Globalny (agregatowy) rynek

Cel zajęć Przedstawienie współzależności makroekonomicznych na globalnym rynku Rozwinięcie zagadnienia związanego z zagregowanym popytem i zagregowaną podażą

Zagadnienia: Podstawowe współzależności makroekonomiczne Globalny (zagregowany) popyt Istota zagregowanego popytu Czynniki kształtujące zagregowany popyt Globalna (zagregowana) podaż Istota zagregowanej podaży Czynniki kształtujące zagregowaną podaż Produkt potencjalny a produkt realny (prawo Okuna)

Współzależności makroekonomiczne

Współzależności makroekonomiczne X ROW Rynek dóbr i usług finalnych NX C Z Te NP I NX G B rząd G-T Gospodarstwa domowe Przedsiębiorstwa Td Rynki finansowe Sc Sc S Rynek czynników produkcji Y NI

Zagregowany popyt

Zagregowany popyt AD - pokazuje przebieg zagregowanych wydatków na dobra i usługi przy różnych poziomach cen w pewny okresie czasu. AD – pokazuje na jaki poziom (Y) produkcji będzie zapotrzebowanie przy danym poziomie cen. AD wykazuje ujemny związek między ogólnym poziomem cen a całkowitym zasobem dóbr i usług, które konsumenci, przedsiębiorstwa, rząd pragnie nabyć w gospodarce w danym okresie.

Zagregowany popyt AD P P1 P0 Y1 Y0 Y Nachyleni jej wynika z oddziaływania cen na konsumpcję i stopę oprocentowania. Tzn. spadek cen powoduje, że ludzie mogą kupić więcej za posiadaną przez siebie gotówkę, zatem wzrasta realne bogactwo, co napędza popyt konsumpcyjny, a ponadto spadek cen wywołuje wzrost realnych zasobów pieniądza i obniżenie stopy procentowej, co zwiększa popyt inwestycyjny.

Zagregowany popyt Obniżenie poziomu P powoduje wzrost Y (produktu narodowego). Zmiana ta zależy od nachylenia krzywej AD, które zależy od: relacji stopy procentowej (R) na zmianę wielkości realnych zasobów pieniądza M M= - hR relacji wydatków inwestycyjnych (I) na zmianę stopy procentowej (R) I = - dR relacji wydatków konsumpcyjnych (C) na zmianę realnego bogactwa (Y) C = bY relacji transakcyjnego popytu na pieniądz (Mt) na zmianę poziomu dochodu narodowego (Y) Mt = kY

Zagregowany popyt Czynniki kształtujące AD: Wydatki konsumpcyjne Poziom oszczędności Wydatki inwestycyjne Wydatki rządowe Eksport netto

Zagregowany popyt Krzywa AD przesuwa się w prawo lub w lewo jeśli zachodzą zmiany w: - dochodzie realnym, - stopach procentowych, - przewidywanej stopie inflacji, - przyszłej aktywności gospodarczej, która może wywołać zmiany w planowanych wydatkach lub gustach klientów.

Zagregowany popyt AD0 AD1 Ekspansywna polityka fiskalna Ekspansywna polityka monetarna

Zagregowana podaż

Zagregowana podaż AS odnosi produkt narodowy do ogólnego poziomu cen. AS – dodatni związek między ogólnym poziomem cen a całkowitą ilością dóbr i usług wytworzonych w gospodarce w danym okresie, czyli wraz ze wzrostem produkcji należy oczekiwać wzrostu cen. AS w długim okresie podaż staje się coraz bardziej pozioma, ograniczona istnieniem naturalnej stopy bezrobocia. P P1 P0 ASs Y0 Y1 Y

