RYZYKO OPERACYJNE Jak przeciwdziałać mu w praktyce? 23 listopada 2010 Warszawa prof. zw. dr hab. Krzysztof Opolski Wydział Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego

RYZYKO OPERACYJNE Obszar definicyjny © Krzysztof Opolski

I. RYZYKO OPERACYJNE obszar definicyjny „Ryzyko straty wynikające z nieadekwatnego lub błędnego procesu wewnętrznego, zachowania ludzkiego, zachowania systemów lub zewnętrznych okoliczności” (def. Komitetu Bazylejskiego) © Krzysztof Opolski

I. RYZYKO OPERACYJNE obszar definicyjny Ryzyko operacyjne jest to możliwość wystąpienia straty wynikającej z niedostosowania lub zawodności procesów wewnętrznych, ludzi i systemów lub zdarzeń zewnętrznych, obejmująca również ryzyko prawne. © Krzysztof Opolski

Składniki ryzyka operacyjnego Ryzyko aktywów będących środkami trwałymi polega na uszkodzeniu lub stracie środka trwałego mającego wpływ na funkcjonowanie instytucji Ryzyko technologii spowodowane niesprawnością systemów, złą jakością danych, błędami w oprogramowaniu Ryzyko interakcji powstaje w wyniku współpracy instytucji z podmiotami w otoczeniu Ryzyko zasobów ludzkich polityka personalna, motywacja, podział odpowiedzialności, oszustwa (Jakóbczak, 2001) © Krzysztof Opolski

Identyfikacja ryzyk Wyszukiwanie obszarów, gdzie organizacja narażona jest na stratę (szkodę) Znalezienie możliwych zdarzeń prowadzących do występowania takiej straty (szkody) Opis konkretnych ryzyk Opis czynników wpływających na realizację ryzyk © Krzysztof Opolski

MIEJSCA POWSTAWANIA RYZYKA OPERACYJNEGO © Krzysztof Opolski

A ZATEM: II. Miejsca powstania RYZYKA OPERACYJNEGO Wewnątrz firmy PROCESY, STANDARDY, PROCEDURY Ludzie Przepisy Systemy Praktyka biznesowa Na zewnątrz firmy ZDARZENIA LOSOWE Napad Powódź Trzęsienie ziemi … © Krzysztof Opolski

Rodzaje ryzyk Ryzyko transakcji Ryzyko procesu (organizacyjne) Ryzyko podmiotu (personalne) Ryzyko organizacyjne Ryzyko infrastruktury Ryzyko procedury, norm, standardów © Krzysztof Opolski

PROGRAMY REDUKCJI RYZYKA OPERACYJNEGO © Krzysztof Opolski

Program redukcji ryzyka Minimalizacja zagrożenia Prewencja Wczesne odkrycie realizacji zagrożenia Minimalizacja szkody (straty) © Krzysztof Opolski

Gdzie szukać źródeł ryzyka operacyjnego? Przegląd struktury organizacyjnej, jej działów i departamentów Analiza przepływów (procesów) w organizacji Analiza księgowa Lustracja obiektów Analiza zdarzeń (wypadków), które spowodowały stratę (szkodę) Analiza zdarzeń (wypadków) potencjalnych (które mogą spowodować stratę) Analiza najsłabszych ogniw oraz przesłanej i odbioru ryzyka © Krzysztof Opolski

Metody ograniczenia ryzyka operacyjnego Precyzyjne określenie kompetencji decyzyjnych poszczególnych pracowników z wyraźnym oddzieleniem funkcji wykonywanych i kontrolnych Zbudowanie systemu oceny pracowników – uwzględniającego zarówno miary ilościowe, jak i jakościowe ich osiągnięcia Zbudowanie jasnej i precyzyjnej ścieżki awansu i kariery zawodowej Zbudowanie systemu motywacyjnego uwzględniającego również interesy właścicieli © Krzysztof Opolski

Analiza najsłabszych ogniw… … ma na celu wskazanie obszarów, gdzie realizacja jakiegoś zdarzenia może przynieść najdotkliwszą stratę. © Krzysztof Opolski

Procesowe podejście do organizacji jako warunek efektywnego zarządzania ryzykiem Jakie są podstawowe procesy zachodzą w firmie? W jaki sposób są one ze sobą powiązane? Co to jest efektywność procesu (miary)? W jaki sposób każdy z procesów przyczynia się do osiągnięcia celów firmy lub w osiągnięciu tych celów przeszkadza? Jacy ludzie są zaangażowani w dany proces? Jakie zasoby są potrzebne do realizacji każdego z procesów? Gdzie i kiedy każdy z procesów się zaczyna, a gdzie kończy? Które z procesów odbywają się w całości wewnątrz organizacji, a które wymagają udziału partnerów, takich, jak klienci czy dostawcy? Które z procesów dodają wartość do produktów/usług firmy, a które są procesami pracochłonnymi lub administracyjnymi? Które z procesów są najbardziej istotne z punktu widzenia strategii firmy? © Krzysztof Opolski

PODSUMOWANIE © Krzysztof Opolski

Fazy procesu zarządzania ryzykiem IDENTYFIKACJA RYZYKA (określenie charakteru i miejsca powstawania) MONITORING I POMIAR RYZYKA (szacowanie ekspozycji na ryzyko) (siła wpływu i częstotliwość występowania) MAPOWANIE RYZYKA i jego segregowanie OKREŚLENIE PRZYCZYN POWSTAWANIA RYZYKA OKREŚLENIE METODY ZAPOBIEGANIA I WYBÓR WŁAŚCIWEJ © Krzysztof Opolski

Fazy procesu zarządzania ryzykiem – c.d. OKREŚLENIE METODY KONTROLI I WYBÓR WŁAŚCIWEJ UDROŻNIENIE METOD KONTROLI - RAPORTOWANIE OCENA SKUTECZNOŚCI ZASTOSOWANEJ METODY © Krzysztof Opolski

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ! Prof. zw. dr hab. Krzysztof Opolski kopolski@wne.uw.edu.pl