Farmakologia W- 7 „Leki układu pokarmowego” lek. Tomasz Gutowski

CHOROBA WRZODOWA Objawy przedmiotowe i podmiotowe → choroba psychosomatyczna! Klasyczne objawy: Nawracający ból w nadbrzuszu nudności, wymioty zgaga wzdęcie brzucha, bolesność uciskowa w nadbrzuszu

Czynniki środowiskowe: Nadużycie alkoholu przyjmowanie NLPZ palenie tytoniu wywiad rodzinny

Cechy wskazujące na możliwość powikłań lub inne schorzenia: Stały ból fusowate lub krwawe wymioty dysfagia biegunka krwawienie z odbytu, utrata masy ciała, wyniszczenie, żółtaczka, hepatomegalia, guz w jamie brzusznej, niedokrwistość

Czynniki obronne: prawidłowa regulacja wydzielania kwasu solnego i pepsyny sok żołądkowy o prawidłowym składzie wydzielanie HCO3- odpowiednie stężenie endogennych prostaglandyn w błonie śluzowej żołądka (odnowa błony, unaczynienie) prawidłowe krążenie w śluzówce

Czynniki agresji: wysokie stężenie jonów H+ w świetle żołądka aktywność pepsyn żołądkowych zarzucanie żółci do żołądka zakażenie H. pylori

LECZENIE CHOROBY WRZODOWEJ I. Leki hamujące wydzielanie H+ w żołądku oraz sole bizmutu. inhibitory pompy protonowej PPI: omeprazol 20 mg 2x/dobę lansoprazol 30 mg pantoprazol 40 mg antagoniści receptora H2: ranitydyna 150 mg 2x/dobę przenika do OUN, wpływa na czynność osi podzwgórze-przysadka-jajnik (ginekomastia), hamuje rozkład estrogenów, interakcje famotydyna 40 mg 1x/dobę wieczorem, lepsza bo polska, b. długi okres działania cymetydyna 800 mg na noc straszne interakcje, już się nie stosuje nizatydyna 300 mg na noc sole bizmutu: cytrynian bizmutu 120 mg 4x/dobę nie pić mleka, nie spożywać białek, Ca2+, Mg2+, działa osłaniająco, a w miejscach nadżerek odkażająco, stymuluje ziarninowanie w obrębie wrzodu

II. Leki przeciwbakteryjne w chorobie wrzodowej -laktamy: Amoksycylina 1000 mg 2x/dobęprzez 7 dni lub 500 mg 3x/dobę makrolidy: klarytromycyna 250 mg 2x/dobę lub 500 mg 3x/dobę nitroimidazole: metronidazol 500 mg 2x/dobę przez 7 dni

Eradykacja = po 7 dniach usunięcie Hp. z przewodu pokarmowego Ewakuacja = jest skuteczna, jeśli 4 tyg. po leczeniu robimy fiberoskopię i test urazowy nie stwierdzając obecności Hp.

III. Leki antycholinergiczne. pirenzepina 50 mg 2x/dobę nie wpływa na motorykę, hamuje wydzielanie HCl IV. Leki zobojętniające. koloidalne związki glinu (zaparcia) i magnezu (biegunki)

LEKI WYMIOTNE: Wymioty to najlepsza naturalna droga usunięcia toksyn z organizmu. Nie wolno wywoływać wymiotów u nieprzytomnych – niebezpieczeństwo zachłystowego zapalenia płuc.

Apomorfina – agonista receptora dopaminowego podawana pozajelitowo działa szybko, ale krótko dawka większa niż 10mg powoduje depresję oddechową Emetyna – alkaloid korzenia wymiotnicy (Radix Ipencacuanhae) podawana doustnie w mniejszych dawkach działa wykrztuśnie, w większych (5x) wymiotnie

LEKI PRZECIWWYMIOTNE: dopaminolityczne: neuroleptyki: chlorpromazyna tietylperazyna (Torecan) – wpływ zarówno na rec. D jak i 5-HT, stosowany w leczeniu choroby lokomocyjnej = zaburzeniu czynności błędnika prometazyna (Diphergan) antagoniści receptora dopaminowego – metoklopramid – skurcz zwieracza wpustu, pobudza perystaltykę podłużną, poprawia pasaż jelitowy antagoniści receptora H1 – dimenhydrynat (Aviomarin) antagoniści receptora 5-HT: ondansetron (Zofran) w przebiegu chemioterapii chorób nowotworowych, dolasetron (Anzemet) w chorobach z silną aktywacją ośrodka wymiotnego granisetron (Kytril) można podać doustnie, dożylnie, domięśniowo tripisetron (Navoban) drogie antagoniści receptora M (cholinolityki) : atropina skopolamina = hioscyna

Metoklopramid Lek prokinetyczny o działaniu przeciwwymiotnym Bloker rec. dopaminergicznych D2 Bloker rec. Serotoninowych 5 HT-3 Poza działenim p/wymiotnym ma znaczne działanie miejscowo pobudzające motorykę żołądka i jelit, powodując przyspieszone przejście treści pokarmowej przez górny odcinek p.pokarmowego bez pobudzenia wydzielania kwasu solnego!!!