Zagregowana podaż Keynesiści zakładali P constans zatem ASs jest pozioma w krótkim okresie. By spowodować wzrost Y do poziomu pełnego zatrudnienia nie ma potrzeby wzrostu P wzrasta Y bo wzrasta zatrudnienie lub wzrasta Y bo nastąpiła iluzja pieniądza (bez podnoszenia zatrudnienia) lecz przy pełnym zatrudnieniu wzrost Y wywołuje wzrost P P ASs Y

Zagregowana podaż ASL P Y przy długookresowej krzywej ASL mamy koniec iluzji pieniądza Wg klasyków AS jest pionowa (czyli istnieje stała relacja między Y i P) co jest związane z naturalną stopą bezrobocia. Produkcja uzyskiwana jest na poziomie potencjalnym. P ASL Y

Zagregowana podaż Nachylenie AS zależy od: rozmiarów iluzji pieniężnej i częściowo wskutek tego, że właściciele zasobów nie są w stanie podnieść cen natychmiast w ślad za ogólnym poziomem cen (Dopiero po pewnym okresie ceny mogą być przetworzone na wzrost kosztów. Zanim koszty nie dogonią cen, producenci będą zwiększać produkcję by zebrać dodatkowe zyski.) stopnia łatwości uruchomienia zasobów w momencie wzrostu cen, dostępności niewykorzystanych zasobów stopnia ścisłości ustalenia wysokości płac w umowach zbiorowych pracy zawieranych ze związkami zawodowymi

Zagregowana podaż Determinanty możliwości wytwórczych gospodarki: Zasoby siły roboczej Zasoby kapitałowe Zasoby naturalne Postęp naukowo – techniczny (innowacyjność) Wiedza Reprodukcja czynników produkcji

dostawcy czynników produkcji instytucje współpracujące Zagregowana podaż OTOCZENIE środowisko ekonomiczne klienci – nabywcy wyrobów konkurencja bezpośrednia / pośrednia czynniki kulturowe / społeczne / demograficzne  czynniki historyczne czynniki produkcji   środowisko prawne / polityczne / legalne dostawcy czynników produkcji instytucje współpracujące wzorce Unii Europejskiej środowisko technologiczne Rys. Uwarunkowania podaży dóbr i usług krajowych

Zagregowana podaż Krzywa AS przesuwa się (wg teorii ekonomii) jeśli zachodzą zmiany: w podaży zasobów produkcyjnych, technologii lub wydajności pracy, w instytucjach, które maja wpływ na efektywność wykorzystania zasobów l ich produktywności

Produkcja potencjalna Maksymalne rozmiary produkcji (produkcję potencjalną) wyznaczają: możliwości wytwórcze gospodarki, nagromadzone zapasy oraz możliwości importowe. W praktyce jednak oferowane na rynku (faktyczne - AS) ilości towarów nie są równe potencjalnej produkcji w kraju.

Produkcja potencjalna Produkcja potencjalna = produkcja faktyczna 1. w rzeczywistości nie wszystkie czynniki wytwórcze znajdują zastosowanie, a zatem możliwości produkcyjne nie są w pełni wykorzystywane, 2. część krajowej produkcji zostaje wyeksportowana lub zużyta na wewnętrzne potrzeby, nie trafiając w ogóle na rynek (np. produkcja na własne potrzeby gospodarstw rolnych, straty i ubytki itd.). Z drugiej strony krajowa podaż dóbr i usług uzupełniana jest przez towary importowane z zagranicy. faktyczną wielkość produkcji oferowana na rynku, wyznacza stopień wykorzystania możliwości produkcyjnych kraju

Produkcja potencjalna KRZYWA MOŻLIWOŚCI PRODUKCYJNYCH - PPF Production Possibility Frontier jest krzywą, która pokazuje alternatywne kombinacje dwóch dóbr (x, y), które kraj może wyprodukować wykorzystując w pełni wszystkie swoje zasoby i używając najlepszej dostępnej z danym momencie technologii. Wtedy gospodarka będzie znajdowała się na linii PPF (punkt B). Jeśli jest położona poniżej wtedy znajduje się w punkcie suboptymalnym (punkt A), tzn. nie wykorzystuje w pełni co najmniej jednego rodzaju zasobu. Jeśli zaś jest położona powyżej (punkt C) to oznacz, że jest to punkt poza możliwościami produkcji tej gospodarki. Ujemne nachylenie krzywych możliwości produkcyjnych pokazuje, że jeśli chce kraj wytworzyć więcej dobra x (przesunięcie z x0 do x1) musi zrezygnować z części produkcji dobra y (przesunięcie z y0 do y1).

