Rachunek przepływów pieniężnych – część I Uniwersytet Szczeciński Instytut Rachunkowości Zakład Teorii Rachunkowości Dr hab. prof. US Waldemar Gos Rachunek przepływów pieniężnych – część I

W MSR 7 stwierdza się, że: Użytkowników sprawozdania finansowego interesuje, w jaki sposób jednostka wytwarza i wykorzystuje środki pieniężne, Rachunek przepływów pieniężnych w połączeniu z innymi elementami sprawozdania finansowego dostarcza informacji, które pozwalają na ocenę zmian w aktywach netto jednostki, jej struktury finansowej (łącznie z płynnością finansową i wypłacalnością)

Miejsce rachunku przepływów w systemie sprawozdawczości finansowej Aktywa Środki pieniężne Rachunek przepływów pieniężnych

Istota przepływów pieniężnych Wynik finansowy +/- korekty = Cash flow Cash flow = Stan końcowy środków pieniężnych - Stan początkowy środków pieniężnych

Istota przepływów pieniężnych KSR 1 – są to wpływy i wydatki środków pieniężnych i ich ekwiwalentów w jednostce. MSR 7 – są to wpływy lub wydatki środków pieniężnych oraz ekwiwalentów środków pieniężnych.

Definicja środków pieniężnych MSR 7 – środki pieniężne składają się z gotówki w kasie oraz depozytów płatnych na żądanie. KSR 1 – są to określone w ustawie aktywa pieniężne, znajdujące się w obrocie gotówkowym lub w obrocie następującym za pośrednictwem bieżących rachunków bankowych. Zalicza się do nich gotówkę w kasie oraz depozyty płatne na żądanie.

Ekwiwalenty środków pieniężnych MSR 7 – są to krótkoterminowe inwestycje o dłużej płynności, łatwo wymienialne na znane kwoty środków pieniężnych oraz narażone na nieznaczne ryzyko zmiany wartości. KSR 1 - są to aktywa pieniężne, nie zaliczone do środków pieniężnych oraz inne aktywa finansowe, które charakteryzują się jednocześnie następującymi cechami: wysokim stopniem płynności, to jest łatwością wymiany na określoną kwotę środków pieniężnych, nieznacznym ryzykiem utraty wartości oraz krótkim terminem płatności lub wymagalności. W szczególności są to aktywa pieniężne, których termin płatności lub wymagalności nie jest dłuższy niż 3 miesiące od dnia ich otrzymania, wystawienia, nabycia lub złożenia lokaty.

Analizując przepisy MSR nr 7 i KSR nr 1 można stwierdzić, że mogą występować rozbieżności między określeniem zakresu środków pieniężnych na potrzeby bilansu oraz rachunku przepływów pieniężnych. Dowodem na to stwierdzenie mogą być następujące sformułowania użyte w KSR nr 1:

W myśl zawartej w ustawie definicji aktywów pieniężnych aktywa takie, płatne lub wymagalne w ciągu 3 miesięcy od dnia ich otrzymania, wystawienia, nabycia lub założenia lokaty, zalicza się na potrzeby rachunku przepływów pieniężnych do środków pieniężnych, chyba że ujmuje się je w przepływach działalności inwestycyjnej. Może zatem wystąpić niezgodność sumy przepływów pieniężnych netto i zmiany stanu środków pieniężnych wynikającej z bilansu (poz. B.III.c aktywów). W przypadku takim konieczne jest - dla potrzeb rachunku przepływów pieniężnych - przeklasyfikowanie pewnych kategorii krótkoterminowych aktywów finansowych do środków pieniężnych. W dziale 3 dodatkowych informacji i objaśnień należy wtedy wyjaśnić przyczyny różnic między kwotą zmiany stanu środków pieniężnych: wykazaną w bilansie i wykazaną w rachunku przepływów pieniężnych (pkt. 7 KSR nr 1).

Jednostka może uznać, iż przyjęte przy sporządzaniu bilansu zasady zaklasyfikowania krótkoterminowych aktywów finansowych do środków pieniężnych i innych aktywów pieniężnych są takie same, jak stosowane do określenia środków pieniężnych i ich ekwiwalentów w rachunku przepływów pieniężnych. W dziale 3 dodatkowych informacji i objaśnień podaje się wtedy odpowiednią informację na ten temat (pkt. 8 KSR nr 1).

