Kwestionariusz Funkcje kwestionariusza „Przełożenie” teoretycznej problematyki badawczej na konkretne pytania Nakłonienie badanego do udzielenia odpowiedzi i ułatwienie mu sformułowania odpowiedzi Przygotowanie materiału zdatnego do analizy

Tworzenie kwestionariusza Problem badawczy Cel kwestionariusza Co ogólnie chcemy badać? Po co to robimy? Kategorie treściowe Zmienne Co dokładnie chcemy badać? Co opisuje nasze zjawisko? Operacjonalizacja zmiennych Cechy i typy pytań Jak będziemy to mierzyć? Jakie są wskaźniki? Jak będziemy o to pytać? Forma graficzna pytania

Pytania kwestionariuszowe Pytanie w kwestionariuszu nie musi być pytaniem w sensie gramatycznym Pytanie zawsze żąda od badanego pewnej odpowiedzi lub reakcji – jest zadaniem do wykonania

Cechy pytań - Złożoność poznawcza Respondenta ma zrozumieć pytanie tak, jak rozumiał je badacz Wyznaczniki: Liczba jednostek leksykalnych (wyrazów) Terminologia (dobór słownictwa) Dostosowanie do poziomu wykształcenia respondentów Częstość występowania wyrazów w danym języku Forma gramatyczna Liczy się zrozumiałość, a nie ładna forma literacka

Cechy pytań – sugerowanie odpowiedzi, emocjonalność pytań Pytania tendencyjne/sugestywne – narzucające odpowiedź zgodnie z zamierzoną lub niezamierzoną sugestią badacza Czy przestał Pan już bić swoją żonę? Większość ludzi wierzy w integrację rasową – czy Pan/Pani również? Czy jest Pan/Pani przeciwko nadaniu większej siły i samodzielności związkom zawodowym? Wyrazy/frazy/zdania o zabarwieniu emocjonalnym Biedny, luksusowy, imperialistyczny, karierowiczka Formalna postać odpowiedzi, którą wymagamy (format końcowy)

Rodzaje pytań - podział ze względu na cel Pytania wprowadzające - Czy interesujesz się wydarzeniami politycznymi? Pytania o opinie – Czy lubisz zupę pomidorową? Pytania o fakty – Jakie są źródła Twojego utrzymania w czasie studiów? Pytania o zachowania – Jak często robisz zakupy internetowe? Pytania o motywy – Dlaczego najczęściej woli Pan pić alkohol samotnie?

Rodzaje pytań – pytania zamknięte i otwarte Pytania zamknięte logicznie Pytania otwarte logicznie Pytania zamknięte technicznie Czy masz samochód? TAK NIE Jakiego środka transportu używasz najczęściej podczas zakupów? Samochód Rower Komunikacja miejska Chodzę na pieszo Pytania otwarte technicznie Proszę wpisać swój wiek............. Co zmienilibyście Państwo, aby skutecznie przeciwdziałać alkoholizmowi w środowisku studenckim? ...............

Typy pytań zamkniętych

Rodzaje pytań ze względu na rodzaj skali odpowiedzi Oparte na skali nominalnej (odpowiedzi są treściowe i jakościowo różne) Oparte na skali porządkowej (odpowiedzi są uporządkowane na skali) Oparte na skali przedziałowej (odpowiedzi są w relacji mniejszości i większości względem siebie i występują równe odstępy między przedziałami skali Oparte na skali ilorazowej – stosunkowej (odpowiedzi pozwalają określić, ile razy natężenie danej cechy jest większe u osoby A niż u osoby B, ze względu na istnienie stałego naturalnego punktu zerowego i naturalnej jednostki miary), np. temperatura, wiek, czas reakcji

Pytania w formie prostej alternatywy Czy był Pan karany sądownie? TAK NIE Proszę podać swoją płeć: Kobieta Mężczyzna Kiedy należy dodać odpowiedź neutralną? Pytania o opinie Czy lubisz zupę pomidorową? TAK NIE Czy lubisz sałatkę Caprese? TAK NIE NIE WIEM Pytania o wiedzę Czy w Twojej firmie działają związki zawodowe? Pytania o fakty Czy byłeś u pierwszej Komunii Świętej? TAK NIE

