Wzrost znaczenia żeglugi w XVI w. Żegluga holenderska, angielska, hiszpańska i portugalska. Najważniejsze miasta portowe, bramy kontynentalne.

Żegluga: otworzyła zupełnie nowe możliwości w penetracji świata, miała wielkie znaczenie dla rozwoju nauki.

„Dopóki człowiek jest na lądzie może pozwolić sobie na partactwo” - prof.. T. Zipser

Przełom w procesie poznawania Ziemi w latach 1400-1800 wiek Obszary znane w km2 Obszary incognito w mln km2 Proporcje obszarów znanych i nieznanych 1400 1500 1600 1700 1800 50 110 316 377 455 460 400 194 133 55 10:90 22:78 62:38 74:28 89:11 Tabelka 1. (źródło: Transport w dziejach cywilizacji, Andrzej Piskozub)

Żegluga portugalska Głównym celem -> znalezienie morskiej drogi do Indii Traktatem w Alcacovas z 1479 r. jak i bullą papieską z 1481 r. cała międzyzwrotnikowa strefa kuli ziemskiej została podporządkowana Portugalii. Portugalia budowała swe oceaniczne imperium, oparte na sieci zamorskich faktorii, z których wyróżniały się: Goa – u wybrzeży Indii i Makau u wybrzeży Chin

W skrócie: Portugalczycy opanowali żeglugę atlantycką głównie na trasie południowej; Opłynęli nieznaną dotąd część wybrzeża Afryki, docierając tą drogą do Indii; Uzyskali władanie na wodach O. Indyjskiego i monopol handlu z Azją Płd.-Wsch; Odkryli wyspy na Atlantyku, tworząc z nich bazę dla żeglugi atlantyckiej

Żegluga hiszpańska 1492 -1570 – dominacja odkryć hiszpańskich odkrycia hiszpańskie możemy podzielić na trzy ćwierćwiecza: ćwierćwiecze > skolonizowanie przez Hiszpanię części wysp karaibskich > nastąpiło pierwsze zetknięcie się Europeczyka z Pacyfikiem głównie z podbojem obu Ameryk, tzn. konkwistą (rozpoczęło podbicie Meksyku).

3. ćwierćwiecze odkryć hiszpańskich (1542-1567) koncentrowało się na poszukiwaniu systemu okrężnej żeglugi po północnej części Pacyfiku między Ameryką a Azją. („Szlaku Urdanety” )

Mapa Abrahama Orteliusa z 1570 r. najsłynniejsza w XVI w.

W skrócie: Wyprawa Kolumba niesie za sobą skutki opanowania żeglugi w poprzek Atlantyku Odkryto kontynenty obu Ameryk (Nowego Świata) i leżącego za nimi Wielkiego Oceanu Opanowanie Oceanu Spokojnego przez hiszpańską żeglugę.

Żegluga angielska – dominacja odkryć 1570 – 1644 Anglicy w poszukiwaniu północnej drogi do Chin odkrywają wybrzeża Kanady, Zatokę Hudsona i Morze Baffina

Żegluga holenderska Wydarzenia i działania podjęte przez żeglarzy holenderskich: w 1602 r. założono Kompanię Wschodnioindyjską; Wyspa Św. Heleny stała się punktem wypoczynku dla załóg statków holenderskich; skolonizowanie wyspy Mauritius W żegludze po Ocenie Indyjskim wypróbowali nową trasę morską 25 października 1616r. odkryto nieznany dotąd kontynent Australii – w 1616 r. odkrycie nowego przejścia na południu od kontynentu amerykańskiego > omijając Cieśninę Magellana * Przylądek Horn. Abel Tasman – największy z holenderskich żeglarzy odkrywców udowadnił, że Australia jest odrębnym kontynentem.

Bibliografia: Transport w dziejach cywilizacji, Andrzej Piskozub, Toruń Historia I cz. 2 Od średniowiecza do nowożytności, Mikołaj Gładysz, Gdańskie wydawnictwo oświatowe.

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