Rachunki bankowe dla przedsiębiorstw
Plan wykładu Wprowadzenie – pojęcia podstawowe Rodzaje rachunków bankowych Przesłanki wyboru rachunku bankowego Rozliczenia gotówkowe i bezgotówkowe na rachunkach bankowych
Pojęcie rachunku bankowego Przez umowę rachunku bank zobowiązuje się względem podmiotu gospodarczego lub osoby fizycznej do przechowywania środków pieniężnych (przez czas oznaczony lub nie) oraz przeprowadzania rozliczeń na zlecenie posiadacza rachunku.
Strony umowy Posiadacz rachunku – czyli przedsiębiorstwo Bank – czyli osoba prawna utworzona zgodnie z przepisami ustaw, działająca na podstawie zezwoleń uprawniających do wykonywania czynności bankowych obciążających ryzykiem środki powierzone pod jakimkolwiek tytułem zwrotnym
Podstawy prawne Kodeks cywilny Ustawa Prawo bankowe
z art. 725 kodeksu cywilnego: przez umowę rachunku bankowego „bank zobowiązuje się względem posiadacza rachunku, na czas oznaczony lub nieoznaczony, do przechowania jego środków pieniężnych oraz doprowadzenia na jego zlecenie rozliczeń pieniężnych.”
z art. 2 ustawy Prawo Bankowe „Bank jest osobą prawną, utworzoną zgodnie z przepisami ustaw, działającą na podstawie zezwoleń uprawniających do wykonywania czynności bankowych obciążających ryzykiem środki powierzone pod jakimkolwiek tytułem zwrotnym.”
Na postawie art. 49 ustawy Prawo bankowe, Banki prowadzą rachunki bankowe dla osób fizycznych i osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych nie mających osobowości prawnej, o ile posiadają zdolność prawną.
Rodzaje rachunków bankowych rachunki bieżące, Rachunki pomocnicze, rachunki terminowe, rachunki oszczędnościowe, rachunki oszczędnościowo–rozliczeniowe.
Rachunek bieżący Otwierany dla potrzeb firmy. Posiadanie rachunku bieżącego jest warunkiem zarejestrowania firmy. Wynika to z przepisów o obrocie finansowym, które mówią, że bezgotówkowo muszą być rozliczane wszystkie transakcje i płatności powyżej 15 tys.euro. Na rachunek bieżący wpłacane są codzienne utargi i przekazywane pieniądze od odbiorców (wpływy bieżące) Z tego rachunku podejmuje się gotówkę, płaci za otrzymany towar i reguluje inne zobowiązania (np. podatki, ubezpieczenia, opłaty).
Rachunek bieżący Prowadząc rachunek bieżący bank ponosi znaczne koszty, musi bowiem często rejestrować operacje związane ze zmieniającą się wysokością środków na tym rachunku Dlatego też oprocentowanie rachunków bieżących jest bardzo niskie lub nie są one wcale oprocentowane. Sumy przekraczające bieżące potrzeby są z reguły przenoszone na oprocentowane wkłady terminowe.
Rachunek pomocniczy pełni funkcję „drugiego" rachunku bieżącego firmy, który służy do przeprowadzania rozliczeń za pośrednictwem innych banków.
Rachunki terminowe Służą do przechowywania środków pieniężnych przez określony czas, np.. 1 dzień, 10 dnie, 1 miesiąc. Korzystają z nich przede wszystkim osoby prawne, a osoby fizyczne korzystają z wkładów oszczędnościowych
Rodzaje rachunków terminowych O ściśle określonym terminie Na czas nieokreślony, ale z określonym terminem wypowiedzenia
Oprocentowanie rachunków terminowych Wysokość oprocentowania rachunków terminowych zależy od umowy z bankiem W krajach, w których występują zjawiska inflacyjne istnieje dążenie, aby wysokość oprocentowania uwzględniała stopę inflacji. Konsekwencją podjęcia środków przed terminem określonym w umowie jest zazwyczaj obniżenie wysokości oprocentowania dla posiadacza. Banki wprowadzają wiele odmian tego rodzaju rachunku, dostosowując go do potrzeb określonego segmentu klientów.
Rachunki oszczędnościowe i oszczędnościowo-rozliczeniowe Są prowadzone dla osób fizycznych i nie mogą być wykorzystywane przez ich posiadaczy do przeprowadzania rozliczeń pieniężnych związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Ze wzg. na spełniane funkcje rachunki rozliczeniowe, rachunki depozytowe.