Pytania z wieloczłonową alternatywą Takie pytania składają się z: Wstępu pytania – jego treści, określenia, do jakiego fragmentu rzeczywistości ma się odnieść Zadania dla badanego – polecenia, ile i jakich wyborów ma dokonać Alternatyw, czyli odpowiedzi do wyboru Lista alternatyw musi być: Kompletna – zawierać cały obszar zagadnienia Rozłączna – odpowiedzi nie mogą na siebie nachodzić Sformułowana na jednakowym poziomie ogólności Równoważna – nie powinna nadmiernie akcentować jednej strony zagadnienia Pytania z alternatywami są już swego rodzaju pytaniami sugerującymi – trzeba uważać, aby żadna odpowiedź się nie wyróżniała

Przykład – pytanie dysjunktywne naturalne Wykształcenie: Podstawowe Gimnazjalne Zawodowe Średnie Wyższe

Przykład – pytanie dysjunktywne sztuczne Jakiego środka transportu używasz najczęściej podczas zakupów? Wybierz jedną odpowiedź Samochód Taksówka Rower Hulajnoga Komunikacja miejska Tramwaj Bezpłatny autobus Chodzę na pieszo

Przykład – pytanie koniunktywne Jakiego środka transportu używasz podczas zakupów? Wybierz wszystkie odpowiedzi, które Cię dotyczą Samochód Taksówka Rower Hulajnoga Komunikacja miejska Tramwaj Bezpłatny autobus Chodzę na pieszo

Przykład – pytanie koniunktywne Czym jest dla Pana/ Pani sukces zawodowy: (proszę wybrać maksymalnie 3 odpowiedzi) Awansem Pochwałą szefa Uznaniem w pracy Niezależnością finansową Samodzielnością w działaniu Zajmowanym stanowiskiem Wykonywanym zawodem Korzyściami finansowymi Inne, jakie……………………….

Przykład – pytanie koniunktywne Oto lista wskaźników dotyczących sukcesu osobistego, do których może Pan (-i) przywiązywać większą lub mniejszą wagę. . Proszę wybrać trzy, które mają dla Pana największą wagę. uśmiech dziecka zdrowa rodzina własne mieszkanie stała praca niezależność finansowa pozycja społeczna posiadana wiedza

Skala Likerta Ustosunkuj się do poniższych stwierdzeń na skali: (1 – nie zgadzam się, 2 – raczej się nie zgadzam, 3 - nie wiem, 4 – raczej się zgadzam, 5 – zgadzam się) Właściciel psa powinien po nim sprzątać 1 2 3 4 5 Podatek od posiadania psa traktuje na równi z innymi podatkami Posiadacze psów powinni płacić podatek od ich posiadania Podobny podatek powinien być nałożony na inne zwierzęta Osoby mieszkające w miastach nie powinny posiadać psów

1-zawsze 2-często 3-czasami 4-rzadko 5-nigdy Skala Likerta Proszę o określenie częstości występowania poniższych zdarzeń na poniższej skali 1-zawsze 2-często 3-czasami 4-rzadko 5-nigdy Oglądam w TV programy ekonomiczne lub gospodarcze 1 2 3 4 5 czytam artykuły ekonomiczne lub gospodarcze w gazecie  rozmawiam w gronie rodziny i osób starszych o sprawach związanych z ekonomią lub gospodarką Rozmawiam w gronie przyjaciół o sprawach związanych z ekonomią lub gospodarką

Dyferencjał semantyczny Według Ciebie, podatek od posiadania psa jest: Wysoki Niski Sprawiedliwy Niesprawiedliwy Respektowany Nie respektowany Bezsensowny Sensowny Chętnie płacony Niechętnie płacony

Dyferencjał semantyczny Według Ciebie, podatek od posiadania psa jest: Wysoki 1 2 3 4 5 Niski Sprawiedliwy Niesprawiedliwy Respektowany Nie respektowany Bezsensowny Sensowny Chętnie płacony Niechętnie płacony

Przykład z szeregowaniem alternatyw Czym jest dla Pana/ Pani sukces zawodowy: Uszereguj odpowiedzi od najbardziej do najmniej ważnych Awans Pochwała szefa Uznanie w pracy Niezależność finansowa Samodzielność w działaniu Zajmowane stanowisko Wykonywany zawod Korzyści finansowe Inne, jakie……………………….

Przykład z rozdziałem puli punktów Czym jest dla Pana/ Pani sukces zawodowy. Rozdziel pomiędzy alternatywy 100 pkt wg stopnia ich ważności dla Ciebie: Awans Pochwała szefa Uznanie w pracy Niezależność finansowa Samodzielność w działaniu Zajmowane stanowisko Wykonywany zawod Korzyści finansowe Inne, jakie……………………….

