Rynek drobiu i jaj - charakterystyka, regulacja i informacja Opracowanie: Wawrzyniec Czubak

Rynek drobiu na świecie Opracowanie: Wawrzyniec Czubak

Produkcja jaj na świecie Rynek drobiu i jaj Produkcja jaj na świecie Kraj Produkcja (mln ton) Udział Całkowita produkcja światowa, w tym 60,57 100,0% Chiny 23,35 41,3% Unia Europejska, w tym: 5,30 9,4% Francja 1,05 19,8% Niemcy 0,89 16,8% Włochy 0,71 13,4% USA 5,08 8,9% Japonia 2,53 4,5% Rosja 1,96 3,5% Polska 0,50 0,76% Opracowanie: Wawrzyniec Czubak

Spożycie mięsa i jaj w latach 1992 - 2002 (w kg, szt. na 1mieszkańca) Rynek drobiu i jaj Spożycie mięsa i jaj w latach 1992 - 2002 (w kg, szt. na 1mieszkańca) Lata Mięso i podroby Jaja Ogółem W tym mięso Wieprzowe Wołowe Drobiowe 1992 70,3 42,2 12,6 9,1 173 1993 67,5 40,6 11,4 9,4 157 1994 62,6 37,2 9,0 10,6 146 1995 63,4 39,1 8,7 10,2 154 1996 64,7 40,1 8,6 175 1997 61,7 35,4 8,3 12,9 189 1998 37,6 8,1 13,1 177 1999 66,0 38,5 7,7 14,0 184 2000 65,2 37,3 6,9  15,1  189 2001 36,8  6,5  16,0  190 2002 64,9 36,5 6,3  16,9  193 Opracowanie: Wawrzyniec Czubak

Rynek drobiu i jaj Drobiarstwo kierunek mięsny kierunek nieśny Mięso z chowu towarowego i selekcji stad hodowlanych Jaja konsumpcyjne i wylęgowe Opracowanie: Wawrzyniec Czubak

Opracowanie: Wawrzyniec Czubak Rynek drobiu w Polsce Od początku lat ’90 rośnie:  produkcja Udział drobiu w konsumpcji mięsa – ok. 30% (na początku lat 90. - 11%)  spożycie mięsa drobiowego. Obecnie spożycie na 1 osobę wynosi 21 kg rocznie (w UE - 23 kg) Opracowanie: Wawrzyniec Czubak

Opracowanie: Wawrzyniec Czubak Rynek drobiu w Polsce Struktura podmiotowa rynku obejmuje: dwustopniowy system reprodukcji: - reprodukcja pierwszego stopnia - fermy zarodowe i zakłady wylęgowe ferm stad prarodzicielskich; - reprodukcja drugiego stopnia - zakłady wylęgowe i fermy stad rodzicielskich. zakłady wylęgowe piskląt towarowych; fermy żywca drobiarskiego; ubojnie i przetwórnie drobiu. Opracowanie: Wawrzyniec Czubak

Opracowanie: Wawrzyniec Czubak Rynek drobiu w UE Roczna wielkość produkcji mięsa drobiowego - 9 078 tys. t Konsumpcja na 1 os. rocznie - 22,6 kg Samowystarczalność - 106,1% Import - 648 tys. t Eksport - 1 169 tys. t Opracowanie: Wawrzyniec Czubak

System regulacji na rynku drobiu w UE Wspólna organizacja rynku drobiu została wprowadzona w 1967 roku. Jej obecny kształt wyznacza Rozporządzenie Rady 2777/75 z 29 października 1975 r. oraz Rozporządzenie Komisji nr 1372/95. Koordynacją działań na rynku drobiu zajmuje się Komitet Zarządzający Rynkiem Drobiu i Jaj. Opracowanie: Wawrzyniec Czubak

Zakres regulacji na rynku drobiu Regulacje UE obejmują następujące elementy rynku żywca i mięsa drobiowego:  drób żywy - kurczęta, gęsi, indyki, kaczki i perliczki;  mięso i podroby jadalne - świeże, schłodzone, mrożone i solone;  wątroby drobiowe - świeże, schłodzone, mrożone, solone lub w solance, wędzone i suszone;  tłuszcz drobiowy - wytopiony, wytłaczany i wyekstrahowany;  tłuszcz drobiowy nie wytopiony - świeży, schłodzony, mrożony, solony lub w solance, wędzony i suszony;  pozostałe zakonserwowane mięso i podroby drobiowe. Opracowanie: Wawrzyniec Czubak

