DIAGNOZA I PREDYSPOZYCJE ZAWODOWE dr Wojciech J. MALISZEWSKI OSOBOWOŚĆ A KARIERA DIAGNOZA I PREDYSPOZYCJE ZAWODOWE dr Wojciech J. MALISZEWSKI

Osobowościowa tendencja w prognozowaniu kariery zawodowej Postrzeganie człowieka w perspektywie osobowości Osobowość jako zespół cech – „Big Five” 16 typów osobowości wg MBTI

OSOBOWOŚĆ - DEFINICJE osobowość to dynamiczna organizacja wewnątrz jednostki, obejmująca te układy psychofizyczne, które decydują o specyficznych dla niej sposobach przystosowania do środowiska (Allport); te charakterystyki osoby, które wyjaśniają spójny wzorzec uczuć, myśli i zachowania (Pervin)

OSOBOWOŚĆ – DWA PODEJŚCIA W pierwszym z nich oznacza on wszelką umiejętność oraz zręczność w kontaktach interpersonalnych. Osobowość jednostki oceniana jest ze względu na jej zdolności wzbudzania określonych (negatywnych lub pozytywnych) reakcji u różnych osób w różnorakich okolicznościach. W drugim zastosowaniu osobowość rozumie się jako ,,wrażenie”, jakie człowiek wywiera na innych ludziach (efekt doskonale znanego ,,pierwszego wrażenia”).

emocjonalność pozytywna OSOBOWOŚĆ NEUROTYCZNOŚĆ lęk agresywna wrogość depresja impulsywność nadwrażliwość nieśmiałość EKSTRAWERSJA towarzyskość serdeczność asertywność aktywność poszukiwanie doznań emocjonalność pozytywna SUMIENNOŚĆ kompetencje skłonność do porządku obowiązkowość dążenie do osiągnięć samodyscyplina rozwaga UGODOWOŚĆ zaufanie prostolinijność altruizm ustępliwość skromność skłonność do rozczulania się OTWARTOŚĆ NA DOŚWIADCZENIE wyobraźnia estetyka uczucia działanie idee wartości

MBTI – identyfikacja osobowości Segmentacja MBTI zakłada, że ludzie: mają różne preferencje koncentracji swojej uwagi (ekstrawertyk i introwertyk), różnią się swoimi preferencjami w zdobywaniu informacji (podejście analityczne i intuicyjne), mają różne preferencje co do podejmowania decyzji (poprzez analizę lub kierując się uczuciami), mają też różne rozeznanie na świat zewnętrzny (ciągła ocena świata lub ciągła obserwacja świata).

OSOBOWOŚĆ A ZACHOWANIE SIĘ EKSTRAWERTYK Emituje energię na zewnątrz, jego działania są czytelne dla wszystkich. Skupia się na ruchu i działaniu zewnętrznym. Mówi swobodnie i sugestywnie. Nie przeszkadza mu tłum i hałas ale łatwo się rozprasza. Cieszy się, że działa w obecności ludzi, jego działania są sprawne, szybkie i celowe. INTROWERTYK Zatrzymuje energię, jest nieczytelny. Skupia się na pomysłach. Wypowiada się ostrożnie i z wahaniem. Unika tłumu, szuka spokoju i dobrze się koncentruje. Uczestniczy tylko w wybranych działaniach i jest ostrożny. Lubi być sam, denerwuje go brak czasu na samotność. ZMYSŁOWIEC Stosuje bezpośrednią obserwację i korzysta z doświadczeń. Uczy się nowego poprzez naśladownictwo. Ceni solidność i namacalne osiągnięcia. Ufa swoim 5 zmysłom i własnemu doświadczeniu. Zachowuje się praktycznie i tworzy z wysiłkiem w pocie czoła. Ceni to, co tradycyjne i znane. INTUICJONISTA Stosuje zasadę „przebłysków intuicji”. Ceni różne lub niezwykłe osiągnięcia dokonane w natchnieniu. Skupia się na możliwościach i wnioskach a pomija obserwacje. Woli przybliżenia i uogólnienia a nie ścisłe definicje. Zachowuje się z fantazją, tworzy w natchnieniu z intuicją.

