Ekonomia społeczna w pigułce: podstawy działalności odpłatnej i gospodarczej w NGO Cz.1 Robert Badurek Teresa Zagrodzka 14-16 listopada 2012, Konstancin Jeziorna

Agenda Definicja działalności nieodpłatnej, odpłatnej pożytku publicznego oraz działalności gospodarczej; źródła finansowania; Działalność odpłatna a działalność gospodarcza;

Agenda Obowiązki sprawozdawcze dodatkowe związane z działalnością gospodarczą; Działalność gospodarcza wewnątrz / na zewnątrz organizacji: korzyści i zagrożenia; Wybrane formy prowadzenia działalności gospodarczej.

Działalność nieodpłatna, odpłatna pożytku publicznego i działalność gospodarcza

Jaką działalność może prowadzić organizacja pozarządowa? Organizacja może prowadzić działalność zgodną z zapisami w statucie: uzyskiwać przychody zgodnie z wyróżnionymi źródłami majątku; ponosić koszty zgodne z celami statutowymi i sposobami ich realizacji.

Działalność organizacji pozarządowych: Nieodpłatna pożytku publicznego; Odpłatna pożytku publicznego; Gospodarcza.

Ustawa dpp art.6 Działalność pożytku publicznego nie jest, z zastrzeżeniem art. 9 ust. 1, działalnością gospodarczą, w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, i może być prowadzona jako działalność nieodpłatna lub jako działalność odpłatna.

Działalność nieodpłatna (art.7 ustawy dpp) Działalnością nieodpłatną pożytku publicznego jest świadczenie na podstawie stosunku prawnego usług, za które organizacja pozarządowa oraz podmioty wymienione w art. 3 ust. 3 prowadzące tę działalność nie pobierają wynagrodzenia.

Źródła przychodów działalności nieodpłatnej - przykłady Darowizny; Dotacje; Zbiórki publiczne; Spadki.

Darowizna – Kodeks cywilny art. 888 1. Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.

Kodeks cywilny – art. 893 Darczyńca może włożyć na obdarowanego obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania, nie czyniąc nikogo wierzycielem (polecenie).

Darowizny podlegające odliczeniu od podatku dochodowego – ustawa pdop, art.18 ust.1c Odliczenie darowizn, o którym mowa w ust. 1 pkt 1 i 7 oraz wynikające z odrębnych ustaw, stosuje się, jeżeli wysokość darowizny jest udokumentowana dowodem wpłaty na rachunek bankowy obdarowanego, a w przypadku darowizny innej niż pieniężna - dokumentem, z którego wynika wartość tej darowizny, oraz oświadczeniem obdarowanego o jej przyjęciu.

Wycena przedmiotów darowizny wg cen rynkowych (np. dane z allegro); wyszacowana cena – określona w umowie;

Darowizna – ustawa pdop art. 18 ust. 1k Odliczenia darowizn, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, nie stosuje się w przypadku, gdy podatnik zaliczył wartość przekazanej darowizny do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 14.

Działalność odpłatna pożytku publicznego (art. 8 ustawy dpp) 1. Działalnością odpłatną pożytku publicznego jest: 1) działalność prowadzona przez organizacje pozarządowe i podmioty wymienione w art. 3 ust. 3, w sferze zadań publicznych, o której mowa w art. 4, za które pobierają one wynagrodzenie;

Działalność odpłatna pożytku publicznego 2) sprzedaż towarów lub usług wytworzonych lub świadczonych przez osoby bezpośrednio korzystające z działalności pożytku publicznego, w szczególności w zakresie rehabilitacji oraz przystosowania do pracy zawodowej osób niepełnosprawnych oraz reintegracji zawodowej i społecznej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym.

Działalność odpłatna pożytku publicznego – (art. 8 ustawy dpp cd.) 2. Przychód z działalności odpłatnej pożytku publicznego służy wyłącznie prowadzeniu działalności pożytku publicznego.

Działalność odpłatna pożytku publicznego (Ustawa dpp art. 8 ust.3) 3. Zakres prowadzonej działalności nieodpłatnej lub odpłatnej pożytku publicznego organizacje pozarządowe i podmioty wymienione w art. 3 ust. 3 określają w statucie lub w innym akcie wewnętrznym.

