Marta Bogdanowicz Uniwersytet Gdański Kraków UJ - 2009 Kwestionariusz Prawa studentów z dysleksją studiujących w college’ach i uczelniach wyższych oprac. prof. Marta Bogdanowicz, prof.Marija Kavkler

Kraje i organizacje biorące udział w badaniu Nazwa organizacji Czechy Czech Dyslexia Association Primary School of prof. Zdeněk Matějček Chorwacja Hrvatska udruga za disleksiju (Croatian Dyslexia Association) Cypr Cyprus Dyslexia Association Dania Ordblinde/Dysleksiforeningen i Danmark Finlandia Finnish diverse learners` association Francja APEDA France : Association française des Parents d’Enfants en Difficulté d’Apprentissage du langage écrit et oral Grecja Association of parents and Guardians with children with dyslexia and learning difficulties of Thessaloniki and Northern Greece Islandia Félaglesblindra á Íslandi Ármúla Irlandia Dyslexia Association of Ireland Włochy Associazione Italiana Dislessia Litwa Lithuanian Dyslexia Association Polska Polskie Towarzystwo Dysleksji Rosja Russian Association of Dyslexia Słowenia Bravo association for children and adolescents with specific learning disabilities Szwecja FMLS – Swedish National Association for People with difficulties in Reading and Writing Wielka Brytania British Dyslexia Association

Pyt.3. Czy system edukacyjny w Twoim kraju jest scentralizowany? Czechy, Chorwacja, Cypr, Dania, Finlandia, Francja, Grecja, Islandia, Irlandia, Włochy, Litwa, Polska, Rosja, Słowenia, Szwecja Wielka Brytania

Studenci z dysleksją jako osoby ze SPECJALNYMI POTRZEBAMI EDUKACYJNYMI (SEN)

Pyt.5. Czy dzieci z dysleksją są uznawane w Twoim kraju za osoby ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (SEN)? Czechy, Cypr, Dania, Finlandia, Francja, Grecja, Islandia, Irlandia, Włochy, Litwa, Polska, Rosja, Słowenia, Szwecja, Wielka Brytania Chorwacja

Pyt.6. Czy dzieci z dysleksją są objęte w Twoim kraju takimi samymi prawami jak osoby z SEN? Czechy, Chorwacja, Cypr, Dania, Finlandia, Francja, Grecja, Irlandia, Litwa, Polska, Rosja, Słowenia, Szwecja, Wielka Brytania Islandia, Włochy

Dzieci z dysleksją są uznawane za osoby ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (SEN) w 94% badanych krajów jest to potwierdzone prawnie w 87% z tych krajów

STUDENCI Z DYSLEKSJĄ W COLLEGE’U I NA UNIWERSYTECIE

Pyt. 8. Jaki jest ogólny poziom świadomości nt Pyt.8. Jaki jest ogólny poziom świadomości nt. problemów doświadczanych przez studentów z dysleksją? Czechy, Cypr, Dania, Finlandia, Grecja, Islandia, Włochy, Rosja, Słowenia Czechy, Irlandia, Szwecja Chorwacja, Francja, Litwa, Polska Wielka Brytania

Cypr, Dania, Francja, Szwecja, Wielka Brytania Pyt.9. Czy studenci z dysleksją mają w Twoim kraju/regionie jakiekolwiek specjalne uprawnienia? Cypr, Dania, Francja, Szwecja, Wielka Brytania Czechy, Chorwacja, Finlandia, Grecja, Irlandia, Islandia, Włochy, Litwa, Polska, Rosja, Słowenia

Pyt.10. Czy uprawnienia te są zagwarantowane prawnie? Cypr, Dania, Francja, Szwecja, Wielka Brytania

Czechy, Chorwacja, Litwa, Słowenia, Polska Pyt.13. Czy na uczelniach jest jakaś osoba lub zespół osób, do których student z dysleksją może zwrócić się o pomoc? Czechy, Chorwacja, Litwa, Słowenia, Polska Dania, Finlandia, Francja, Grecja, Islandia, Irlandia, Włochy, Szwecja, Wielka Brytania Cypr, Rosja

Studenci z dysleksją na uczelniach wyższych zazwyczaj nie są zdiagnozowani, a ich problemy nie są rozumiane (81% badanych krajów opisało poziom świadomości tych problemów jako „niski” lub „bardzo niski”) mają specjalne prawa zagwarantowane prawnie tylko w 31% badanych krajów mogą uzyskać wsparcie specjalnej osoby lub zespołu osób na swojej uczelni w 56% badanych krajów.