Inwestycje w aktywa finansowe, zaliczone do kategorii przeznaczonych do obrotu, które charakteryzują się jednocześnie krótkim terminem płatności lub wymagalności (do 3 miesięcy, licząc od dnia ich założenia, wystawienia, nabycia), łatwością wymiany na określoną kwotę środków pieniężnych oraz nieznacznym ryzykiem utraty wartości, zalicza się przeważnie do ekwiwalentów środków pieniężnych (pkt 9 KSR nr 1).

Uwagi na temat interpretacji środków pieniężnych w świetle MSR 7

Ekwiwalenty środków pieniężnych służą raczej realizacji krótkoterminowych obciążeń płatniczych, a nie dokonywania inwestycji. Inwestycje można zaliczyć do ekwiwalentów środków pieniężnych, jeżeli są łatwo wymienialne na określoną kwotę środków pieniężnych oraz są narażone na nieznaczne ryzyko zmiany wartości.

Inwestycje krótkoterminowe można zaliczyć do ekwiwalentów, jeżeli posiadają krótki termin płatności, za jaki można przyjąć okres trzymiesięczny lub krótszy, licząc od daty ich nabycia (§ 7)

Akcje są wyłączane z ekwiwalentów środków pieniężnych Akcje są wyłączane z ekwiwalentów środków pieniężnych. Wyjątek mogą stanowić akcje uprzywilejowane, posiadające krótki termin wykupu, który jest określony.

Kredyty bankowe uważa się zazwyczaj za działalność finansową Kredyty bankowe uważa się zazwyczaj za działalność finansową. Jednak kredyty w rachunku bieżącym, płatne na żądanie, są zaliczane do pozycji środków pieniężnych i ich ekwiwalentów (§ 8)

Składniki środków pieniężnych i ekwiwalentów środków pieniężnych Jednostka gospodarcza powinna ujawnić składniki środków pieniężnych i ekwiwalentów środków pieniężnych oraz zaprezentować uzgodnienie kwot zawartych w rachunku przepływów pieniężnych z odpowiadającymi im pozycjami wykazanymi w bilansie. W związku z różnorodnością sposobów zarządzania środkami pieniężnymi i regulacji bankowych w świecie oraz w celu zapewnienia zgodności z MSR 1 ,,Prezentacja sprawozdań finansowych'', jednostka gospodarcza ujawnia zasady rachunkowości przyjęte przy ustalaniu tego, co wchodzi w skład środków pieniężnych i ekwiwalentów środków pieniężnych.

Końcowa wartość przepływów powinna być (różnica między stanem końcowym a początkowym): Maksymalna, Minimalna, Zbieżna do zera

Wartość poznawcza rachunku przepływów pieniężnych zawiera się w rodzajach działalności dla których są one zestawiane

Działalność operacyjna MSR 7 – jest podstawowym rodzajem działalności powodującej powstanie przychodów oraz każdym innym rodzajem działalności, która nie ma charakteru działalności inwestycyjnej lub finansowej. KSR 1 – podstawy rodzaj działalności jednostki oraz inne rodzaje działalności nie zaliczone do działalności inwestycyjnej (lokacyjnej) lub finansowej.

Przykłady przepływów pieniężnych z działalności operacyjnej: Środki pieniężne otrzymane z tytułu sprzedaży dóbr i świadczenia usług, Środki pieniężne otrzymane z tytułu tantiem, opłat, prowizji i innych przychodów, Środki pieniężne zapłacone na rzecz dostawców dóbr i usług, Środki pieniężne zapłacone i otrzymane za rzecz pracowników, Środki pieniężne otrzymane od zakładów ubezpieczeń oraz środki pieniężne zapłacone za rzecz zakładów ubezpieczeń, Zapłacony podatek dochodowy lub jego zwrot (chyba, że można w wyraźny sposób przepływy z tego tytułu połączyć z działalnością inwestycyjną lub finansową), Środki pieniężne otrzymane i zapłacone z tytułu umów (dotyczących instrumentów finansowych będących w posiadaniu jednostki z przeznaczeniem handlowym).

