Unia Europejska

Menu Unia Europejska Krótka historia UE Geneza tendencji zjednoczonych Wspólnoty Europejskie Filary Unii Europejskiej Struktura instytucjonalna Unii Członkowie UE Hymn UE Kraje stowarzyszone i kandydujące

Unia Europejska (UE) jest to gospodarczo-polityczny związek dwudziestu pięciu, w chwili obecnej, krajów europejskich, będący efektem wieloletniego zbliżania się krajów z Europy Zachodniej.

Dewiza: Jedność w różnorodności (In varietate concordia) Unia Europejska Dewiza: Jedność w różnorodności (In varietate concordia) Hymn:Oda do radości Flaga Unii Europejskiej Członkowie UE

Przewodniczący Komisji Europejskiej José Manuel Durão Barroso Języki urzędowe angielski, czeski, duński, estoński, fiński, francuski, grecki, hiszpański, litewski, łotewski, maltański, niderlandzki, niemiecki, polski, portugalski, słowacki, słoweński, szwedzki, węgierski i włoski Siedziba Bruksela Przewodniczący Rady Wolfgang Schüssel Przewodniczący Komisji Europejskiej José Manuel Durão Barroso Przewodniczący Parlamentu Josep Borrell

Powierzchnia - całkowita 7. miejsce 3 976 372 km² Ludność  - całkowita (2004)  - Gęstość 3. miejsce 454 900 000 (UE-25) 116,4 osób/km² PKB (2004)  - całkowity  - na osobę 1. miejsce 10 202 336 800 000€ 22 300€ Utworzona: Jako EWG  - podpisane  - powołana traktaty rzymskie  - 25 marca 1957  - 1 stycznia 1958 Powrót do Menu

Filary Unii Europejskiej Unia Europejska opiera się na trzech filarach: Zakres działania dwóch Wspólnot Europejskich (głównie sprawy gospodarcze, w tym Unia Gospodarczo-Walutowa); w 2002 roku wygasł zawarty na 50 lat traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Węgla i Stali, obecnie obowiązujące traktaty to: Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską oraz Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa Współpraca policyjna i sądowa w sprawach karnych (do 1999 r. współpraca w zakresie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych).

Z punktu widzenia prawa międzynarodowego Unia Europejska jest organizacją międzynarodową nieposiadającą podmiotowości prawnej, bazującą na strukturach Wspólnot Europejskich i na zestawie kilkunastu tysięcy aktów prawnych, zarówno politycznych jak i gospodarczych, które wszystkie państwa członkowskie przyjmują dobrowolnie i równie dobrowolnie przestrzegają. Podmiotowość prawną Unia Europejska ma zyskać dopiero po ratyfikacji Traktatu Konstytucyjnego UE. Według podpisanego w 1992 roku Traktatu z Maastricht podstawowymi celami Unii są: promowanie ekonomicznego i społecznego postępu poprzez zacieśnianie współpracy gospodarczej i likwidowanie barier w obrocie handlowym między państwami członkowskimi,  

wzmacnianie obrazu Unii jako jednego ciała politycznego mówiącego jednym głosem na arenie międzynarodowej poprzez prowadzenie wspólnej polityki zagranicznej, dążenie do stworzenia obywatelstwa europejskiego i poczucia przynależności do jednej wspólnoty u zwykłych obywateli poprzez zapewnienie jednakowych norm prawnych i pełnej swobody przepływu ludzi w obrębie Unii, rozwijanie obszaru wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwego traktowania, którym ma być UE poprzez wprowadzanie wspólnych norm prawnych, socjalnych i stałą poprawę poziomu życia państw uboższych. Powrót do Menu

Struktura instytucjonalna Unii Rada Europejska - nie mylić z Radą Europy, która jest osobną organizacją   Główne instytucje polityczne: Parlament Europejski Rada Unii Europejskiej - najważniejszy organ wspólnotowy Komisja Europejska - rodzaj rządu UE Instytucje sądowe i kontrolne: Trybunał Sprawiedliwości (TS) Sąd Pierwszej Instancji - do rozpatrywania drobniejszych spraw Trybunał Obrachunkowy - znany też jako Trybunał Rewidentów Księgowych Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich

Instytucje gospodarcze: Europejski System Banków Centralnych - obejmujący EBC i banki centralne państw członkowskich Europejski Bank Centralny (EBC) Europejski Bank Inwestycyjny (EBI)   Instytucje doradcze: Komitet Ekonomiczno-Społeczny Komitet Regionów Inne organy: Agencje Unii Europejskiej Europejski Urząd Statystyczny W 2002 roku rozpoczął prace Konwent Unii Europejskiej, mający za zadanie przygotować projekt reorganizacji Unii w celu przystosowania jej do sprawnej działalności po rozszerzeniu. Powrót do Menu