Regulacje dotyczące producentów żywca drobiowego Zasady dobrej praktyki produkcyjnej i higienicznej: - przepisy weterynaryjne; - normy dotyczące rodzaju pasz; - parametry określające:  stopień zagęszczenia ptaków na danej powierzchni  dostęp do karmideł, poideł oraz otwartych strumieni powietrza. Opracowanie: Wawrzyniec Czubak

Regulacje dotyczące ubojni i przetwórni drobiu Przepisy obowiązujące zakłady uboju, rozbioru, przetwórstwa i składowania drobiu dzielą się na cztery grupy:  regulacje techniczne i sanitarno-higieniczne wyznaczające warunki produkcji i ogólną infrastrukturę zakładu;  przepisy nakładające na ubojnie obowiązek nadzoru nad producentami żywca;  rozwiązania w zakresie transportu i przetrzymywania zwierząt w rzeźniach oraz zasad uboju drobiu;  normy jakościowe dotyczące produkcji i obrotu handlowego. Opracowanie: Wawrzyniec Czubak

Regulacje na rynku wewnętrznym klasyfikacja na klasy handlowe A i B w oparciu m.in. o stopień umięśnienia i otłuszczenia (nie obowiązuje, gdy mięso dostarcza się do zakładów dzielenia i przetwórstwa); wymogi termiczne w odniesieniu do mięsa; taryfikacja mięsa mrożonego i głęboko mrożonego na klasy wagowe. Opracowanie: Wawrzyniec Czubak

Opracowanie: Wawrzyniec Czubak Rynek drobiu Rynek wewnętrzny Normy handlowe (prod.>10 tys. szt rocznie) Mięso drobiowe oznakowane informacjami o: - klasie handlowej; cenie jednostkowej; stanie termicznym; dacie przydatności do spożycia; zalecanej temperaturze przechowywania; numerze rejestracyjnym rzeźni/zakładu dzielenia drobiu; kraju pochodzenia (import); Klasy handlowe mięsa drobiowego – A, B Opracowanie: Wawrzyniec Czubak

Opracowanie: Wawrzyniec Czubak Rynek drobiu Rynek wewnętrzny Wymogi dla producenta PROWADZENIE EWIDENCJI: - liczba ptaków w każdej formie wychowu; - liczba sprzedanych ptaków; - odbiorcy (nazwy firm, adresy). Opracowanie: Wawrzyniec Czubak

Opracowanie: Wawrzyniec Czubak Rynek drobiu Rynek wewnętrzny Wymogi dla ubojni i przetwórni 1) KLASYFIKACJA: - na klasy handlowe A i B; - mięsa mrożonego (do -120C ) i głęboko mrożonego (do -180C ) na klasy wagowe; 2) KONTROLA: - prawidłowości sposobu chowu i żywienia drobiu u producentów; - stopnia absorpcji wody obcej w tuszach i całkowitej zawartości wody obcej; - temperatury mięsa mrożonego; - poprawności znakowania wyrobów; - opakowań jednostkowych i ich etykietowania; 3) PROWADZENIE EWIDENCJI-REJESTR: - producentów dopuszczonych do rynku, - cykli chowu dla poszczególnych producentów, - wyników kontroli całkowitej zawartości wody obcej. Opracowanie: Wawrzyniec Czubak

Regulacje dotyczące importu drobiu - stawki celne podstawowe stawki celne; zredukowane stawki celne (stawki taryfowe WTO); obniżone stawki celne wynikające z jednostronnych preferencji udzielonych przez Wspólnotę; cła preferencyjne wynikające z umów handlowych o uprzywilejowanych warunkach handlu; Opracowanie: Wawrzyniec Czubak

Regulacje dotyczące importu drobiu kontyngenty minimalnego dostępu do rynku o zredukowanych stawkach celnych; kwoty preferencyjne objęte preferencyjnymi stawkami celnymi; SSG - klauzula bezpieczeństwa określająca ceny progu i cła dodatkowe; licencje importowe. Opracowanie: Wawrzyniec Czubak

