BADANIE, DIAGNOZA ROZWOJU MOWY I WYMOWY DZIECI OBJĘTYCH I NIE OBJĘTYCH WYCHOWANIEM PRZEDZSZKOLNYM Projekt autorski badania (dojrzałości szkolnej) rozwoju mowy przez nauczycieli Opracowanie: dr Antoni Balejko ul. Brukowa 7 m 15 15-883 Białystok Tel. (085) 74 55 536 Kom. 602 746 277

CELE Wyzwolenie potencjału intelektualnego i zawodowego nauczycieli wychowania przedszkolnego (pośród których jest bardzo dużo osób ambitnych i dobrze przygotowanych) do realizowania proponowanych założeń projektu przygotowanie nauczycieli (poprzez szkolenie) do rozpoznawania możliwości psychofizycznych dzieci z którymi pracują (oraz tych, które nie uczęszczają do przedszkoli) w zakresie oceny odbierania i wyrażania mowy. Obserwacja, badanie, diagnoza oraz analiza danych dotyczących gotowości dziecka do nauki szkolnej, dzięki temu łatwiejsze odszukanie tych, którym trzeba udzielić pomocy specjalistycznej. przygotowanie nauczycieli do jednolitego (w całym kraju) sposobu badania, diagnozowania, postępowania korekcyjnego i gromadzenia informacji o liczbie dzieci z wadami i zaburzeniami mowy w/g podanych wzorów (karta badania mowy dziecka i postępowania naprawczego/udzielonej pomocy). Dane z badań indywidualnych wykonane na terenie przedszkola i szkoły i zanotowane na karcie mowy stanowić będą dokumentację z pierwszej diagnozy dziecka. Opracowane i przechowywane karty na terenie przedszkola (szkoły) stanowić będą źródło wiedzy o dziecku i dowód kompetencji nauczyciela i placówki. Systematyczność takich działań, ujednolicone wzory dokumentacji poprawią jakość profilaktyki i diagnozy, a przez to przyśpieszą pomoc.

Zapewnienie specjalistycznej pomocy dzieciom na terenie przedszkola, szkoły lub poradni specjalistycznych. Przygotowanie nauczycieli (w oparciu o proponowane pomoce i metodykę do postępowania profilaktycznego, współpracy z rodzicami i opiekunami dziecka) Pobudzenie nauczycieli do aktywności diagnostycznej i terapeutycznej

Wykonawcy projektu PRZESZKOLENI NAUCZYCIELE WYCHOWANIA PRZEDSZKOLNEGO PRZESZKOLENI NAUCZYCIELE NAUCZANIA POCZĄTKOWEGO RODZICE DZIECI WYŁONIONYCH W TRAKCIE OBSERWACJI, BADAŃ, DIAGNOZY I OCENY DOJRZAŁOŚCI SZKOLNEJ W ZAKRESIE ODBIERANIA I WYRAŻANIA MOWY

KTO I GDZIE BADA Badania przeprowadza nauczyciel na terenie przedszkola-szkoły. Wyniki badań notuje na karcie mowy i wymowy. Ustala plan terapii i dalsze postępowanie z dzieckiem. Informuje rodziców o wynikach badań i proponuje współpracę

CZYM ? Znanym w kraju kwestionariuszem obrazkowym składającym się z 44 obrazków rozpoznawanych już przez dzieci 2-3 letnie

JAK ? Pokaż gdzie jest … ? Podaj … Co to jest? W cichym pomieszczeniu rozkładamy na stoliku przed dzieckiem obrazki (karty) z kwestionariusza i pytamy (badając mowę bierną – rozumienie) Pokaż gdzie jest … ? Podaj … Mowę czynną badamy pokazując obrazek i pytając. Co to jest?

