PRAWA CZŁOWIEKA Konwencja Genewska

Prawa człowieka to koncepcja, według której każdemu człowiekowi przysługują pewne prawa, których źródłem obowiązywania jest przyrodzona godność ludzka. Prawa te mają charakter: powszechny - obowiązują na całym świecie i przysługują każdemu człowiekowi przyrodzony - przysługują każdemu od chwili urodzenia niezbywalny - nie można się ich zrzec nienaruszalny - istnieją niezależnie od władzy i nie mogą być przez nią dowolnie regulowane naturalny - obowiązują niezależnie od ich potwierdzenia przez władzę państwową niepodzielny - wszystkie stanowią integralną i współzależną całość

Każde państwo ma obowiązek ochrony tych praw, niezależnie od swojego ustroju i krajowej regulacji prawnej. Poszanowanie praw człowieka i godności ludzkiej jest uznawane za podstawę sprawiedliwości i pokoju na świecie. Międzynarodowa encyklopedia prawa publicznego podaje, że prawami człowieka są te wolności, środki ochrony oraz świadczenia, których respektowania właśnie jako praw, zgodnie ze współcześnie akceptowanymi wolnościami, wszyscy ludzie powinni móc domagać się od społeczeństwa, w którym żyją. „Wszyscy ludzie rodzą się wolni i równi pod względem swej godności i swych praw. Są oni obdarzeni rozumem i sumieniem oraz powinni postępować w stosunku do siebie wzajemnie w duchu braterstwa. ” — Artykuł 1 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka

Prawa człowieka różnią się od innych powszechnych praw moralnych tym, iż nie ma dla nich uzasadnienia. Fakt, iż jest się człowiekiem, jest wystarczającym powodem dochodzenia roszczeń wynikających z tychże praw. Żadna czynność prawna, a nawet żadne przestępstwo nie może zniszczyć tych praw. Zdaniem prof. Wiktora Osiatyńskiego ich fundamentalny i przyrodzony i uprzywilejowany charakter polega na tym, że nie wymagają one uzasadnień: uzasadnień wymagają odstępstwa od tych praw.

Historia prawodawstwa europejskiego

1215 - Magna Charta Libertatum - Wielka Karta Swobód wydana przez króla Anglii Jana Bez Ziemi - żaden wolny człowiek nie ma być pojmany ani uwięziony albo wyrzucony z posiadłości, albo proskrybowany, ani wygnany lub innym sposobem pognębiony; i ani sami na niego nie wyruszymy, ani nikogo innego przeciw niemu nie wyślemy, jak tylko na podstawie legalnego wyroku równych jemu albo na podstawie prawa ziemskiego (...) 1573 - Konfederacja Warszawska 1628 - Petycja o Prawo 1679 - Habeas Corpus Act 1689 - Bill of Rights w Wielkiej Brytanii 1690 - John Locke w Dwóch traktatach o rządzie przedstawia teorię praw naturalnych jednostki. 1776 - Karta Praw Wirginii 1789 - Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela

konwencje genewskie od 1919 działalność Czerwonego Krzyża 1920 - 1946 - działalność Ligi Narodów 10 grudnia 1948 - przyjęcie przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka 4 listopada 1950 - uchwalenie Europejskiej Konwencji Praw Człowieka 1966 - Międzynarodowe Pakty Praw Człowieka do 1989 - powstało około 60 szczegółowych konwencji (m.in. o prawach dziecka) 1990 - Dokument Kopenhaski - proklamuje demokrację parlamentarną jako jedyny ustrój dopuszczalny w Europie, był dziełem KBWE

Generacje praw człowieka prawo do życia; prawo do wolności myśli, sumienia i wyznania; prawo każdego człowieka do uznawania wszędzie jego podmiotowości prawnej; zakaz stosowania tortur, nieludzkiego lub poniżającego traktowania lub karania; zakaz trzymania człowieka w niewolnictwie lub poddaństwie; zakaz skazywania człowieka za czyn, który nie stanowił przestępstwa w chwili jego popełnienia; zakaz pozbawiania wolności jedynie z powodu niemożności wywiązania się ze zobowiązań umownych.

