Dr n. med. Katarzyna Wencel Rehabilitacja uzdrowiskowa - znaczenie w systemie ochrony zdrowia Unia Uzdrowisk Polskich Przedsiębiorstwo Uzdrowiskowe „Ustroń” S.A. XIX Kongres Uzdrowisk Polskich Sopot 22 maja 2010 roku

Podstawowe pojęcia Zdrowie Promocja zdrowia Edukacja zdrowotna Rehabilitacja

ZDROWIE dynamiczny proces, w którym dobrostan społeczny, psychiczny i biologiczny człowieka wynika z braku choroby i niedomagań oraz umożliwia wykorzystanie wszelkich możliwości twórczych w najkorzystniejszych warunkach, to także potencjał zdolności przystosowania się organizmu do wymogów środowiska (WHO definition)

Zdrowie fizyczne – dotyczy stanu organizmu człowieka Zdrowie psychiczne – dotyczy stanu integracji osoby, zarówno wewnętrznej, jak i z otoczeniem Zdrowie społeczne – dotyczy relacji jednostki ze społeczeństwem

Profilaktyka odnosi się do CHOROBY, a jej celem jest zapobieganie schorzeniom Promocja zdrowia ukierunkowana jest na ZDROWIE, jej celem jest inwestowanie w zdrowie własne jednostki, tym samym społeczeństwa Istotnym elementem promocji zdrowia jest EDUKACJA ZDROWOTNA

Celem edukacji zdrowotnej jest dążenie do poprawy i ochrony zdrowia poprzez stymulowane procesem uczenia, dobrowolne zmiany w zachowaniu jednostek Edukacja zdrowotna może być nastawiona na: chorobę czynniki ryzyka zdrowie

Istotne problemy współczesnego człowieka – niezależnie od wieku! Narażenie na stres Tempo życia Zmieniające się warunki życia Wymagania otaczającego świata Nieumiejętność pracy nad sobą Narażenie na manipulacje (media)

EFEKT: CHOROBA LECZENIE I CO DALEJ?

Powrót do pełnego zdrowia Fizycznego Psychicznego Społecznego Powrót do pracy Ograniczenie niepełnosprawności Fizycznej Psychicznej Społecznej

Przyczyny zgonów w Polsce wg rozpoznań

Przyczyny zgonu u kobiet – Polska 2002

Przyczyny zgonu u mężczyzn - Polska 2002

Urazy na świecie Wg WHO rocznie na świecie urazów doznaje 75 milionów ludzi

Urazy czaszkowo-mózgowe główna składowa urazów wielonarządowych urazy głowy rocznie: 180-220 na 100 tys. osób mężczyźni 15 - 24 r. ż. w 50% przypadków współistnieją z urazami innych okolic ciała przyczyny urazów głowy: wypadki komunikacyjne - 53% upadki z wysokości - 30% pobicia - 8% ponad 10% urazów śmiertelnych około 40% związane z alkoholem Neurosurgery 58:S2-7-S2-15, 2006

Urazy w Polsce Struktura urazów w Polsce przedstawia się podobnie jak na świecie lecz obserwowany jest wyższy odsetek ofiar śmiertelnych (ponad 20%); Wg WHO w ciągu ostatniego 30-lecia odsetek inwalidów z powodu wypadków drogowych wzrósł z 12 do 18%; Skala niepełnosprawności w Polsce w 2004 r wg GUS. Głównie urazy narządu ruchu związane przede wszystkim z wypadkami drogowymi.

Udar mózgowy Zapadalność ok. 150-200/100 000 rocznie Wczesna śmiertelność ok. 30% Krwotok śródmózgowy 50% Udar niedokrwienny 20% Ciężkie inwalidztwo ok. 30% Częstość nawrotów 5-15% rocznie Śmiertelność 5-letnia Mężczyźni 44% Kobiety 36%

Średnie, bezwzględne, 10-letnie ryzyko wystąpienia udaru mózgu w grupach wg wieku, w podziale na płeć.

Średnie, bezwzględne, 10-letnie ryzyko wystąpienia zawału mięśnia sercowego w grupach wiekowych, w podziale na płeć

Epidemiologia udarów 0,5% populacji 50% powyżej 70 r. ż. W Polsce ok. 60 tysięcy zachorowań rocznie Trzecia przyczyna zgonów Współczynnik zachorowalności 1,3-1,8/ 1000 mieszkańców Współczynnik umieralności 71/100 tys. kobiet i 106 mężczyzn W ciągu 5 lat u 30-40% kolejny udar

Krwotok podpajęczynówkowy (SAH) Zapadalność 10 -15/100 000 osób rocznie Dotyczy osób w okresie aktywności Częstość wzrasta z wiekiem 80% SAH to 40 - 65 r. ż.