Warto pamiętać, że sprzedaż środków trwałych i związane z tym przepływy są ujmowane w działalności inwestycyjnej (§ 14)

Ogólna interpretacja przepływów działalności operacyjnej Przepływy dodatnie (nadwyżka wpływów nad wydatkami) Przepływy ujemne (nadwyżka wydatków nad wpływami)

Przykład 1 Zysk (strata) netto przed opodatkowaniem Korekty o pozycje: Amortyzacja Zyski / straty z tytułu różnic kursowych Odsetki i dywidendy zapłacone netto Zysk / strata z działalności inwestycyjnej Podatek dochodowy bieżącego okresu Pozostałe korekty Środki pieniężne netto z działalności operacyjnej przed zmianą kapitału obrotowego Zmiana stanu inwentarza żywego Zmiana stanu należności Zmiana stanu zapasów Zmiana stanu rezerw Zmiana stanu zobowiązań krótkoterminowych (z wyjątkiem pożyczek i kredytów) Zmiana stanu pozostałych aktywów Zmiana stanu pozostałych zobowiązań Środki pieniężne netto z działalności operacyjnej, razem

Przykład 2 Zysk netto Korekty o pozycje: Amortyzacja Zysk / strata z tytułu różnic kursowych Odsetki Zwiększenie (zmniejszenie) zobowiązań z tytułu świadczeń pracowniczych Świadczenia z tytułu planów motywacyjnych Zysk z działalności inwestycyjnej Podatek dochodowy Inne pozycje Zysk operacyjny przed zmianami w majątku obrotowym Zwiększenie / zmniejszenie stanu zapasów Zwiększenie / zmniejszenie stanu należności Zwiększenie/zmniejszenie stanu zobowiązań Środki pieniężne z działalności operacyjnej Podatek dochodowy zapłacony Środki pieniężne netto z działalności operacyjnej

Działalność inwestycyjna MSR 1 – jest działalnością polegającą na nabywaniu i sprzedaży aktywów długoterminowych oraz innych inwestycji nie zaliczonych do ekwiwalentów środków pieniężnych. KRS 1 – pod pojęciem działalności inwestycyjnej (lokacyjnej) rozumie się nabywanie lub zbywanie składników aktywów trwałych i krótkoterminowych aktywów finansowych oraz wszystkie z nimi związane pieniężne koszty i korzyści.

Przykłady przepływów pieniężnych dotyczące działalności inwestycyjnej: środki pieniężne zapłacone w celu nabycia rzeczowych aktywów trwałych, wartości niematerialnych oraz innych aktywów trwałych. Do takich płatności zaliczamy środki związane z aktywowanymi kosztami prac rozwojowych oraz wytworzonym w obrębie jednostki gospodarczej rzeczowymi aktywami trwałymi, środki pieniężne otrzymane ze sprzedaży rzeczowych aktywów trwałych, wartości niematerialnych oraz innych aktywów trwałych, środki pieniężne zapłacone w celu nabycia instrumentów kapitałowych lub instrumentów dłużnych innej jednostki gospodarczej oraz udziałów we wspólnych przedsięwzięciach (inne niż płatności za instrumenty uznane za ekwiwalenty środków pieniężnych lub za instrumenty będące w posiadaniu jednostki gospodarczej z przeznaczeniem handlowym),

Przykłady przepływów pieniężnych dotyczące działalności inwestycyjnej - cd: instrumentów dłużnych innej jednostki gospodarczej oraz udziałów we wspólnych przedsięwzięciach (inne niż środki pieniężne otrzymane za instrumenty uznane za ekwiwalenty środków pieniężnych lub za instrumenty będące w posiadaniu jednostki gospodarczej z przeznaczeniem handlowym), zaliczki wpłacane i pożyczki udzielane stronom trzecim (inne niż zaliczki i pożyczki wpłacane i udzielane przez instytucje finansowe), środki pieniężne otrzymane ze spłat zaliczek oraz pożyczek udzielonych stronom trzecim (innych niż zaliczki i pożyczki wpłacane i udzielane przez instytucje finansowe),

