydujących o szczepieniach Szczególny nacisk na realizację programu w miejscowościach/województwach, w których były przypadki zachorowań z powodu meningokoków.

Uczniowie klas I-III i I-II Nauczyciele i wychowawcy Adresaci programu SZKOŁY PODSTAWOWE GIMNAZJA i LICEA Uczniowie klas IV-VI Uczniowie klas I-III i I-II Nauczyciele i wychowawcy Rodzice i opiekunowie

Wiedza programowa Czym jest IChM? Epidemiologia Kompendium wiedzy dla nauczyciela przygotowuje go do przeprowadzenia zajęć Inwazyjna Choroba Meningokokowa Czym jest IChM? Epidemiologia Co to są meningokoki, jak dochodzi do zakażenia i kto jest na nie narażony? Obraz kliniczny Przebieg zakażenia i jego najczęstsze objawy: zapalenie opon mózgowo- rdzeniowych i sepsa Leczenie Chemioprofilaktyka – antybiotyki podawane dożylnie Immunoprofilaktyka Szczepienia ochronne, grupy ryzyka i zalecany wiek szczepienia Profilaktyka nieswoista Jak unikać zakażeń meningokokami – higieniczne zachowania profilaktyczne

Bezpłatny pakiet edukacyjny Poradnik i scenariusze zajęć Poradnik dla nauczyciela Kompendium wiedzy na temat Inwazyjnej Choroby Meningokokowej Scenariusze zajęć lekcyjnych Integralna część Poradnika – propozycja wykorzystania tematu w praktyce: Scenariusz dla szkoły podstawowej Scenariusz dla szkół gimnazjalnych i liceów

Bezpłatny pakiet edukacyjny Ulotki informacyjno-edukacyjne Materiał edukacyjny dla ucznia „Wyciąg” najważniejszych informacji dla rodzica Narzędzie pracy podczas zajęć lekcyjnych – informacje, dyskusja z nauczycielem podczas lekcji Informacja dla rodziców – przekazana przez nauczyciela podczas wywiadówki lub przez dziecko po realizacji zajęć Profilowane pod kątem adresata: dzieci młodsze, młodzież gimnazjalna i licealna

Bezpłatny pakiet edukacyjny Plakat Materiał dla każdej klasy Do zawieszenia w klasie lub na tablicy w holu Zawiera główne założenia kampanii – hasło, logo, partnerów, adres strony www

Bezpłatny pakiet edukacyjny Filmy edukacyjne Forma dodatkowej aktywizacji uczniów podczas zajęć – jeden z etapów lekcji to dyskusja uczniów i nauczyciela na temat zagadnień przedstawionych w filmie Zaangażowanie w problematykę rodziców – wspólne oglądanie filmu w domu, rozmowa dzieci i rodziców – film do pobrania ze strony internetowej (zakładka dla szkół) Dwie wersje narracji filmowej: dla szkół podstawowych dla gimnazjów i liceów

Platforma www Zakładka dla szkół Zakładka poświęcona programowi edukacyjnemu Możliwość pobrania wersji elektronicznej wszystkich materiałów pakietu edukacyjnego Umożliwia realizację programu każdej szkole, która ma dostęp do sieci internetowej

Pierwszy Dzwonek II edycja 2011/12 – zrealizowało 14 placówek z pośród 815 wszystkich szkół: 3 szkoły gimnazjalne ( 1,2 %) 7 szkół podstawowych ( 2,3 %) 2 szkoły ponadgimnazjalne ( 0,6 %)

Pierwszy Dzwonek

Pierwszy Dzwonek

Pierwszy Dzwonek Realizatorzy

Pierwszy Dzwonek Opinia szkolnych koordynatorów: „Odbiór programu przez uczniów był w zdecydowanej większości pozytywny, program podobał się” „Uczniowie chętnie brali udział w zajęciach” „Program porusza ważny problem” Trudności w realizacji programu: „Brak lekcji szkolnej przeznaczonej na edukację zdrowotną i w związku z tym były trudności z organizacją zajęć z młodzieżą” „Dominowały uwagi i wskazania dotyczące przygotowania nowego, ciekawego filmu, uatrakcyjnienia scenariuszy zajęć, aby w większym stopniu wzbudzał zainteresowanie, mało pomocy do prowadzenia zajęć”

Magdalena Kozak - koordynator powiatowy programu PSSE w m. st. Warszawie ul. Kochanowskiego 21 01-864 Warszawa tel. 22/310-79-36 adres email: oswiatazdrowotna@pssewawa.pl Warszawa, dn. 02.10.2012r.