MODEL RACJONALNY DECYDOWANIA Teoria gier. Cz. 1. Dr hab. Jacek Ziółkowski

Geneza teorii gier Gry wojenne – modele symulacyjne pola walki Matematyczna teoria gier od XVII w. B. Pascal John von Neumann, Oskar Morgenstern, Theory of games and economic behavior - 1944 Nagrody Nobla z dziedziny teorii gier: 1975 L. Kantorowicz, T. C. Koopmans 1972: K.J. Arrow 1983: G. Debreu 1994: J. Nash, J. Harsanyi, R. Selten 2005: R. Aumann, T. Schelling 2007: L. Hurwicz, E. Maskin, R. Myerson

Zastosowanie teorii gier jako metoda badawcza, jako teoria skutecznego działania jako teoria skutecznego rozwiązywania konfliktów. Jako metoda analityczno-prognostyczna

Założenia teorii gier „teoria gier pozwala zrozumieć co to znaczy działać inteligentnie i opierać własną politykę na inteligentnym przewidywaniu reakcji innych inteligentnych ludzi na naszą politykę".- J. Harsanyi Teoria gier, jako teoria takich właśnie sytuacji, sformułować ma zalecenia racjonalnego i skutecznego działania, przy założeniu, że drugi uczestnik jest również racjonalny.

Teoria gier pojęcia Uczestnicy Interesy Sprzeczność interesów Strategie Wyniki Działania Zasady Racjonalność

Podstawowe strategie strategia pokojowa (P). – „miękka”: Geneza strategii pokojowej Efekty Strategia pokojowa a warunki polityki strategia wojenna (W). – „twarda”: Geneza Polityka jako stan wojny

MOŻLIWOŚCI TEORII GIER W WYJAŚNIANIU DECYZJI POLITYCZNYCH Uczestnicy Interesy Sprzeczność interesów Strategie Wyniki Działania Zasady Racjonalność

Zachowania racjonalne i nieracjonalne Ograniczenia racjonalności Zachowania nieracjonalne Zachowania emocjonalne Casus zachowań aracjonalnych Typy racjonalności: Kooperatywna (P) Indywidualna (P i W) Rywalizacyjna (W)

Gry polityczne W grach politycznych najważniejszym problemem pozostają sytuacje, w których: informacja jest niepełna, uczestnicy nie wiedzą kto jeszcze gra, jakie mają interesy i hierarchię preferencji mają inni gracze, jakie będą wyniki starcia różnych strategii jaką skłonność do ryzyka wykazują pozostali gracze.

Postacie zapisu gry: normalna

Zakład o Boga Pascala

Drzewo topologiczne

Postać rozwinięta gry

Wypłaty w grach Zasada maksymalizacji użyteczności: Użyteczność indywidualistyczna a kolektywna Użyteczność rywalizacyjna Teoria gier a gry polityczne vide: teatralizacja Rodzaje wypłat: Horyzont czasowy Wymiar wypłat: Materialne Militarne Potęgocentryczne Prestiżowe inne

Politologiczne zarzuty wobec teorii gier Nie bada genezy sprzeczności interesów Nie jest teorią naukową Nie ma zastosowania gdy: Nie wiadomo ilu jest graczy Nie wiadomo jako są zasady Nie wiadomo jakie interesy mają gracze Nie wiadomo jak jest ich matryca użyteczności Gracze nie zachowują się racjonalnie

Błędy polityczne Błędy teoretyczne: Błędy praktyczne: Błąd koncepcji, idei Błędy mispercepcji (np.: wartości, interesów) Błędy metodologiczne a błędy efektów Problemy błędów typu long-term Błędy praktyczne: Niesprawne działanie Rutyna - vide: syndrom wyuczonej bezradności Brak wprawy, doświadczenia

Racjonalność decyzji Typy racjonalności: Rzeczowa Metodologiczna Optymalizacja decyzji: kryteria Aksjologiczna Prakseologiczna Społeczna Organizacyjna

Nieracjonalność graczy politycznych Ograniczenia wiedzy Determinanty emocjonalne Ograniczenia metodologiczne Ograniczenia organizacyjne np.: biurokracja Niepewność sytuacyjna – turbulencja Problemy z określeniem strategii innych graczy Problemy antycypacyjne – błędy a posteriori