Przykłady przepływów pieniężnych dotyczące działalności inwestycyjnej - cd: środki pieniężne zapłacone z tytułu umów terminowych typu futures, forward, umów dotyczących opcji oraz umów swap, chyba że umowy są w posiadaniu jednostki gospodarczej z przeznaczeniem handlowym lub wówczas, gdy zapłacone środki pieniężne zaliczone zostały do działalności finansowej oraz środki pieniężne otrzymane z tytułu umów terminowych typu futures, forward, umów dotyczących opcji oraz umów swap, chyba że umowy są w posiadaniu jednostki gospodarczej z przeznaczeniem handlowym lub wówczas, gdy otrzymane środki pieniężne zaliczone zostały do działalności finansowej.

Ogólna interpretacja przepływów działalności inwestycyjnej Przepływy dodatnie (nadwyżka wpływów nad wydatkami) Przepływy ujemne (nadwyżka wydatków nad wpływami)

Przykład 1 Wpływy ze sprzedaży wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych Zbycie aktywów finansowych Nabycie aktywów finansowych Otrzymane dywidendy Otrzymane odsetki Nabycie wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych Inne wpływy (wydatki) inwestycyjne Środki pieniężne netto z (wykorzystane w) działalności inwestycyjnej

Przykład 2 Nabycie rzeczowego majątku trwałego Sprzedaż rzeczowego majątku trwałego Nabycie jednostki zależnej Zakup / sprzedaż inwestycji Odsetki otrzymane Pozostałe pozycje Środki pieniężne netto z działalności inwestycyjnej

Przepływy pieniężne działalności finansowej MSR 7 – jest działalnością w wyniku, której zmianie ulega wysokość i struktura kapitału własnego oraz zadłużenia jednostki gospodarczej. KSR 1 – przez działalność finansową rozumie się pozyskiwanie lub utratę źródeł finansowania (zmiany w rozmiarach i relacjach kapitału (funduszu) własnego i obcego w jednostce) oraz wszystkie z nimi związane pieniężne koszty i korzyści.

Przykłady przepływów pieniężnych z działalności finansowej: wpływy pieniężne z emisji akcji lub innych instrumentów kapitałowych, środki pieniężne zapłacone na rzecz właścicieli z tytułu nabycia lub spłaty udziałów w jednostce gospodarczej, wpływy środków pieniężnych z tytułu emisji obligacji, udzielenia kredytów, emisji weksli, bonów, pożyczek hipotecznych oraz innych krótkoterminowych i długoterminowych pożyczek, pieniężne spłaty pożyczonych kwot oraz środki pieniężne zapłacone przez leasingobiorcę celem zmniejszenia nieuregulowanych zobowiązań wynikających z leasingu finansowego.

Ogólna interpretacja przepływów działalności finansowej Przepływy dodatnie (nadwyżka wpływów nad wydatkami) Przepływy ujemne (nadwyżka wydatków nad wpływami)

Przykład 1 Wpływy netto z emisji akcji Wpływy z tytułu zaciągania pożyczek / kredytów Spłata pożyczek i kredytów Odsetki zapłacone od pożyczek i kredytów Dywidendy Inne wpływy (wydatki) finansowe Środki pieniężne netto z (wykorzystane w) działalności finansowej

Przykład 2 Zaciągnięcie / spłata kredytów bankowych i pożyczek Płatności z tytułu leasingu finansowego Odsetki zapłacone Wypłacone dywidendy Emisja obligacji Pozostałe pozycje Środki pieniężne netto z działalności finansowej

Zadanie 1 – dokonaj ogólnej ocena przepływów pieniężnych Wariant Działalność operacyjna Działalność inwestycyjna Działalność finansowa I + _ II III IV

Zadanie 2 – dokonaj klasyfikacji zdarzeń do rodzaju działalności Zdarzenie gospodarcze Działalność 1. Sprzedano towary 2. Spłacono odsetki od kredytu 3. Wypłacono dywidendy 4. Nabyto papiery wartościowe 5. Otrzymano dywidendy

Zdarzenie gospodarcze cd. Zdarzenie gospodarcze Działalność 6. Sprzedano środek trwały 7. Otrzymano odsetki od środków na rachunku bieżącym 8. Dokonano emisji akcji, dłużnych papierów wartościowych 9. Sprzedano aktywa finansowe 10. Otrzymano odsetki od aktywów finansowych

Metody zestawiania przepływów Metoda bezpośrednia Metoda pośrednia

Warto podkreślić, że określenie "metoda" oznacza sposób prezentacji informacji o przepływach pieniężnych działalności operacyjnej, a nie technikę obliczeń.