Członkowie UE Powrót do Menu

Kraje stowarzyszone i kandydujące Kraje kandydujące, które zamknęły pomyślnie negocjacje: Bułgaria (przystąpienie planowane na 2007 r.) Rumunia (przystąpienie planowane na 2007 r.) Kraje kandydujące, które rozpoczęły negocjacje 3 października 2005: Chorwacja (oficjalny kandydat od czerwca 2004 r., negocjacje miały się rozpocząć 17 marca 2005 roku, ale UE uznała, że Chorwacja ukrywa Ante Gotovinę i rozpoczęcie negocjacji zostało wstrzymane) Turcja (oficjalny kandydat od 1999 roku)

Kraje kandydujące, które nie rozpoczęły negocjacji: Macedonia (oficjalny kandydat od grudnia 2005) Kraje stowarzyszone, które nie weszły do Unii: Norwegia (odmówiła wejścia w referendum w 1994 jak również w 1972) Szwajcaria (złożyła wniosek w 1992, w referendum obywatele zawiesili negocjacje) Inne kraje chcące zostać członkiem Unii: Maroko (złożyło wniosek w 1987, uważając, że jest demokratycznym krajem organicznie połączonym z Europą; odmówiono mu szans na członkostwo) Ukraina Gruzja Bośnia i Hercegowina Serbia i Czarnogóra Albania Powrót do Menu

Krótka historia Unii Europejskiej Geneza tendencji zjednoczeniowych U podstaw europejskich tendencji zjednoczeniowych leży wspólna w znacznej części historia i kultura narodów zamieszkujących ten kontynent. Od I wieku p.n.e. do V wieku n.e. większość Zachodniej Europy i część Wschodniej znajdowała się w Imperium Rzymskim. Wyparcie Rzymu z południowych wybrzeży Morza Śródziemnego przez Islam i ekspansja cywilizacji rzymsko i grecko - chrześcijańskiej na północ połączona z upadkiem Zachodniego Cesarstwa doprowadziły do wytworzenia się kulturowej i gospodarczej wspólnoty europejskiej, która zastąpiła śródziemnomorską. Z tradycji Imperium Romanum w znacznej mierze czerpał natchnienie średniowieczny uniwersalizm europejski, który wyrażał się w ideach zwierzchnictwa cesarskiego (Karolingowie, Ottonowie) lub papieskiego nad światem chrześcijańskim. Wraz z ekspansją zamorską poszczególnych państw, zniknięciem zagrożenia ze strony cywilizacji pozaeuropejskich i rozbiciem kulturowym Europy Zachodniej (reformacja i kontrreformacja) tendencje zjednoczeniowe w okresie nowożytnym osłabły. W wieku XVIII i XIX porządek europejski opierał się na systemie sojuszy monarchii (polityka równowagi sił), w którym pierwsze skrzypce odgrywały, w znacznej mierze samowystarczalne mocarstwa kolonialne (Wielka Brytania, Francja, Rosja, później Niemcy).

Wspólnoty Europejskie Kraje założycielskie UE Jednak to nie Rada Europy, lecz powstała trzy lata później z inicjatywy jednego z ojców integracji europejskiej Roberta Schumana Europejska Wspólnota Węgla i Stali (EWWiS), powstała na mocy traktatu paryskiego z 18 kwietnia 1951 roku, stała się zalążkiem przyszłej Unii Europejskiej. W skład EWWiS weszło 6 państw: Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, Republika Federalna Niemiec i Włochy. Obok niej na mocy traktatów rzymskich z 25 marca 1957 roku utworzono Europejska Wspólnotę Gospodarczą (EWG) oraz Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (Euratom). W ich skład weszli wszyscy członkowie EWWiS. Trzy Wspólnoty Europejskie już od 1958 r. miały wspólne niektóre organy (Zgromadzenie Parlamentarne i Trybunał Sprawiedliwości). Pełne połączenie instytucjonalne nastąpiło w 1967 roku, gdy wszedł w życie traktat fuzyjny. Liczba członków Wspólnot zwiększyła się w 1973 roku, gdy przyłączyły się do nich Wielka Brytania, Dania i Irlandia, co zostało nazwane pierwszą falą przyjęć. Kandydująca wówczas Norwegia nie przyłączyła się z powodu sprzeciwu swoich obywateli. Druga fala nastąpiła w latach 80. kiedy to do EWG przystąpiła Grecja (w 1981 r.), Hiszpania i Portugalia (w 1986 r.).

W 1985 r. miał miejsce jedyny przypadek opuszczenia Wspólnot: wystąpiła z nich autonomiczna część Danii - Grenlandia. NRD stało się częścią Unii w momencie przywrócenia jedności z RFN w 1990 roku. Trzecia fala przyjęć (już do Unii Europejskiej) nastąpiła w 1995 roku, kiedy to przyjęto Austrię, Szwecję i Finlandię, zaś Norwegia ponownie odmówiła wstąpienia. 1 maja 2004 roku nastąpiła czwarta fala, największe w historii rozszerzenie UE, wstąpiło do wspólnoty 10 krajów, czyli Estonia, Łotwa, Litwa, Polska, Czechy, Słowacja, Węgry, Słowenia, Malta oraz Cypr. W ramach Wspólnot stopniowo dochodziło do tworzenia Wspólnego Rynku poprzez likwidowanie barier celnych, wprowadzanie wspólnych norm prawnych i technicznych oraz prowadzenie wspólnej polityki rolnej i w zakresie pozyskiwania materiałów strategicznych.