CO JEST PRZEDMIOTEM UMOWY? Zobowiązanie się banku do przechowywania środków pieniężnych oraz przeprowadzania na rozliczeń zlecenie
Cechy umowy Umowa rachunku bankowego jest umową odpłatną. Z jednej strony macie bank zapewnia oprocentowanie środków pieniężnych, z drugiej – bank może obracać pieniędzmi zgromadzonymi na rachunku, a także pobiera prowizje za czynności bankowe.
W JAKI SPOSÓB POWINNA BYĆ ZAWARTA UMOWA? Umowa rachunku bankowego powinna być zawarta na piśmie.
Umowa rachunku bankowego powinna określać: strony umowy, rodzaj otwieranego rachunku, walutę, w jakiej rachunek jest prowadzony, czas, na jaki rachunek został otwarty, Wysokość oprocentowania i warunki jego zmiany, sposób dysponowania środkami zgromadzonymi na rachunku, terminy wypłaty lub kapitalizacji odsetek, terminy realizacji zleceń posiadacza rachunku, zakres odpowiedzialności banku za terminowe i prawidłowe przeprowadzanie rozliczeń pieniężnych oraz wysokość odszkodowania za przekroczenie terminu realizacji dyspozycji posiadacza rachunku, tryb i warunki dokonywania zmian umowy, sposób i termin wypowiedzenia lub rozwiązania umowy, zasady rozwiązania umowy w razie niedokonywania na rachunku żadnych obrotów, wysokość prowizji i opłat za czynności związane z prowadzeniem rachunku i warunki ich zmiany.
WARUNKI ZAWIERANIA UMÓW Banki mogą wydawać ogólne warunki umów lub regulaminy. Są one wiążące, jeżeli zostały wręczone przy zawarciu umowy. Wszelkie zmiany w tym zakresie wymagają doręczenia.
Rozwiązanie umowy rachunku bankowego Rozwiązanie umowy rachunku bankowego zawartej na czas nieoznaczony może nastąpić w dowolnym czasie w drodze wypowiedzenia przez którąkolwiek ze stron. Bank może wypowiedzieć taką umowę tylko z ważnych powodów
Posiadanie rachunku bankowego jest obowiązkowe dla przedsiębiorcy, ale także potrzebne ze względu na bezpieczeństwo finansowe firmy. Zalecane jest prowadzenie jak największej liczby rozliczeń bezgotówkowych, dlatego należy mieć również kartę płatniczą. Rachunek bankowy można otworzyć w wybranym przez siebie banku. Przy wyborze należy kierować się zakresem usług, wysokością opłat, a także lokalizacją (im bliżej firmy, tym lepiej).
Przesłanki wyboru rachunku koszty obsługi rachunku (opłaty za otwarcie i prowadzenie rachunku, koszty przelewów itp.) wysokość oprocentowania bezpieczeństwo pieniędzy możliwości zaciągnięcia kredytu, pożyczki, ew. saldo debetowe jakość obsługi dostęp do rachunku przez telefon, Internet, SMS
Gotówkowa Bezgotówkowa Formy rozliczeń pieniężnych, przeprowadzanych za pomocą rachunku bankowego Gotówkowa Bezgotówkowa
Rozliczenia gotówkowe W działalności gospodarczej rozliczeń gotówkowych dokonuje się niewiele. Kwoty na delegacje służbowe, benzynę, drobne usługi oraz pensje tych pracowników, którzy nie mają rachunków oszczędnościowo-rozliczeniowych (ROR). Czeki, przekazy pocztowe.
Polecenie przelewu Polega na zleceniu bankowi przelania określonej kwoty ze swojego rachunku na inny. W tym celu należy wypełnić formularz polecenia przelewu. W rubryce "w ciężar rachunku" wpisuje się nazwę swojej firmy i numer rachunku, a w rubryce "na dobro rachunku" – adres wierzyciela i numer jego rachunku. Przelew może być zrealizowany do wysokości salda dodatniego na rachunku. Jeśli środki będą niewystarczające, ale firma posiada umowę debetową, również zostanie zrealizowany.
Czek Papier wartościowy, za pomocą którego wystawca (wystawiający czek) rozporządza swoimi pieniędzmi złożonymi na koncie bankowym. Pełni funkcję polecenia wypłacenia przez bank lub przelania na inne konto oznaczonej kwoty z rachunku wystawcy. Wystawienie czeku bez pokrycia grozi odpowiedzialnością karną!
