Źródła informacji dla dziennikarza Olga Kurek okurek@wsiz.rzeszow.pl Konsultacje: wtorki godz. 12:00-14:00 p. 6

Tematyka i formy zajęć Selekcja informacji – wstęp teoretyczny + ćwiczenie w tworzeniu ramówki serwisu Wartość informacji w Internecie – konkurs na bazie przeczytanego tekstu Wikipedia jako wiarygodne źródło informacji?– obejrzenie filmu dokumentalnego + dyskusja Zbieranie informacji w miejscu zdarzenia – gra/drama „Wielka kraksa” Tajemnica dziennikarska i ochrona źródła informacji – debata oxfordzka na bazie przeczytanych materiałów

Kryteria zaliczenia przedmiotu Kolokwium – 30p. (kolokwium uznaje się za zdane, jeśli student uzyska minimum 16p.) Projekt – 30p. Aktywność – 30p. Obecność – 10p. (jedna nieobecność bez wpływu na punktację) Punktacja: 0p.-50p. – 2,0 51p.-60p. – 3,0 61p.-70p. – 3,5 71p.80p. – 4,0 81p.-90p. – 4,5 91p.-100p. – 5,0

I) SELEKCJA INFORMACJI

Źródło: W prezentacji przedstawione są fragmenty rozdziału „Selekcja informacji”, z książki „Dziennikarstwo”, autorzy Marek Chyliński, Stephan Russ-Mohl, Warszawa 2008

SELEKCJA INFORMACJI SELEKCJA INFORMACJI – podstawą dobrego doboru informacji jest obserwowanie wydarzeń na bieżąco, „trzymanie ręki na pulsie” oraz korzystanie ze zróżnicowanych źródeł informacji.

Co decyduje o selekcji informacji?

Czynniki mające wpływ na wybór informacji Subiektywna ocena dziennikarza, jego zainteresowania, doświadczenia. Presja czasu, zbyt mała ilość osób w redakcji, za mało miejsca w wydaniu. Selekcja dokonana przez serwis wybranej agencji prasowej. Profil i polityka redakcji, narzucone prze wydawcę lub redaktora naczelnego, albo umowne zasady panujące wśród dziennikarzy. Czynnikiem o najmniejszym znaczeniu są oczekiwania odbiorcy, który przegrywa w konfrontacji z presją przełożonych i wymaganiami reklamodawców.

Szum informacyjny… „… nadmiar informacji utrudniający wyodrębnienie informacji prawdziwych i istotnych”

Agenda setting – Show, McCombs Media wpływają w bardzo dużym stopniu na kształtowanie się opinii publicznej, ukierunkowując uwagę widzów na pewne wydarzenia, ignorując przy tym pozostałe.  Media może nie mówią nam jak mamy myśleć ale O CZYM MAMY MYŚLEĆ Wydarzenie staje się informacją dopiero wtedy, gdy dziennikarz podejmuje decyzję, że je opisze, opowie, przedstawi. Dlatego głównym zadaniem w tym zawodzie jest rzetelne selekcjonowanie docierających do dziennikarza wiadomości.

Faktoid… „…informacja traktowana jako prawdziwa tylko dlatego, że ukazała się w mediach” Np. widoczność muru chińskiego z kosmosu, czy słuchowisko „Wojna światów” Orsona Wellesa z 1938 roku, relacjonujące postępy fikcyjnej inwazji Marsjan na Ziemię.

Winfried Schulz – 6 kryteriów selekcji informacji: Czas. Aktualność – informacja, która jest już przestarzała, post factum, jest bez wartości. Czas trwania wydarzenia – punktowość wydarzenia odgrywa istotną rolę, częściej wybierane są informacje zamknięte, historie, które można opowiedzieć w całości. Ciągłość – „tematy na tapecie”, o których jest już mowa od pewnego czasu, te którymi odbiorcy mogli się już zainteresować np.: terroryzm, afery polityczne, choroba wściekłych krów, ptasia grypa, świńska grypa, sprawa Olewnika, katastrofa smoleńska, itp.

