Seminarium PTE 26.XI.2008 Marta Götz, Instytut Zachodni Kryzys finansowy 2008 Seminarium PTE 26.XI.2008 Marta Götz, Instytut Zachodni

Geneza kryzysu - mechanizmy Modele matematyczne zrozumiałe dla nielicznych Praktyka „twórz i dystrybuuj”, „pozabilansowe” Innowacje - SPV, MBS, CDO; „krótka sprzedaż” „Odwrócona piramida” : mikro – kapitał/aktywa = 3%; makro - aktywa >PKB (Islandia 14x) „Rozwód” - realna gospodarka a system finansowy Innowacyjne instrumenty finansowe + tani pieniądz (FED 1%) = … kryzys Asymetria informacji = pokusa nadużyć, negatywna selekcja i efekt stadny Kto winny? nierozsądni ludzie, chciwe banki, skorumpowane agencje ratingowe, władze narodowe pozbawione specjalistycznej wiedzy? Błędy systemowe – uchybienia w nadzorze korporacyjnym? Hipoteza Minsky’ego?

USA wobec kryzysu PKB USA = 27% PKB światowego „Basel II”, 2007 rekomendacje Niemiec - … odrzucone Anomalia – NINJA, zarobki prezesów .... X344 !! Kampania wyborcza – 20.01.2009 Plan H. Paulsona (TARP), FED 1%

USA wobec kryzysu Upadek LB, Nacjonalizacja AIG Wątek kryminalny - FBI dochodzenie A. Greenspan „To mój błąd, nie sądziłem, że rynek sam nie poradzi sobie z trudnościami” Zyski prywatne, straty społeczne - Czy to jeszcze kapitalizm czy już socjalizm ? Dylemat – Ford, Chrysler, General Motors ? USA wciąż najbardziej konkurencyjną gospodarką świata wg Raportu WEF 2008

UE wobec kryzysu Pierwszy kryzys w Eurolandzie, pierwsza recesja ECB –płynność; paradoksalnie pieniądze wracają W gestii krajów członkowskich, reguły konkurencji (N. Kroes), 13.X - regulamin by uniknąć chaosu Inicjatywy - UE Fundusz Gwarancyjny (300 mld €), gwarancja depozytów 50tys €, EBI pomoc dla MŚP, SWF+ rząd ekon.+ doradcy+ GAF 7.XI Bruksela przygotowanie do G20 15.XI + 130 mld € KE GSP, pomoc państwowa - interpretacja EU trudniej niż USA - koordynacja, polityka fiskalna Różnice – Niemcy vs. Francja; Mc Creevy vs. J. Alumnia, N. Kroes vs. Verheugen; ETUC vs. BusinessEurope Euro – „co by było gdyby….?” (CEP) „Godzina prawdy dla UE…”

Kraje Europy Niemcy - Hypo Real Estate; „Schadenfreude”, pakiet ratunkowy – Treuhandanstalt (500), motoryzacja, pakiet gospodarczy, nastroje społeczne Francja – fundusz interwencyjny + podatek (360) Wielka Brytania – Bradford&Bingley, forum biznesowo-bankowe (640) Szwajcaria – UBS (45), CS – fundusz z Kataru Benelux - Fortis, Dexia nacjonalizacja Irlandia - gwarancje depozytów Norwegia – inwestycje miast, samorządów Rosja – giełdy, dług zagr. > rezerwy walutowe, deweloperzy, agencja ochrony wkładów „Kremlinomics” Węgry – pomoc MFW, BŚ, EBC, 300 pkt bazowych Islandia – nacjonalizacja, niewymienialność korony - zarzucona, pomoc Rosji, członkostwo w UE

