Zatory płatnicze oraz zaległe i stracone zobowiązania stanowią ważne zagadnienie w życiu gospodarczym oraz społecznym. Daleko idące implikacje społeczne oraz gospodarcze zrodziły potrzebę monitorowania rozmiarów zjawiska zaległych płatności w obrocie gospodarczym i jego zmian w czasie. Odpowiedzią na wskazany problem jest zapoczątkowany w listopadzie 2007 r. regularny monitoring bezpieczeństwa w obrocie gospodarczym. Inicjatorami projektu są Związek Banków Polskich, InfoMonitor, Biuro Informacji Kredytowej oraz Pentor Research International. Niniejszy komunikat prezentuje wyniki trzeciego z pomiarów. Podstawowym wskaźnikiem prezentującym poziom oraz zmiany badanego zjawiska jest BOG – wskaźnik bezpieczeństwa w obrocie gospodarczym. Badanie przeprowadzono w dniach od do br. Posłużono się metodą wywiadów telefonicznych wspomaganych komputerowo CATI. Badanie przeprowadzono z pracownikami trzech segmentów firm. Respondentami były osoby odpowiedzialne za finanse firmy. Zrealizowano 200 efektywnych wywiadów w grupach: dostawców usług finansowych, którzy stanowili 35% próby (banki, spółdzielcze kasy oszczędnościowo - rozliczeniowe, ubezpieczyciele, firmy wydające różne karty kredytowe, firmy leasingowe, firmy zajmujące się wykupywaniem długów i faktoringiem, spółki udzielające pożyczek), dostawców usług masowych – 35% próby (spółdzielnie lub wspólnoty mieszkaniowe, dostawcy energii elektrycznej, wodociągi, dostawcy innych usług komunalnych, dostawcy gazu, dostawcy telewizji satelitarnej lub kablowej, przedsiębiorstwa komunikacji miejskiej, operatorzy telekomunikacyjni) i w grupie przedsiębiorców – 30%. W maju 2008 r. wskaźnik bezpieczeństwa w obrocie gospodarczym (BOG) przyjął wartość 21,90 punktów w przypadku dostawców usług finansowych, co stanowi wzrost w stosunku do lutego 2008 o 2,88 punkty. W przypadku dostawców usług masowych wskaźnik wyniósł 14,20 punktów – jest to bardzo wyraźny spadek w porównaniu do poprzedniej fali badania (o 5,75 w porównaniu do poprzedniego pomiaru). Również dla wskaźnika w grupie przedsiębiorców odnotowano spadek – o 1,92 do poziom 27,90 punktów. Wartości te oznaczają jednocześnie sumaryczne dodatnie saldo wskazań na pytania cząstkowe wchodzące w skład wskaźnika BOG. Do budowy wskaźnika wykorzystano metodę standaryzowanych sum. Wskaźnik może przyjmować wartości z zakresu od -100 do 100. Wzrost jego wartości oznacza poprawę oceny bezpieczeństwa w obrocie gospodarczym. Choć wartość wskaźnika w maju jest dodatnia – 20,70, to o 1,49 niższa od odnotowanej w pomiarze lutowym. Przedstawiciele badanych instytucji zgodnie postrzegają problem nieterminowego regulowania płatności jako istotną przeszkodę w prowadzeniu działalności gospodarczej. W największym stopniu problem zauważany jest przez dostawców usług masowych oraz przedsiębiorców. Jednak to wśród tych pierwszych problem występuje najczęściej. Jednocześnie zdolność kontrahentów do regulowania bieżących zobowiązań oceniana jest dość wysoko. Barometr Bezpieczeństwa Obrotu Gospodarczego – InfoMonitor/BIK/Pentor RI W ciągu ostatnich 3 miesięcy obniżyło się nieznacznie bezpieczeństwo w obrocie gospodarczym. Pogorszenie sytuacji w głównej mierze ponownie spowodowane jest przez spadki w sektorze dostawców usług masowych. Informacja