SPECJALNE PRAWA DLA STUDENTÓW Z DYSLEKSJĄ W BADANYCH KRAJACH

Chorwacja, Dania, Litwa, Rosja, Wielka Brytania Pyt.14. Czy studenci z dysleksją mogą zdawać egzaminy ustnie zamiast pisemnie? Chorwacja, Dania, Litwa, Rosja, Wielka Brytania Czechy, Cypr, Finlandia, Grecja, Irlandia, Włochy, Litwa, Polska, Słowenia, Szwecja Francja

Pyt.14. Czy studenci z dysleksją mogą zdawać egzaminy ustnie zamiast pisemnie? Czechy, Finlandia, Francja, Grecja, Islandia, Irlandia, Litwa, Polska, Słowenia Czechy, Francja, Szwecja Cypr, Francja, Finlandia

Pyt.14. Czy studenci z dysleksją mogą zdawać egzaminy ustnie zamiast pisemnie? Finlandia, Francja, Irlandia, Włochy, Szwecja Francja, Irlandia, Szwecja

Chorwacja, Cypr, Francja, Grecja Pyt.15. Czy studenci z dysleksją mogą otrzymywać dobre oceny za zadania pisemne pomimo „brzydkiego” pisma? Czechy, Finlandia, Irlandia, Włochy, Litwa, Polska, Rosja, Słowenia, Szwecja, Wielka Brytania Chorwacja, Cypr, Francja, Grecja Islandia

Czechy, Finlandia, Islandia, Irlandia, Litwa, Polska, Słowenia Pyt.15. Czy studenci z dysleksją mogą otrzymywać dobre oceny za zadania pisemne pomimo „brzydkiego” pisma? Czechy, Finlandia, Islandia, Irlandia, Litwa, Polska, Słowenia Rosja Czechy Cypr

Finlandia, Irlandia, Włochy, Szwecja, Wielka Brytania Pyt.15. Czy studenci z dysleksją mogą otrzymywać dobre oceny za zadania pisemne pomimo „brzydkiego” pisma? Finlandia, Irlandia, Włochy, Szwecja, Wielka Brytania Irlandia, Szwecja

Chorwacja, Francja, Grecja, Islandia, Rosja Pyt.16. Czy studenci z dysleksją mogą otrzymywać dobre oceny pomimo błędów w pisowni? Cypr, Czechy, Dania, Finlandia, Irlandia, Włochy, Litwa, Polska, Słowenia, Szwecja Chorwacja, Francja, Grecja, Islandia, Rosja

Cypr, Finlandia, Islandia, Litwa, Polska, Słowenia Pyt.16. Czy studenci z dysleksją mogą otrzymywać dobre oceny pomimo błędów w pisowni? Cypr, Finlandia, Islandia, Litwa, Polska, Słowenia Czechy Cypr

Finlandia, Irlandia, Włochy, Szwecja Pyt.16. Czy studenci z dysleksją mogą otrzymywać dobre oceny pomimo błędów w pisowni? Finlandia, Irlandia, Włochy, Szwecja Irlandia, Szwecja

Pyt.17. Czy studenci z dysleksją mogą używać komputera lub maszyny do pisania do prac pisemnych? Czechy, Cypr, Dania, Finlandia, Francja, Grecja, Islandia, Irlandia, Włochy, Litwa, Polska, Słowenia, Szwecja, Wielka Brytania Chorwacja, Rosja

Pyt.17. Czy studenci z dysleksją mogą używać komputera lub maszyny do pisania do prac pisemnych? Cypr, Czechy, Finlandia, Francja, Grecja, Włochy, Polska, Słowenia Czechy, Francja, Islandia Finlandia Wielka Brytania

Pyt.17. Czy studenci z dysleksją mogą używać komputera lub maszyny do pisania do prac pisemnych? Finlandia, Francja, Irlandia, Szwecja Finlandia, Francja, Irlandia

