Elastyczność vs bezpieczeństwo Upowszechnianie na poziomie lokalnym i regionalnym idei Flexicurity jako odpowiedzi na wyzwania Rynku Pracy XXI wieku Bartłomiej Piotrowski Toruń Listopad 2010 Człowiek najlepsza inwestycja Człowiek – najlepsza inwestycja

Człowiek najlepsza inwestycja Globalny Rynek Pracy Światowe zasoby pracy liczą około 3 mld. osób. Z tego ok. 40 % przypada na Chiny i Indie ! Człowiek najlepsza inwestycja Człowiek – najlepsza inwestycja

Człowiek najlepsza inwestycja Nieodłącznymi elementami zjawiska globalizacji są również: offshoring oraz outsourcing. Zjawisko offshoringu polega na przenoszeniu miejsc pracy oraz produkcji lub zamówień z kraju, w którym umiejscowiona jest siedziba firmy, za granicę – zazwyczaj do krajów charakteryzujących się niższymi kosztami zatrudnienia23. w 2008 roku około 160 mln. miejsc pracy w usługach, czyli 11% z globalnego zatrudnienia w usługach była wykonywana w oddaleniu od usługobiorcy. Człowiek najlepsza inwestycja Człowiek – najlepsza inwestycja

Człowiek najlepsza inwestycja Bezrobocie w XXI wieku 190 - 200 mln. ludzi bez pracy. W krajach rozwiniętych bezrobocie oscyluje w granicach +/-10% W krajach zacofanych w granicach 30% Człowiek najlepsza inwestycja Człowiek – najlepsza inwestycja

Człowiek najlepsza inwestycja MODELE PRACY LIFE LONG LEARNING zmienność i niepewność zatrudnienia mniejsza skala ochrony praw zbiorowych (prawa indywidualne) płaca zależna od rozwoju kariery kariera a wzrost wymagań kwalifikacyjno-kompetencyjnych okresy przerw w zatrudnieniu (co się traci?) – wsparcie powrotu na rynek pracy minimalne normy i standardy, umowy i porozumienia (przedsiębiorstwo) WORKING STATE LIFE LONG WORKING stabilność zatrudnienia zbiorowa ochrona praw pracowniczych gwarancje płacy minimalnej i wzrostu płac kariera wertykalna, automatyzm wzrostu płac ochrona okresów przerw w zatrudnieniu (m.in. urlopy macierzyńskie i wychowawcze) – wsparcie dochodowe konwencje MOP, dyrektywy UE, ustawy WELFARE STATE Człowiek najlepsza inwestycja Człowiek – najlepsza inwestycja

Człowiek najlepsza inwestycja Samozatrudnieni I Grupa Peryferyjna Elast. Liczba Zatrudn. Tzw. II Rynek Pracy Kluczowi Pracownicy Zatrudnienie Stałe Elastyczność – Funkcjonalna Agencje Pracy Czaso- wej Pod- Wyko- nawcy Kontrakty Krótko- terminowe Zatrudnienie Subsydiowane Time Shering Niepełne Zatrudnienie II Grupa Peryferyjna Outsourcing Człowiek najlepsza inwestycja Człowiek – najlepsza inwestycja

Charles Handy Shamrok Organization Schemat Koniczyny Rdzeń Załogi Zatrudnienie stałe Pełnoetatowe Charles Handy Elastycznie zatrudnieni Pomocnicy Zasoby zewnętrzne Outsourcing Kooperacja Shamrok Organization Schemat Koniczyny Człowiek najlepsza inwestycja Człowiek – najlepsza inwestycja

Człowiek najlepsza inwestycja POLSKIE WYZWANIA Niski wskaźnik zatrudnienia Wysoka stopa bezrobocia Ciągle niskie kwalifikacje Brak mobilności Zmiany strukturalne w gospodarce Słabe podstawy gospodarki wiedzy Obszary wiejskie Zatrudnienie kobiet a polityka rodzinna Problem starzenia się społeczeństwa Dualizacja rynku pracy Człowiek najlepsza inwestycja Człowiek – najlepsza inwestycja