o badaniu Terminowo jest płacona tylko część wszystkich należności. Zaledwie 14% respondentów deklaruje, że terminowe wpłaty stanowią ponad 90% wpływów. Jednocześnie w wypadku 29% terminowe płatności nie przekraczają połowy wszystkich należności. Poziom przeterminowanych wierzytelności, oceniany jest nadal w większości przypadków jako raczej niski zarówno w przypadku kontrahentów indywidualnych jak i korporacyjnych. Respondenci oceniając zmianę jaka zaszła w tym obszarze na przestrzeni ostatniego kwartału nie sygnalizują znaczących różnic. Jednocześnie proszeni o prognozę i przewidywany rozwój sytuacji w czasie najbliższych 3 miesięcy spodziewają się poprawy sytuacji. Pozytywne nastroje są znacznie wyraźniejsze w odniesieniu do klientów indywidualnych, a największą poprawę nastroju zanotowano wśród przedsiębiorców. Oceny odnośnie zmian wśród klientów korporacyjnych w ciągu najbliższych 3 miesięcy są mniej wyraźne. Jednym z najczęściej wykorzystywanych instrumentów w walce z nierzetelnymi płatnikami jest listowne wezwane do zapłaty. Jednak tylko połowa z nich opatrzona jest informacją o możliwości przekazania danych do Biura Informacji Gospodarczej. Inne, równie chętnie wykorzystywane metody to telefoniczne wezwanie do zapłaty oraz bezpośredni kontakt z klientem. BAROMETR BEZPIECZEŃSTWA W OBROCIE GOSPODARCZYM

2 W jakim stopniu, w Pana(i) opinii, nieterminowe regulowanie płatności stanowi przeszkodę w prowadzeniu działalności gospodarczej w Polsce? Czy problem nieterminowego regulowania należności, wśród firm z Pana(i) branży, występuje często czy rzadko? Jak ogólnie ocenia Pan(i) zdolność kontrahentów Pana(i) firmy/banku do regulowania bieżących zobowiązań? Jaki procent należności, wobec Pana(i) firmy /banku płacony jest zgodnie z terminem? Czy w Pana(i) firmie/banku poziom wierzytelności, których termin płatności minął przynajmniej 60 dni temu, jest …? KLIENCI INDYWIDUALNI KLIENCI KORPORACYJNI NIETERMINOWE REGULOWANIE PŁATNOŚCI Nieterminowe niezmiennie postrzegane jako problem. Podobnie jak w lutym 2008, tak i obecnie, badani uznają za znaczny problem nieterminowe regulowanie płatności przez kontrahentów. Dokonując oceny powagi tego problemu na 4 stopniowej skali, gdzie 1 oznacza poważne, a 4 niewielkie utrudnienie, aspekt ten oceniono w lutym średnio na 2,0. Tym samym pytani obecnie uznają takie sytuacje za poważniejszą przeszkodę niż w poprzednim kwartale (2,2). Przedstawiciele sektora finansowego niezmiennie ocenili rangę problemu na 2,1 (brak zmian), a dostarczyciele usług masowych na 1,9 (brak zmian). Jedyną grupą, która obecnie uznaje nieterminowe płatności za większy problem niż podczas poprzedniej fali badania są przedsiębiorcy – średnia ocena 1,9 (spadek o 0,3 punktu). Poprawa rzetelności partnerów biznesowych. W stosunku do poprzedniej fali badani rzadziej obserwują sytuacje, w których kontrahenci nie regulują na czas należności. Średnio, częstotliwość występowania takich sytuacji, oceniono na 2,5 co oznacza poprawę w stosunku do lutego 2008 o 0,2 punktu i powrót do odczuć deklarowanych w listopadzie Wzrost wśród ogółu badanych wywołany jest opinią przedstawicieli sektora finansowego, którzy o 0,3 punktu wyżej niż w czasie poprzedniego pomiaru, ocenili terminowość