GROMADZIMY WIEDZĘ O BADANYM

Badający zadaje pytania np. Co widzisz na obrazku….? Jaka to pora roku ? itp Obserwuje i ocenia sposób mówienia i wymawiania. Wyniki obserwacji, badań, rozmów z rodzicami i plan terapii notuje w karcie czynności wykonanych

OCENA DOJRZAŁOŚCI SZKOLNEJ DZIECKA W ZAKRESIE ROZWOJU MOWY I WYMOWY

Poziomy oceny rozwoju mowy i wymowy1 POZIOM A (najwyższy) OCENA Badane dziecko osiągnęło wysoki poziom dojrzałości szkolnej w zakresie rozwoju mowy i wymowy. O wynikach poinformowano rodziców lub opiekunów POZIOM B (średni) OCENA Badane dziecko osiągnęło średni poziom dojrzałości szkolnej w zakresie rozwoju mowy i wymowy. (uzasadnienie…) Z chwilą przekroczenia progu szkoły kwalifikuje się do dalszej opieki korekcyjnej i terapeutycznej. Rodzicom udzielono informacji i pomocy w postępowaniu z dzieckiem w domu. Ewentualne skierowanie do specjalisty, jeśli zakres pomocy przekracza możliwości placówki. POZIOM C (niski) OCENA Badane dziecko nie osiągnęło dojrzałości szkolnej w zakresie rozwoju mowy i wymowy (uzasadnienie). Kwalifikuje się do opieki logopedycznej terapii pedagogicznej. Opracowano uzyskane wyniki i program pomocy dziecku oraz współpracy z rodzicami. Rodziców poinformowano o wynikach i zaproponowano program pomocy i metodykę dalszego postępowania. ----------------------------------------------------------------------------------- 1. Więcej informacji dotyczących poziomów oceny rozwoju mowy i wymowy oraz kryteriów oceny znajdzie czytelnik w książce Balejko A. Sprawdź jak mówię i wymawiam. Dyslalia->Dysleksja. Logopeda radzi. Białystok 2003

BADANIE MOWY I WYMOWY DZIECI W SZKOLE/PRZEDSZKOLU zestawienie zbiorcze

ZESTAWIENIE LICZBY PRZEBADANYCH DZIECI I LICZBY U KTÓRYCH STWIERDZONO WADY WYMOWY W PRZEDSZKOLU/SZKOLE W Polsce do chwili obecnej nie ma całościowych badań dotyczących ilościowych i jakościowych danych w zakresie odbierania i wyrażania mowy oraz liczby osób, u których występują wady mowy i wymowy. Proponowany program przy wnikliwym i życzliwym przeanalizowaniu naszych propozycji może stać się początkiem uporządkowania tej dziedziny. Zawiera on narzędzia badawcze, wzory dokumentacji i metodykę postępowania. Przy niewielkich nakładach finansowych bezradność w zakresie systemowej opieki wychowania, nauczania dzieci w wieku przedszkolnym w naszym kraju można zmienić na racjonalne systemowe działanie. Nie w liczbie logopedów a w systemie opieki logopedycznej i wrażliwości nauczycieli przedszkoli i rodziców tkwią możliwości poprawy obecnej sytuacji. Poprawi to siłę intelektualną naszego narodu

Pakiet pomocy zawiera: Kwestionariusz obrazkowy do badania i oceny rozwoju mowy, Kartę badania mowy, Ilustracje – Podwórko i mieszkanie – do określania kompetencji językowej dziecka w poszczególnych latach jego rozwoju, Skalę trzystopniowej oceny rozwoju mowy i wymowy (poziom A, B, C), Wzór zestawienia zbiorczego do gromadzenia danych z badań (z możliwością wykorzystania do statystyki), Zmysły i ich funkcja – książka ułatwiająca rodzicom i nauczycielom zrozumienie zmysłowo – motorycznej integracji w diagnozie i terapii pedagogicznej, Lizak logopedyczny – pomoc do poprawnej wymowy głosek języka polskiego, Pomoce papierowe: Szacowna stara szafa – utrwalanie poprzez zabawę głosek – s, - sz, Czarodziejska beczka – utrwalanie poprzez zabawę głosek – c, - cz, Zamrażarka żywności – utrwalanie poprzez zabawę głosek – z, - ż, Zaczarowana rybka – utrwalanie poprzez zabawę głoski – r, Kostka (usprawnianie manualne) – utrwalanie poprzez zabawę głoski – r, Grządki żuka – uczenie się tekstów na pamięć, rysowanie, kalkowanie, utrwalanie pięknej wymowy głoski – r. Propozycja wstępnych ćwiczeń (zabaw) dla rodziców i nauczycieli, Pomiar i ocena osiągnięć rozwoju dziecka w odbieraniu i wyrażaniu mowy w 1, 2 i 3 roku życia (profilaktyka pierwotna)