Winfried Schulz – 6 kryteriów selekcji informacji: 2. Bliskość. Bliskość geograficzno-przestrzenna – im bliżej tym ważniejsze wydarzenie. Często przytaczane równanie obrazuje brutalną rzeczywistość: 100 gwałtów w Tajwanie = 1 gwałt w np.: Warszawie Bliskość polityczna – stosunki polityczne między krajami, ich zależności i strefy wpływów determinują selekcję informacji, np.: Wiadomość z USA lub Ukrainy ważniejsza jest niż news z Turcji albo Indii. Bliskość kulturowa – wartość informacyjną mają związki kulturowe, religijne, naukowe, np.: Polaków bardziej interesują Niemcy i Anglicy niż wydarzenia w jeszcze niedawno „braterskich” krajach bloku wschodniego. Relewancja – mimo odległości geograficznej wartość informacji może być podyktowana tym, w jakim stopniu dotyczy ona odbiorców, np.: zamach na WTC, katastrofa elektrowni jądrowej Fukushima, tsunami w Taljandii, itp. = EMOCJE

Winfried Schulz – 6 kryteriów selekcji informacji: 3. Status. Odniesienie regionalne/narodowe – wartość informacji zależy od znaczenia regionu na arenie światowej np.: wydarzenia z Moskwy czy Waszyngtonu są ważniejsze niż z Madrytu lub Aten Wpływ postaci – jeśli sprawa dotyczy osoby rozpoznawalnej będzie miała większe znaczenie niż w przypadku szarego obywatela lub kogoś mniej znanego. np. afera rozporkowa Billa Clintona 4. Dynamika. Zaskoczenie – sensacja, kuriozum, odkrycie zawsze zwracają uwagę np.: zakaz całowania się na Uniwersytecie w Pekinie Struktura – wydarzenie jest mało złożone, nie trzeba poruszać wielu wątków, ma tylko kilku bohaterów np. sprawa Madzi z Sosnowca Intensywność – news musi się wyróżniać np.: pijany mąż bije żonę nie wzbudza takich emocji jak pijana żona bijąca męża

Winfried Schulz – 6 kryteriów selekcji informacji: 5. Walencja (ujednoznancznienie) Aspekt negatywny – katastrofa, śmierć, gwałt, morderstwo to tematy, które zawsze przyciągają uwagę. „Only bad news are good news.” Aspekt pozytywny – skrajnie pozytywne, budujące wydarzenia również mają wysoką wartość np.: obniżenie podatków, zawieszenie broni, odkrycie naukowe, itp. journalism of hope (idea Allena Neuhart’a), przykład: W dniu katastrofy samolotu wszystkie media informowały o 57 ofiarach śmiertelnych. „USA Today” kierowany przez Neuhart’a napisał: „Cud: 327osób przeżyło, 57 zginęło.”

Winfried Schulz – 6 kryteriów selekcji informacji: 6. Identyfikacja. Personalizacja – jeśli bohaterem historii jest człowiek staje się ona ciekawsza. Wiadomości na tematy abstrakcyjne, o polityce, gospodarce, itp., są dużo trudniejsze do opowiedzenia w ciekawy sposób. Etnocentryzm – chętniej wybierane są wiadomości z własnego kręgu kulturowego np.: katastrofa samolotu w Meksyku stanie się informacją pod warunkiem, że zginą w niej Polacy. Wartość uczuciowa – dobrze, emocjonalnie opowiedziana historia wzbudza większe zainteresowanie np.: dramatyczne losy bezdomnego psa mogą stać się chętniej czytaną informacją niż eksmisja kilku biednych rodzin. 7. Przetwarzalność na obraz – czynnik dodany ze względu na rozwój kultury „obrazkowej”. Przekaz musi być wizualizowany, potrzebna jest ilustracja, która wspiera, wzmacnia treść.