płatności (2,7). Do wzrostu w mniejszej mierze przyczynili się przedsiębiorcy poprawiając swoją ocenę o 0,1 pkt (2,6). Przedstawiciele sektora usług masowych podtrzymują swoją opinie z zeszłego kwartału, oceniając częstotliwość nieterminowego regulowania należności średnio na 2,2 co wśród badanych grup jest najbardziej krytyczną opinią. ZDOLNOŚĆ DO REGULOWANIA BIEŻĄCYCH ZOBOWIĄZAŃ Brak zmian w ocenie zdolności kontrahentów do regulowania należności. Zdolność kontrahentów do terminowego regulowania bieżących należności oceniana jest, podobnie jak w dwóch poprzednich falach badania (listopad 2007 i luty 2008) raczej wysoko – średnia ocena ogółu badanych 2,8. Przedstawiciele sektora finansowego ocenili ten aspekt nieznacznie lepiej niż w ubiegłym kwartale – 2,9 (wzrost o 0,1). Pozostałe badane grupy – dostarczyciele usług masowych oraz przedsiębiorcy – nie zmieniły swojej oceny tego aspektu, która odpowiednio wynosi nadal 2,7 i 2,8. NALEŻNOŚCI PŁACONE W TERMINIE VS. NALEŻNOŚCI PRZETERMINOWANE Nieznaczny wzrost odsetka nieterminowych płatności. W stosunku do poprzedniego kwartału nie uległy znacznej zmianie deklaracje badanych odnośnie odsetka należności płaconego terminowo przez ich partnerów biznesowych. Blisko 3 na 10 (29%) pytanych deklaruje, że terminowe wpłaty nie przekraczają połowy należności (w poprzedniej fali było to 24%). Równie często wskazywane są sytuację, w których terminowe wpłaty plasują się pomiędzy 51%, a 75% wszystkich należności. 27% pytanych otrzymuje w terminie pomiędzy 76% a 90% zobowiązań finansowych. W wypadku 14% respondentów terminowe wpływy należności przekraczają 90% (wzrost o 4 pkt. proc. w stosunku do lutego). Barometr Bezpieczeństwa Obrotu Gospodarczego – InfoMonitor/BIK/Pentor RI FINANSE (N=70) USŁUGI MASOWE (N=70) PRZEDSIĘBIORCY (N=60) OGÓŁEM (N=200) [1] – Poważna przeszkoda [4] – Niewielka przeszkoda FINANSE (N=70) USŁUGI MASOWE (N=70) OGÓŁEM (N=200) PRZEDSIĘBIORCY (N=60) [1] – Często [4] – Rzadko FINANSE (N=70) USŁUGI MASOWE (N=70) OGÓŁEM (N=200) PRZEDSIĘBIORCY (N=60) [1] – Zdecydowanie niska [4] – Zdecydowanie wysoka FINANSE USŁUGI MASOWE OGÓŁEM PRZEDSIĘBIORCY FINANSE USŁUGI MASOWE OGÓŁEM PRZEDSIĘBIORCY [1] – Zdecydowanie wysoki [4] – Zdecydowanie niski N= N= N= N= N= N=

3 Czy, Pana(i) zdaniem, poziom wierzytelności, których termin płatności minął przynajmniej 60 dni temu w ciągu ostatnich 3 miesięcy...? Czy zdarzyło się, iż w okresie ostatnich trzech miesięcy, w celu odzyskania wierzytelności, Pana(i) firma /bank podejmował(a) działania takie jak:...? KLIENCI INDYWIDUALNI KLIENCI KORPORACYJNI Czy przewiduje Pan(i), że poziom wierzytelności, których termin płatności mija w okresie 60 dni w ciągu następnych 3 miesięcy..? WIERZYTELNOŚCI PRZETERMINOWANE Stabilny poziom nieterminowych wierzytelności. Badani podobnie jak w lutym 2008 uznają za dość niski wśród klientów indywidualnych poziom wierzytelności których termin płatności minął przynajmniej 60 dni temu – średnia ocena 2,8 (na 4 stopniowej skali gdzie 1 oznacza zdecydowanie wysoki, a 4 zdecydowanie niski poziom przeterminowanych należności). Nieznaczną poprawę w tym zakresie sygnalizują dostawcy usług finansowych (z 2,7 do 2,8). Pozostałe badane segmenty tj. dostawcy usług masowych oraz przedsiębiorcy