Chorwacja, Grecja, Litwa, Wielka Brytania Pyt.18. Czy studenci z dysleksją mogą wykonywać zadania w formie ustnej zamiast pisemnej? Chorwacja, Grecja, Litwa, Wielka Brytania Czechy, Finlandia, Francja, Irlandia, Włochy, Polska, Rosja, Słowenia, Szwecja Dania, Islandia

Czechy, Finlandia, Francja, Islandia, Polska, Rosja, Słowenia Pyt.18. Czy studenci z dysleksją mogą wykonywać zadania w formie ustnej zamiast pisemnej? Czechy, Finlandia, Francja, Islandia, Polska, Rosja, Słowenia Czechy Rosja Francja

Finlandia, Irlandia, Włochy, Szwecja Pyt.18. Czy studenci z dysleksją mogą wykonywać zadania w formie ustnej zamiast pisemnej? Finlandia, Irlandia, Włochy, Szwecja Irlandia, Szwecja

Pyt.19. Czy studenci z dysleksją mogą nagrywać wykłady na dyktafon? Czechy, Dania, Finlandia, Francja, Grecja, Islandia, Irlandia, Włochy, Polska, Rosja, Słowenia, Szwecja, Wielka Brytania Chorwacja, Cypr, Litwa

Pyt.19. Czy studenci z dysleksją mogą nagrywać wykłady na dyktafon? Czechy, Cypr, Finlandia, Francja, Grecja, Islandia, Irlandia, Włochy, Polska, Słowenia, Wielka Brytania Czechy, Rosja Rosja Francja

Pyt.19. Czy studenci z dysleksją mogą nagrywać wykłady na dyktafon? Szwecja Finlandia, Szwecja

Chorwacja, Grecja, Litwa, Polska, Rosja Pyt.20. Czy studenci z dysleksją mogą otrzymać dodatkowy czas podczas egzaminów pisemnych? Cypr, Czechy, Dania, Finlandia, Francja, Islandia, Irlandia, Włochy, Słowenia, Szwecja, Wielka Brytania Chorwacja, Grecja, Litwa, Polska, Rosja

Pyt.20. Czy studenci z dysleksją mogą otrzymać dodatkowy czas podczas egzaminów pisemnych? Cypr, Czechy, Francja Islandia, Słowenia Francja

Finlandia, Francja, Irlandia, Włochy, Szwecja Pyt.20. Czy studenci z dysleksją mogą otrzymać dodatkowy czas podczas egzaminów pisemnych? Finlandia, Francja, Irlandia, Włochy, Szwecja Francja, Szwecja

Cypr, Dania, Islandia, Szwecja Pyt.21. Czy w przypadku obowiązku nauki dwóch lub więcej języków obcych istnieje możliwość aby studenci z dysleksją uczyli się tylko jednego z nich? Czechy, Chorwacja, Grecja, Irlandia, Włochy, Litwa, Polska, Rosja, Słowenia Cypr, Dania, Islandia, Szwecja Francja, Finlandia

Studenci z dysleksją na uczelniach wyższych mają określone prawa mogą zdawać egzaminy w formie ustnej zamiast pisemnej w 62% krajów mogą otrzymywać wysokie oceny za zadania pisemne pomimo „brzydkiego” pisma w 62% krajów mogą używać komputera lub maszyny do pisania przy pracach pisemnych w 87% krajów mogą zaliczać prace pisemne w formie ustnej w 56% krajów mogą nagrywać wykłady na dyktafon w 81% krajów mogą otrzymywać dodatkowy czas podczas egzaminów pisemnych w 69% krajów

Studenci z dysleksją na uczelniach wyższych mają określone prawa JEDNAKŻE w większości przypadków przyznawanie studentom z dysleksją w/w praw nie jest ogólną polityką ani nie jest zagwarantowane prawnie, lecz zależy od dobrej woli wykładowcy (w 13-69% krajów, zależnie od danego udogodnienia) stosunkowo rzadko udogodnienia te przyznawane są w czasie egzaminów uczelnianych (13-31%) lub państwowych (6-25%) nie jest możliwe zwolnienie studenta z dysleksją z nauki drugiego języka obcego (jest to możliwe tylko w 2 z badanych krajów, a nawet tam – nie zawsze)

Specjalne prawa dla studentów z dysleksją podstawa do przyznawania

Pyt.23. Kto decyduje o przyznaniu specjalnych praw studentom z dysleksją? Poradnia publiczna Poradnia niepubliczna Psycholog szkolny Zespół specjalistów Decyzja wykładowcy