Produkcja potencjalna X X1 X0 Y1 Y0 Y

Produkcja potencjalna Prawo Okuna Arthur Okun oszacował tą wielkość nieczynnych zasobów dla społeczeństwa. Prawo Okuna, mówi że dla każdego procentu wzrostu rzeczywistej stopy bezrobocia powyżej naturalnej stopy bezrobocia, luka GNP powiększa się o 2.5%. Przy naturalnej stopy bezrobocia produkcja osiąga wielkość potencjalną.

Reprodukcja

REPRODUKCJA UJĘCIE RZECZOWE UJĘCIE BIOLOGICZNE UJĘCIE PSYCHOLOGICZNE ODTWARZANIE ZWIĄZKÓW I RELACJI ZACHODZĄCYCH MIĘDZY LUDZMI W PROCESIE ICH SPOŁECZNEGO DZIAŁANIA UJĘCIE SPOŁECZNE UJĘCIE RZECZOWE UJĘCIE BIOLOGICZNE RE( z łac.)ZNÓW, NA NOWO, POWTÓRNIE ROZMNAŻANIE LUDZI KOPIA ORGINAŁU ROZMNAŻANIE ROŚLIN W CELACH UŻYTKOWYCH KOPIOWANIE CZEGOŚ REPRODUKCJA POWTARZANIE CZEGOŚ ROZMNAŻANIE ZWIERZĄT W CELACH UŻYTKOWYCH ODTWARZANIE PRODUCTIO ( z łac.) TWORZYĆ, PRODUKOWAĆ,PRZEDŁUŻAĆ... . . . UJĘCIE PSYCHOLOGICZNE UJĘCIE EKONOMICZNE ODTWARZANIE PAMIĘCI NIEUSTANNE ODTWARZANIE WSZYSTKICH WARUNKÓW I CZYNNIKÓW BIORĄCYCH UDZIAŁ W PRODUKCJI W CELU JEJ STAŁEGO KONTYNUOWANIA

REPRODUKCJA GOSPODARCZA STOSUNKÓW DÓBR SIŁY EKONOMICZNYCH MATERIALNYCH PROCES CIĄGŁEGO I NIEUSTANNIE POWTARZAJĄCEGO SIĘ ODNAWIANIA PRODUKCJI DÓBR MATERIALNYCH SIŁY ROBOCZEJ ORAZ STOSUNKÓW EKONOMICZNYCH JEMU TOWARZYSZĄCYCH CIĄGŁE I NIEUSTANNE ODTWARZANIE WSZYSTKICH WARUNKÓW I CZYNNIKÓW BIORĄCYCH UDZIAŁ W PRODUKCJI W CELU JEGO STAŁEGO KONTYNUOWANIA REPRODUKCJA GOSPODARCZA CIĄGŁE I NIEUSTANNE ODTWARZANIE . . . STOSUNKÓW EKONOMICZNYCH DÓBR MATERIALNYCH SIŁY ROBOCZEJ

