STANY ZJEDNOCZONE SYSTEM EKONOMICZNY I REFORMY GOSPODARCZE WYKŁAD 8 STANY ZJEDNOCZONE SYSTEM EKONOMICZNY I REFORMY GOSPODARCZE

STANY ZJEDNOCZONE Konstytucja Stanów Zjednoczonych gwarantuje wolność i równość obywateli wobec prawa Chroni własność prywatną i wspiera działalność gospodarczą obywateli Kongres ma prawo regulować życie gospodarcze i stosunki z zagranicą (art.1 sekcja 8 ) tj.kształtować system gospodarczy Oprócz władz federalnych uprawnienia do regulowania życia gospodarczego, mają władze stanowe i lokalne Jan W.Bossak W-8 Stany Zjednoczone

STANY ZJEDNOCZONE. XIX W. ELEMENTY PROTEKCJONIZMU W XIX WIEKU USA STOSOWAŁY WYSOKIE CŁA OCHRONNE PAŃSTWO SUBSYDIOWAŁO BUDOWĘ DRÓG, KOLEI, KANAŁÓW, PORTÓW, FLOTY, STATKÓW PAŃSTWO FINANSOWAŁO BUDOWĘ SIECI POCZTOWEJ, STOSOWAŁO ZANIŻONE TARYFY ZACHĘTY DO IMIGRACJI I NAPŁYWU ZAGRANICZNEGO KAPITAŁU Jan W.Bossak W-8 Stany Zjednoczone

STANY ZJEDNOCZONE ELEMENTY PROTEKCJONIZMU XX W FINANSOWANIE BUDOWY DRÓG,AUTOSTRAD SUBSYDIOWANIE ROZWOJU LOTNICTWA BUDOWA ZAPÓR I ELEKTROWNI WODNYCH PROTEKCJONIZM CELNY LAT 30-YCH COMMODITY PRICE SUPPORT SYSTEM PROGRAM FOR SURPLUS PRODUCTS FARM CREDIT TECHNICAL ASSISTANCE Jan W.Bossak W-8 Stany Zjednoczone

USTAWY ANTYMONOPOLOWE 1890 SHERMAN ACT ZAKAZ TWORZENIA TRUSTÓW,MONOPOLI I STOSOWANIA PRAKTYK RESTRYKCYJNYCH KARY PIENIEŻNE I WIĘZIENIA 1914 CLAYTON ACT. ZAKAZ : CENOWEJ DYSKRYMINACJI ZAWIERANIA KONTRAKTÓW NA WYŁĄCZNOŚĆ INTERCORPORATE STOCKHOLDING PRZENIKANIA SIĘ ZARZĄDÓW KORPORACJI 1914 POWOŁANIE FEDERAL TRADE COMMISSION- FTC Jan W.Bossak W-8 Stany Zjednoczone

STANY ZJEDNOCZONE . USTAWY ANTYMONOPOLOWE 1936 ROBINSON-PATMAN ACT OCHRONA DETALISTÓW JEDNAKOWE DYSKONTA DLA KLIENTOW ZAKAZ NISZCZĄCEJ KONKURENCJI CENOWEJ 1937 MILLER ACT . CENY MINIMALNE MAJĄCE CHRONIĆ DROBNY BIZNES 1950 ANTIMERGER ACT ZAKAZ POŁACZEŃ OGRANICZJĄCYCH KONKURENCJĘ Jan W.Bossak W-8 Stany Zjednoczone

STANY ZJEDNOCZONE. ZMIANY SYSTEMOWE 1913 POWOŁANIE FEDERAL RESERVE SYSTEM PREZYDENT WOODROW WILSON 1914 WPROWADZENIE FEDERALNEGO PODATKU DOCHODOWEGO 1914 LIBERALIZACJA WYMIANY GOSPODARCZEJ Z ZAGRANICĄ .OBNIŻKA CEŁ USTANOWIENIE FAIR TRADE COMMISSION (1914) 1934 GLASS-STEAGAL ACT.ROZDZIELENIE DZIAŁALNOŚCI BANKOW DEPOZYTOWYCH I INWESTYCYJNYCH Jan W.Bossak W-8 Stany Zjednoczone

STANY ZJEDNOCZONE . NEW DEAL PROHIBICJA LAT 20-YCH INTERWENCJONIZM LAT 30-YCH (NEW DEAL) PROTEKCJONIZM SECURITY EXCHANGE COMMISSION SOCIAL SECURITY ACT GLASS-STEAGAL ACT EXPORT-IMPORT BANK FEDERAL POWER COMMISSION SMALL BUSINESS ADMINISTRATION Jan W.Bossak W-8 Stany Zjednoczone

