Dr nauk medycznych Justyna Matulewicz-Gilewicz

Staw kolanowy Staw kolanowy jest największym stawem ustroju ludzkiego,łączy kość piszczelową z kością udową najdłuższymi ramionami dźwigni.Prawidłowa czynność tego stawu decyduje o statystyce i dynamice kończyn dolnych i całego narządu ruchu. Tworzą dwa kłykcie udowe, dwa piszczelowe oraz rzepka Posiada powierzchnie stawowe pokryte chrząstką stawową,torebkę stawową oraz jamę stawową z wypełnionym płynem stawowym

Staw kolanowy Struktury anatomiczne stawu kolanowego -struktury kostne, -powierzchnie stawowe, -łąkotki , -więzadła, -mięśnie, -staw rzepkowo -udowy między kością udową a rzepką i torebka stawowa

Staw kolanowy struktury kostne Główka stawowa-wypukłe kłykcie kości udowej Panewka stawowa-wklęsłe powierzchnie kłykci kości piszczelowej Rzepka-spłaszczona kość włączona w aparat wyprostny kolana

Staw kolanowy-łąkotki Twory chrzęstno włóknisteo sierpowatym kształcie;w przekroju czołowym postać klina podstawa zwrócona do torebki stawowej,wierzchołek do wnętrza stawu. Prawidłowy staw posiada dwie łąkotki: boczną i przyśrodkową. Funkcje łąkotek –poprawienie zwartości stawu,przenoszenie obciążeń i osłanianie chrzęstnych powierzchni stawowych,ograniczenie maksymalnego zgięcia i wyprostu, rola w odr.ner.

Staw kolanowy- więzadła Więzadła pełniące główną rolę:poboczne i krzyżowe poboczne piszczelowe, poboczne strzałkowe krzyżowe przednie krzyżowe tylne Pozostałe : skośne(podkolanowe i tylne) i przyśrodkowe(torebkowe)

Staw kolanowy- rola więzadeł MCL-ograniczenie nadmiernej koślawości oraz rotacji zewnętrznej piszczeli, LCL-ograniczenie szpotawości kolana, ACL-ograniczenie przedniego przemieszczenia piszczeli względem kości udowej,ograniczenie nadmiernego zgięcia i wyprostu oraz forsownego koślawienia i szpotawienia w wyproście i zgięciu PCL-zabezpiecza tylne przemieszczenie piszczeli,ogranicza maksymalny wyprost i zgięcie

Mięśnie działające na staw kolanowy Najsilniejszy prostownik –mięsień czworogłowy uda-partner PCL w stabilizowaniu kolana w płaszczyźnie strzałkowej,decyduje o wyproście kolana Pozostałe stabilizatory czynne-krawiecki,smukły,półścięgnisty,półbłoniasty,podkolanowy,dwugłowy uda i brzuchaty łydki.

Staw łokciowy Staw złożony z trzech stawów Kości tworzące staw: ramienna ,łokciowa i promieniowa Części składowe stawu-s. ramienno-łokciowy,s.ramienno-promieniowy,s.promieniowo-łokciowy bliższy Torebka stawowa wspólna

Staw łokciowy-mechanika Staw ramienno- łokciowy i ramienno -promieniowy Zakres ruchu –zgięcie 135-155 stopni;wyprost –0 stopni u kobiet może być przeprost Zgięcie stawu –mięsień dwugłowy ramienia i mięsień ramienny Wyprost –mięsień trójgłowy ramienia i mięsień łokciowy Staw promieniowo –łokciowy bliższy - ruchy rotacyjne :nawracania (90 st.)[m. nawrotny obły i czworoboczny]i odwracania(90 st.)[m. odwracacz i m. dwugłowy ramienia]

Staw skokowy budowa i zakres ruchów Staw skokowo –goleniowy tzw. staw skokowy górny Staw skokowy dolny ze stawem skokowo-piętowym Zgięcie grzbietowe oraz podeszwowe stopy,ruch unoszenia przyśrodkowego-odwracanie i ruch unoszenia bocznego -nawracanie

Staw skokowy Główka-górna część kości skokowej tzw.bloczek Panewka-dolna część kości piszczelowej oraz powierzchnie stawowe obu kostek przyśrodkowej i bocznej Kostka przyśrodkowa-stożkowaty wyrostek końca dalszego kości piszczelowej;kostka boczna- wyrostek stożkowaty końca dalszego kości strzałkowej Układ więzadłowy(grupa przyśrodkowa-więzadło trójgraniaste i grupa boczna-trzy więzadła rozpoczynające się na kostce bocznej) Torebka stawowa

Serce sportowca Def. Zmiany w układzie krążenia o charakterze adaptacyjnym pod wpływem treningów u sportowców wyczynowych. Wyróżnia się: czynnościowe morfologiczne metaboliczne

Serce sportowca – zmiany czynnościowe w spoczynku Wolniejszy rytm serca Zmiana objętości wyrzutowej (najczęściej jest większa) Mniejsza pojemność minutowa (1-3 litrów na minutę) Większa układowa tętniczo-żylna różnica zawartości tlenu we krwii Niższe ciśnienie tętnicze skurczowe i rozkurczowe