Zaleca się wykorzystanie metody bezpośredniej do wykazywania przepływów pieniężnych z działalności operacyjnej (§ 19)

Zalety metody bezpośredniej Prezentacja struktury wpływów i wydatków z działalności operacyjnej. Dostarczanie informacji użytecznych przy określaniu przyszłych wpływów i wydatków z działalności operacyjnej, które to dane nie są dostępne w razie stosowania metody pośredniej. Łatwość weryfikowania w obiektywny sposób pozycji i kwot wpływów i wydatków.

Zalety metody pośredniej Dostępność informacji o relacji zachodzącej między wynikiem finansowym netto a przepływami pieniężnymi netto z działalności operacyjnej, w ramach tego samego elementu sprawozdania finansowego, dla celów analizy danych za okresy przeszłe i przyszłe. Powiązania pozycji rachunku przepływów pieniężnych z pozycjami bilansu oraz rachunku zysków i strat. Możliwość - w większości jednostek - sporządzania rachunku przepływów pieniężnych bez większej rozbudowy ewidencji księgowej.

Różnice między metodami dotyczą jedynie sposobu ujmowania przepływów dla działalności operacyjnej

W metodzie bezpośredniej dla każdej działalności zestawia się rodzaje wypływów i wydatków

W przypadku metody bezpośredniej informacje na temat głównych kategorii otrzymanych i zapłaconych środków pieniężnych brutto można uzyskać: z zapisów księgowych jednostki gospodarczej lub poprzez skorygowanie sprzedaży, kosztu własnego sprzedaży (odsetek i podobnych przychodów oraz kosztów odsetek i im podobnych opłat na rzecz instytucji finansowych) oraz innych pozycji rachunku zysków i strat o: i) zmiany stanu zapasów oraz należności i zobowiązań związanych z działalnością operacyjną w danym okresie, ii)inne bezgotówkowe pozycje oraz iii)inne pozycje, w przypadku których skutkami pieniężnymi są przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej lub inwestycyjnej.

W metodzie pośredniej dla działalności inwestycyjnej i finansowej zestawia się rodzaje wpływów i wydatków (tak samo, jak w metodzie bezpośredniej)

W zestawiając przepływy metodą pośrednią dla działalności operacyjnej za punkt wyjścia przyjmuje się wynik finansowy, a więc wielkość ustaloną według zasady memoriałowej, a następnie dokonuje się korekt wyniku aby go doprowadzić do tzw. "wyniku kasowego".

Alternatywnie można zestawić przychody i koszty ujęte w rachunku zysków i strat a następnie ich korekty (§ 20)

Korekty – klasyfikacja

Zgodnie z metodą pośrednią przepływy środków pieniężnych netto z tytułu działalności operacyjnej ustala się poprzez skorygowanie zysku lub straty o skutki: zmiany stanu zapasów oraz należności i zobowiązań związanych z działalnością operacyjną w danym okresie, pozycje bezgotówkowe takie jak amortyzacja, rezerwy, podatek odroczony, niezrealizowane zyski i straty z tytułu różnic kursowych, niepodzielone zyski jednostek stowarzyszonych, udziały mniejszości oraz inne pozycje, w przypadku których skutkami pieniężnymi są przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej lub inwestycyjnej.

Korekty polegają na: wyłączeniu pozycji niepieniężnych (na przykład: amortyzacji, zmiany stanu rezerw, wyniku na działalności inwestycyjnej), wyłączeniu przychodów i kosztów wpływających na wynik finansowy, ujmowany w działalności operacyjnej, które nie dotyczą działalności operacyjnej a związane są z działalnością inwestycyjną lub finansową (na przykład: zapłacone odsetki od kredytów, otrzymane dywidendy, otrzymane odsetki z tytułu udzielonych pożyczek, nabytych dłużnych papierów wartościowych), uwzględnieniu zmian stanu aktywów obrotowych (zapasów, należności, rozliczeń międzyokresowych) oraz krótkoterminowych zobowiązań związanych z działalnością operacyjną.