STANY ZJEDNOCZONE. UDZIAŁ PAŃSTWA W ENERGETYCE TENNESEE VALLEY AUTHORITY HOOVER DAM, COLORADO DAMS, COLUMBIA, ST.LAWRENCE, MISSOURI ALASKAN PIPELINE STATE ENERGY POWER INVESTMENTS 1975 ENERGY POLICY CONSERVATION ACT. FUEL ECONOMY STANDARDS 1978 NATIONAL ENERGY ACT ENERGY AND ENVIRONMENT Jan W.Bossak W-8 Stany Zjednoczone

STANY ZJEDNOCZONE. THE CIVIL RIGHTS ACT 1964 KONSTYTUCJA (1776) I SPOŁECZENSTWO OBYWATELSKIE WOJNA SECESYJNA I JEJ SKUTKI RÓŻNORODNOŚĆ RAS ,NARODOWOŚCI, JĘZYKÓW, RELIGII, KULTURY ZAKAZ DYSKRYMINACJI W PRACY, SZKOLE, GŁOSOWANIU, POMOCY SOCJALNEJ ,W BIZNESIE, W USŁUGACH ZWALNIANIE I ZATRUDNIANIE WYŁĄCZNIE NA BAZIE KWALIFIKACJI NIEZALEŻNIE OD RASY, RELIGII, PŁCI, POCHODZENIA NARODOWEGO 1963 THE EQUAL PAY ACT (NOWELIZOWANE W 1972) JEDNAKOWE WYNAGRODZENIE ZA TĄ SAMĄ PRACĘ NIEZALEŻNIE OD PŁCI, RASY Jan W.Bossak W-8 Stany Zjednoczone

STANY ZJEDNOCZONE. LATA SIEDEMDZIESIĄTE WZROST REGULACJI. 50 NOWYCH AGENCJI FEDERALNYCH.PODWOJENIE KOSZTÓW WZROST TRANSFERÓW SOCJALNYCH DO PONAD 20% PKB WZROST REGULACJI OCHRONY ŚRODOWISKA KOSZTY WOJNY W WIETNAMIE KOSZTY BADAŃ KOSMOSU TENDENCJE PROTEKCJONISTYCZNE KRYZYS ENERGETYCZNY STAGFLACJA Jan W.Bossak W-8 Stany Zjednoczone

STANY JEDNOCZONE. DEREGULACJE J.CARTERA 1978 DEREGULACJA LINII LOTNICZYCH. ZNIESIENIE LICENCJONOANIA,USTALANIA TRAS,CEN. 1980 DEREGULACJA TRANSPORTU SAMOCHODOWEGO. ZNIESIENIE LICENCJI I REGULOWANIA STAWEK 1980 DEREGULACJA TRANSPORTU KOLEJOWEGO 1980 MONETARY CONTROL ACT. DEREGULACJA INSTYTUCJI DEPOZYTOWYCH Jan W.Bossak W-8 Stany Zjednoczone

STANY ZJEDNOCZONE . NOWE KONCPECJE MONETARYZM. 1968.MILTON FRIEDMAN.KONTROLA PODAŻY PIENIĄDZA. OGRANICZENIE ROLI PAŃSTWA TEORIA RACJONALNYCH OCZEKIWAN. LUCAS.SARGENT.ZBYT DUŻE PAŃSTWO. DEFORMACJA RYNKOW.MONETARYZM. DEREGULACJA CEN I PŁAC EKONOMIA PODAŻOWA. MUNDELL.BOSKIN.OBNIŻKA PODATKÓW.OGRANICZENIE FUNKCJI SOCJALNYCH PANSTWA.POPRAWA KONKURENCYJNOŚCI GOSPODARKI OPTYMALNEGO OPODATKOWANIA LAFFER. MODIGLIANI,BARRO, FELDSTEIN.KRZYWA LAFFERA PUBLIC CHOICE. GOVERNMENT FAILURE BUCHANAN.STIGLER INSTYTUCJONALIZM.D.NORTH,J.WILIAMSON Jan W.Bossak W-8 Stany Zjednoczone

STANY ZJEDNOCZONE. NOWE KONCEPCJE OD POPYTU DO PODAŻY. ODEJSCIE OD KEYNESA OD KRÓTKIEGO DO DŁUGIEGO HORYZONTU NADRZĘDNOŚĆ ZWALCZANIA INFLACJI KONTROLA PODAŻY PIENIĄDZA. MONETARYZM ZMNIEJSZENIE ROLI PAŃSTWA W GOSPODARCE OBNIŻENIE PODATKÓW I WYDATKÓW RÓWNOWAGA BUDŻETOWA DEREGULACJA LIBERALIZM WZROST KONKURENCYJNOŚCI GOSPODARKI Jan W.Bossak W-8 Stany Zjednoczone