Działalność odpłatna a działalność gospodarcza (art. 9 ustawy dpp) Działalność odpłatna pożytku publicznego organizacji pozarządowych oraz podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3 stanowi działalność gospodarczą, w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, jeżeli:

Działalność odpłatna a działalność gospodarcza (art. 9 ustawy dpp) 1) wynagrodzenie, o którym mowa w art. 8 ust. 1, jest w odniesieniu do działalności danego rodzaju wyższe od tego, jakie wynika z kosztów tej działalności, lub

Działalność odpłatna a działalność gospodarcza (art. 9 ustawy dpp) 2) przeciętne miesięczne wynagrodzenie osoby fizycznej z tytułu zatrudnienia przy wykonywaniu statutowej działalności odpłatnej pożytku publicznego, za okres ostatnich 3 miesięcy, przekracza 3-krotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego za rok poprzedni.”

Obwieszczenie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 18 stycznia 2012 r. Na podstawie § 42 pkt 1 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 6 lutego 2008 r. w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w obrocie paliwami gazowymi (Dz. U. Nr 28, poz. 165) ogłasza się, iż przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw w 2011 r. wyniosło 3.604,68 zł. 3-krotność = 10.814,04 zł

Działalność odpłatna pożytku publicznego (Ustawa dpp art.9 pkt 2 i 3) 2. Przez wynagrodzenie, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, rozumie się wynagrodzenie z tytułu świadczenia pracy lub usług, niezależnie od sposobu nawiązania stosunku pracy lub rodzaju i treści umowy cywilnoprawnej z osobą fizyczną. 3. Nie można prowadzić odpłatnej działalności pożytku publicznego i działalności gospodarczej w odniesieniu do tego samego przedmiotu działalności.

Działalność odpłatna pożytku publicznego – Ustawa dpp art. 10 ust.1 Prowadzenie przez organizacje pozarządowe i podmioty wymienione w art. 3 ust. 3 pkt 2-4: 1) nieodpłatnej działalności pożytku publicznego, 2) odpłatnej działalności pożytku publicznego lub 3) działalności gospodarczej – wymaga rachunkowego wyodrębnienia tych form działalności w stopniu umożliwiającym określenie przychodów, kosztów i wyników każdej z tych działalności, z zastrzeżeniem przepisów o rachunkowości.”

Działalność odpłatna pożytku publicznego (Ustawa dpp art.9 ust.1a) 1a.Organ administracji publicznej, który w trakcie kontroli stwierdzi okoliczność, o której mowa w ust. 1, wzywa organizację pozarządową oraz podmioty wymienione w art. 3 ust. 3 pkt 2-4 do złożenia wniosku wpis do rejestru przedsiębiorców działalności danego rodzaju w terminie 30 dni od dnia wezwania.

Działalność odpłatna pożytku publicznego (Ustawa dpp art.9 ust.1b) 1b.Jeżeli w terminie, o którym mowa w ust. 1a, organizacja pozarządowa oraz podmioty wymienione w art. 3 ust. 3 pkt 2-4 nie wykaże organowi administracji publicznej, że złożyła wniosek o wpis do rejestru przedsiębiorców działalności danego rodzaju, organ administracji publicznej informuje sąd rejestrowy właściwy dla tej organizacji o prowadzeniu przez nią działalności gospodarczej. Przepis art. 24 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz. U. z 2007 r. Nr 168, poz. 1186, z późn. zm.2) stosuje się odpowiednio.

Ustawa o swobodzie prowadzenia działalności gospodarczej, art. 2 Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

Prawo o stowarzyszeniach art. 34 Stowarzyszenie może prowadzić działalność gospodarczą, według ogólnych zasad określonych w odrębnych przepisach. Dochód z działalności gospodarczej stowarzyszenia służy realizacji celów statutowych i nie może być przeznaczony do podziału między jego członków.