Wyłączenie pozycji niepieniężnych - przykłady

Określ wpływ następujących zdarzeń na przepływy pieniężne: Naliczono amortyzację środków trwałych 5000zł Rozliczono amortyzację: koszt produktu 2000zł, koszt okresu 3000zł. Dokonano odpisu aktualizującego rzeczowe aktywa trwałe odniesionego w koszty 3700zł Dokonano aktualizacji in plus nieruchomości inwestycyjnych 8000zł

Przykład różnic między bilansową zmianą rezerw a zmianą w rachunku przepływów Wartość pozycji rezerwy na początek roku wynosiła 3 000zł (rezerwy na spodziewane straty). W ciągu roku wystąpiły następujące operacje gospodarcze: Utworzono rezerwę na podatek dochodowy z tytułu naliczonych odsetek od lokat bankowych 270 zł Utworzono rezerwę na podatek dochodowy z tytułu wzrostu wartości aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży (wzrost wartości inwestycji rozlicza się w korespondencji z kapitałem własnym) 1000 zł Rozwiązano rezerwę na spodziewane straty w wyniku ustąpienia przyczyn jej utworzenia 600 zł Utworzono rezerwę na nagrody jubileuszowe pracowników zarządu 1200 zł

Wpływ operacji na bilans Wymienione operacje ukształtowały następująco pozycje bilansu: Wynik finansowy -870zł (podatek dochodowy 270 zł, pozostałe przychody operacyjne 600zł, koszty działalności operacyjnej 1 200 zł), 2. Rezerwy 4 870zł (3 000zł + 270 zł + 1 000zł + 1 200 zł - 600 zł), 3. Kapitał z aktualizacji wyceny uległ zmniejszeniu o 1 000zł.

Rachunek przepływów A. Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej I. Wynik finansowy netto -870 zł II. Korekty razem 870 zł 5. Zmiana stanu rezerw (bilansowa zmiana stanu rezerw (zwiększenie) 1 870 zł pomniejszone o rezerwy odniesione na kapitał z aktualizacji wyceny 1 000zł) 870 zł III. Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej (I+/- II) 0 zł

Wyłączenie przychodów i kosztów które nie dotyczą działalności operacyjnej

Określ wpływ następujących zdarzeń na przepływy pieniężne: Zapłacono odsetki od kredytów 500zł Otrzymano dywidendę od posiadanych akcji 800zł

Przykład – kredyty w walutach obcych Jednostka zaciągnęła kredyt w walutach obcych w kwocie 10 000 Euro. Kurs średni wynosi 4,200 PLN/EURO, czyli wartość zobowiązania z tytułu kredytu wynosi 42 000 zł. W ciągu roku jednostka spłaciła cześć kredytu w wysokości 6 000 EURO. Spłata kredytu, została wyceniona po kursie sprzedaży walut stosowanym przez bank, z którego usług korzysta jednostka, który wynosił 4,2500 PLN/EURO. Wartość spłaconego kredytu wyniosła 25 500 PLN. Zrealizowane różnice kursowe wyniosą 300 zł (6 000 EURO x (4,200 PLN/EURO - 4,2500 PLN/EURO). Są to ujemne różnice kursowe, ujmowane w kosztach finansowych, które w dalszej kolejności wpływają na wynik finansowy ujmowany w działalności operacyjnej. Pozostałą część niespłaconego kredytu (4 000 EURO) na dzień bilansowy wyceniono po średnim kursie NBP, który wynosił 4,215 PLN/EURO. Różnice kursowe powstałe przy wycenie bilansowej wynoszą 60 zł (4 000 EURO x (4,200 PLN/EURO - 4,215 PLN/EURO) i będą odniesione w koszty finansowe.