w niewielkim stopniu niżej niż w ubiegłej fali szacują poziom terminowych płatności – odpowiednio na 2,7 (spadek o 0,1) oraz 2,9 (spadek o 0,2). W przypadku kontrahentów biznesowych sytuacja dla ogółu badanych poprawiła na przestrzeni ostatniego kwartału o 0,1 – średnia ocena wynosi 3,0. Odnotowany wzrost to przede wszystkim zasługa dostarczycieli usług finansowych (3,1 – poprawa o 0,2), a także przedsiębiorców (3,0 – poprawa o 0,1). Dostawcy usług masowych obecnie niżej oceniają ten aspekt niż w czasie lutowego pomiaru 2,8 – spadek o 0,1). Stabilna ocena ostatnich 3 miesięcy. Ocena zmian jakie w tej sferze nastąpiły w ostatnich 3 miesiącach nieznacznie się pogorszyła w stosunku do pomiaru z lutego Na 5 stopniowej skali, gdzie 1 oznacza zdecydowany wzrost wierzytelności, których termin spłaty minął przynajmniej 60 dni temu, a 5 zdecydowany spadek, w odniesieniu do klientów indywidualnych odnotowano nieznaczny, 01 punktowy spadek (średnia ocena 3,2). Z kolei 0,1 punktowy wzrost odnotowano w wypadku klientów korporacyjnych (z 3,2 do 3,3). Pozytywne nastroje w odniesieniu do najbliższego kwartału. W warstwie prognostycznej zaobserwowano dość wyraźną poprawę nastrojów. Respondenci przewidując zmianę jaka nastąpi w poziomie zaległych wierzytelności (na 5 stopniowej skali, gdzie 1 oznacza zdecydowanie wzrośnie, a 5 – zdecydowanie zmaleje) prognozują poprawę wyższą w stosunku do lutego o 0,3 wśród klientów indywidualnych oraz o 0,1 wśród klientów korporacyjnych. W obydwu grupach klientów zmiana szacowana jest na 3,2. SPOSOBY RADZENIA SOBIE Z PRZETERMINOWANYMI WIERZYTELNOŚCIAMI Respondenci zapytani jak radzą sobie z nierzetelnymi kontrahentami najczęściej wskazują na listowne wezwania do zapłaty wierzytelności. W okresie trzech ostatnich miesięcy taką metodą odzyskiwania zaległych wierzytelności posłużyło się 94% badanych (o 1 pkt. proc. więcej niż w ubiegłych falach badania). Po metodę tą najchętniej sięgają przedsiębiorcy (97%). Niemal równie często pytani decydują się na bezpośredni kontakt z dłużnikiem – 92%. Sposób ten najchętniej wykorzystują dostarczyciele usług masowych (96%), Nieznacznie rzadziej badani stosują telefoniczne wezwanie do zapłaty wierzytelności (85%). Wśród mniej popularnych metod znajduje się korzystanie z usług komornika – 53% ogółu badanych, wymówienie umowy (45%) oraz skorzystanie z usług firmy windykacyjnej (39%). Powyższe metody wyraźnie częściej wykorzystują dostarczyciele usług finansowych. Do mniej popularnych sposobów odzyskiwania zaległych należności należy podanie dłużnika do Biura Informacji Gospodarczej (23%) oraz sprzedaż należności (10%). Ponadto blisko połowa pytanych (48%) deklaruje, że na drodze odzyskiwania swoich należności podejmuje jeszcze inne działania prawne. Barometr Bezpieczeństwa Obrotu Gospodarczego – InfoMonitor/BIK/Pentor RI Wezwania listowne do zapłaty wierzytelności Kontakt bezpośredni z dłużnikiem Wezwania telefoniczne do zapłaty wierzytelności Skorzystanie z usług komornika Podjęcie innych działań prawnych Wymówienie umowy z powodu zaległości w płatnościach Skorzystanie z usług firmy windykacyjnej Podanie dłużnika do Biura Informacji Gospodarczej Sprzedaż Należności FINANSE USŁUGI MASOWE OGÓŁEM PRZEDSIĘBIORCY [1] – Zdecydowanie wzrósł [5] – Zdecydowanie zmalał FINANSE USŁUGI MASOWE OGÓŁEM PRZEDSIĘBIORCY KLIENCI INDYWIDUALNI KLIENCI KORPORACYJNI FINANSE USŁUGI MASOWE OGÓŁEM PRZEDSIĘBIORCY [1] – Zdecydowanie wzrośnie [5] – Zdecydowanie zmaleje FINANSE USŁUGI MASOWE OGÓŁEM N= N= N=166 PRZEDSIĘBIORCY N= N= N= N= N= N= N= N= N=166

