Ustrój sądownictwa w państwach skandynawskich

Estonia

System sądownictwa administracyjnego Trójinstancyjny system Sądy administracyjne pierwszej instancji Sądy okręgowe Sąd Najwyższy

System sądownictwa administracyjnego Działają: 4 sądy administracyjne 3 sądy okręgowe, rozpatrujące środki odwoławcze od orzeczeń wydanych przez sądy I instancji Izba Administracyjna Sądu Najwyższego w Tartu

Kognicja sądów Akty administracyjne (zdef. jako nakazy, dyrektywy, decyzje, postanowienia i inne akty prawne, które kształtują indywidualne sytuacje w stosunkach prawa publicznego, wydawane przez agencje, organy lub inne osoby wykonujące zadania z zakresu administracji publicznej) Umowy publicznoprawne – uznawane na gruncie tej ustawy jako akty administracyjne Czynności faktyczne (działanie, zaniechanie lub zwłoka w stosunkach prawa publicznego organu administracji, urzędnika lub jakiegokolwiek podmiotu, któremu powierzono wykonywanie zadań z zakresu prawa publicznego) Inne akty i czynności wynikające z przepisów szczególnych

Środki prawne Przed sądami I instancji jako środki prawne służą: - Skarga (kaebus) - Protest (protest)

Skarga i protest O stwierdzenie nieważności aktu administracyjnego w całości lub w części O wydanie aktu administracyjnego (w przypadku bezczynności) Na odmowę wydania aktu (w przypadku podjęcia przez organ aktu odmownego) O stwierdzenie niezgodności z prawem aktu administracyjnego Na zaniechanie czynności faktycznej Na odmowę dokonania czynności faktycznej O stwierdzenie niezgodności czynności faktycznej z prawem O wynagrodzenie szkody w stosunkach publicznoprawnych O stwierdzenie istnienia lub nieistnienia stosunku publicznoprawnego

Legitymacja do wniesienia skargi Osoba, która twierdzi, że jej prawa i wlności zostały naruszone przez akt administracyjny lub czynność faktyczną

Finlandia

Odwołanie Od decyzji Rady Stanu, ministrów i organów równorzędnych przysługuje odwołanie do Najwyższego Sądu Administracyjnego – może być ono oparte wyłącznie na zarzucie niezgodności decyzji z prawem

Odwołanie Decyzje organów niższego szczebla podlegają zaskarżeniu do jednego z 12 okręgowych sądów administracyjnych Jego orzeczenia mogą być zaskarżone do Najwyższego Sądu Administracyjnego

Skarga procesowa Ostateczna decyzja administracyjna może stać się przedmiotem nadzwyczajnego odwołania, przez które rozumie się skargę procesową, wniosek o przywrócenie terminu albo o unieważnienie decyzji

Skarga procesowa Skarga procesowa dopuszczalna jest wyłącznie z przyczyn następujących: Naruszono prawo zainteresowanego do udziału w postępowaniu, nie zapewniając mu możliwości wyrażenia swojego stanowiska Dopuszczono się innego błędu procesowego o podobnych skutkach dla treści decyzji Decyzja jest na tyle niejasna lub ułomna, iż nie wynika z niej, jak rozstrzygnięto sprawę

Skarga procesowa Wnosi się do organu umocowanego przez ustawę bądź dekret do rozpatrzenia odwołania – a w przypadku braku do NSA Skargę wnosi się w terminie 6 miesięcy liczonym od dnia powzięcia wiadomości o decyzji lub dnia, z którym stała się ona ostateczna

Wniosek o przywrócenie terminu Jeśli strona nie była w stanie dochować terminu (np.. Do wniesienia odwołania od decyzji) z powodu przeszkody prawnej lub innej szczególnie ważnej przyczyny może wnosić o przywrócenie uchybionego terminu Wniosek składa się do NSA, w ciągu 30 dni od przyczyny uchybienia

Szwecja

Ustrój sądownictwa administracyjnego okręgowe sądy administracyjne (länsrätt) apelacyjne sądy administracyjne (kammarrätt) Naczelny Sąd Administracyjny (Regeringsrätten)

Sąd okręgowy Sąd okręgowy jest sądem pierwszej instancji. W każdym regionie (län) jest przynajmniej jeden sąd okręgowy.

Sąd apelacyjny Apelacyjny sąd administracyjny jest sądem drugiej instancji. Są cztery takie sądy. W przypadku większości rodzajów orzeczeń wymagane jest zezwolenie na przeprowadzenie pełnej kontroli przez apelacyjny sąd administracyjny.

NSA Najwyższą instancją jest Naczelny Sąd Administracyjny. Składa się co najmniej z 17 sędziów. Jego głównym zadaniem, podobnie jak Sądu Najwyższego, jest ustanawianie precedensów. Dla większości spraw wymagane jest pozwolenie. Przeprowadzając kontrolę, Sąd zadecyduje, czy w orzeczeniu są jakieś kwestie, które mogą być przydatne w kontekście ustanowienia precedensu. W przypadku udzielenia pozwolenia, sprawa podlega zwykle kontroli przez pięciu sędziów.