Przesłanki Rozwoju Elastycznych Form Zatrudnienia Człowiek najlepsza inwestycja Człowiek – najlepsza inwestycja

Przesłanki Rozwoju Elastycznych Form Zatrudnienia PROCESY EKONOMICZNE Globalizacja gospodarki, wiążąca się z silną konkurencją między firmami, ze wzmożonym napływem informacji i szybkim tempem rozwoju techniki, powoduje m.in., że zmieniają się warunki wykonywania pracy i wymagania stawiane pracownikom. Rośnie konkurencja. Trzeba ograniczać koszty, w tym koszty pracy, płynnie zmieniać wielkość produkcji i zatrudnienia – stosownie do potrzeb rynku. Człowiek najlepsza inwestycja Człowiek – najlepsza inwestycja

WYZWANIA DEMOGRAFICZNE świat – procesy starzenia się (szczególnie Europa) Polska – dwa wyże, ale groźba nierównowagi demograficznej (niski wskaźnik dzietności) zagrożenia dla: rynku pracy, systemu socjalnego, systemów emerytalnych Człowiek najlepsza inwestycja Człowiek – najlepsza inwestycja

Ludność według płci i wieku w 2002 r. i 2030 r. (prognoza ) dane GUS Człowiek najlepsza inwestycja Człowiek – najlepsza inwestycja

Człowiek najlepsza inwestycja PROCESY SPOŁECZNE Zmiany w systemie uznawanych za najważniejsze celów życiowych, zmiany postaw wobec ról, jakie mają do spełnienia kobiety i mężczyźni, nie pozostają bez wpływu na sytuację na rynku pracy Mamy coraz szerszy dostęp do informacji. Dzięki temu m.in. przyglądamy się uważnie innym społeczeństwom i coraz częściej przyjmujemy ich styl życia, zachowania, system wartości. Z badań socjologicznych wynika, że przez wiele lat najważniejszą wartością życiową Polaków była rodzina. Badania prowadzone po roku 2004 wskazują jednak, że pierwsze miejsce w tym systemie wartości rodzina „odstępuje” pracy zawodowej. Zwłaszcza młodzi i dobrze wykształceni ludzie, wśród których coraz częściej są kobiety, wyżej cenią sobie karierę zawodową niż życie rodzinne. Człowiek najlepsza inwestycja Człowiek – najlepsza inwestycja

ZASOBY PRACY A PRACODAWCA Optymalizacja wielkości zatrudnienia Kwalifikacje pracowników Kompetencje pracowników Wydajność a płace Struktura wynagrodzeń Koszty pracy Elastyczność zatrudnienia Organizacja pracy Człowiek najlepsza inwestycja Człowiek – najlepsza inwestycja

EFEKTYWNOŚĆ ELASTYCZNOŚCI Obszar form zatrudnienia: na czas określony, part time-job, praca tymczasowa – agencyjna, job rotation, umowa stażowa, kontraktowanie samozatrudnienia koszty pracy, koszty zwolnień, koszty uprawnień, odpowiedzialność, adaptacja poziomu zatrudnienia do potrzeb Obszar organizacji pracy: telepraca (domowa, mobilna, telecentra), job sharing, praca przerywana, praca nakładcza (chałupnicza), praca zespołowa o charakterze zadaniowym efektywna organizacja, koszty, związki z czasem pracy – miękka elastyczność Obszar czasu pracy: praca zadaniowa, praca na zastępstwo, nadgodziny – a rozliczanie czasu pracy (okres, możliwość opt/out), indywidualne konta czasu pracy, system skróconego tygodnia, praca weekendowa koszty, efektywność, dopasowanie czasu do potrzeb, sezonowość – szczyty aktywności POTRZEBA OBOPÓLNEJ ADAPTACYJNOŚCI Człowiek najlepsza inwestycja Człowiek – najlepsza inwestycja

FORMY ZATRUDNIENIA A BEZPIECZEŃSTWO Termin flexicurity to połączenie dwóch słów: flexibility (elastyczność) oraz security (bezpieczeństwo). Głównym założeniem takiego modelu rynku pracy jest łączenie elastyczności zatrudnienia z bezpieczeństwem zatrudnienia. To bezpieczeństwo to pewność, że szybko znajdziemy pracę na każdym etapie życia zawodowego i szanse na rozwój w dynamicznie zmieniającej się gospodarce. Nowe pojęcie :FLEXICURITY Człowiek najlepsza inwestycja Człowiek – najlepsza inwestycja