REPRODUKCJA GOSPODARCZA CHARAKTER REPRODUKCJI DOBRA MATERIALNE PEŁNA ODNAWIALNOŚĆ ODNAWIALNOŚĆ WIĘKSZA NIŻ PEŁNA NIEPEŁNA ODNAWIALNOŚĆ SIŁA ROBOCZA STAŁA ILOŚĆ, NIEZMIENNA JAKOŚĆ WZROST ILOŚCIOWY I JAKOŚCIOWY W STOPNIU POŻĄDANYM I WYSTARCZAJĄCYM OBNIŻENIE ILOŚCI I JAKOŚCI PONIŻEJ POZIOMU DOPUSZCZALNEGO STOSUNKI EKONOMICZNE UTRZYMUJĄ SIĘ NA STAŁYM POZIOMIE ULEGAJĄ POSZERZENIU I POGŁĘBIENIU ULEGAJĄ OGRANICZENIU, ZERWANIU I SPŁYCENIU PROSTA ROZSZERZONA ZAWĘŻONA RODZAJE REPRODUKCJI REPRODUKCJA GOSPODARCZA CHARAKTER REPRODUKCJI SKALA AKUMULACJI NIE WYSTĘPUJE DODATNIA UJEMNA (DEAKUMULACJA) ROZMIARY PRODUKCJI NIE ZMIENIAJĄ SIĘ, UTRZYMUJĄ SIĘ NA DOTYCHCZASOWYM POZIOMIE ZWIĘKSZAJĄ SIĘ W KOLEJNYCH OKRESACH ZMNIEJSZAJĄ SIĘ W KOLEJNYCH OKRESACH STAN GOSPODARKI STAGNACJA NIE ROZWIJA SIĘ ROZWÓJ DYNAMICZNY WZROST, ZMIANA STRUKTURY KRYZYS, REGRES

REPRODUKCJA SIŁY ROBOCZEJ AKUMULACJA DÓBR MATERIALNYCH CIĄGŁE ODTWARZANIE I PRZEKSZTAŁCANIE W PROCESIE PRODUKCJI CZĘŚCI PRODUKTÓW PRACY LUDZKIEJ W I NA POZIOMIE WYŻSZM LUB RÓWNYM WIELKOŚCI ZUŻYTEJ W TOKU POPRZEDNIO REALIZOWANEJ PRODUKCJI ŚRODKI PRODUKCJI ŚRODKI KONSUMPCJI ŚRODKÓW KONSUMPCJI (DÓBR KONSUMPCYJNYCH) ŚRODKÓW PRODUKCJI ZASOBÓW MATERIAŁOWYCH BEZPOŚREDNIEJ KONSUMPCJI POŚREDNIEJ KONSUMPCJI ŚRODKÓW PRACY PRZEDMIOTÓW PRACY DOBRA TRWAŁEGO ŻYWNOŚC UŻYTKU NARZĘDZIA SUROWCE ODZIEŻ INFRASTRUKTURA TECHNICZNO- EKONOMICZNA, SOCJALNO-BYTOWA I KULTURALNO- OŚWIATOWA MASZYNY PÓŁFABRYKATY . . . URZĄDZENIA NARZĘDZIA REPRODUKCJA SIŁY ROBOCZEJ AKUMULACJA

S I Ł Y R O B O C Z E J REPRODUKCJA W OPARCIU O BEZPOŚREDNIĄ ODTWARZANIE DEMOGRAFICZNE (BIOLOGICZNO- FIZJOLOGICZNE) REPRODUKCJA S I Ł Y R O B O C Z E J CIĄGŁE ODTWARZANIE ZDOLNOŚCI DO PRACY, LUDZKIEJ SIŁY ROBOCZEJ I UCZESTNICTWA JEJ W PROCESACH PRODUKCJI W OPARCIU O BEZPOŚREDNIĄ KONSUMPCJĘ POŚREDNIĄ KONSUMPCJĘ ŻYWNOŚĆ DOBRA TRWAŁEGO UŻYTKU ODZIEŻ INFRASTRUKTURA TECHNICZNO- EKONOMICZNA, SOCJALNO -BYTOWA I KULTURALNO -OŚWIATOWA . . . . . . REPRODUKCJA DÓBR MATERIALNYCH