Polska a kryzys Słabiej rozwinięty, b. regulowany rynek finansowy?; OFE – 5%; Rekomendacja „S” Fundamenty – fundusze unijne, rynek mieszkaniowy - rzeczywisty popyt – nadrabianie zaległości Debiuty na GPW - ENEA – przesunięta, Multikino Siła plotki (10.X) – Węgry – spadek PLN Reemigracja – wzrost bezrobocia / wzrost £?; zwolnienia Zwrot środków unijnych – siła wyższa czy dekoniunktura? Stocznie – polski Fortis ? Pengab ? JP Morgan – nierzetelna analiza Nowa dyrektywa EU - koniec autonomii, „drenowanie lokalnego kapitału” Szansa na ekspansję (BZWBK = GE, PKO BP > Commerzbank)? Gwarancje SP, depozytów, mapa drogowa €, „Działania …” Spowolnienie – od ½ roku do 6 lat

Szanghaj

Co dalej ? Bezprecedensowa skoord. obniżka stóp proc. o 0,5 pp. głównych BC świata – giełdy w dół MFW + G7 spotkanie w Waszyngtonie 11.X, Eurolandu – CEPR MANIFEST: 2rozw., 2problemy Poprawa 13X; 15-16.X EU szczyt mimo to spadki 16.X Szanghaj 24-25. X. ASEM 7.XI Brazylia – rozczarowanie… 15.XI G20 – Manifest CEPR, 3 cele ->2009 UK Reperkusje – Japonia,Indie, Belgia protest, City - resocjalizacja, odradzanie nacjonalizmów (P.Mandelson), Caritas, pakiet klimatyczny, sport? Kryzys na „Wall street” infekuje „Main street” MFW: 50% kryzysów finansowych => gospodarcze, ale jak już są to - 3x poważniejsze i 2x dłuższe (L.Lauven, F. Valencia)

Kryzys finansowy a kryzys gospodarczy kanały oddziaływania Konkurencyjność Układ branżowy Koniunktura gospodarcza Kondycja gospodarcza Katalizatory / inhibitory Kapitał (kapitał ludzki?) Surowce ? TFP (kreatywna destrukcja – fuzje? korzyści skali?) Sektor usług finansowych Telekom. Budowlany Lotniczy Motoryzacyjny Reklamowy Outsourcing ? „Podst” ? Inwestycje Konsumpcja Eksport (BDI) Import Bezrobocie Deficyt budżetowy Inflacja? (spadek cen ropy, brak popytu) Działalność MŚP Napływ BIZ Stawki podatków?

Co dalej? Przewartościowanie mitu rynków finansowych – prawdziwa wartość tworzona w przedsiębiorstwach Nadzór, regulacje – kryteria Masstricht 2.0? – (CEPS) Nowa linia Maginot ? (P. de Grauve) „Komitet Cieni Europejskiego Nadzoru Finansowego” „Nowa architektura finansowa – spotk. 15.XI. G20 - nowe Bretton Woods? -> „Nowy Świat: wartości, rozwój, regulacje” Pomoc dla innych branż? (L?, ACEA, G. Eggertsson) J. Bhagwati – innowacje finansowe, R. Zoelick nowe G7; J. Stiglitz „model nie do utrzymania, upadek muru berlińskiego w gospodarce”

Co dalej? Korzyści: W. Buffet; producenci sejfów, domy aukcyjne; lokaty - wino, złoto, ziemia; tradycyjna bankowość, bankowość etyczna, islamska, leasing Pytania …???? Rozwiązanie – zastrzyk pieniężny (ekon.), zapewnienia polityków (polit.), zaufanie (psych.) Początek końca czy koniec początku - koniec niedoregulowanego systemu finansowego, początek wielobiegunowego porządku bez hegemonii USA Relacje państwo>rynek; punkt ciężkości światowej gospodarki Źródło bogactwa (Islandia z najbogatszego do bankruta), o wartość sojuszy (odmowy EU –> Rosja; przepis antyterrorystyczny GB) Ekonomia bliżej matematyki stosowanej czy socjologii i psychologii (lęk, chciwość)

Kryzys z szerszej perspektywy Zawodność rynku (market failure) Cykl koniunkturalny „Krzywa kapeluszowa” (S. Gomułka) „Widzimy obecnie, że wraz z upadkiem wielkich banków pieniądze znikają. One są niczym, a wszystkie te sprawy w rzeczywistości są drugorzędne” (papież Benedykt XVI)

KRYZYS ????

Dziękuję za uwagę