Choroba Parkinsona częstość występowania: 0,1-0,2% populacji zapadalność: 10-20 /100.000 ludności w Polsce 60.000 chorych z parkinsonizmem; rocznie 4000-8000 nowych przypadków choroby

Polska krajem starzejącym się Średnie trwanie życia w skali globalnej  1955 r. - 47 lat 1955 r. - 65 lat 2025 r. - 73 lata  Polska – stałe wydłużanie przeciętnego trwania życia 2000 rok : kobiety – 78 lat mężczyźni – 69,7 lat

Społeczeństwo młode <8% ludzi >60 roku życia przejściowe starości demograficznej >12% ludzi >60 roku życia starości późnej >15% >60 roku życia Polska w roku 1995 ludzie w wieku >65 roku życia 11,2% w roku 2020 >65 15,9% Szacowana długość życia Europejczyka, który ukończył 50 lat w 2005 roku w Polsce mężczyzna 67 lat kobieta 70 w UE 67 68 w Danii 74 74

Częstość stanów chorobowych w populacji polskiej > 65 r.ż   Choroby układu sercowo-naczyniowego 75% Choroby układu ruchu 68% Choroby układu oddechowego 46% Choroby układu trawiennego 34% Zespoły otępienne 15%

Polska Szkoła Rehabilitacji Leczenie usprawniające Proces medyczno-społeczny, który dąży do zapewnienia osobom niepełnosprawnym godziwego życia Proces przywracania dużej części z utraconych sprawności Stosowanie ćwiczeń ruchowych w połączeniu z zabiegami fizykoterapeutycznymi i terapią zawodową Łagodzenie skutków związanych z chorobą/uszkodzeniem ciała – rehabilitacja psychologiczna, społeczna, zawodowa Zapobieganie lub łagodzenie przebiegu choroby – rehabilitacja profilaktyczna

Rehabilitacja w uzdrowisku Realizacja programu rozwoju rehabilitacji Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 1969 roku – w zakresie schorzeń narządu ruchu, układu krążenia i układu oddechowego Powrót do idei rehabilitacji w uzdrowiskach w rozmowach Unii Uzdrowisk Polskich, Ministra Zdrowia i Narodowego Funduszu Zdrowia – 2007 rok Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 28 sierpnia 2009 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu lecznictwa uzdrowiskowego Zarządzenie Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia nr 61/2009/DSM z 2 listopada 2009 r.

Rehabilitacja w uzdrowisku Prewencja przedrentowa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Leczenie uzdrowiskowe i rehabilitacja szpitalna finansowana przez Narodowy Fundusz Zdrowia

Liczba osobodni zrealizowanych Rehabilitacja ZUS Liczba osobodni zrealizowanych 2008 2009 Ogółem 277 090 321 808 w tym Rabka 19 323 22 177 Szczawno - Jedlina S.A. 65 904 71 490 Lądek - Długopole S.A. 94 480 101 386 Szczawnica 33 453 34 211 Rymanów 9 550 3 224 Ustroń S.A. 28 894 Połczyn 54 380 60 426

Rehabilitacja NFZ - sanatorium Rok 2008 2009 Liczba osobodni zakontraktowanych 238 336 265 111 Liczba osobodni zrealizowanych 221 424 253 154

Rehabilitacja NFZ w sanatorium Liczba osobodni zrealizowanych 2008 2009 Ogółem 221 424 253 154 w tym Rabka 1 284 969 Szczawno - Jedlina S.A. 924 1 960 Busko - Zdrój S.A. 4 829 6 456 Cieplice Sp. Z o.o. 1 830 1 074 Lądek - Długopole S.A. 3 276 3 940 Solanki Inowrocław 82 593 97 860 Rymanów 9 550 3 224 Zespół Uzdrowisk Kłodzkich 8 113 13 196 Ustroń S.A. 25 689 10 399 Połczyn 83 336 114 076 Rehabilitacja NFZ w sanatorium

Rehabilitacja w szpitalu uzdrowiskowym Liczba osobodni zrealizowanych 2008 2009 Ogółem 222 064 251 310 w tym Szczawno - Jedlina S.A. 2 296 2 856 Konstancin 23 193 24 919 Busko - Zdrój S.A. 9 470 14 054 Cieplice Sp. Z o.o. 5 017 6 411 Lądek - Długopole S.A. 6 775 9 827 Solanki Inowrocław 103 547 106 238 Rymanów 1 991 3 187 Zespół Uzdrowisk Kłodzkich 5 503 6 158 Ustroń S.A. 8 423 15 306 Połczyn 55 849 62 354

Rehabilitacja - szpital uzdrowiskowy Rok 2008 2009 Liczba osobodni zakontraktowanych 240 681 271 623 Liczba osobodni zrealizowanych 222 064 251 310

Rehabilitacja w sanatorium porównanie 2008 i 2009 wg rozpoznań ICD10 G, I, J, M, S, T

