Podstawowe prawa i wolności człowieka Wykład 1: Współczesny kontekst wolności

1. Wolność jako fundament życia społecznego Wolność pojęciem wieloznacznym Między dwoma biegunami: Godność osoby ludzkiej Odpowiedzialność Wolność jako „znak znasu” Pogadanki s. 8

1.1. Współczesny kontekst wolności 1.1.1. Formy ucisku i zniewolenia Ucisk wewnętrzny Zagubienie sensu życia Poczucie winy zmarnowanych szans Poddanie się pożądliwości ciała Zniewolenie dobrami materialnymi (konsumizm) Niemoc wobec własnych słabości nałogi

1.1. Współczesny kontekst wolności 1.1.1. Formy ucisku i zniewolenia b) Ucisk zewnętrzny (cecha wspólna brak poszanowania godności osoby ludzkiej) Współczesne formy niewolnictwa Ucisk polityczny Dominacja gospodarcza Brak wolności osobistej Monopol władzy politycznej Anarchia, terroryzm Tortury, zabójstwa, wygnania, zaginięcia

1.1. Współczesny kontekst wolności 1.1.2. Zafałszowania wolności cecha wspólna: powstają one na zasadzie redukcyjnej, jakiś aspekt wolności bierze się za jej pełnię Absolutyzacja rozwoju nauki i techniki Absolutyzacja wolności politycznej i społecznej Konsumpcjonizm Permisywizm Tortury, zabójstwa, wygnania, zaginięcia Determinizm Poszukiwanie wolności poza Bogiem

1.1. Współczesny kontekst wolności 1.1.3. Współczesne poszukiwania wolności praca wielu ludzi nad tym, by wolność służyła sprawie pokoju, by ta wolność zajęła należne sobie miejsce; wielu angażuje się w rewindykację wolności i jej obronę, a cechą charakterystyczną jest tu gotowość do wysiłku i ponosze­nia ofiar; demaskuje się dziś coraz to nowe zamachy na ludzką wol­ność w różnych dziedzinach życia; istotna tu jest także praca nad tworzeniem solidarności bez granic; liczy się także postawa młodzieży, szczególnie tych, którzy wierzą, że prawdziwie wolnym staje się tylko ten czło­wiek, który zabiega o taką samą wolność dla innych

Podstawowe prawa i wolności człowieka Wykład 2: Pojęcie i istota wolności

1.2. Pojęcie i istota wolności Słownika języka polskiego: bliskoznaczniki rzeczownika "wolność„: niezależność niezawisłość niepodległość suwerenność swoboda

1.2. Pojęcie i istota wolności Katechizm Kościoła Katolickiego: wolność to zakorzeniona w rozumie i woli możliwość działania lub niedziałania, czynienia tego lub czegoś innego, a więc podejmowania przez siebie dobrowolnych działań (nr 1731).

1.2. Pojęcie i istota wolności Wolność od wskazuje na uniezależnienie się od czynników ograniczających wolność. Wolność do podkreśla możliwość otwarcia i otwarcie się kogoś lub czegoś, co jest wolne, na inne dobra czy wartości, otwarcie, które jest chceniem, możliwością wyboru lub samym wyborem, wreszcie - decyzją, konstytuującą czyn.

1.2. Pojęcie i istota wolności Trzy elementy będące kresami obu relacji konstytuujących wolność: to, co jest niezależne i otwarte, czyli coś, co czegoś chce lub co wybiera (podmiot wolności); to, od czego to coś jest niezależne lub zależne (czynniki uniezależniające), to, na co to coś jest otwarte, a więc co może być przez to coś chciane i wybrane (przedmiot wolności) .

1.3. Wolność w życiu społecznym 1. Wolność zniewolona Determinizm Kolektywizm Totalizm

1.3. Wolność w życiu społecznym 2. Wolność egocentryczna (liberalno-indywidualistyczna) J. J. Rousseau F. Nietzsche J. P. Sartre Anarchizm i nihilizm

1.3. Wolność w życiu społecznym Cechy liberalnej koncepcji wolności: Egocentryzm Apersonalizm Naturalizm Relatywizm

1.3. Wolność w życiu społecznym 3. Wolność odpowiedzialna

1.3. Wolność w życiu społecznym 4. Wolność aksjologiczna