Odstępstwem od tego stanu rzeczy był okres dominacji napoleońskiej na kontynencie na pocz. XIX wieku (charakteryzujący się centralizmem władzy, która roztaczała się od Kanału La Manche po wschodnie granice Polski właściwej). W XX wieku wobec znacznego osłabienia państw zachodnioeuropejskich na arenie światowej (dekolonializm, wojny światowe) i opanowaniu Europy Wschodniej przez komunizm, na nowo wzmocnieniu uległy tendencje zjednoczeniowe Europy Zachodniej (w ramach wspólnoty atlantyckiej). Do ponownego zespolenia Europy Zachodniej i Wschodniej mogło dojść w latach 90. po upadku bloku sowieckiego. Dużo wcześniej powstał ruch zwany "Pan-europa". Jego idee nie zostały jednak od razu zrealizowane. W 1949 r. powstała pierwsza organizacja międzyrządowa integrująca kraje zachodnioeuropejskie - Rada Europy.

Równolegle dochodziło też do zacieśniania więzi politycznych między krajami Wspólnot. W 1986 r. podpisano Jednolity Akt Europejski, zwiększający kompetencje EWG. W 1990 roku uzgodniono w Układzie z Schengen utworzenie systemu wspólnej kontroli granic i zniesienie wizowych granic wewnętrznych w obrębie Hiszpanii, Francji, Włoch, krajów Beneluksu, Danii i Niemiec, a rok później ustalono utworzenie korpusu wspólnych sił wojskowych krajów Wspólnot. 7 lutego 1992 r. został podpisany traktat z Maastricht, na mocy którego 1 listopada 1993 r. powstała Unia Europejska. Traktat nie likwidował Wspólnot Europejskich, zmienił jedynie nazwę EWG na Wspólnota Europejska. W Maastricht znacznie rozszerzono zakres wspólnej polityki i opracowano harmonogram wprowadzenia Unii Gospodarczo-Walutowej (jej efektem było wprowadzanie wspólnej waluty euro od 1999 roku).

Kolejnym ważnym traktatem był też traktat amsterdamski z 1997 roku, który częściowo zmienił i jednocześnie rozszerzył wcześniejsze ustalenia z Maastricht. Pod koniec 2000 r. parafowano Traktat nicejski, reformujący instytucje unijne w celu zapewnienia sprawnego funkcjonowania po kolejnym rozszerzeniu UE. Na szczycie w Nicei proklamowano również Kartę Praw Podstawowych, mającą gwarantować prawa człowieka i swobody obywatelskie. 16 kwietnia 2003 roku przedstawiciele rządów 15 państw członkowskich i 10 kandydujących podpisali w Atenach traktat akcesyjny dotyczący rozszerzenia Unii Europejskiej. 25 kwietnia 2005 roku przedstawiciele Bułgarii i Rumunii podpisali traktat akcesyjny w Luksemburgu, otwierający tym krajom drogę do wejścia do Unii Europejskiej 1 stycznia 2007 roku. Powrót do Menu

Hymn Unii Europejskiej Oda do radości (Ode an die Freude) Friedrich Schiller, w przekładzie K.I. Gałczyńskiego   O, radości, iskro bogów, kwiecie elizejskich cór, Święta, na twym świętym progu staje nasz natchniony chór. Z nami ten, kto choćby jedną Duszę rozpłomienić mógł. Ale kto miłości nie zna, Niech nie wchodzi tu na próg.

Jasność twoja wszystko zaćmi, złączy, co rozdzielił los, wszyscy ludzie będą braćmi tam, gdzie twój przemówi głos.   Kto przyjaciel, ten niech zaraz Stanie tutaj pośród nas, I kto wielką miłość znalazł Ten niech z nami dzieli czas.

Z nami ten, kto choćby jedną Duszę rozpłomienić mógł. Ale kto miłości nie zna, Niech nie wchodzi tu na próg. Patrz, patrz, wielkie słońce światem biegnie, sypiąc złote skry, jak zwycięzca i bohater biegnij, bracie, tak i ty.  

Radość tryska z piersi ziemi, radość pije cały świat,   Radość tryska z piersi ziemi, radość pije cały świat, dziś wchodzimy, wstępujemy na radości złoty ślad. Ona w sercu, w zbożu, w śpiewie, ona w splocie ludzkich rąk, z niej najlichszy robak czerpie, w niej największy nieba krąg.

Bracie, miłość niezmierzona Mieszka pod namiotem gwiazd, Całą ludzkość weź w ramiona I ucałuj jeszcze raz.   Wstańcie, ludzie, wstańcie wszędzie, ja nowinę niosę wam: na gwiaździstym firmamencie miłość, miłość mieszka tam. Powrót do Menu

Przemysław Liberski Gr. IV Nr. Indeksu -13687