AKUMULACJA PRZEZNACZENIE STRUKTURA PROCES GROMADZENIA ŚRODKÓW RZECZOWYCH I FINANSOWYCH Z CZĘŚCI WYTWORZONEGO PRODUKTU KRAJOWEGO BRUTTO - NIE PRZEZNACZONEGO NA SPOŻYCIE LECZ NA ZWIĘKSZENIE ZASOBU MAJĄTKU NARODOWEGO PRZEZNACZENIE INWESTYCJA PRODUKCYJNA INWESTYCJA NIEPRODUKCYJNA PRZYROST ŚRODKÓW OBROTOWYCH SALDO HANDLU ZAGRANICZNEGO STRUKTURA

Warunek równowagi makroekonomicznej AS = AD + I niepl = AD + zap niepl 1. AS > AD  zap niepl > 0 Przy każdej cenie P1 wyższej niż P* ilość dóbr i usług dostępnych będzie przewyższać wielość popytu zgłaszanego. 2. AS < AD  zap niepl < 0 Przy cenie P2 poniżej P* wielość popytu na dobro i usługi przewyższy wielkość podaży. Na rynku występuje niedobór dóbr i usług.  3. AS = AD  zap niepl = 0

Warunek równowagi makroekonomicznej  P – poziom cen w kraju AD AS  P1    P* P2 Y* Y – dochód narodowy AD1 AS2 AD2 AS1

Przykłady P P2 P1 AS AD1 AD2 Y1 Y2 Y Polityka ekonomiczna, która ma na celu wpłynąć na AD za pewnie wpłynie i na AS. Przykład: wzrost G może spowodować ekspansje – podniesienie poziomu produkcji Y krajowej i przypuszczalnie wzrost cen. Podobne skutki może wywołać redukcja podatków. P P2 P1 AS AD1 AD2 Y1 Y2 Y

Przykłady Przy obniżce stóp podatkowych, która zwiększy skłonność ludzi do pracy i produkcji może nastąpić również przesunięcie AS. P P1 P2 AD AS1 AS2 Y1 Y2 Y

Przykłady STAGFLACJA 1 P P3 AS1 AS0 P2 2 P1 AD0 AD1 Y2 Y3 Y1 Y Pogorszenie t of t, AS w lewo, Y spada, P rosną (tj. inflacja i stagflacja) Wtedy rząd musi wprowadzić aktywną politykę fiskalną lub pieniężną by uzyskać przesunięcie AD w prawo co niestety daje wzrost cen P ale co istotniejsze powoduje wzrost Y (produkcji) 1 P P3 P2 P1 AS1 AS0 2 AD0 AD1 Y2 Y3 Y1 Y

Przykłady Przykłady 1 P P2 AS1 AS0 P1 2 P3 AD1 AD0 Y3Y2 Y1 Y dewaluacja - spadek wartości pieniądza krajowego na skutek wzrostu kursu walutowego gdy spodziewamy się dewaluacji a ona nie występuje płace nominalne w rosną, prowadzi to do AS w lewo, i uzyskujemy wzrost P i spadek Y ponadto oczekiwania dewaluacyjne powodują wzrost R nominalnej, a w konsekwencji spadek inwestycji co powoduje, iż AD przesuwa się lewo 1 P P2 P1 P3 AS1 AS0 2 AD1 AD0 Y3Y2 Y1 Y

Przykłady AS P P2 P1 AD1 AD2 Y Y Jeśli gospodarka znajduje się w stanie pełnego zatrudnienia, nie można uzyskać dodatkowej produkcji w celu skompensowania wzrostu M i V. W efekcie krzywa zagregowanej podaży przybierze postać linii pionowej. Wtedy zwiększenie zasobów pieniądza, ludzie będą mieli więcej pieniędzy niż chcą utrzymywać w postaci płynnej, spowoduje, że będą oni chcieli się pozbyć tego nadmiaru. Spowoduje to przesunie krzywą AD z 1 do 2. Wpłynie to na wzrost cen, a produkcja pozostanie bez zmian. AS P P2 P1 AD1 AD2 Y Y