Kuferek-świat głosek, zagadek i rebusików Odbieranie i wyrażanie mowy przez dziecko w II roku życia Proponowany pakiet do diagnozy i oceny rozwoju mowy został pozytywnie oceniony przez doradców metodycznych, pracowników poradni psychologiczno – pedagogicznych i MEN z sugestią, że winien trafić do przedszkoli, szkół i rodziców. Są to książki i pomoce wspomagające rozwój funkcji wzrokowo – słuchowych, stymulujących sprawność zmysłów warunkujących naukę czytania, pisania i liczenia. Założeniem organizatorów i wykładowców tego szkolenia, jest przygotowanie specjalistów (liderów) w przedszkolu, szkole do rozpoznania i oceny rozwoju sprawności odbierania i wyrażania mowy, określenie dojrzałości szkolnej mowy dziecka i współpracy z jego rodzicami i opiekunami. (Profilaktyka, korekcja, terapia pedagogiczna i logopedyczna w ramach zajęć dydaktycznych

TERAPIA-korekcja W ramach zajęć dydaktycznych wspólne (grupowe) zabawy (ćwiczenia) oddechowe zabawy (ćwiczenia) artykulacyjne – lizak Wspólne zabawy w wywołanie i utrwalanie głoski np. „L”

To nauczyciele i rodzice są wykonawcami wspólnych ustaleń Schodki na podniebieniu Współpraca z rodzicami. Informacja o wynikach badań, wskazanie literatury i pomocy (np. ośmiobok) Udzielenie wiedzy jak z nich korzystać To nauczyciele i rodzice są wykonawcami wspólnych ustaleń i zaleceń postdiagnostycznych. Nauczyciel decyduje o potrzebie korzystania z wiedzy i pomocy innych specjalistów …

Wywołanie i utrwalanie głoski sz-s

Wywoływanie i utrwalanie głoski cz -c

Wywoływanie i utrwalanie głoski ż(rz) - z Zamrażarka żywności

Wywoływanie i utrwalanie głoski r

Kostka – utrwalanie poprawnej wymowy głoski r

Propozycja wstępnych ćwiczeń (zabaw) dla rodziców i nauczycieli PROFILAKTYKA Propozycja wstępnych ćwiczeń (zabaw) dla rodziców i nauczycieli

Książki które wprowadzają czytelnika w zagadnienia odbierania i wyrażania mowy przez dziecko w 1-2-3 roku życia

Do współpracy z rodzicami polecamy książki które pobudzają rodziców do aktywności

Mały zestaw diagnostyczno – terapeutyczny PROFILAKTYKA PIERWOTNA Kwestionariusz obrazkowy (karty) do badania i oceny rozwoju mowy i wymowy Karta badania mowy, wymowy i ćwiczeń logopedycznych Nabywanie kompetencji językowej. Ilustracje: podwórko i mieszkanie (pokaż gdzie jest …? Co widzisz na obrazku…?) Lizak logopedyczny (utrwalanie poprawnej mowy głosek budowanie sylab) Szacowna stara szafa (utrwalanie wymowy głosek s-sz) Zamrażarka żywności (utrwalanie wymowy głosek z-ż(rz) Czarodziejska beczka (utrwalanie wymowy głosek c-cz) Zaczarowana rybka (utrwalanie wymowy głoski r) Kostka (utrwalanie wymowy głoski r) Książka „Grządki Żuka” (utrwalanie wymowy głosek z-ż) Pomiar i ocena osiągnięć rozwojowych dziecka w odbieraniu i wyrażaniu mowy w pierwszym roku życia (test) Pomiar i ocena osiągnięć rozwojowych dziecka w odbieraniu i wyrażaniu mowy w drugim roku życia (test) Pomiar i ocena osiągnięć rozwojowych dziecka w odbieraniu i wyrażaniu mowy w trzecim roku życia (test) Propozycje wstępnych ćwiczeń (zabaw) dla rodziców i nauczycieli

Dziękuję za uwagę www.antoni.balejko.com Wykonanie prezentacji: dr Antoni Balejko, mgr inż. Marek Szczygieł