Rachunek przepływów pieniężnych A. Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej I. Wynik finansowy netto - 360 zł II. Korekty razem + 360 zł 2. Zyski (straty) z tytułu różnic kursowych + 360 zł III. Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej (I +/- II) 0 C. Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej II. Wydatki - 25 500 zł 4. Spłaty kredytów i pożyczek - 25 500 zł finansowej (I – II) - 25 500 zł

Korekty o zmiany zapasów, należności, rozliczeń międzyokresowych, zobowiązań związanych z działalnością operacyjną

Źródła pochodzenia środków (+) Kierunki wykorzystania środków (-) Bilans zmian Źródła pochodzenia środków (+) Kierunki wykorzystania środków (-) Zmniejszenie aktywów Zwiększenie aktywów Zwiększenie pasywów Zmniejszenie pasywów

Określić wpływ następujących zdarzeń na przepływy: Wystawiono fakturę za sprzedane produkty 5000zł plus VAT 1100zł, Wydano sprzedane produkty (Wz) 4000zł Naliczono wynagrodzenia pracowników (koszt okresu 6000zł, koszt produktu 10000zł), Otrzymano część należności (WB) 2500zł

Przepływy pieniężne prezentuje się metodą brutto, jednak MSR 7 pozwala na prezentację niektórych pozycji metodą netto

Pozycje prezentowane metodą netto

akcept i spłata depozytów bankowych płatnych na żądanie, Otrzymane i zapłacone w imieniu klientów środki pieniężne, jeżeli przepływy środków pieniężnych odzwierciedlają działalność prowadzoną przez klienta, a nie działalności jednostki gospodarczej: akcept i spłata depozytów bankowych płatnych na żądanie, środki będące własnością klientów, znajdujące się w jednostce inwestycyjnej oraz czynsze pobierane w imieniu i przekazywane właścicielom nieruchomości.

kwot podstawowych dotyczących posiadaczy kart kredytowych, Otrzymane i zapłacone środki pieniężne z tytułu pozycji, w przypadku których obrót jest szybki, kwoty są znaczne, zaś termin płatności krótki: kwot podstawowych dotyczących posiadaczy kart kredytowych, zakupu i sprzedaży inwestycji krótkoterminowych oraz innych pożyczek krótkoterminowych, na przykład posiadających trzymiesięczny lub krótszy termin płatności.

W kwotach netto można również wykazać (§ 24): otrzymane i zapłacone środki pieniężne z tytułu akceptu i spłaty depozytów o określonym terminie wymagalności, ulokowanie depozytów w pewnych instytucjach finansowych i wycofanie depozytów z innych instytucji finansowych oraz wpłacone zaliczki oraz udzielone pożyczki gotówkowe klientom oraz spłata (zwrot) tychże zaliczek i pożyczek.

Wybrane zagadnienia dotyczące sporządzania rachunku przepływów pieniężnych

Odsetki i dywidendy Przepływy środków pieniężnych z tytułu odsetek i dywidend otrzymanych i wypłaconych należy ujawnić odrębnie. Powinny one być zaliczane w sposób ciągły w kolejnych okresach do działalności operacyjnej, inwestycyjnej lub finansowej

Całkowitą kwotę odsetek zapłaconych w ciągu okresu ujawnia się w rachunku przepływów pieniężnych, niezależnie od tego, czy została ujęta jako koszt w rachunku zysków i strat, czy też była aktywowana

W przypadku instytucji finansowej zapłacone odsetki i otrzymane dywidendy zalicza się zazwyczaj do przepływów środków pieniężnych z działalności operacyjnej

Dla przedsiębiorstw nie ma uzgodnionego stanowiska Dla przedsiębiorstw nie ma uzgodnionego stanowiska. Zapłacone odsetki oraz otrzymane odsetki i dywidendy można zaliczyć do przepływów środków z działalności operacyjnej, ponieważ mają one wpływ na ustalenie zysku lub straty. Alternatywnie, zapłacone odsetki oraz otrzymane odsetki i dywidendy można odpowiednio zaliczyć do przepływów środków pieniężnych z działalności finansowej i inwestycyjnej, ponieważ stanowią one koszty uzyskania środków finansowych lub zwroty z inwestycji.

Wypłacone dywidendy można zaliczyć do przepływów środków pieniężnych z działalności finansowej, ponieważ stanowią one koszt uzyskania środków finansowych. Alternatywnie, wypłacone dywidendy można zaliczyć do składników przepływów środków pieniężnych z działalności operacyjnej, co pomogłoby użytkownikom w określeniu zdolności jednostki gospodarczej do wypłacania dywidend ze środków pieniężnych z działalności operacyjnej.