Pyt.23. Kto decyduje o przyznaniu specjalnych praw studentom z dysleksją? Cypr, Czechy, Dania, Finlandia, Francja, Grecja, Islandia, Irlandia, Włochy, Polska, Rosja, Słowenia, Szwecja Poradnia publiczna Poradnia niepubliczna Psycholog szkolny Zespół specjalistów Decyzja wykładowcy

Irlandia, Włochy, Szwecja Pyt.23. Kto decyduje o przyznaniu specjalnych praw studentom z dysleksją? Cypr, Czechy, Dania, Finlandia, Francja, Grecja, Islandia, Irlandia, Włochy, Polska, Rosja, Słowenia, Szwecja Poradnia publiczna Poradnia niepubliczna Psycholog szkolny Zespół specjalistów Decyzja wykładowcy Irlandia, Włochy, Szwecja

Pyt.23. Kto decyduje o przyznaniu specjalnych praw studentom z dysleksją? Cypr, Czechy, Dania, Finlandia, Francja, Grecja, Islandia, Irlandia, Włochy, Polska, Rosja, Słowenia, Szwecja Poradnia publiczna Poradnia niepubliczna Psycholog szkolny Zespół specjalistów Decyzja wykładowcy Irlandia, Włochy, Szwecja Cypr, Czechy, Dania, Finlandia, Irlandia Rosja, Szwecja

Pyt.23. Kto decyduje o przyznaniu specjalnych praw studentom z dysleksją? Cypr, Czechy, Dania, Finlandia, Francja, Grecja, Islandia, Irlandia, Włochy, Polska, Rosja, Słowenia, Szwecja Poradnia publiczna Poradnia niepubliczna Psycholog szkolny Zespół specjalistów Decyzja wykładowcy Irlandia, Włochy, Szwecja Cypr, Czechy, Dania, Finlandia, Irlandia Rosja, Szwecja Czechy, Finlandia, Francja, Islandia, Rosja, Słowenia, Szwecja

Pyt.23. Kto decyduje o przyznaniu specjalnych praw studentom z dysleksją? Cypr, Czechy, Dania, Finlandia, Francja, Grecja, Islandia, Irlandia, Włochy, Polska, Rosja, Słowenia, Szwecja Poradnia publiczna Poradnia niepubliczna Psycholog szkolny Zespół specjalistów Decyzja wykładowcy Irlandia, Włochy, Szwecja Cypr, Czechy, Dania, Finlandia, Irlandia Rosja, Szwecja Czechy, Finlandia, Francja, Islandia, Rosja, Słowenia, Szwecja Cypr, Czechy, Dania, Finlandia, Islandia, Polska

Podstawa do przyznawania studentom z dysleksją specjalnych praw: poradnie publiczne są częściej niż poradnie prywatne uprawnione do wydawania zaleceń aby przyznać studentowi specjalne uprawnienia zdanie wykładowcy jest dość często jednym (lub nawet jedynym) z czynników koniecznym do przyznania studentowi specjalnych uprawnień

Pyt.24. Czy dane dotyczące trudności studentów są tajne? Czechy, Dania, Finlandia, Francja, Irlandia, Włochy, Litwa, Polska, Słowenia, Szwecja, Wielka Brytania Grecja, Rosja Cypr, Czechy, Islandia

Specjalne prawa dla studentów z dysleksją dotyczą następujących obszarów: ocenianie studentów z dysleksją adekwatnie do ich możliwości umożliwianie im korzystania z alternatywnych sposobów zaliczania materiału zapewnianie im specjalnych warunków podczas egzaminów

Specjalne prawa dla studentów z dysleksją choć z pozoru są przyznawane w większości badanych krajów, zazwyczaj nie są gwarantowane przez żadne akty prawne w większości przypadków jedynymi osobami odpowiedzialnymi za ich przyznawanie są WYKŁADOWCY jednakże poziom świadomości problematyki związanej z dysleksją jest na uczelniach wyższych niezadawalający (w większości krajów określany jako niski)

Specjalne prawa dla studentów z dysleksją ZATEM szczególnie istotne jest podniesienie poziomu świadomości na temat dysleksji oraz poziomu edukacji w tym zakresie pomiędzy WYKŁADOWCAMI AKADEMICKIMI