4 Proszę podać szacunkowy poziom wierzytelności, których termin płatności minął przynajmniej 60 dni temu. Czy jest to kwota...? KLIENCI INDYWIDUALNI KLIENCI KORPORACYJNI Poziom wierzytelności, których termin płatności minął przynajmniej 60 dni temu w stosunku do ogółu wierzytelności, wynosi … POZIOM ZADŁUŻENIA Poziom przeterminowanych wierzytelności – nadal stabilny. Poziom wierzytelności klientów indywidualnych, których termin płatności minął przynajmniej 60 dni temu nie zmienił się znacząco w ciągu ostatniego kwartału. Przeterminowane wierzytelności stanowią pomiędzy 1 a 2% wszystkich wierzytelności w wypadku blisko co 4 respondenta (24%). Również co 4 pytany deklaruje, że nieterminowe regulowanie należności stanowi pomiędzy 3% a 6% wszystkich wpłat (25%). 36% pytanych deklaruje, iż długi, których termin spłaty minął przynajmniej 60 dni temu stanowią powyżej 7% wszystkich długów. Klienci korporacyjni stanowią grupę, która w mniejszym stopniu zalega z płatnościami. 38% respondentów deklaruje, że przeterminowane płatności wśród kontrahentów biznesowych nie przekraczają 2% wszystkich należności. Przeszło co 4 pytany (26%) deklaruje, że zaległości takie utrzymują się na poziomie 3-6% wszystkich należności. Również co 4 badany (26%) deklaruje poziom płatności, których termin minął przynajmniej 60 dni temu, na ponad 7% wszystkich należności. Co 10 pytany ma problem z takim oszacowaniem lub odmawia udzielenia odpowiedzi. Sytuacja ta występuje zarówno w odniesieniu do klientów indywidualnych jak i korporacyjnych. Wartość przeterminowanych wierzytelności na stałym poziomie. Blisko jedna trzecia badanych (20%) szacuje poziom wierzytelności, których termin płatności minął przynajmniej 60 dni temu na kwotę powyżej 150 tysięcy złoty. Taki poziom zadłużenia wskazywany jest przez większość we wszystkich badanych grupach. Wśród dostawców usług finansowych taki poziom wskazywany jest przez 27% badanych, wśród dostawców usług masowych – przez 29%, a wśród przedsiębiorców – przez 27%. PYTANIA DODATKOWE Informacja o możliwości przekazania danych do Biura Informacji Gospodarczej nie jest powszechnie wykorzystywana. Na listownych wezwaniach do zapłaty zamieszcza ją co drugi (49%) badany. Relatywnie najczęściej (54%) informację taką dołączają dostawcy usług finansowych. W ramach prowadzonej działalności biznesowej co 4 pytany (26%) realizuje projekty finansowane przez prywatnych inwestorów. Rzadziej respondenci deklarują realizację projektów finansowanych z funduszy strukturalnych (10%) oraz przez samorządy (9%) i budżet państwa (7%). 61% badanych nie realizuje w ramach swojej działalności żadnego z tego typu projektu. Barometr Bezpieczeństwa Obrotu Gospodarczego – InfoMonitor/BIK/Pentor RI Czy na wezwaniu do zapłaty, wysyłanym do dłużników, stosuje Pan(i) informację o możliwości przekazania danych do Biura Informacji Gospodarczej? Jakie projekty realizuje Pan(i) w ramach swojej działalności biznesowej jako wykonawca?