Odsetki i dywidendy - rozwiązania KSR 1 – metoda pośrednia odsetki i dywidendy otrzymane (w kwotach brutto) są wyłączane z wyniku finansowego ze znakiem minus i jednocześnie włączane do przepływów pieniężnych działalności inwestycyjnej (znak plus), odsetki zapłacone oraz wpłaty z zysku przedsiębiorstw państwowych i jednoosobowych spółek skarbu państwa są wyłączane z wyniku finansowego ze znakiem plus i jednocześnie wykazywane w działalności finansowej ze znakiem minus (odpowiednio w pozycjach: "odsetki" i "płatności dywidend i innych wypłat na rzecz właścicieli"), odsetki i dywidendy naliczone, jednak nieotrzymane ani niewypłacone, stanowią korektę wyniku finansowego ze znakiem przeciwnym; nie są uwzględniane w działalności inwestycyjnej lub finansowej.

Odsetki i dywidendy - rozwiązania KSR 1 – metoda pośrednia nie ma potrzeby korygowania wyniku finansowego o odsetki od lokat terminowych do 3 miesięcy, gdyż odsetki te dotyczą przepływów pieniężnych działalności operacyjnej, nie zawsze musi istnieć obowiązek korekty działalności operacyjnej o odsetki i prowizje, jeżeli dotyczą one kredytów w rachunku bieżącym.

Podatek dochodowy Przepływy środków pieniężnych z tytułu podatku dochodowego należy ujawnić odrębnie i zaliczyć do przepływów środków pieniężnych z działalności operacyjnej, chyba że można je powiązać z działalnością finansową i inwestycyjną (§ 35)

Podatek dochodowy Jeżeli jednak istnieje praktyczna możliwość powiązania przepływów środków pieniężnych z tytułu podatku z pojedynczą transakcją powodującą wystąpienie przepływów środków pieniężnych, zaliczonych do działalności inwestycyjnej lub finansowej, przepływy środków pieniężnych z tytułu podatku zaliczane są odpowiednio do działalności inwestycyjnej lub finansowej. Jeżeli przepływy środków pieniężnych z tytułu podatku są przypisane do więcej niż jednego rodzaju działalności, należy ujawnić łączną kwotę zapłaconego podatku.

Przejęcie lub sprzedaż jednostek zależnych Łączne przepływy środków pieniężnych z tytułu przejęcia lub sprzedaży jednostek zależnych lub innych części jednostki gospodarczej powinny być prezentowane odrębnie i zaliczane do działalności inwestycyjnej.

Przejęcie lub sprzedaż jednostek zależnych – zakres ujawnień ogólną kwotę za jaką nabyto lub sprzedano jednostki, część zapłaty uiszczonej przy nabyciu lub uzyskanej przy sprzedaży, w przypadku której płatności dokonano za pomocą środków pieniężnych lub ekwiwalentów środków pieniężnych, kwotę środków pieniężnych i ekwiwalentów środków pieniężnych w jednostce zależnej lub w części jednostki gospodarczej, która została przejęta lub sprzedana oraz wartość aktywów i pasywów połączonych w najważniejsze kategorie, innych niż środki pieniężne i ekwiwalenty środków pieniężnych w jednostce zależnej lub w innej części jednostki gospodarczej przejętej lub sprzedanej.

Transakcje bezgotówkowe Transakcje inwestycyjne i finansowe, które nie wymagają posługiwania się środkami pieniężnymi lub ekwiwalentami środków pieniężnych, należy wykluczyć z rachunku przepływów pieniężnych. Tego rodzaju transakcje należy ujawnić w innym miejscu sprawozdania finansowego, w sposób pozwalający na przekazanie wszystkich odpowiednich informacji dotyczących takiej działalności inwestycyjnej i finansowej.

Przykłady transakcji bezgotówkowych nabycie aktywów w drodze przejęcia bezpośrednio powiązanych z nimi zobowiązań lub za pomocą leasingu finansowego, przejęcie jednostki gospodarczej za pomocą emisji akcji oraz konwersja długów na akcje.