Metoklopramid (W): wymioty spowodowane przez - środki znieczulenia ogólnego Leki cytostatyczne L-dopą promieniowaniem mocznicą migreną zaburzeniami opróżniania p. pokarmowego GERD !!! Nie działa w niedrożności porażennej jelit

Metoklopramid DN: zw. z blokowaniem rec. 5 HT w OUN zaburzenia ruchu senność zmęczenie niepokój ruchowy kurczowy kręcz szyi Pobudza wydz. Prolaktyny => mlekotok, ginekomastia, impotencja

Metoklopramid PW: - ciąża - padaczka - pheochromocytoma - ostre choroby jamy brzusznej - krwawienie z przewodu pokarmowego

Metoklopramid Preparaty: Metoclopramid 10 czopki/ tabl. a 10mg Metoclopramid 20 czopki a 20mg Metoclopramid sol. 5mg/ml in amp. a 2ml Pramidin 10 aerozol do nosa Pramidin 20

LEKI POPRAWIAJĄCE TRAWIENIE: leki zwiększające kwaśność soku żołądkowego: Citropepsin, Bepepsin leki zawierające enzymy trzustkowe: Lipancrea, Kreon, Panzytrat, Combizyn, Neo-Pancreatinum substancje roślinne pobudzające wydzielanie żołądkowo-jelitowe: goryczki, olejki eteryczne, terpeny, azuleny, flawonoidy, cukry występujące w rumianku, mięcie, tymianku, pieprzu, dziurawcu, rozmarynie, majeranku, kminku, koprze gutte stomatice – krople żołądkowe = wyciąg z mięty, dziurawca, kozłka lekarskiego, piołunu (zwiększają wydzielanie soku żołądkowego i hormonów jelitowych, zwiększa trawienie, motorykę, pasaż jelitowy) Herbogastrin (wyciąg z rumianku, dziurawca, szałwi, mięty)

LEKI PRZECZYSZCZAJĄCE substancje „masowe” (wypełniacze, tworzą objętość treści pokarmowej) – błonnik (otręby, ziarna), metyloceluloza, agar substancje poślizgowe i rozmiękczające: parafina płynna (powleka powierzchnię błony śluzowej jelita, ale jest częściowo wchłaniana do węzłów chłonnych → włóknienie), oleje roślinne, poloksamer środki osmotyczne - siarczan magnezu (sól gorzka), siarczan sodu, - Laktuloza – syrop (w zaburzeniach elektrolitowych, u dzieci powyżej 1 roku życia)

olej rycynowy (mydła rycynolowe w jelicie cienkim) środki drażniące: olej rycynowy (mydła rycynolowe w jelicie cienkim) glikozydy antrachinonowe zawarte w korze kruszyny, kłączu rzewienia (uwalniają aglikony antrachinonowe w jelicie cienkim i grubym) wywołują stan zapalny!!! nie pij herbatki „Figura 1”, „Figura 2” itp. bez potrzeby!!! środki syntetyczne działające na jelito grube – oksyfenizatyna (laksigen), bisakodyl wlewki doodbytnicze – Enema

Działanie niepożądane leków przeczyszczających: 1. powodowanie stanu zapalnego śluzówki jelita 2. odwodnienie z zaburzeniami elektrolitowymi 3. zaburzenie fizjologicznej regulacji perystaltyki i wydzielania śluzu i soków trawiennych 4. zaburzenie przyswajania substancji odżywczych i leków 5. zaburzenie równowagi mikrobiologicznej p. pokarmowego 6. prowokacja bólów brzucha, wtórnych zaparć i wzdęcia 7. utrudnienie rozpoznania schorzeń cewy jelitowej (porażenie, niedrożność, stany zapalne, guzy w jamie brzusznej)

LEKI PRZECIWBIEGUNKOWE elektrolity z glukozą: Saltoral, Gastrolit płyny infuzyjne: 0,9% NaCl, 5% glukoza, wieloelektrolitowy, jelitowy, Ringera hamujące perystaltykę jelitową: cholinolityki: atropina (z Atropa Belladonnae, Hiosciamus niger, Datura stramonium; im, iv) hioscyna oksyfenonium spazmolityki bezpośrednie: papaweryna drotaweryna (No-spa) loperamid (Imodium) agoniści receptorów opioidowych trimebutina morfina, kodeina petydyna difenoksylat

adsorbenty: osłaniające: przeciwzapalne: węgiel leczniczy (2 tabletki co 2-3h) pektyny (marchew, pieczone jabłka, banany) garbniki (kora dębu, czarna jagoda) Tanninum albuminatum (2 tabletki co 2-3h) osłaniające: kleiki skrobiowe maceraty śluzowe (z siemienia lnianego) Smecta przeciwzapalne: glikokortykosteroidy: Budezonid kromoglikan disodowy pochodne kwasu salicylowego –mesalazyna, sulfasalazyna