Przykłady Przykłady Gdy gospodarka nie znajduje się w stanie pełnego zatrudnienia, wtedy wielkość produkcji może wzrosnąć wraz ze wzrostem cen. Bowiem wówczas krzywa AS nachylona jest dodatnio. AS P P2 P1 AD1 AD2 Y1 Y2 Y

Model Keynesa

Model Keynesa Narzędzia polityki fiskalnej: podatki, wydatki rządowe, transfery

Model Keynesa Zał. funkcje behawioralne Funkcje C, I, G , NX – funkcje behawioralne, bowiem opisują zachowanie poszczególnych klas podmiotów (sektorów gospodarki)

Model Keynesa Funkcja inwestycji w rzeczywistości inwestycje zależą od: spodziewanych kosztów, efektów inwestycyjnych tzn. od planowanej rentowności Całkowita wartość inwestycji w gospodarce wyniesie I = 100 + 200 + 100 = 400 (przy zał. że firma C podejmie decyzje pozytywną) Gdy stopa procentowa wzrośnie do 8% I = 300 Gdy stopa procentowa spadnie do 2% I = 700 tab. Decyzje inwestycyjne w gospodarce INWESTOR INFORMACJE A B C D E 1. minimalny nakład (w mld) 100 200 300 2. oczekiwana rentowność przed finansowaniem 12% 10% 5% 2% 1% 3. koszt funduszy inwestycyjnych (R) 4. ostateczna rentowność inwestycji (2-3) + 7% +5% 0% -3% -4% 5. decyzja tak ? nie

Model Keynesa I = e – d R gdzie: e – autonomiczne inwestycje, d – współczynnik wrażliwości inwestycji na zmianę stopy procentowej 0< d < 1, R – stopa procentowa Inwestycje zatem nie zależą bezpośrednio od wysokości NP. Zakładamy, w naszym modelu, że inwestycje są stałe, tj. I= I0

Model Keynesa Funkcja wydatków rządowych wydatki rządowe zależą od wielu czynników: politycznych (opcja polityczna), społecznych i innych, których nie można łatwo kwantyfikować. Zakładamy zatem G = G0

Model Keynesa Funkcja eksportu netto Funkcja eksportu netto: uproszczona NX = x – f Y rozwinięta NX = x – m - fY – nR X = x – nR Z = m +f Y Gdzie x to automatyczny eksport x > 0, zaś f to krańcowa skłonność do importu 0< f < 1, fY to wielkość importu (wyższy Y daje wyższy import) Krańcowa skłonność do importu (MPI - f) – pokazuje, jaką część każdego dodatkowego pieniądza dochodu narodowego podmioty krajowe chcą wydawać na dodatkowy import. Dla uproszczenia zakładamy NX = NX0

Model Keynesa J.M. Keynes zajmował się krótkim okresem, w którym akceptowana jest rola popytu, a podaż jest dana (egzogeniczna) i występuje zał. stałości cen.   C= f (Y) Jeśli dochód wzrośnie o Y to wywoła to wzrost konsumpcji o C. Założymy, iż pierwsza pochodna (tj. C/Y) jest >0, druga pochodna jest =0. zatem funkcja jest liniowa.

