SZKOLENIE RADY PEDAGOGICZNEJ BEŁCHATÓW, 29.08.2006r.

TEMAT: ZASADY KONSTRUOWANIA INDYWIDUALNEGO PROGRAMU EDUKACJI UCZNIA NIEPEŁNOSPRAWNEGO W KLASIE INTEGRACYJNEJ I OGÓLNODOSTĘPNEJ

WSTĘP Indywidualny program edukacji w odniesieniu do uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego lub opinię o dostosowaniu wymagań edukacyjnych, wydanych przez poradnię psychologiczno-pedagogiczną, tworzony jest wtedy, gdy dziecku nie wystarcza wsparcie ze strony rówieśników, rodziców i nauczycieli i uczeń wymaga dodatkowej pomocy nauczyciela, specjalistów oraz modyfikacji treści programowych.

Konstruując indywidualny program edukacji należy pamiętać o jego dostosowaniu do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz predyspozycji ucznia, a także, że powinien on mieć charakter edukacyjno-terapeutyczny, z uwagi na fakt, że w przypadku uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi obu tych funkcji nie można od siebie oddzielać!!!

W zakresie funkcji edukacyjnej indywidualny program może być: Adaptacją podstawy programowej do możliwości uczniów niepełnosprawnych: W minimalnym zakresie, ograniczoną do uwag związanych z dysfunkcją ucznia, która nie wiąże się z obniżeniem wymagań ( szczególnie w I etapie edukacyjnym) W znacznym zakresie, kiedy stopień dysfunkcji uniemożliwia realizowanie treści programowych i wymaga większych modyfikacji, zarówno w zakresie treści, jak i sposobu realizacji, a także konieczności dodatkowych działań wspomagających

Całkowicie autorskim programem nauczania, metody i formy zawierającym treści nauczania, metody i formy pracy na poszczególnych, bądź wszystkich przedmiotach lub obszarach edukacyjnych, dostosowany do indywidualnych potrzeb i możliwości ucznia

W zakresie funkcji terapeutycznej indywidualny program powinien zawierać działania mające na celu nawiązanie z uczniem pozytywnego kontaktu emocjonalnego ( np. poprzez pozytywne wzmacnianie nawet niewielkich postępów), usprawnianie zaburzonych funkcji, kompensowanie braków, usprawnianie zaburzonych funkcji, wspieranie rozwoju umysłowego i społecznego poprzez rewalidację w formie np. gimnastyki korekcyjnej, rehabilitacji ruchowej, logopedii, nauki alternatywnych metod komunikacji, stymulacji polisensorycznej, rozwijanie procesów poznawczych, eliminację zachowań niepożądanych, itp.

Indywidualny program edukacji należy budować w oparciu o: Informacje o dziecku i jego indywidualnych potrzebach, które pochodzą: Z wywiadów i rozmów z rodzicami Z orzeczeń wydawanych przez poradnie psychologiczno-pedagogiczne zawierających diagnozę pedagogiczną i psychologiczną Od lekarzy specjalistów i dotyczą niepełnosprawności dziecka

Z obserwacji nauczyciela dotyczących zachowania ucznia w klasie, np.: Jak się porusza – czy samodzielnie przejdzie do tablicy, czy wymaga pomocy w czasie wycieczek szkolnych, na lekcjach wychowania fizycznego, Jak się komunikuje – słownie, wypowiedzi rozbudowane, czy wymaga alternatywnych metod, bądź specjalistycznych metod komunikacji, Jak pisze – czy mieści się w liniaturze, czy przepisuje, czy pisze z pamięci itp., jak czyta – czy głoskuje, czyta globalnie, czyta ze zrozumieniem, jakie ma tempo czytania,

Jak wyraża swoje emocje i funkcjonuje w relacjach z innymi. W indywidualnym programie edukacji powinny znaleźć się również takie informacje jak: Dane personalne ucznia Krótka charakterystyka ucznia – dominujące nastroje, ulubione formy aktywności, zachowania nietypowe oraz specyficzne zalecenia Opis grupy szkolnej do której uczeń uczęszcza

Tygodniowy rozkład zajęć ucznia Zgoda rodziców na realizację indywidualnego programu Podpis osoby odpowiedzialnej za przygotowanie programu Informacja o zatwierdzeniu programu przez Radę Pedagogiczną oraz numer w Szkolnym Zestawie Programów

Indywidualny program edukacji powinien zawierać: Cele edukacji ( główne i szczegółowe) – konkretne umiejętności w jakie zamierzamy wyposażyć ucznia; Cele te powinny być krótkoterminowe ( 1-3 miesięcy). Powinny zakładać wspieranie każdego ucznia w jego rozwoju w różnych sferach. Będą się one różniły w zależności od możliwości i potrzeb uczniów, specyfiki ograniczeń związanych z niepełnosprawnością. Nie zawsze cele poznawcze będą w programie indywidualnym pierwszoplanowe. Ustalenie hierarchii celów ma zasadnicze znaczenie dla pomyślności programu. Należy zacząć od tego co jest najważniejsze dla dziecka, aby mogło zacząć się uczyć – np.. u dziecka autystycznego najważniejszym celem będzie budowanie tożsamości, itp..