Ustawa o fundacjach (art. 5) Fundacja może prowadzić działalność gospodarczą w rozmiarach służących realizacji jej celów. Jeżeli fundacja ma prowadzić działalność gospodarczą, wartość środków majątkowych fundacji przeznaczonych na działalność gospodarczą nie może być mniejsza niż tysiąc złotych.

Ustawa o dpp (art. 20) Organizacją pożytku publicznego może być organizacja pozarządowa, która: 2) może prowadzić działalność gospodarczą wyłącznie jako dodatkową w stosunku do działalności pożytku publicznego; 3) nadwyżkę przychodów nad kosztami przeznacza na działalność, o której mowa w pkt 1 (działalność pożytku publicznego);

Zwolnienie dochodu organizacji z podatku dochodowego Ustawa pdop art. 17. 1. wolne od podatku są: 4) dochody podatników, z zastrzeżeniem ust. 1c, których celem statutowym jest działalność naukowa, naukowo-techniczna, oświatowa, w tym również polegająca na kształceniu studentów, kulturalna, w zakresie kultury fizycznej i sportu, ochrony środowiska, wspierania inicjatyw społecznych na rzecz budowy dróg i sieci telekomunikacyjnej na wsi oraz zaopatrzenia wsi w wodę, dobroczynności, ochrony zdrowia i pomocy społecznej, rehabilitacji zawodowej i społecznej inwalidów oraz kultu religijnego - w części przeznaczonej na te cele,

Zwolnienie dochodu OPP z podatku dochodowego 6c) dochody organizacji pożytku publicznego, o których mowa w przepisach o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie - w części przeznaczonej na działalność statutową, z wyłączeniem działalności gospodarczej

Cel działania Odpłatna działalność pożytku publicznego – uzyskanie przychodów na pokrycie kosztów działań pożytku publicznego. Działalność gospodarcza – generowanie zysku finansowego.

Źródła finansowania działalności odpłatnej i gospodarczej Sprzedaż usług; Sprzedaż towarów.

Barter Umowa barterowa to wymiana usługi za usługę, towaru za towar, towaru za usługę lub usługi za towar. Jest to tzw. umowa nienazwana, czyli nie ma określonej prawem definicji. Polega na wzajemnej wymianie, odbywa się bez udziału gotówki, ale wymieniane towary/usługi, powinny być sobie równe co do wartości. Pomimo braku rozliczenia w pieniądzach, ma charakter umowy odpłatnej. Źródło: www.ngo.pl /poradnik

Sponsoring Sponsoring oznacza odpłatne przysporzenie majątkowe wyrażające się w pieniądzach, rzeczach lub usługach, dokonywane przez firmę, osobę prywatną, instytucję itp. (sponsora) na rzecz osoby fizycznej, organizacji, instytucji itp. (sponsorowanego), w celu wykonania przez niego czynności określonych w umowie sponsoringu. Źródło: www.ngo.pl /poradnik

Sponsoring Sponsoring polega na wzajemnych świadczeniach sponsora i sponsorowanego: sponsor daje do dyspozycji sponsorowanego ustaloną kwotę pieniędzy lub inne zasoby; sponsorowany wykonuje uprzednio uzgodnione świadczenia, które przyczyniają się do realizacji celów public relations sponsora. Źródło: www.ngo.pl /poradnik

Zyski działań gospodarczych autonomia wyboru sposobu realizacji misji – generowanie dochodu, o którym organizacja może decydować samodzielnie; uniezależnienie się od zewnętrznych źródeł finansowania: organizacja przestaje być tylko wykonawcą pomysłów instytucji finansujących;

Zyski działań gospodarczych – c.d. Innowacyjność, elastyczność wyboru działań, obszarów interwencji; Wykorzystanie posiadanych zasobów intelektualnych; Stabilizacja, trwałość działań; Możliwość planowania rozwoju organizacji, znaczącego racjonalnego wzrostu skali oddziaływania;

