Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Nadzór nad rynkiem finansowym. Aktualne tendencje i problemy dyskusyjne” dr Piotr Stanisławiszyn Uniwersytet Opolski „Nadzór nad agencjami ratingowymi- wybrane problemy praktyczne” Wrocław, 28 października 2011 r.

„Nadzór nad agencjami ratingowymi- wybrane problemy praktyczne” Wybór tematu - rys historyczny Istota funkcjonowania AR Nadzór nad AR w prawie polskim i europejskim Wnioski Bruksela idzie na wojnę z

„Nadzór nad agencjami ratingowymi- wybrane problemy praktyczne” Bruksela idzie na wojnę z agencjami ratingowymi Surowi sędziowe rynku Bruksela i Berlin oburzone na agencje ratingowe Agencje ratingowe zatapiają USA Bruksela idzie na wojnę z

„Nadzór nad agencjami ratingowymi- wybrane problemy praktyczne” Początek - rozwój sieci kolejowych 1909/1914 r. John Moody 1916 Poor 1924 Fitch Ratings Kryzys 1929 Lata 70

„Nadzór nad agencjami ratingowymi- wybrane problemy praktyczne” Ewolucja agencji ratingowych: S&P ok pracowników Moody’s 35 bilionów $ Fitch 100 krajów NUK/CRD

„Nadzór nad agencjami ratingowymi- wybrane problemy praktyczne” Litery - symbole oznaczenia poziomu albo ratingu kredytowego Agencje nie stosują jednolitych oznaczeń, każda z głównych firm nadających ratingi oznacza je nieco inaczej. W każdej z nich jednak potrójne A oznacza najwyższą, najbardziej wiarygodną ocenę kredytową w przypadku długoterminowych zobowiązań. (jednakże Fitch oraz Standard & Poor’s oznaczają tę kategorię jako AAA, Moody’s natomiast jako Aaa). Taki rating posiadały w 2010 r. m.in. USA, Francja czy Niemcy..

„Nadzór nad agencjami ratingowymi- wybrane problemy praktyczne” Ratingi z grupy podwójnego A (Fitch i S&P: AA+, AA, AA-; Moody’s: Aa1, Aa2, Aa3) oznaczają duże prawdopodobieństwo, że emitent obligacji wywiąże się ze swoich zobowiązań. Pojedyncze A (Fitch i S&P: A+, A, A-; Moody’s: A1, A2, A3) oznacza, że to prawdopodobieństwo jest już mniejsze, chociaż wciąż stosunkowo wysokie.

„Nadzór nad agencjami ratingowymi- wybrane problemy praktyczne” Ostatnią grupą inwestycyjną, czyli stosunkowo pewną dla inwestorów, są oceny kredytowe oznaczone potrójnym B (Fitch i S&P: BBB+, BBB, BBB-; Moody’s: Baa1, Baa2, Baa3). Inwestowanie w papiery z ratingiem poniżej tej klasy jest już uznawane za ryzykowne. Np. banki mogą nie przyjmować tych instrumentów finansowych jako zabezpieczenia dla udzielanych przez siebie pożyczek.

„Nadzór nad agencjami ratingowymi- wybrane problemy praktyczne” Podwójne oraz pojedyncze B (lub B z pojedynczym „a”) oznaczają więc oceny kredytowe nadawane mocno spekulacyjnym papierom. Ratingi z grupy C wskazują natomiast na duże ryzyko bankructwa emitenta obligacji lub nawet na jego plajtę. Grupa D oznacza już bankrutów. Najniższymi ratingami kredytowymi są: D – u Fitcha oraz w S&P oraz C w Moody’s (oznaczająca tam bankruta).

„Nadzór nad agencjami ratingowymi- wybrane problemy praktyczne” Odpłatność Proces analizy /na zlecenie i wniosek/ Obiektywizm Ocena Procedura odwoławcza Upublicznienie

„Nadzór nad agencjami ratingowymi- wybrane problemy praktyczne” AR przez długi czas w ogóle nie podlegały nadzorowi USA Enron – SEC UE 2004 – 2005

Art. 1 ust. 2 pkt 1 u.n.r.f. „Nadzór nad agencjami ratingowymi- wybrane problemy praktyczne” Nadzór nad rynkiem finansowym obejmuje agencje ratingowe w zakresie przewidzianym przepisami Rozporządzenia PE i Rady nr 1060/2009 z dnia r. w sprawie agencji ratingowych.

„Nadzór nad agencjami ratingowymi- wybrane problemy praktyczne” Równoważność i certyfikacja Niezależność i unikanie konfliktów Metody i modele Outsourcing

„Nadzór nad agencjami ratingowymi- wybrane problemy praktyczne” Licencjonowanie (rejestracja) Środki nadzorcze nie mogą ingerować w zawartość ratingów wezwania do udzielenia informacji kontrole na miejscu wysłuchanie zainteresowanych stron

„Nadzór nad agencjami ratingowymi- wybrane problemy praktyczne” Sankcje za naruszenia /załącznik III/ Wycofanie rejestracji Tymczasowy zakaz wystawiania ratingów Zawieszenie wykorzystania ratingów AR Usunięcie naruszeń Publiczne ostrzeżenie Grzywna i Okresowe kary pieniężne

„Nadzór nad agencjami ratingowymi- wybrane problemy praktyczne” Do końca 2009 r. nadzór nad AR sprawowały organy krajowe Od 1 lipca 2011 r. nadzór nad AR przekierowany do ESMA Grupa robocza Task Force on Transition of CRA Supervision to ESMA /pod przewodnictwem UKNF/

„Nadzór nad agencjami ratingowymi- wybrane problemy praktyczne” Dwie płaszczyzny: Model nadzoru w zakresie przypisania do każdej AR określonego generowanego ryzyka, co determinuje intensywność nadzoru Zasady pobierania opłat na pokrycie kosztów nadzoru

„Nadzór nad agencjami ratingowymi- wybrane problemy praktyczne” Rys historyczny Istota AR Nadzór nad AR w prawie polskim i europejskim

„Nadzór nad agencjami ratingowymi- wybrane problemy praktyczne” Wnioski w zakresie nadzoru nad AR: zachowanie niezależności AR stworzenie Europejskiej AR pod agendą UE zmiana sposobu traktowania ratingów AR przez instytucje finansowe

„Nadzór nad agencjami ratingowymi- wybrane problemy praktyczne” Wnioski c.d.: dookreślenie zagrożeń wynikających z ratingów AR dla instytucji finansowych oraz ich klientów zasady odpowiedzialności AR za ratingi wyeliminowanie „pola konfliktów interesów” w działalności AR zwłaszcza w sferze wynagrodzeń/ocen/obiektywizmu

„Nadzór nad agencjami ratingowymi- wybrane problemy praktyczne” Dziękuję za uwagę