Treści nauczania – zagadnienia, wiedza, dzięki którym uczeń osiągnie założone przez nauczyciela cele edukacyjne Kryterium doboru treści powinna być korzyść dla rozwoju ucznia. Program nauczania należy modyfikować w takim zakresie w jakim jest to konieczne, biorąc pod uwagę trudności związane z funkcjonowaniem ucznia oraz uwzględniając te treści, które są i mogą być przez ucznia przyswajane ( ilość, jakość treści, zróżnicowanie prac domowych). W odniesieniu do dzieci z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim, należy w każdym temacie wychodzić od treści podstawowych, konkretno-obrazowych.

To, czego dziecko może nauczyć się na zajęciach edukacyjnych będzie również zależało od jakości pracy nauczyciela i będzie wymagało zmian w jego stylu pracy, w dotychczasowym sposobie prowadzenia lekcji, w organizacji klasy ( np.. ustawienie ławek), w ocenianiu i stosowaniu różnorodnych pomocy dydaktycznych… Wymagana jest zatem rozumiejąca, refleksyjna i twórcza postawa nauczyciela, która sprzyja powodzeniom ucznia!!!

Procedury osiągania celów – metody, formy ( bardzo konkretne), środki dydaktyczne, którymi posłuży się nauczyciel, aby uczeń osiągał nawet minimalny sukces Rodzaje pomocy i wsparcia – pomoc pedagoga wspierającego na wybranych godzinach w zależności od potrzeb ucznia Pomoc specjalistyczna – tylko taka, jaka jest absolutnie konieczna i wycofywanie jej najszybciej jak to możliwe, żeby pozwolić na maksymalną samodzielność dziecka.

Jeżeli są inne potrzeby wynikające z niepełnosprawności to w indywidualnym programie zapisujemy rodzaj pomocy i osobę odpowiedzialną za realizację ( kto prowadzi rehabilitację, kto udziela pomocy przy poruszaniu się, itp..) Pomoc płynąca ze strony rówieśników (współpraca w grupach, w parach, kontakty indywidualne…)

Ocenę osiągnięć ucznia – ocena opisowa będąca diagnozą pedagogiczną Przewidywane osiągnięcia – a właściwie kierunki, w jakich prawdopodobnie uczeń będzie się rozwijał Nie możemy przewidzieć, ile czasu zajmie uczniowi opanowanie umiejętności ( a więc zrealizowanie celu). Ocenę osiągnięć ucznia – ocena opisowa będąca diagnozą pedagogiczną Ważną rolę stanowią arkusze obserwacji, w których na bieżąco odnotowujemy zachowania i postępy ucznia. Ocena postępów dziecka zawsze jest dokonywana na płaszczyźnie indywidualnej – co dziecko osiągnęło w stosunku do siebie, a nie w odniesieniu do innych. Obserwacji dokonują również rodzice, uwzględnienie informacji od nich jest istotne, warunkuje powodzenie w edukacji dziecka!!!

Ewaluacja powinna zawierać: Ewaluację programu – sposób w jaki dowiemy się, czy program jest prawidłowo skonstruowany i czy przynosi zamierzone efekty. Ewaluacja powinna zawierać: Rejestrację zmian i postępów ( dokumentacja tego co dziecko osiągnęło) Ocenę skuteczności podjętych priorytetowych działań (wygaszanie pewnych zachowań, budowanie pozytywnych wzorców) Wnioski i propozycje zmian Ewaluacji dokonują wszystkie strony zaangażowane w tworzenie i realizację programu!!!!

Kto opracowuje indywidualny program edukacji każdego ucznia? Zespół nauczycieli i specjalistów pracujących w szkole w porozumieniu z rodzicami ucznia. Kto wchodzi w skład zespołu? Nauczyciel – wychowawca i wszyscy nauczyciele uczący w danej klasie integracyjnej Pedagog wspierający Specjaliści – logopeda, rehabilitant, terapeuta Nauczyciel wychowawca jest odpowiedzialny za program i jego realizację!!!

Rola rodziców przy konstruowaniu i realizacji indywidualnego programu edukacji Rodzice są: Współtwórcami indywidualnych programów (należy umożliwić im udział w posiedzeniu zespołu ustalającego program) Realizatorami elementów programu edukacji w warunkach domowych Pełnoprawnymi uczestnikami procesu kształcenia i rewalidacji

Jacy powinniśmy być pracując z dziećmi niepełnosprawnymi? Powinniśmy posiadać pewien zasób wiedzy o dzieciach niepełnosprawnych (choć minimalny!!!) Powinniśmy posiadać pewien zasób wiedzy o sposobach, formach i metodach pracy w klasie integracyjnej Musimy być wewnętrznie przekonani o wartości integracyjnego nauczania i wychowania

Dobra kontrola emocjonalna Powinniśmy cechować się pozytywnym podejściem emocjonalnym do uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych oraz posiadać cechy charakteru takie jak: wytrwałość cierpliwość Dobra kontrola emocjonalna Pogodne usposobienie

Na zakończenie życzę wszystkim samych sukcesów w nowym roku szkolnym 2006/2007, cierpliwości i wytrwałości w realizowaniu założonych zamierzeń, stabilności przepisów oświatowych i owocnej współpracy w naszym gronie!!! Dziękuję za uwagę!!!