Regulacje dotyczące eksportu drobiu subsydia; pułapy; licencje. Opracowanie: Wawrzyniec Czubak

Opracowanie: Wawrzyniec Czubak RYNEK JAJ Opracowanie: Wawrzyniec Czubak

Opracowanie: Wawrzyniec Czubak Rynek jaj w Polsce Struktura podmiotowa: - fermy i zakłady wylęgowe szczebla reprodukcyjnego; - fermy i zakłady wylęgowe piskląt towarowych; - fermy produkcji jaj konsumpcyjnych; - przetwórnie jaj; - podmioty obrotu towarowego. Opracowanie: Wawrzyniec Czubak

Opracowanie: Wawrzyniec Czubak Rynek jaj w Polsce Produkcja dzieli się na: - produkcję w celach reprodukcyjnych i hodowlanych; - produkcję jaj konsumpcyjnych. Obrót handlowy dotyczy jaj kurzych oraz niewielkich ilości jaj przepiórczych i strusich. Opracowanie: Wawrzyniec Czubak

Opracowanie: Wawrzyniec Czubak Rynek jaj w Polsce Rośnie:  wielkość produkcji jaj Roczna wielkość produkcji - 5 622 tys. t Samowystarczalność - 102,8% Koncentracja produkcji Blisko 1 mln gospodarstw prowadzi chów kur niosek; około 99% z nich utrzymuje jednak jedynie niewielkie stada - do 100 sztuk. 3/4 podaży jaj stanowi produkcja fermowa.  przetwórstwo Przetwórstwo obejmuje ok. 10-15% jaj (w UE - ok. 40%). Opracowanie: Wawrzyniec Czubak

Opracowanie: Wawrzyniec Czubak Rynek jaj w UE Roczna konsumpcja na 1 osobę - 13,2 kg Import - 30 tys. t Eksport jaj: - 182 tys. t - dotyczy jedynie ok. 5% produkcji; - w strukturze geograficznej 97% eksportu do państw UE-25. Opracowanie: Wawrzyniec Czubak

Wspólna organizacja rynku jaj w UE Cel regulacji rynku - zapewnienie odpowiednich standardów jakościowych w zakresie produkcji i handlu Instytucją odpowiedzialną za rynek jaj jest Komitet Zarządzający Rynku Drobiu i Jaj Opracowanie: Wawrzyniec Czubak

Zakres rzeczowy regulacji na rynku jaj konsumpcyjnych Regulacje obejmują: jaja ptasie w skorupkach, świeże, konserwowane lub gotowane; jaja ptasie bez skorupek; żółtka jaj do konsumpcji świeże, suszone, gotowane na parze lub w wodzie, przetworzone, mrożone lub inaczej zakonserwowane, zawierające (lub nie) cukier czy inny środek słodzony. Opracowanie: Wawrzyniec Czubak

Opracowanie: Wawrzyniec Czubak Rynek jaj Rynek wewnętrzny regulacja poprzez standardy marketingowe i jakościowe cel - poprawa jakości jaj system obejmuje: normy jakościowe (klasy handlowe, kat. wagowe kl. A), - sortowanie jaj wyłącznie w zarejestrowanych centrach pakowania; obligatoryjne oznakowanie opakowań, posiadanie numeru rejestracyjnego (zakład pakowania), prowadzenie dokumentacji - ilość wstawionych i sprzedanych ptaków, nazwy odbiorców (producent), kontrolę na wszystkich etapach obrotu (pobieranie prób). - obowiązek informowania Komisji o liczbie kur i jaj oznakowanych systemem chowu oraz metodach kontroli sprawdzających warunki chowu. Opracowanie: Wawrzyniec Czubak

Zakres regulacji w sferze produkcji jaj konsumpcyjnych Wymogi dotyczą: zagadnień weterynaryjno-epidemiologicznych; dobrostanu zwierząt; zasad przechowywania jaj u hodowcy; zagadnień higieniczno-sanitarnych; zasad zbierania jaj - częstotliwości zbierania, sposobu oczyszczania i odkażania jaj; zasad ewidencji zwierząt i prowadzenia rejestrów statystycznych. Opracowanie: Wawrzyniec Czubak