STANY ZJEDNOCZONE. REFORMY R.REAGANA ZASADA COST/BENEFIT PRZY WPROWADZANIU NOWYCH REGULACJI ZAMIAST REGULACJI LIBERALIZACJA : ZACHĘTY I SWOBODA DZIAŁANIA DEREGULACJA REFORMY PODATKOWE SPRZYJAJĄCE AKUMULACJI I INWESTYCJOM OGRANICZENIA WYDATKÓW BUDŻETOWYCH REFORMY SYSTEMU UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH Jan W.Bossak W-8 Stany Zjednoczone

STANY ZJEDNOCZONE. REFORMY PODATKOWE R.REAGANA ECONOMIC RECOVERY TAX ACT 1981 (ERTA) OBNIŻKA KRAŃCOWYCH STAWEK PODATKOWYCH NIŻSZE OPODATKOWANIE OSZCZĘDNOŚCI I INWESTORÓW INDEKSOWANIE PRZEDZIAŁÓW DOCHODOWYCH ZWOLNIENIE Z OPODATKOWANIA IRA(INDIVIDUAL RETIREMENT ACCOUNTS) WPROWADZENIE PRZYSPIESZONEJ AMORTYZACJI ACRS WPROWADZENIE PREFRENCJI PODATKOWYCH DLA LEASINGU ULGI PODATKOWE DLA R&D REDUKCJA PODATKU OD ZYSKÓW KAPITAŁOWYCH THE TAX REFORM ACT 1986 (TRA) OBNIŻKA PODATKU DOCHODOWEGO POSZERZENIE BAZY PODATKOWEJ WYELIMINOWANIE ULG PODATKOWYCH Jan W.Bossak W-8 Stany Zjednoczone

STANY ZJEDNOCZONE. PODATKI TAX EQUITY AND FISCAL RESPONSIBILITY ACT 1982 .TEFRA SOCIAL SECURITY ACT 1981 I 1983.NOWELIZACJE WZROST STAWEK NA SOCIAL SECURITY Z 13.4% DO 15.3% THE DEFICIT REDUCTION ACT 1984 . DEFRA THE BALANCED BUDGET AND EMERGENCY DEFICIT CONTROL ACT 1985 (THE GRAMM-RUDMAN-HOLLINGS ACT). OPÓZNIENIE WPROWADZENIA I PRZESUNIĘCIE TERMINU ZRÓWNOWAŻENIA BUDŻETU NA 1993R. USTAWY PODATKOWE B.CLINTONA 1998 ZRÓWNOWAZENIE BUDZETU G.BUSH JR PROGRAM OBNIŻEK PODATKOWYCH. PONOWNY DEFICYT BUDŻETOWY Jan W.Bossak W-8 Stany Zjednoczone

STANY ZJEDNOCZONE . STOSUNKI PRACY 1880 AMERICAN FEDERATION OF LABOR (AFL) 1932 NORRIS LA GUARDIA ACT (PRAWO DO ORGANIZACJI ZWIAZKÓW ZAWODOWYCH, STRAJKU ,INFORMACJI O SPORACH ZBIOROWYCH) 1935 WAGNER ACT (ZAKAZ DZIAŁAŃ ANTYUNIJNYCH , NEGOCJACJE ZBIOROWE, ZAKAZ ZWIĄZKÓW ZAKŁADOWYCH) 1935 SOCIAL SECURITY ACT 1947 TAFT-HARTLEY ACT.OGRANICZENIE NADMIERNYCH PRAW ZWIĄZKOWYCH BRAK MINIMUM PŁACOWEGO WYSOKA MOBILNOŚĆ PRACOWNIKÓW ZAWODOWA I PRZESTRRZENNA 1995-2005 SILNY WZROST ZATRUDNIENIA I WYDAJNOŚCI PRACY Jan W.Bossak W-8 Stany Zjednoczone