OSOBOWOŚĆ A ZACHOWANIE SIĘ (cd.) MYŚLICIEL Jego celem jest prawda, a decyzje biorą się z mózgu. Uznaje za celowe sprzeczanie się z innymi. Przedkłada prawdę nad dyplomację. Krytykuje rzeczy negatywne pomijając pozytywne. Skupia uwagę na zasadach uniwersalnych, jego świat rozwija się zgodnie z zasadami logiki. Zauważa bezsensowny tok myślenia innych. REFLEKSYJNY Jego celem jest harmonia, w działaniu kieruje się sercem. Wierzy, że warto słuchać innych a jego dyskusje mają przyjazny charakter. Dyplomacja jest wyżej niż prawda. Dąży do porozumienia, pomija negatywy. Skupia uwagę na motywach osobistych, jest empatyczny. Sądzi, że świat opiera się na indywidualnych odczuciach. RACJONALISTA Jest zdecydowany, narzuca wolę innym. Pracuje nad swoim życiem zgodnie z ułożonym planem. Preferuje wyciąganie wniosków i lubi osiągać cel. Chce mieć rację i robić wszystko perfekcyjnie. jest zdyscyplinowany, wytrwały i wymagający. PERCEPCJONISTA Przystosowuje swój styl życia do nadchodzących zmian. Żyje elastycznie – nie chce nic stracić. Otwarte sprawy pozostawia do rozwiązania. Lubi rozpoczynać działanie i chce doświadczyć wielu rzeczy. Jest tolerancyjny i łatwo się przystosowuje.

KOMUNIKOWANIE SIĘ – EKSTRAWERTYKA I INTROWERTYKA EKSTRAWERTYK: prawie zawsze przejawia energię, entuzjazm i ekscytację; szybko reaguje na pytania i wydarzenia zewnętrzne; z przyjemnością komunikuje się z pojedynczą osoba, jak i grupą; musi się hamować, aby inni też mogli się wypowiedzieć; woli komunikowanie bezpośrednie niż pisemne; współpracuje z ludźmi, głośno myśli i formułuje wnioski; odczuwa potrzebę natychmiastowego dzielenia się swoimi doświadczeniami; z łatwością dzieli się z innymi informacjami o sobie. INTROWERTYK: zatrzymuje w sobie energię, entuzjazm i ekscytację, chyba że rozmawia z kimś kogo dobrze zna; długa się namyśla zanim zareaguje; woli się komunikować z pojedynczymi osobami; potrzebuje, by inni prowokowali go do mówienia; woli pisać niż rozmawiać face to face; rozważa i analizuje, zanim sformułuje i przedstawi wnioski; zastanawia się nad swoimi doświadczeniami, zanim podzieli się nimi z kimś innym; niechętnie dzieli się z innymi informacjami o sobie.

STOSUNKI Z LUDŹMI – EKSTRAWERTYKA I INTROWERTYKA EKSTRAWERTYK: oprócz stałych lubi wielu innych znajomych i przyjaciół; łatwo nawiązuje nowe znajomości; opowiada innym o swoich znajomych; zawierając nowe znajomości, czuje się w swoim żywiole; podczas spotkań towarzyskich nawiązuje kontakt prawie z każdą osobą; z łatwością mówi o tym co myśli. Czuje się osamotniony, kiedy zabraknie mu partnera; chętnie dzieli się z innymi swoją przestrzenią i czasem. INTROWERTYK: lubi poznawać tylko wybranych ludzi i preferuje bliskie kontakty z kilkoma; ostrożnie podchodzi do zawierania nowych znajomości; bardzo ostrożnie nawiązuje nowe komntakty; na spotkaniach towarzyskich ogranicza się do kontaktu z kilkoma osobami; najpierw porządkuje myśli, a potem dzieli się konkluzjami; dobrze znosi brak partnera; chroni prywatną przestrzeń i pragnie mieć dużo czasu dla siebie.

