DREWNO W GOSPODARCE UE I POLSKI Katowice, 17 maja 2011 Foresight technologiczny sektora drzewnego w Polsce Prof. nadzw. dr hab. Ewa Ratajczak Instytut Technologii Drewna, Poznań

DLACZEGO FORESIGHT W DRZEWNICTWIE? Specyfika branż drzewnych = oparte na surowcu naturalnym → lasy i drewno dobrem narodowym obiektywne ograniczenia w innowacjach Dla wzrostu innowacyjności sektora drzewnego - konieczna intensyfikacja współpracy sfery b+r i przemysłu Projekty o charakterze foresightu w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007-2013 Foresight pozwala nie tylko poznać przyszłość, ale … ją kreować

Polska UE INNOWACYJNOŚĆ Wydatki na b+r w relacji do PKB 0,64% (2009) 1,9% (2009) Odsetek MŚP wprowadzających 19,1% (2008) 22,0% (2007) własne innowacje Charakter innowacji Techniczne Produktowe * dla firm > 49 osób Źródło: GUS

ODSETEK PRZEDSIĘBIORSTW, KTÓRE PROWADZIŁY DZIAŁALNOŚĆ INNOWACYJNĄ 2005 2009 Przetwórstwo przemysłowe 38% 18% Przemysł drzewny 27% 11% Przemysł meblarski 35% 16% Przemysł cel.-pap. 38% 22% * dla firm > 49 osób Źródło: GUS

WYROBY NOWE I ZMODERNIZOWANE W PRODUKCJI OGÓŁEM Uruchomienie produkcji: 2003-2005 2007-2009 Źródło: GUS

JAKIE KIERUNKI BADAŃ NAUKOWYCH SĄ NIEZBĘDNE DLA WZROSTU INNOWACYJNOŚCI POLSKIEGO SEKTORA DRZEWNEGO DO 2020 ROKU ? Drewno w gospodarce UE i Polski Katowice, 17 maja 2011

„FORESIGHT W DRZEWNICTWIE – scenariusze rozwoju badań naukowych w Polsce do 2020 roku” POIG.01.01.01-30-022/08 1 CZERWCA 2009 – 31 STYCZNIA 2011 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007-2013

INTERDYSCYPLINARNOŚĆ DRZEWNICTWA  ZRÓŻNICOWANE KRYTERIA GENEROWANIA KIERUNKÓW BADAŃ Obszary badawcze o charakterze branżowym: „Mechaniczny przerób drewna” „Kompozyty drzewne” „Celulozownictwo i papiernictwo” Obszary badawcze o charakterze problemowym: „Ochrona środowiska” „Bioenergia” „Ekonomika (i aspekty społeczne) drzewnictwa”

GŁÓWNE NURTY BADAŃ Z ZAKRESU DRZEWNICTWA W POLSCE W ŚWIETLE FORESIGHTU Optymalizacja wykorzystania surowca Poznawanie właściwości drewna w różnej postaci (okrągłe, odpady przemysłowe, poużytkowe) i kombinacji z innymi surowcami (rośliny jednoroczne, tworzywa sztuczne) oraz zastosowania surowców alternatywnych wobec drewna z lasu Doskonalenie procesów przetwarzania drewna Wykorzystywanie inżynierii genetycznej w sterowaniu procesami biosyntezy Przedłużanie trwałości drewna Doskonalenie metod uszlachetniania materiałów i wyrobów drzewnych (m.in.: nano-powłoki, nano-warstwy, technologie antystatyczne) Nowe materiały i produkty drzewne Inżynieria materiałowa Ograniczanie uciążliwości procesów technologicznych dla otoczenia i środowiska naturalnego

KLUCZOWE DETERMINANTY ROZWOJU BADAŃ W DRZEWNICTWIE Pozytywne (sprzyjające): - potencjał i kompetencje kadr (ilość i jakość kadr), potencjał techniczny (zasoby techniczne i możliwości ich wykorzystania) Negatywne (bariery): - koszty realizacji (prowadzenia badań i wdrażania ich wyników do praktyki gospodarczej), - ograniczony popyt (na badania naukowe i produkty drzewne), - niedobory surowca drzewnego

GŁÓWNE OBSZARY INNOWACYJNOŚCI W DRZEWNICTWIE Do 2020 roku największy wpływ na innowacyjność polskiego sektora drzewnego - badania w obszarach: „Kompozyty drzewne” i „Bioenergia”. Najważniejsze spodziewane efekty badań naukowych: ekonomiczne: nowe produkty i technologie, optymalizacja wykorzystania surowca drzewnego z wszystkich dostępnych źródeł, wzrost eksportu (zwłaszcza wyrobów wysoko przetworzonych), społeczne: lepsza ochrona środowiska naturalnego (w tym przeciwdziałanie zmianom klimatu) i poprawa jakości życia społeczeństwa W obszarach: „Bioenergia” i „Ochrona środowiska” - duży potencjał badawczy oraz duży potencjalny popyt na wyniki badań W obszarze „Kompozyty drzewne” - mimo dużego popytu na badania, bariera wysokich kosztów wdrożeń

WZROST ZNACZENIA BADAŃ EKONOMICZNYCH I SPOŁECZNYCH W DRZEWNICTWIE W kreowaniu rozwoju sektora leśno-drzewnego – spodziewany wzrost znaczenia kwestii społecznych, między innymi: zmiana percepcji pozyskiwania drewna przez społeczeństwo (postrzeganego niekiedy jako niszczenie lasów), zaspokajanie różnorodnego popytu na zasoby lasów i zrównoważonego zarządzania nimi, uwzględnienie popytu na ekologiczne produkty drzewne (np. „zielone” budownictwo), nowe formy rynku oraz zmiany w popycie w kontekście gospodarki elektronicznej. Ważne dla drzewnictwa – urzeczywistnianie idei zrównoważonego rozwoju poprzez podejście holistyczne (łączenie celów ekonomicznych, społecznych i środowiskowych) dla ochrony zasobów

WYNIKI FORESIGHTU

RAPORTY PRZEKROJOWE

Więcej informacji na stronie: www.itd.poznan.pl/foresight DREWNO W GOSPODARCE UE I POLSKI Więcej informacji na stronie: www.itd.poznan.pl/foresight Dziękuję za uwagę!