Rehabilitacja w sanatorium porównanie 2008 i 2009 wg wieku i wg rozpoznań ICD10 G, I, J, M, S, T

Rehabilitacja w szpitalu porównanie 2008 i 2009 wg rozpoznań ICD10 G, I, J, M, S, T

Rehabilitacja w szpitalu porównanie 2008 i 2009 wg wieku i wg rozpoznań ICD10 G, I, J, M, S, T

WSKAZANIA DO REHABILITACJI UZDROWISKOWEJ 1.  Przywrócenie zdolności do samodzielnej egzystencji utraconej wskutek choroby, wypadku, zabiegu chirurgicznego 2. Prewencja pierwotna (ograniczenie czynników ryzyka występowania chorób „of aging” oraz „in aging”) 3. Prewencja wtórna (zapobieganie wystąpieniu powikłań lub nawrotów) 4. Uruchomienie istniejących rezerw czynnościowych i trening własnych mechanizmów obronnych organizmu 5. Ograniczenie niepełnosprawności 6. Umożliwienie powrotu do pracy 7. Edukacja zdrowotna 8. Wsparcie psychologiczne, psychoterapia

Zalety rehabilitacji uzdrowiskowej Wykwalifikowana kadra lekarska : SPECJALISCI REHABILITACJI/BALNEOLOGII, fizjoterapeutów, psychologów i pielęgniarek zapewniająca kompleksowość rehabilitacji Wyposażenie w sprzęt rehabilitacyjny Różnorodność bazy zabiegowej – możliwość stosowania hydroterapii, fizjoterapii i kinezyterapii, a dodatkowo tworzyw naturalnych – możliwość wspomagania kinezyterapii Wieloletnie doświadczenie porównywalne z wyspecjalizowanymi ośrodkami rehabilitacyjnymi, Otoczenie geograficzne, klimat

Rehabilitacja w uzdrowisku Odpowiedni trening czynnościowy w celu poprawy reagowania na bodźce i zwiększenie zdolności adaptacyjnych organizmu do zmian środowiskowych Poprawa ogólnej wydolności i zwiększenie zdolności organizmu do wysiłku fizycznego Zmiana trybu życia Edukacja prozdrowotna  Prewencja wtóna

Czas przeznaczony przez pacjenta na leczenie i czas przeznaczony dla pacjenta na: Edukację zdrowotną Promocję zdrowia Profilaktykę

Rola rehabilitacji realizowanej w uzdrowisku – pytania Miejsce w systemie rehabilitacji finansowanej ze środków publicznych wraz z rehabilitacją przedrentową ZUS i rehabilitacją szpitalną Doprecyzowanie zasad kwalifikacji – rozróżnienie pomiędzy rehabilitacją w szpitalu uzdrowiskowym a w sanatorium (współfinansowaną przez pacjenta) Usprawnienie kierowania chorych – ograniczenie kosztów leczenia i niepełnosprawności Upowszechnienie wiedzy o tym rodzaju rehabilitacji wśród lekarzy i fizjoterapeutów Czas trwania turnusów – 28?, 24?, 21 dni?

INDYWIDUALNE KORZYŚCI Z AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ OSÓB STARSZYCH Psychologiczne Korzyści natychmiastowe: a)   odprężenie b)   zmniejszenie stresu i niepokoju c)   poprawa nastroju Skutki długoterminowe: a)   ogólne dobre samopoczucie b)   poprawa zdrowia psychicznego (korzystne w leczeniu nerwicy depresyjnej i lękowej) c)   poprawa funkcji poznawczych d)   kontrola motoryczna e) nabycie nowych umiejętności i udoskonalenie posiadanych

Społeczne Korzyści natychmiastowe : a)   przywrócenie pewności siebie i ułatwienie bardziej aktywnej roli w społeczeństwie b)   wzmocnienie integracji społecznej i kulturalnej Skutki długoterminowe : a)   zwiększenie integracji (zmiana stereotypowego postrzegania procesu starzenia) b)   zawieranie nowych znajomości c)    wzmacnianie więzi społecznych i kulturalnych d) utrzymanie dotychczasowych ról i zdobycie nowych

Taka rehabilitacja jest realizowana Według definicji WHO rehabilitacja to kompleksowe postępowanie w odniesieniu do osób niepełnosprawnych fizycznie i psychicznie, które ma na celu przywrócenie pełnej lub możliwej do osiągnięcia sprawności fizycznej i psychicznej, zdolności do pracy i zarobkowania oraz zdolności do brania czynnego udziału w życiu społecznym. Taka rehabilitacja jest realizowana w uzdrowiskach

Wysiłek fizyczny: Ma sprawiać przyjemność Odpowiednie miejsce Odpowiednia pora Wsparcie personelu Motywacja pacjenta

DO UZDROWISKA NA REHABILITACJĘ CHOROBA LECZENIE I CO DALEJ? DO UZDROWISKA NA REHABILITACJĘ