FORMY ZATRUDNIENIA A BEZPIECZEŃSTWO FLEXICURITY W modelu felxicurity dochodzi do płynnych przejść w trakcie życia zawodowego pomiędzy miejscami pracy, stanowiskami w hierarchii oraz do optymalnego rozwoju indywidualnych zdolności ludzi.  Celem flexicurity jest także elastyczne organizowanie pracy, pozwalające na szybkie i skuteczne zaspokajanie potrzeb, opanowywania nowych umiejętności i godzenie pracy z życiem prywatnym. Człowiek najlepsza inwestycja Człowiek – najlepsza inwestycja

Człowiek najlepsza inwestycja Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) podaje następujące cechy charakterystyczne dla modelu flexibility: - umiarkowana ochrona zatrudnienia, - wysoki poziom uczestnictwa w programach uczenia się przez całe życie, - wysoki poziom wydatków na politykę Rynku Pracy (zarówno pasywną, jak i aktywną ), - systemy świadczeń dla bezrobotnych, zapewniające wysokie świadczenia, ale przy zrównoważenia praw i obowiązków, - szeroki zakres zabezpieczeń społecznych, Człowiek najlepsza inwestycja Człowiek – najlepsza inwestycja

Człowiek najlepsza inwestycja Co Daje FLEXICURITY Dla pracownika: > łatwiej szybko znaleźć pracę na każdym etapie życia zawodowego, > udostępnia większe możliwości rozwoju zawodowego w warunkach szybko zmieniającej się gospodarki, > ułatwia płynne przejścia z bierności zawodowej lub bezrobocia do zatrudnienia oraz ułatwia zmiany pracy, > pozwala na dostosowanie formy i czasu pracy do indywidualnych potrzeb pracownika, również na przestrzeni całego życia zawodowego, > daje możliwość godzenia pracy zawodowej z obowiązkami pozazawodowymi i życiem prywatnym > daje szansę na odpowiednie zabezpieczenie materialne Człowiek najlepsza inwestycja Człowiek – najlepsza inwestycja

Człowiek najlepsza inwestycja Co Daje FLEXICURITY Dla pracodawcy: > możliwość dostosowania stanu zatrudnienia do aktualnych potrzeb przedsiębiorstwa > dostosowywanie organizacji pracy do potrzeb przedsiębiorstwa (nietypowe godziny pracy, nietypowe formy zatrudnienia czy systemy rozliczania czasu pracy) > lepsza adaptacja do zmian i dostosowania zadań do popytu lub stanu zatrudnienia osiągana jest poprzez szkolenia, prace wielozadaniowe, rotację na stanowiskach pracy, w oparciu o zdolności pracowników do wykonywania różnych zadań i czynności. > możliwość motywowania pracowników do zwiększania wydajności pracy oraz dopasowywania kosztów pracy do bieżącej sytuacji finansowej poprzez wynagradzanie w zależności od wyników danej osoby   Człowiek najlepsza inwestycja Człowiek – najlepsza inwestycja

Flexicurity – Przykładowe Działania Wspierające Zatrudnienie Aktywne Polityki Rynku Pracy Wydajny i dostępny system Permanentnej Edukacji Opieka przedszkolna System informacji o możliwościach elastycznego zatrudnienia Rozbudowa sieci internetownych Efektywny system zabezpieczenia społecznego Człowiek najlepsza inwestycja Człowiek – najlepsza inwestycja

Flexicurity w Polsce Rekomendacje z Badań MPIPS Rozbudowa i Usprawnienie Aktywnych Polityk Rynku Pracy Przebudowa (w kierunku aktywizacji) Systemu Zasiłkowego Upowszechnienie wiedzy o elastycznych formach zatrudnienia (w ramach istniejących rozwiazań prawnych) Człowiek najlepsza inwestycja Człowiek – najlepsza inwestycja