Serce sportowca – zmiany czynnościowe wysiłek submaksymalny Mniejszy przyrost czynności akcji serca Większy wzrost objętości wyrzutowej (przyrost nawet o 50%-100%) Niezmieniona objętość minutowa Większa układowa tętniczo-żylna różnica zawartości tlenu we krwii Wyższe wartości ciśnienia tętniczego

Serce sportowca – zmiany czynnościowe wysiłek maksymalny Niezmieniona maksymalna częstość akcji serca Wzrost objętości wyrzutowej (50-60 ml. u nietrenujących vs 150-160 ml. u sportowców) Wzrost objętości minutowej (20-23 l/min u nietrenujących vs 30-40 l/min u sportowców Wzrost układowej tętniczo-żylnej zawartości tlenu we krwi 130-140 ml/l vs 170-175 ml/l krwi. Wyższe wartości RR skurcz i rozkurcz Wyższe wartości ciśnienia w tętnicy płucnej i naczyniach włosowatych

Serce sportowca – zmiany morfologiczne Wzrost grubości mięśnia sercowego (wzrost średnicy i długości włókien mięśniowych) Zmiana wielkości jam serca Wzrost wewnętrznej średnicy naczyń wieńcowych Bogatsze unaczynienie włosowate mięśnia sercowego Wzrost kurczliwości i podatności mięśnia sercowego Wzrost podatności ścian i obniżenie oporów w naczyniach wieńcowych

Serce sportowca – zmiany metaboliczne Wzrost udziału mleczanu w pokrywaniu wydatku energetycznego serca podczas wysiłku Mniejsze zużycie tlenu przypadające na jeden skurcz mięśnia sercowego

Serce sportowca – zmiany w badaniu internistycznym Spoczynkowy zapis EKG - bradykardia zatokowa 50%-85% - niemiarowość zatokowa 13%-77% - blok przedsionkowo-komorowy I (6%-33%) i II stopnia (1%-2,5%) - zaburzenie przewodzenia śródkomorowego (głównie niezupełny blok prawej odnogi pęczka Hissa) 13%-50% - cechy przyrostu lewej komory 14%-85% - cechy przyrostu prawej komory 3%-69%

Serce sportowca – zmiany w badaniu internistycznym Spoczynkowy zapis EKG (cd) - zmiany okresu repolaryzacji komów – uniesienie odcinka ST w odprowadzeniach przedsercowych prawokomorowych - wysoki asymetryczny załamek T - obecność fali U - przedłużenie czasu QT

Serce sportowca – zmiany w badaniu internistycznym Zapis EKG metodą Holtera - niska średnia dobowa, minimalna i maksymalna częstość rytmu serca - niemiarowość zatokowa znacznego stopnia - zaburzenia przewodnictwa przedsionkowo – komorowego, jako blok przedsionkowo – komorowy pierwszego stopnia 2% - 33% i drugiego stopnia 2% - 40% - częste występowanie łagodnych postaci zaburzeń rytmu ESV 55%-100%, EV 30%-70%

Serce sportowca – zmiany w badaniu internistycznym Zapis EKG metodą Holtera (cd) - obecność bloku typu Mobitz II, a zwłaszcza III stopień budzi podejrzenia organicznej choroby serca - występowanie tachyartytmi nadkomorowej dowodzi istnienia nieprawidłowości w układzie krążenia, a najczęściej wypadania płatka zastawki mitralnej lub zespołu WPW - jeżeli pobudzenia komorowe u sportowców w spoczynku występują licznie, a ustępują w wysiłku, świadczy to o czynnościowym pochodzeniu tych zaburzeń

Serce sportowca – zmiany w badaniu internistycznym Badanie Echo u sportowców wyczynowych - wzrost grubości ścian mięśnia sercowego - zmiana wielkości jam serca - wzrost częstości występowania fal zwrotnych nad zastawką dwudzielną, trójdzielną i pniem płucnym - wysoki stosunek fali E do A

Serce sportowca – zmiany w badaniu internistycznym Badanie echo u sportowców wyczynowych cd. - uważa się za znaczną grubość ściany tylnej i przegrody międzykomorowej, gdy przekracza 16 mm. - uważa się, że EDD, czyli wymiar końcoworozkurczowy lewej komory większe niż 58 mm za rozpoznanie kardiomiopatii roztrzeniowej. - uważa się przerost mięśnia sercowego koncentryczny u uprawiających dyscypliny siłowe, a ekscentryczny u trenujących dyscypliny wytrzymałościowe

Serce sportowca – zmiany w badaniu internistycznym Badanie Echo u sportowców wyczynowych cd - największe wymiary jam serca stwierdza się u uprawiających dyscypliny kombinowane, tj. siłowo – wytrzymałościowe np. wioślarstwo - wielkość prawej komory serca powiększa się u sportowców wyczynowych, a mięsień prawej komory staje się grubszy - wyczynowe uprawianie sportu sprzyja powiększeniu się wymiarów lewego przedsionka

Serce sportowca – zmiany w badaniu internistycznym - wysoka częstość występowania fal zwrotnych nad zastawką dwudzielną, trójdzielna i płucną traktuje się jako zjawisko typowe dla serca sportowego (występują dwa razy częściej niż w ogólnej populacji) - stwierdza się prawidłową frakcje wyrzutową i kurczliwość globalną i odcinkową lewej komory

Trening sportowy a układ krążenia Dr nauk med.Justyna Matulewicz-Gilewicz