Prawa osobiste prawa do: dobrego życia rzetelnego sądu (patrz "gwarancje formalne" poniżej) decydowania o swoim życiu prawo jednego człowieka kończy się tam gdzie zaczyna się prawo innego człowieka szczęścia

Prawa i wolności polityczne tzw. prawa negatywne - prawa służące ochronie wolności jednostki przed ingerencją ze strony państwa prawo do obywatelstwa możliwość uczestniczenia w życiu publicznym czynne prawo wyborcze - możliwość uczestnictwa w wyborach bierne prawo wyborcze - możliwość kandydowania w wyborach wolność zrzeszania się prawo do uczestniczenia i organizowania pokojowych manifestacji prawo do składania wniosków, petycji, skarg dostęp do informacji o działaniach władz i osób publicznych równy dostęp do służby publicznej.

Wolności i prawa ekonomiczne, socjalne i kulturalne 1. tzw. prawa pozytywne - uprawnienia jednostki do świadczeń na jej rzecz - prawa socjalne prawo do: ochrony zdrowia nauki odpowiedniego i zadowalającego wynagrodzenia, zapewniającego jednostce i jej rodzinie egzystencję odpowiadającą godności ludzkiej pomocy socjalnej (ogólnie) rozrywki (np. granie w piłkę nożną, pływanie) 2. prawa ekonomiczne: (zobacz też Art. 64 Konstytucji RP) prawo do pracy prawo do własności prawo dziedziczenia

3. prawa solidarnościowe (w większości nie posiadają sformalizowanego charakteru prawnego) - wszystkie prawa przysługujące grupom społecznym, np. prawo narodów do samostanowienia 4. prawa kulturalne: prawo do wolności twórczości artystycznej prawo do badań naukowych oraz ogłaszania ich wyników prawo do wolności korzystania z dóbr kultury i ich wytwarzania Gwarancje: materialne (dotyczą głównie praw socjalnych, ekonomicznych i kulturowych) formalne (prawo do ochrony prawnej jednostki) prawo każdego człowieka do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy przez niezawisły sąd prawo do fachowej obrony w postępowaniu przed organami aparatu państwowego prawo do skargi konstytucyjnej

Instytucje skargi Są to organy międzynarodowe, do których może zwrócić się obywatel każdego kraju europejskiego ze skargą wtedy, gdy uzna, że odpowiednie urzędy w jego kraju wydały decyzje na jego niekorzyść, i że te decyzje są według niego niezgodne z Prawami człowieka. Rada Praw Człowieka ONZ z siedzibą w Genewie Komitet Praw Człowieka ONZ z siedzibą w Genewie Europejski Trybunał Praw Człowieka z siedzibą w Strasburgu Azjatycka Rada ds. Praw Człowieka z siedzibą w Pekinie

Rada Bezpieczeństwa ONZ Prawa człowieka są często łamane…

Pozarządowe organizacje praw człowieka Są to międzynarodowe organizacje niezależne od rządów krajów. Ujawniają one oraz wskazują na działania rządów powodujące łamanie Praw człowieka. Dokonują tego tylko metodami pokojowymi, między innymi prowadząc edukację, występując w szczególnych sprawach sądowych w obronie ludzi pokrzywdzonych, organizując akcje obywatelskie (np. pisanie listów do rządów) itp. Amnesty International Helsińska Fundacja Praw Człowieka Human Rights Watch Centrum Pomocy Prawnej im. Haliny Nieć Międzynarodowy Ruch Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca

Krytyka praw człowieka Obecnie również znajdujemy głosy krytyczne wobec ideologii praw człowieka. Negacja tych poglądów nie jest jednostronna z tej przyczyny, iż w tej chwili ideologia praw człowieka jest klasyczną zasadą środka sceny politycznej. Krytycy ideologii prawo-człowieczej dzielą się na dwie kategorie: krytyka substancjalna - Do zwolenników tego rodzaju krytyki klasyfikuje się tych, którzy odrzucają samą ideę, że człowiek posiada z natury określone prawa z samej racji, że jest człowiekiem. Są to nie tyle krytycy, co przeciwnicy samej idei praw człowieka. krytyka akcydentalna - Sympatycy tej strony krytyki uważają, że ludzie rodzą się z przyrodzonymi prawami, jednak krytykują pewien model (bądź modele) ideologii praw człowieka, uważając za naturalne inne uprawnienia, niż głosi to oficjalna doktryna. Nie są to zatem przeciwnicy samego pomysłu, ale krytycy konkretnej jego realizacji. Chodzi tu przede wszystkim o spory między zwolennikami poszczególnych generacji praw człowieka.

Stworzone przez: