“Niesamoistny opóźniony rozwój mowy Autor: mgr Arleta Jasińska “Niesamoistny opóźniony rozwój mowy – przyczyny i terapia”

ROZWÓJ PSYCHOMOTORYCZNY Rozwój motoryczny - ruch Rozwój psychiczny - spostrzeganie, - pamięć, - uwaga, - myślenie, - mowa.

WPŁYW ROZWOJU MOTORYCZNEGO NA ROZWÓJ MOWY ROZWÓJ MOTORYCZNY ETAP PRZYGOTOWAWCZY 3-9 miesiąc życia płodowego Wykształcają się narządy mowne i rozpoczyna się ich funkcjonowanie: -rozwija się mózg oraz drogi nerwowe -tworzą się narządy produkujące mowę: nasada, krtań, płuca -rozwija się narząd odbiorczy mowy- słuch -rozwija się narząd kontrolujący mowę- wzrok - pierwsze ruchy płodu, - poczucie wibracji, rytmu, - połykanie wód płodowych, ruchy nabierania i wypierania wód płodowych (trening ruchów oddechowych), -trening mięśni biorących udział w mówieniu

OKRES MELODII 0-1 rok życia Rozwój komunikacji -krzyk, płacz, -głużenie, -gaworzenie, Rozwój rozumienia -leżenie, unoszenie głowy -chwytanie, siedzenie, rzucanie -raczkowanie, -chodzenie OKRES WYRAZU 1-2 rok życia Pojawiają się pierwsze wyrazy (np. mama, tata, baba),ułamki wyrazów (np. ”pi”- oznacza picie),własne produkcje(np. ”popy”- oznacza włosy). -doskonalenie chodzenia, -doskonalenie rzucania, manipulowanie, -wchodzenie po schodach, -wdrapywanie się

OKRES ZDANIA 2-3 rok życia Gwałtownie wzbogaca się słownik (bierny i czynny).Dochodzi do łączenia wyrazów w wyrażenia, zdania. -rozwój ruchów precyzyjnych (rysowanie, jedzenie sztućcami), -zabawy konstrukcyjne (budowanie i niszczenie) OKRES SWOISTEJ MOWY DZIECIĘCEJ 3-7 rok życia Dziecko zaczyna prowadzić swobodne rozmowy, wyraża swoje potrzeby i myśli. Utrwalają się zasady gramatyczne. -dalszy rozwój ruchów precyzyjnych (malowanie, lepienie, cięcie nożyczkami, nawlekanie, klejenie, pisanie), -doskonalenie motoryki (jazda na rowerze, gry zręcznościowe itp.)

KORA RUCHOWA STYMULUJE RUCHY: Mięśni krtani, języka, ust, dziąseł, mięśni twarzy i oczu, które formułują słowa i umożliwiają ich ekspresję.

Opóźniony rozwój mowy (Jest to niższa sprawność językowa powstała w okresie kształtowania się mowy dziecka i spowodowana wieloma czynnikami). SAMOISTNY NIESAMOISTNY

OPÓŹNIENIE UMYSŁOWE Diagnoza Terapia Opóźnienie umysłowe Trening zdolności intelektualnych Opóźnienie rozwoju mowy Stymulowanie rozwoju sprawności językowej Terapia zaburzeń mowy Zaburzenia mowy Modyfikacja zachowania Zaburzenia zachowania

TERAPIA DZIECI Z NIESAMOISTNYM OPÓŹNIONYM ROZWOJEM MOWY OPIERA SIĘ NA: 1. Eliminacji zachowań trudnych. 2. Stymulowaniu sprawności językowych. 3. Oddziaływanie i współpraca - z domem rodzinnym