Opracowanie: Wawrzyniec Czubak Rynek jaj Wymogi dla producenta OZNACZENIE JAJ - data zniesienia, (informacja na temat systemu chowu kur niosek) 2) PROWADZENIE EWIDENCJI - dzień wstawienia, - wiek i liczba kur w kurnikach, - dzienna produkcja, - liczba lub masę jaj dostarczonych do odbiorców, rejestr odbiorców Opracowanie: Wawrzyniec Czubak

Normy handlowe w sprzedaży detalicznej jaj wyłącznie jaja zapakowane i oznakowane oraz podzielone według gatunków, jakości, klasy wagowej i stanu termicznego znakowanie nie obowiązuje producentów prowadzących sprzedaż bezpośrednią produkowanych na swojej fermie jaj; wymóg taki będzie obowiązywał od 1.07.2005 (MRiRW wystąpiło o 10-letni okres przejściowy) Opracowanie: Wawrzyniec Czubak

Opracowanie: Wawrzyniec Czubak Rynek jaj - klasy Klasa A ● skorupka - normalna, czysta, nie uszkodzona; wysokość komory powietrznej ≤ 6 mm (jaja klasy Ekstra ≤ 4 mm); białko przezroczyste i klarowne; żółtko - słabo widoczne podczas prześwietlenia; tarcza zarodkowa - nie może być rozwinięta; brak obcych zapachów; ● nie utrwalone lub chłodzone w warunkach o sztucznie obniżonej temperaturze poniżej +50C; posortowane na klasy wagowe kategorie jaj (RK 1511/96) jaja bardzo duże (≥73 g) – XL jaja duże (63-73 g) – L jaja średnie (53-63 g)– M jaja małe (≤ 53 g) – S Opracowanie: Wawrzyniec Czubak

Obrót jajami konsumpcyjnymi producenci zobowiązani są do dostarczania jaj do zbiornic, zakładów pakowania, uprawnionych hurtowni lub do zakładów przemysłowych; do pakowalni jaja mogą dostarczać również zbiornice - jednostki upoważnione do zbierania jaj od producentów; jedynie pakowalnie mają prawo do sortowania, klasyfikowania i znakowania jaj oraz wprowadzania ich spożywczych na rynek masowy. Opracowanie: Wawrzyniec Czubak

Regulacje handlu zagranicznego Rynek drobiu i jaj Regulacje handlu zagranicznego ● licencje importowe ● licencje eksportowe ● kontyngenty dostępu do rynku ● pułapy wielkości eksportu ● dopłaty do eksportu ● taryfy importowe ● cła dodatkowe IMPORT EKSPORT Opracowanie: Wawrzyniec Czubak

Instrumenty regulujące import jaj licencje importowe - wydawane przez krajową agencję interwencyjną cła podstawowe i zredukowane; klauzula ochronna; kontyngenty minimalnego dostępu do rynku (kwoty taryfowe WTO). - udokumentowany import ≥ 80 ton mięsa drobiowego ≥ 50 ton jaj (prod. z jaj) w ciągu 2 lat drób żywy 5,2-34,5 euro/100 szt. elementy kurczaków i podrobów innych niż wątroby 18,7-102,4 euro za 100 kg jaja wylęgowe 35-105 euro/1000 szt. pozostałe jaja w skorupkach 3,04 euro/tonę żółtka jaj 353-1423 euro/tonę Opracowanie: Wawrzyniec Czubak

Instrumenty regulujące eksport jaj licencje (najnowsze procedury określa rozporządzenie KE nr 596/2004); pułapy; system dopłat do eksportu obejmujący całą grupę towarową “jaja w skorupkach” oraz wybrane towary zaliczane do grupy “jaja bez skorupek” lub “przetwory z jaj”. Przy ustalaniu wysokości subsydiów brane pod uwagę są : - sytuacja rynkowa, - różnica miedzy cenami w UE a cenami światowymi - kierunek eksportu, limit wydatków na dopłaty eksportowe w ramach RU GATT, różnica cen pasz pomiędzy Unią a rynkiem światowym. Opracowanie: Wawrzyniec Czubak