STANY ZJEDNOCZONE. PAŃSTWO A PRZEDSIĘBIORSTWA 1971 POMOC US TREASURY DLA LOCKHEED AIRCRAFT 1970 GWARANCJE I SUBSYDIA DLA LINII KOLEJOWYCH 1979 POMOC DLA CHRYSLER CORP.-1.6 MLD DOL. R.REAGAN WYCOFANIE POSTĘPOWNIA PRZECIWKO IBM (TRWAŁO 13 LAT) 1986 PODZIAŁ ATT (SPRZEDANIE BELLA) REWOLUCJA ICT, INTERNET,TELEFONY KOMORKOWE, GLOBALNE MEDIA-CNN, GPS, SYSTEMY ON-LINE 1997/98 POSTĘPOWANIE PRZECIWKO FIRMIE MICROSOFT BANKRUCTWA ENRONU, WORLDCOM, ARTURA ANDERSEN’A KRYZYS DELPHI I GENERAL MOTORS M&A Jan W.Bossak W-8 Stany Zjednoczone

STANY ZJEDNOCZONE. SYSTEM FINANSOWY 1913 FEDERAL RESERVE SYSTEM.BANK CENTRALNY.RADA GUBERNATORÓW 7 OSÓB 12 REGIONALNYCH BANKOW FED BANKI KOMERYCYJNE, STOWARZYSZENIA OSZCZĘDNOŚCIOWO-POŻYCZKOWE, BANKI OSZCZĘDNOŚCIOWE,UNIE KREDYTOWE FIRMY UBEZPIECZENIOWE, FUNDUSZE BANKI INWESTYCYJNE FEDERAL DEPOSIT INSURANCE CORPORATION RYNKI KAPITAŁOWE .DOMINUJACE ZNACZENIE INWESTORÓW INSTYTUCJONALNYCH Jan W.Bossak W-8 Stany Zjednoczone

STANY ZJEDNOCZONE. UDZIAŁY PANSTWA W FINANSACH I UBEZPIECZENIACH FEDERAL SAVINGS AND LOAN INSURANCE CORP. THE FEDERAL HOME LOAN BANK US POSTAL SERVICE SOCIAL SECURITY ADMINISTRATION FEDERAL DEPOSIT INSURANCE CORP. FEDERAL NATIONAL MORTGAGE ADMINISTRATION.KREDYT HIPOTECZNY FEDERAL FINANCING BANK (OBLIGACJE SKARBOWE,OPEN MARKET OPERATIONS) BANKOWOŚĆ HIPOTECZNA: FENNI MAE Jan W.Bossak W-8 Stany Zjednoczone

STANY ZJEDNOCZONE. OCHRONA ŚRODOWISKA 1963 CLEAN AIR 1965 WATER QUALITY 1969 NATIONAL ENVIRONMENTAL POLUTION ENVIRONMENTAL PROTECTION AGENCY (EPA) 1974 SAFE DRINKING WATER 1976 RESOURCE CONSERVATION AND RECOVERY 1976 TOXIC SUBSTANCES 1980 ENIRONMENTAL FUND USA A PROTOKÓŁ Z KYOTO Jan W.Bossak W-8 Stany Zjednoczone

STANY ZJEDNOCZONE . R&D A PROGRAMY RZĄDOWE APOLLO SPACE PROGRAM NASA GWIEZDNE WOJNY R.REAGANA INTERNET I ICT WALKA Z RAKIEM PROGRAM UPOWSZECHNIENIA INTERNETU I TECHNOLOGII INFORMATYCZNYCH SZKOLNICTWO WYŻSZE SILICON VALLEY,BOSTON TRIANGLE,HUSTON BRAIN DRAIN Jan W.Bossak W-8 Stany Zjednoczone

POLITYKA GOSPODARCZA G.Busha Seniora 1988-92 ZMIANY GEOPOLITYCZNE.UPADEK JAŁTY WOJNA W ZATOCE PERSKIEJ SPADEK DYNAMIKI GOSPODARCZEJ USA WZROST BEZROBOCIA DO 7,5% UTRZYMUJĄCE SIĘ TRUDNOŚCI BUDŻETOWE PODWYŻKI PODATKÓW ROSNĄCY DEFICYT OBROTÓW HANDLOWYCH DALSZA LIBERALIZACJA HANDLU ZNIESIENIE CZĘŚCI OGRANICZEŃ COCOMU AMERICAN ENTERPISE FUND DLA POLSKI Jan W.Bossak W-8 Stany Zjednoczone

REFORMY I POLITYKA B.CLINTONA 1993-2001 NADRZĘDNOŚĆ ROZOWJU GOSPODARKI PROGRAM SPOŁECZNY (MEDICARE I MEDIAID) EDUKACJA I HASŁO CZŁOWIEK NAJWAŻNIEJSZY (PEOPLE FIRST) PRAGMATYZM I KOMPROMIS KONTYNUACJA EKONOMII PODAŻOWEJ POLITYKA MONETARNA ALANA GREENSPANA. STOPNIOWY WZROST STÓP PROCENTOWYCH Z 3% DO 6% STOPNIOWY SPADEK INFLACJI Z 3 DO 2% UMOCNIENIE DOLARA NAPŁYW ZAGRANICZNYCH INWESTYCJI SILNY WZROST ZATRUDNIENIA I WYDAJNOŚCI PRACY POSTĘP TECHNOLOGICZNY Jan W.Bossak W-8 Stany Zjednoczone