Pytania oparte na skali przedziałowej W którym roku zamierza Pan(-i) zmienić swój samochód na nowszy? 1.  2005 2.  2006 3.  2007 4.  ... 5.  NIE WIEM Temperatura Wartości (kwoty, ceny)

Podstawowe błędy popełniane przy formułowaniu pytań

Błąd multiplikacji Przykłady: Czy uważa Pan wysokość swoich zarobków za słuszną w stosunku do swych kwalifikacji i wysiłku wkładanego w pracę? Która z poniższych dziedzin polityki społecznej jest nieskutecznie realizowana lub niesprawiedliwa i wymaga szczególnej poprawy w najbliższych latach?

Błędy w językowym zapisie pytań Literówki, błędy ortograficzne, przesunięcia, błędy edycyjne czy błędy w druku Winę za nie ponosi badacz!!!!

Brak pytań filtrujących Prowadzi to do sytuacji, gdy pytanie staje się sugerujących przez samo sformułowanie Przykłady: Jakie zjawisko dostrzega Pan(i) jako niepokojące w postępowaniu ludzi z Pana(i) otoczenia – prosimy o wybranie trzech kategorii i zaznaczenie ich? Co, Pana zdaniem, jest głównym powodem niewykorzystywania kwalifikacji zawodowych absolwentów szkół wyższych w naszej gospodarce?

Zbyt trudne sformułowania pytań Spośród wymienionych czynników wybierz 5, które według Ciebie generują najwyższy poziom stresu (są najbardziej stresogenne) Zakłady pracy, szkoły i uczelnie oddziałują na zewnętrzne środowisko, przy czym oddziaływanie to jest dostrzegalne w życiu rodzin pracowniczych. W ramach działalności socjalnej zaspakajają one materialne i kulturalne potrzeby pracowników i ich rodzin poprzez świadczenia bezpośrednie i pośrednie. Jak ocenia Pan(i) realizację tych świadczeń (proszę zaznaczyć znakiem 0 wybrane odpowiedzi).....

Błąd polegający na fałszywym założeniu znawstwa Czy słuszne jest Pana zdaniem, zachowanie miejsc mandatowych TAK NIE NIE WIEM

Złe skalowanie Przemieszczenie pozycji skali Jak często korzystasz z następujących rozrywek....... Nigdy Kilka razy w roku Raz w roku Raz w miesiącu Kilka razy w miesiącu Codziennie Tylko w niedzielę

Złe skalowanie Brak układu odniesienia Nierównoważność stron skali Wynagrodzenie za pracę: □  Do 1000zł □  1000,01zł - 2000 zł □  2000,01 zł i więcej Nierównoważność stron skali Jak oceniasz smak herbaty Lipton? Bardzo dobra Dobra Raczej dobra Niedobra

Błędy dotyczące alternatywnych odpowiedzi w pyt. zamkniętych Czy Pana zdaniem, osoby posiadające gospodarstwo rolne są gorszymi pracownikami Waszego przedsiębiorstwa? TAK NIE Czy Twoim zdaniem: Szef powinien zarabiać tyle samo, co jego najlepiej zarabiający podwładny Szef powinien zarabiać więcej, co jego najlepiej zarabiający podwładny Uszereguj poniższe narodowości, od 1- najbardziej przez Ciebie lubianej, do 5- najmniej przez Ciebie lubianej Arabowie Ukraińcy Rumuni Żydzi Cyganie Arabowie Szwedzi Polacy Anglicy Holendrzy

Treść pytania nie odpowiada odpowiedziom Czy wykonujesz swoją pracę zgodnie z wykształceniem? Tak Nie Jest mi to obojętne Nie mam innej możliwości

Przypisywanie respondentowi postawy przez niego nie reprezentowanej Dlaczego lubisz herbatę Lipton?..... Ustosunkuj się do poniższych stwierdzeń, oceniając każde z nich w skali od 1-4, gdzie 1 oznacza nie zgadzam się,2-raczej się nie zgadzam,3-raczej się zgadzam,4-zgadzam się). „Stres w mojej pracy..” Dekoncentruje mnie i zmusza do błędów Mobilizuje do działania Ułatwia mi wykonanie zadania Zniechęca do działania

Podsumowanie – pytania do pytań Po co zadajemy takie pytanie – co chcemy przez nie uzyskać? Jakie uzyskamy odpowiedzi, jaką mają one wartość wskaźnikową dla rozwiązania problemu Dlaczego to pytanie jest tak właśnie skonstruowane – czy nie lepiej byłoby inaczej? Dlaczego to pytanie jest akurat w tym miejscu kwestionariusza? Jaki przewidujemy sposób analizy materiału uzyskanego w wyniku pytania? Jaka może być wiarygodność materiału badawczego?