Praca – style pracy (wybór zawodu) – EKSTRAWERTYK I INTROWERTYK EKSTRAWERTYK: nudzi się i niecierpliwi, gdy jego praca idzie wolno i jest monotonna; poszukuje różnych, aktywnych metod rozwiązywania zadań; skupia się i na pracy i na tym co dzieje się dookoła; polecenia wykonuje natychmiast, działa szybko; bez większego namysłu; lubi rozmowy telefoniczne, nawet gdy przeszkadzają mu w pracy; mnoży pomysły w czasie dyskusji; aby wykonać zadanie, korzysta z różnych zewnętrznych źródeł pomocy; potrzebuje częstych zmian, inspiracji szuka na zewnątrz siebie. INTROWERTYK: denerwuje się i niecierpliwi, gdy mu przerywają i popędzają w pracy; poszukuje spokoju, by móc się skoncentrować; bardziej skupia się na samej pracy niż na tym, co się dzieje wokół; dokładnie analizuje polecenia, nawet jeśli opóźnia to pracę; rozmowy telefoniczne rozpraszają go, szczególnie gdy stają się częste; mnoży pomysły podczas samotnej refleksji; uważa, że sam najlepiej wykona zadanie; zatapia się w pracy, zapominając co jest dookoła

ZACHOWANIE ZMYSŁOWCA I INTUICJONISTY ZMYSŁOWIEC: stosuje bezpośrednią obserwację i korzysta z bezpośrednich doświadczeń; uczy się nowych rzeczy poprzez naśladownictwo i obserwację; ceni solidność i namacalne osiągnięcia dokonane krok po kroku; skupia się na konkretnym doświadczeniu, pomija informacje pochodzące z wyobraźni; ufa swoim pięciu zmysłom i własnemu doświadczeniu; zadowala go życie takim, jakie jest a zmiany uważa za normalne; denerwuje go, gdy coś dzieje się przypadkowo, preferuje precyzyjną i prawdziwą informację; ceni to co tradycyjne i znane; zachowuje się praktycznie; tworzy z wysiłkiem w pocie czoła. INTUICJONISTA: stosuje zasadę „przebłysków intuicji”; uczy się nowych rzeczy na podstawie pojęć ogólnych; ceni różne lub niezwykłe osiągnięcia dokonane w natchnieniu; ufa przeczuciom; niepokoi się widząc, jak zmienne jest życie i próbuje je doskonalić; denerwuje się, gdy coś zostaje zbyt jasno zdefiniowane, preferuje przybliżenia i uogólnienia; ceni nowe różnorodne doświadczenia, zachowuje się z fantazją; tworzy intuicyjnie w natchnieniu.

STYLE KOMUNIKOWANIA SIĘ – ZMYSŁOWIEC I INTUICJONISTA ZMYSŁOWIEC: dowodzi, podaje fakty, detale i przykłady; chce znać praktyczne i rzeczywiste zastosowanie danych; posługuje się własnymi doświadczeniami, by zilustrować i wyjaśnić swój punkt widzenia; przyjmuje sugestie innych, gdyż bezpośrednio zmierza do celu; chce być praktyczny i wiarygodny; jest systematyczny i drobnymi kroczkami zbliża się do celu; w dyskusjach podaje konkretne przykłady; na zebraniach trzyma się ramowego planu; często używa szczegółowego opisu. INTUICJONISTA: głównie prezentuje odczucia, koncepcje pomysły; chce poznać szanse, które kryją się za określonymi danymi; polega na przeczuciach i wyobraźni; przyjmuje sugestie innych, gdyż chce być nowatorski, niezwykły i śmiały; do celu zbliża się okrężną drogą; w dyskusja powołuje się na uogólnienia; na zebraniach zmienia porządek; używa przenośni i analogii

STOSUNKI MIĘDZYLUDZKIE – ZMYSŁOWIEC I INTUICJONISTA ZMYSŁOWIEC: traktuje znajomości realistycznie, czasami pesymistycznie; żąda wyraźnych deklaracji, jak formalne zawiadomienia, pierścionek itp..; nawiązując znajomości wie czego może się po nich spodziewać; wysłuchuje i uwzględnia wypowiedzi przyjaciół dotyczące charakteru jego partnera; gdy sprawy mają się źle, staje twarzą w twarz wobec zaistniałych problemów; zawierając znajomość, wyraźnie określa role i oczekiwania; oczekuje wspólnego omówienia planów przed ich urzeczywistnieniem. INUICJONISTA: traktuje znajomości optymistycznie, czasami nierealistycznie; ceni subtelne wyrazy zobowiązań, jak prezenty, specjalnie dobrane pocztówki; ceni wszelkie zmiany w nawiązywanych znajomościach; marzy o idealnych znajomościach i pomija rzeczywistość; pokonuje trudności, traktując je jako wyzwanie do zmiany znajomości; wierzy, że role lub oczekiwania zawsze można uzgodnić; spodziewa się kontynuacji możliwych do spełnienia wspólnych marzeń.