Rodzaje czeków Gotówkowe Rozrachunkowe Podróżne
Czeki gotówkowe (zwykłe, kasowe) Za ich pomocą dokonuje się zapłaty, np. za zakupione towary. Mogą być realizowane przez podaną na nich osobę w banku wystawcy czeku,
Czeki rozrachunkowe Wystawiane przez wierzyciela (osobę, u której zaciągnięto dług) na nazwisko dłużnika, który jest zobowiązany do zapłacenia wymienionej na czeku sumy Są przedstawiane do zapłaty w banku dłużnika Za pomocą takich czeków reguluje się zobowiązania w obrocie bezgotówkowym,
Czeki podróżne Przydatne, jeśli wyjeżdżając na wakacje za granicę, nie chcemy przewozić gotówki. Można nabyć je w biurze turystycznym lub w banku Są emitowane w nominałach z góry ustalonych przez banki, Można realizować je za granicą w bankach, oznaczonych biurach turystycznych, punktach wymiany walut, a także płacić nimi w niektórych hotelach i restauracjach.
Formy obrotu bezgotówkowego Polecenie przelewu polecenie zapłaty czek rozrachunkowy akredytywa weksel własny weksel trasowany okresowe rozliczenia saldami rozliczenia planowe karta płatnicza
Polecenie przelewu Polega na przekazaniu środków pieniężnych z jednego rachunku bankowego na drugi (niekoniecznie w tym samym banku). Jest to dyspozycja klienta banku, obciążenia jego rachunku określoną kwotą przy jednoczesnym uznaniu ta kwotą innego wskazanego rachunku.
Polecenie zapłaty Jest alternatywą w stosunku do polecenia przelewu. Wymaga wyrażenia zgody dłużnika na tę formę rozliczenia. Inicjowanie płatności należy do wierzyciela, który zleca swojemu bankowi pobranie określonej kwoty należności z rachunku dłużnika. Bank wierzyciela przesyła polecenie zapłaty do banku dłużnika, ten i kolei obciąża żądaną kwotą wskazany rachunek i przekazuje środki pieniężne do banku wierzyciela w celu zapisania ich na rachunku zleceniodawcy. Usługa ta usprawnia tryb realizacji płatności o charakterze okresowym. W przypadku podmiotów gospodarczych dotyczy przede wszystkim cyklicznych dostaw. Jednoczesne zlecenie w odniesieniu do osoby fizycznej nie może przekraczać równowartości 1000 €, a dla podmiotów gospodarczych jest to granica 50 000 €
Czek rozrachunkowy Jest dyspozycją wystawcy czeku udzieloną bankowi (trasatowi) do obciążenia jego rachunku kwotą, na którą czek został wystawiony oraz uznania tą kwotą rachunku odbiorcy czeku.
Akredytywa Ma na celu m.in. zagwarantowanie otrzymania należności. Jeśli firma przeprowadza transakcje o znacznej wartości może zaproponować partnerowi, któremu sprzedaje duże ilości towarów lub usług, otwarcie akredytywy w swoim banku. Partner wydziela na specjalnym rachunku środki finansowe zabezpieczające wartość kontraktu. Po wysłaniu towarów do kontrahenta przedkładamy w banku fakturę wraz z dokumentami stwierdzającymi wysłanie (np. list przewozowy lub fakturę potwierdzoną przez odbiorcę). Na tej podstawie bank przepisuje na nasz rachunek należną kwotę.
Weksel Jest to papier wartościowy o określonej dokładnie przez prawo wekslowe formie, charakteryzujący się tym, że złożenie na nim podpisu stanowi podstawę i przyczynę zobowiązania wekslowego podpisującego.
Weksel własny (suchy, prosty, sola) jest to papier wartościowy sporządzony w formie ściśle określonej przez prawo wekslowe, zawierający bezwarunkowe przyrzeczenie wystawcy zapłacenia określonej sumy pieniężnej we wskazanym miejscu i czasie, stwarzający bezwarunkową odpowiedzialność osób na nim podpisanych.
Weksel trasowany (ciągniony, trata) jest to papier wartościowy sporządzony w formie ściśle określonej przepisami prawa wekslowego, skierowany do oznaczonej osoby z poleceniem bezwarunkowego zapłacenia określonej sumy pieniężnej w oznaczonym miejscu i czasie, stwarzający bezwarunkową odpowiedzialność osób na nim podpisanych. Wystawca weksla ciągnionego (trasowanego) zleca wskazanej w wekslu osobie zapłacenie określonej kwoty. W takim wekslu występują trzy osoby: wystawca weksla (trasant), płatnik (trasat) i remitent (beneficjent). Zobowiązanie trasata (płatnika) powstaje dopiero po wyrażeniu przez niego zgody (akceptu