Półkule mózgu Lewa półkula Prawa półkula Spoidło wielkie mózgu

Zazwyczaj lewa (7 - 9 rok życia Zazwyczaj prawa (4,5 - 7 rok życia) Podstawowe różnice pomiędzy dwiema półkulami: PÓŁKULA LOGICZNA PÓŁKULA GESTALT Zazwyczaj lewa (7 - 9 rok życia Zazwyczaj prawa (4,5 - 7 rok życia) Zaczyna od fragmentu (części) Części składowe języka Syntaktyka (składnia), semantyka Litery, zdania Liczby Analiza liniowa Zwraca uwagę na różnice Kontroluje uczucia Planowanie, struktura, organizacja Myślenie sekwencyjne Ukierunkowanie na język Ukierunkowanie na przyszłość Metoda (Technika) Sport (pozycja ręki/oka/stopy) Sztuka (materiały do tworzenia, narzędzia, jak to zrobić) Muzyka (nuty, uderzenie, tempo) Najpierw widzi cały obraz Zrozumienie języka Obraz, emocje, znaczenie Rytm, płynność, dialekt Obrazy, (wyobraźnia), intuicja Intuicja-oszacowania (ocena) Zwraca uwagę na podobieństwa Jest wolna dla uczuć Spontaniczność, płynność Myślenie o wielu rzeczach w tym samym czasie Ukierunkowanie na uczucia/doświadczenia Ukierunkowanie na chwilę obecną Płynność i ruch Sport (płynność i rytm) Sztuka (obraz, emocje, płynność) Muzyka (pasja, rytm, obraz)

Kalendarz rozwojowy mózgu

Rozwój mózgu WIEK (OKOŁO) ROZWÓJ Rozwój kory mózgowej zaczyna się w okresie płodowym i trwa aż do śmierci. Naturalnie każdy rozwija się w swoim własnym tempie. Rozwój mózgu WIEK (OKOŁO) ROZWÓJ Poczęcie – 15 miesięcy Mózg Gadzi Podstawowe potrzeby przetrwania – jedzenie, schronienie, bezpieczeństwo. Rozwój zmysłów (słuch, dotyk, zapach, smak i wzrok). Rozwój ruchów dużych (leżenie, przewracanie, unoszenie, siadanie, raczkowanie i chodzenie). 15 miesięcy – 4,5 roku Układ limbiczny / związki Zrozumienie siebie/innych, siebie/emocji, siebie/języka. Badanie emocji; komunikacja językowa; wyobraźnia; sprawność ruchów dużych; rozwój pamięci; rozwój społeczny

Doskonalenie półkuli gestalt 4,5 – 7 lat Doskonalenie półkuli gestalt Całościowe przetwarzanie i poznawanie obrazu (danej sprawy, problemu, zdarzenia) Obraz / ruch / rytm / emocja / intuicja Mowa zewnętrzna/ zintegrowane myślenie 7 – 9 lat Doskonalenie półkuli logicznej Szczegółowe przetwarzanie informacji Doskonalenie elementów języka Rozwój umiejętności czytania i pisania Rozwój techniki – muzyka, sztuka, sport, taniec, ćwiczenia manualne Logiczne myślenie w zadaniach matematycznych Doskonalenie płata czołowego 8 lat Rozwój ruchów precyzyjnych – doskonalenie umiejętności Mowa wewnętrzna – kontrola zachowania społecznego

Doskonalenie spoidła wielkiego mózgu i mielinizacja 9 – 12 lat Przetwarzanie informacji całym mózgiem 12 – 16 lat Emfaza hormonalna Uczenie się o ciele, o samym sobie, o innych, o społeczności i sensie życia, świadomość społeczna Doskonalenie umiejętności poznawczych 16 – 21 lat Przetwarzanie całościowe umysł / ciało, integracja społeczna, planowanie przyszłościowe i zabawa z nowymi pojęciami i możliwościami Doskonalenie płatów czołowych 21 + Myślenie globalne / systemowe Wysoki poziom formalnego myślenia racjonalnego Doskonalenie emocji – altruizm, miłość, współczucie Pojmowanie Doskonalenie ruchów precyzyjnych