Model Keynesa Funkcja konsumpcji – pokazuje poziom zamierzonej konsumpcji całkowitej przy każdym poziomie rozporządzalnych dochodów osobistych C = a + bY a – wyraz wolny (opisywany również C0) konsumpcja autonomiczna - zamierzona konsumpcja przy zerowym poziomie dochodu. (tj. konsumpcja autonomiczna nie zależy od dochodu) a > 0

Model Keynesa krańcowa / marginalna skłonność do konsumpcji (MPC- marginal propensity to consume) jest pierwszą pochodną funkcji konsumpcji. graficznie, MPC jest to () nachylenie krzywej konsumpcji = arc tg b = tg – 1. Skoro 0 < b < 1, to 00 <  < 450 . Interpretacja ekonomiczna brzmi: część każdego dodatkowego zł rozporządzalnego dochodu, którą gospodarstwa domowe pragną przeznaczyć na wzrost konsumpcji. Według badań empirycznych w długim okresie czasu MPC zwykle kształtuje się w granicach 0.80 – 0.85. MPC = C/Y

Model Keynesa FUNKCJA KONSUMPCJI C = a + MPC Y gdzie a > 0, 0 < b < 1  Średnia skłonność do konsumpcji (APC average propensity to consume) to część całego dochodu przeznaczona na konsumpcje.  APC = C/Y   ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY APC I MPC  APC = C /Y = ( a + b Y) / Y = (a / Y) + MPC ponieważ a > 0 i Y > 0, to (a/Y) > 0 więc APC > MPC

Model Keynesa Funkcja oszczędności Wyprowadzona z zależności: Y = C+S C= a + bY więc S = - a + (1 – b)Y Krańcowa skłonność do oszczędności (MPS - marginal propensity to save) Graficznie to kąt nachylenia funkcji oszczędności  = arc tg (1 – b) Ekonomicznie – część dodatkowego dochodu przeznaczona na oszczędności. Według badań empirycznych w długim okresie czasu MPS zwykle kształtuje się w granicach 0.15– 0.20. MPS = S / Y 1- MPC = MPS MPC + MPS = 1

Model Keynesa C = C (Yd) Yd – dochód do dyspozycji Funkcja konsumpcji a podatki C = C (Yd) Yd – dochód do dyspozycji podatki mogą przybrać formę podatku kwotowego T = T0 i podatku proporcjonalnego T = tY gdzie t jest stopą opodatkowania (0< t < 1) zatem T = T0 + tY jeśli T = T0 to C = a + b(Y – T0) zaś jeśli T = tY to C = a + b(Y – tY) = a + b (1 – t) Y

Model Keynesa C = a + b (1 – t) (Y – T0 + B) możemy to uzupełnić o transfery B i wtedy C = a + MPC’ Yd gdzie Yd = Y + B MPC’ = b (1-t) krańcowa skłonność do konsumpcji z dochodu narodowego Ostatecznie C = a + b (1 – t) (Y – T0 + B)

Model Keynesa Zatem gospodarka według tego model jest w równowadze gdy: 1. AS = AD war. równowagi 2. AS  Y podaż egzog. 3. AD  C = I pl AD w zamkniętej gospodarce 4. C = a + bY f. konsumpcji 5. I = I0 f. inwestycji 1’. Y = C + Ipl 4.5. Y = a + bY + I0  

Model Keynesa 1/ (1- b) mnożnik keynesowski (wydatkowy) 1 Z tego: 1 Y* = (a + I0) 1- b 1/ (1- b) mnożnik keynesowski (wydatkowy) a, I0 - wydatki autonomiczne (można je powiększyć o G0)

Model Keynesa Mnożnik (Mn) wielokrotność – informuje jak zmieni się produkcja przy zmianie w popycie globalnym np. wydatków inwestycyjnych (jest on większy od 1). Wyznacza on kres spadku produkcji. Im mnożnik mniejszy tym perspektywy ekonomiczne są gorsze. Przykład Gdyby prywatni inwestorzy zachcieli zwiększyć I0 o I to produkt narodowy wzrósłby o I x [1/(1-b)] Np. I = 100 jednostek jeśli spowoduje Y o 300 jed. to mnożnik =3 Dany przyrost inwestycji wywoła wzrost Y o większą ilość. Ten zwielokrotniony efekt inwestycji wyrażający się w przyroście produktu nazywamy mnożnikiem. Zatem wzrost I wywołuje wzrost Y i wzrost zatrudnienia

