Gary Stanley Becker ur. 1930 „Ekonomiczna teoria zachowań ludzkich”, PWN 1990.

Twierdzenie Benthama: „nawet namiętność kalkuluje”. Becker analizuje w kategoriach korzyści i straty czy zysku i kosztu takie problemy jak: przestępczość, edukacja, dyskryminacja rasowa, decyzje polityczne, wybór partnera w małżeństwie, decyzje o liczbie i jakości potomstwa, działania altruistyczne, itd.

Podstawowe założenia : Maksymalizujący charakter zachowań ludzkich. Równowaga rynków. Stałość preferencji.

Zasada racjonalności: Zachowanie podmiotu (zarówno indywidualnego, jak i zbiorowego) zmierza zawsze do maksymalizacji jego funkcji użyteczności. Podmiot decyzji ma (uświadomione w pewnym stopniu) jakieś cele, a chęć osiągnięcia ich motywuje jego działanie, polegające na wykorzystaniu dostępnych mu środków. Problem: wielość celów a ograniczoność środków.

„Zbrodnia i kara”. Człowiek popełnia przestępstwo wtedy, gdy oczekiwana przez niego użyteczność przestępstwa jest większa od użyteczności, którą mógłby osiągnąć poświęcając swój czas i inne zasoby na inne rodzaje działalności. Ludzie stają się przestępcami dlatego, że inaczej liczą korzyści i koszty.

Istnieje związek między skłonnością ludzi do popełniania przestępstw (liczbą przestępstw) a: 1) dochodem możliwym do osiągnięcia z działalności przestępczej, 2) dochodem możliwym do osiągnięcia z działalności legalnej, 3) wysokością kary, ponoszonej w razie ujęcia i skazania przestępcy, 4) wykrywalnością przestępstw to jest prawdopodobieństwem ujęcia przestępcy.

Przykład:

Wniosek: polityka ma tworzyć warunki zniechęcające do podejmowania nielegalnych czynów. Sposoby: grzywny, kary więzienia...

„Teoria małżeństwa”. Zasady: 1) Osoby zawierające małżeństwo liczą na osiągnięcie wyższego poziomu użyteczności. 2) Każda osoba usiłuje, w ramach ograniczeń nakładanych przez warunki rynkowe, znaleźć sobie najlepszego z osiągalnych partnera.

Dobór partnerów wg cech. Korelacje między inteligencją, wykształceniem, rasą, bogactwem materialnym, wzrostem, pochodzeniem etnicznym i geograficznym współmałżonków są silne i dodatnie. Skłonność do dominacji, postaw opiekuńczych czy do wrogości w stosunku do otoczenia zachodzą korelacje ujemne.

Wnioski: Korzyści z małżeństwa dla każdych dwóch osób zależy dodatnio od ich: dochodów, relatywnej różnicy płac oraz poziomu zmiennych zwiększających produktywność pozarynkową (wykształcenie czy uroda). Mężczyźni, różniący się dochodami, wykształceniem, wzrostem, rasą, itd. będą dążyć do poślubienia kobiet o podobnych wartościach tych cech.

- Ujemna będzie korelacja między partnerami ze względu na ich płace lub też ze względu na te cechy kobiet i mężczyzn, które w procesie produkcji gospodarstwa domowego są dla siebie bliskimi substytutami.