POLITYKA FISKALNA KONGRESU I B.CLINTONA ZACIEŚNIENIE POLITYKI FISKALNEJ OD 300 MLD DOL DEFICYTU BUDŻETOWEGO W 1992 DO NADWYŻKI W 1999R WIZJA PRZEBUDOWY AMERYKI (CIĘCIA WYDATKÓW I PODWYŻKI PODATKÓW) REDUKCJE ZATRUDNIENIA W ADMINISTRACJI ,WZROST PODATKU DOCHODOWEGO, AKCYZY OD PALIW PONOWNE OPODATKOWANIE ZYSKÓW KAPITAŁOWYCH Jan W.Bossak W-8 Stany Zjednoczone

B.CLINTON INVESTING IN PEOPLE ZDERZENIE REPUBLIKANSKIEGO „KONTRAKTU DLA AMERYKI „ Z DEMOKRATYCZNYMI PROGRAMAMI SPOŁECZNYMI PROGRAMY MEDICARE I MEDICAID KOMPROMIS. TAXPAYER RELIEF(TR) I BALANCED BUDGET ACT 97(BBA) ROZWÓJ EDUKACJI UPOWSZECHNIENIE INTERNETU Jan W.Bossak W-8 Stany Zjednoczone

NADWYŻKA BUDŻETOWA BOOM GOSPODARCZY I ZWIĘKSZONE DOCHODY BUDŻETOWE NADWYŻKI I POLUZOWANIE POLITYKI FISKALNEJ (1997) SPADEK WYDATKÓW WOJSKOWYCH I OGRANICZENIE PROGRAMÓW KOSMICZNYCH WZROST WYDATKÓW NA EDUKACJE 2001 NOWA ADMINISTRACJA G.BUSHA JR.W 2002 WZROST WYDATKÓW NA WALKĘ Z TERORYZMEM WZROST UDZIAŁU WYDATKÓW SOCJALNYCH W BUDŻECIE Jan W.Bossak W-8 Stany Zjednoczone

DEREGULACJA SYSTEMU BANKOWEGO 1980 LIBERALIZACJA SYSTEMU BANKOWEGO 1994 LIBERALIZACJA ZAKŁADANIA ODDZIAŁÓW W INNYCH STANACH 1999 OSTATECZNE ODEJŚCIE OD OGRANICZEŃ USTAWY GLASS STEGALA Z 1934 TJ. MOŻLIWOŚĆ OFEROWANIA PRZEZ JEDEN PODMIOT ZINTEGROWANYCH USŁUG BANKOWSOŚCI KOMERCYJNEJ, INWESTYCYJNEJ I USŁUG UBEZPIECZENIOWYCH WZROST KONKURENCYJNOŚCI BANKÓW AMERYKAŃSKICH Jan W.Bossak W-8 Stany Zjednoczone

DEREGULACJA TELEKOMUNIKACJI 1984 LIKWIDACJA MONOPLU ATT 1996 DEREGULACJA TELEKOMUNIKACYJNYCH RYNKÓW LOKALNYCH DEREGULACJA SIECI KABLOWYCH WYSPECJALIZOWANYCH OPERATORÓW (KOLEI, ENERGETYKI) UTRZYMANIE OGRANICZEŃ DLA INWESTORÓW ZAGRANICZNYCH EKSPANSJA INTERNETU I ICT EKSPANSJA CNN I TELEWIZJI KABLOWYCH GPS, SYSTEMY SATELITARNE Jan W.Bossak W-8 Stany Zjednoczone

UMOCNIENIE MIEDZYNARODOWEJ KONKURENCYJNOSCI USA ? PRZYSPIESZENIE DYNAMIKI WZROSTU PKB SILNY WZROST ZATRUDNIENIA I SPADEK BEZROBOCIA WZROST TOTAL FACTOR PRODUCTIVITY (TFP) PRZEWAGA TECHNOLOGICZNA USA W ICT RÓWNOWAGA BUDŻETOWA SPADEK INFLACJI UMOCNIENIE DOLARA WZROST ATRAKCYJNOŚCI INWESTYCYJNEJ STANÓW ZJEDNOCZONYCH Jan W.Bossak W-8 Stany Zjednoczone