Model Keynesa Gdy prywatni inwestorzy zamierzają zmniejszyć inwestycje, wtedy może włączyć się rząd. Niedobór inwestycji może zastąpić wydatkami budżetowymi. Mnożnik działa w tym przypadku jak przy inwestycjach G x [1/(1-b)] Posunięcia takie jak: podniesienie ogólnego poziomu wydatków, zmniejszenie podatków, obniżenie stóp procentowych, mają wpłynąć na popyt na inwestycje przez to i na produkcje. Według Keynesa, zwiększenie i obniżenie poziomu wydatków rządu czy też podatków wywiera wpływ (mnożnikowy) na poziom dochodu narodowego. Zwiększenie wydatków o G zmienia jednak w większym stopniu dochód narodowy niż gdy nastąpi zmniejszenie podatków T. Ponieważ mnożnik wyniesie T x [(- b)/(1-b)]

Model Keynesa zatem 1 > b 1 – b 1 – b Wzrost wydatków budżetowych i spadek podatków prowadzi do wzrostu deficytu budżetowego. Aby tego uniknąć należy zrównoważyć budżet wykorzystując mnożnik. Mnożnik równoważący budżet wynosi 1.   1 (- b) + = 1

Krzyż keynesowski krótkookresowa równowaga gospodarcza Nadwyżka produkcji (zwiększenie zap. nieplanowanych) wydatki E AD Niedobór produkcji (zmniejszenie zap. nieplanowanych) 450 dochody

Krzyż keynesowski Linia 45 o nachyleniu 1 wykreślona jest w celu uzyskania klarownego obrazu występujących zależności. W każdym punkcie leżącym na linii wartość produkcji jest równa dochodowi narodowemu (oznacza iż w każdym punkcie dochód (oś pozioma) jest całkowicie realizowany (oś pionowa)). W punkcie E konsumenci wydają swoje zasoby i nic nie oszczędzają.

Przykłady Efekt wypychania wprowadzenie ‘t’ stopy podatkowej wpływa na nachylenie AD, zatem wzrost G może być skompensowany in minus nachyleniem AD -                 na położenie AD wpływa C, I, G, NX -                 na nachylenie AD wpływa t, MPC   Popyt inwestycyjny (był on dotychczas autonomiczny) teraz uzależniamy go od stopy procentowej. Stopa procentowa dwoma kanałami oddziałuje na AD – przez konsumpcje C i inwestycje I

Przykłady cd. Efekt wypychania G [AD0 AD1] Y MD R I AD  Wypieranie polega na ograniczeniu wielkości popytu konsumpcyjnego i inwestycyjnego sektora prywatnego pod wpływem wzrostu wydatków państwa, który powoduje zwiększenie rozmiarów popytu globalnego i w konsekwencji wzrost stopy procentowej Ten mechanizm również połączył rynek dóbr z rynkiem pieniądza

Przykłady Mechanizm transmisji (współzależność podaży pieniądza i popytu globalnego oraz stopy procentowej)   MS R I AD Mechanizm ten łączy rynek dóbr i usług z rynkiem pieniądza.

Nowoczesne teorie funkcji konsumpcji Keynes głosił, że funkcja konsumpcji opiera się na hipotezie absolutnego dochodu. Alternatywne poglądy: Duessenbery - funkcja konsumpcji opiera się na hipotezie względnego dochodu, tj. z poprzednich okresów i podobnej grupy społecznej – sąsiadów. Ando, Modigliani, Brimery - funkcja konsumpcji opiera się na hipotezie cyklu życia, tj. wygładzamy C w okresie całego cyklu swojego życia. Fridman - funkcja konsumpcji opiera się na hipotezie permanentnego dochodu tj. C zależy od spodziewanego dochodu z całego życia, bez przelotnych spadków i zniżek np. wygranej na loterii.

Dziękuję Państwu za uwagę