Makroekonomia I Ćwiczenia Ćwiczenia 3 – Inflacja Karol Strzeliński 19.03.2013

Inflacja Wzrost przeciętnego poziomu cen dóbr, usług (i czynników produkcji) w jakimś okresie czasu. Stopa inflacji to wzrost wyrażony w postaci procentowej odnoszący się do pewnego przedziału czasu. Innymi słowy jest to zjawisko spadku wartości pieniądza, czasami zwane zjawiskiem iluzji pieniądza.

Uwaga nie mylić! Deflacja – spadek przeciętnego poziomu cen dóbr i usług. Dezinflacja – spadek tempa wzrostu przeciętnego poziomu cen, czyli spowolnienie inflacji (spadek inflacji, nie spadek cen).

Problemem z pomiarem inflacji W przypadku towarów innych niż pieniądz możemy obserwować zmiany ich ceny wyrażone w pieniądzu. Nie można mierzyć zmian wartości pieniądza w innym pieniądzu  on również może zyskiwać lub tracić na wartości. Możliwe jest jednak śledzenie cen innych towarów, gdyż tylko ich obecność sprawia, że pieniądz ma rację bytu.

Miary inflacji Obecnie stosowane są dwa sposoby mierzenia inflacji: indeksy (wskaźniki) cenowe, deflatory.

Miary inflacji Indeksy mierzą względną zmianę średnich cen towarów, a także usług, w danym okresie. Tworzy się tzw. koszyk dóbr – zestaw artykułów, których ceny będą śledzone. Udział każdego z dóbr wyznaczany jest zwykle na podstawie znaczenia w obrotach handlowych. Wyznacza się bazę - poziom cen z jakiegoś roku przyjętych za podstawę obliczeń. W roku bazowym indeks wynosi 100. Zmiana % wielkości wydatków na zakup towarów z koszyka w danym czasie przyjmowana jest za stopę inflacji bądź deflacji.

Miary inflacji - indeks Paaschego Indeks Paaschego - oparty o ilości, dóbr z roku bieżącego. Deflator PKB q – ilości danego dobra, 0 – rok bazowy, t – rok bieżący.

Miary inflacji - indeks Paaschego W zależności co znajdzie się w koszyku indeks ten może być innym wskaźnikiem inflacji: wszystko to co w PKB – deflator, towary kupowane przez konsumentów – CPI, towary nabywane przez producetów – PPI).

Miary inflacji - indeks Laspeyersa Indeks Laspeyersa - oparty o ilości dóbr z roku bazowego. q – ilości danego dobra, 0 – rok bazowy, t – rok bieżący.

Indeks cen Fishera Średnia geometryczna indeksów Laspeyresa i Paaschego

Różne koszyki http://www.stat.gov.pl/gus/5840_1632_PLK_HTML.htm Różne perspektywy pomiaru inflacji (konsumentów, hurtowników, czy producentów). Indeks cen konsumpcyjnych/wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI – consumer price index) - zmiany poziomu cen koszyka dóbr i usług konsumowanego przez typową rodzinę w danym kraju. Udział poszczególnych artykułów określa się na podstawie badań wydatków z budżetów domowych. Zmiany cen rejestrowane są głównie na podstawie obserwacji prowadzonej przez ankieterów przez dłuższy czas w tych samych placówkach handlowych. Zwykle są to ceny detaliczne, Wynik podaje się jako procentową zmianę wartości koszyka w stosunku do okresu bazowego. W Polsce wskaźniki co miesiąc publikuje Główny Urząd Statystyczny. http://www.stat.gov.pl/gus/5840_1632_PLK_HTML.htm

Wartości realne vs. nominalne Sam wzrost wartości PKB nie musi wcale oznaczać, że wzrosła produkcja. Wzrost wartości = wzrost produkcji i wzrost cen. Wzrost wynagrodzenia nie musi wcale oznaczać, że staliśmy się bogatsi  Zarabiamy więcej, ale ceny też wzrosły. Aby prawidłowo ocenić skalę zmian wielkości makrekonomicznych (o ile więcej wytworzono w ciągu roku towarów i usług, o ile realnie jesteśmy bogatsi) należy wyeliminowanie efektów wzrostu cen.

Wartości realne vs. nominalne W przypadku PKB i innych wartości należy wyliczyć je w cenach stałych  wycenić je w kolejnym roku tak, jakby ceny nie uległy zmianie. PKBNominalny – liczony w cenach bieżącyc (zawierających efekty inflacji); PKBRealny – liczony w cenach stałych (lub uzyskany przez zastosowanie deflatora, wyrażającego wpływ inflacji  PKBRealny= PKBnominalny/deflator).

Wartości realne vs. nominalne Cena realna = cena jakiegoś dobra wyrażona w stosunku do przeciętnych cen np. płaca realna = płaca nominalna/ przeciętny poziom cen (indeks cenowy) Realna stopa procentowa , gdzie (i) – nominalna stopa procentowa

Wartości realne vs. nominalne Za pomocą uproszczonego równania Fishera: Realna stopa procentowa (r) ≈ nominalna stopa procentowa (i) – stopa inflacji (π) , gdzie: π = ΔP/P = (P1 – P0)/P0 Δdeflatora PKB ≈ Δnomin.PKB – ΔrealnegoPKB Δrealne płace ≈ Δnominalne płace – inflacja

Realny kurs walutowy relatywna cena dóbr pochodzących z różnych krajów wyrażona w jednej walucie pokazuje konkurencyjność krajowych producentów im wyższy, tym wyższa cena dóbr zagranicznych wyrażona w walucie krajowej, im wyższy tym większa jest konkurencyjność danego kraju, sprzyja to wzrostowi eksportu netto danego kraju. , gdzie P* - poziom cen za granicą, P – poziom cen krajowych Przykład (to jest tylko przykład, nie mylić z BigMac Index  Purchasing Power Parity): nominalny kurs walutowy , cena BigMac’a w Polsce = 6 PLN, taki sam BigMac w Strefie Euro = 3 Euro

Inflacja a podaż pieniądza Ilościowa teoria pieniądza Szybkość obiegu pieniądza (V) - wskazuje ile razy dana ilość pieniędzy jest używana w ciągu roku do finansowania transakcji

Makroekonomia I Ćwiczenia Dziękuje za uwagę