Zagrożenia prowadzenia działań gospodarczych Brak rynku zbytu dla własnych produktów / usług (źle oszacowany biznes plan); Nadwyżka kosztów nad przychodami – ujemny wynik – z czego pokryć? Ograniczenie dostępu do źródeł finansowania ze względu na prowadzenie działalności gospodarczej; Odnalezienie się na otwartym rynku komercyjnym – w relacji wobec konkurencji czysto biznesowej; Dodatkowe obowiązki sprawozdawcze;

Zagrożenia prowadzenia działań gospodarczych – c.d. Zmiany w kulturze zarządzania organizacją – konieczność wprowadzenia procesów, hierarchii w celu zwiększenia efektywności pracy; Ryzyko odejścia części personelu, nie mieszczącego się w innej formule zarządzania – możliwa zwiększona rotacja personelu; konieczność zatrudnienia personelu z kompetencjami menadżerskimi koniecznymi do prowadzenia działań gospodarczych;

Zagrożenia prowadzenia działań gospodarczych – c.d. Właściwe rozdzielenie działalności statutowej i komercyjnej – na poziomie zasobów materialnych, wartości niematerialnych i prawnych, personelu itd.;

Zagrożenia prowadzenia działań gospodarczych – c.d. Wyznaczenie właściwych proporcji między misją i jej realizacją a generowaniem przychodów z przeznaczeniem na jej realizację: wobec własnego zespołu (ryzyko zmiany orientacji organizacji z „pozarządowej - społecznej” na „komercyjną”); wobec świata zewnętrznego (ryzyko utraty zaufania społecznego, jakim obdarzane są organizacje charytatywne); szczególnie w przypadku działań gospodarczych innych niż misja organizacji.

Jak uruchomić działalność gospodarczą w organizacji?

Kroki uruchomienia działalności gospodarczej w organizacji Podjęcie decyzji przez odpowiedni organ (zarząd / organ nadzoru); Zmiana statutu (uchwała o zmianie, protokół z posiedzenia, lista członków); Zgłoszenie do KRS (zmiana statutu, obszar prowadzonej działalności gospodarczej – KRS-WM);

Kroki uruchomienia działalności gospodarczej w organizacji Potwierdzone notarialnie podpisy członków zarządu; Dowód opłaty za wpis do rejestru przedsiębiorców;

Kroki uruchomienia działalności gospodarczej w organizacji Opłaty za wpis do rejestru przedsiębiorców Rejestracja KRS: 500zł Zmiany wpisu: 250zł

Kodeks cywilny – art. 43 (5) Podmioty prowadzące działalność gospodarczą, muszą posiadać nazwę, która wyraźnie wskazuje ich formę prawną. Np. w nazwie organizacji powinno występować słowo: fundacja lub stowarzyszenie.

Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej – art.14 1. Przedsiębiorca może podjąć działalność gospodarczą w dniu złożenia wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej albo po uzyskaniu wpisu do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym. 4. Spółka kapitałowa w organizacji może podjąć działalność gospodarczą przed uzyskaniem wpisu do rejestru przedsiębiorców.

DODATKOWA SPRAWOZDAWCZOŚĆ z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej

Sprawozdanie do KRS Sprawozdanie do KRS – do 15 dnia od dnia zatwierdzenia sprawozdania finansowego.

Ustawa o rachunkowości art. 69 1. Kierownik jednostki składa we właściwym rejestrze sądowym roczne sprawozdanie finansowe, opinię biegłego rewidenta, jeżeli podlegało ono badaniu, z zastrzeżeniem ust. 1a, odpis uchwały bądź postanowienia organu zatwierdzającego o zatwierdzeniu rocznego sprawozdania finansowego i podziale zysku lub pokryciu straty, a w przypadku jednostek, o których mowa w art. 49 ust. 1 – także sprawozdanie z działalności – w ciągu 15 dni od dnia zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego

Sprawozdanie finansowe Bilans, rachunek zysków i strat i informacja dodatkowa – wg wzorów z ustawy o rachunkowości.

Audyt – ustawa o rachunkowości art. 63 1. Badaniu i ogłaszaniu, z zastrzeżeniem art. 64b, podlegają roczne skonsolidowane sprawozdania finansowe grup kapitałowych oraz roczne sprawozdania finansowe – kontynuujących działalność:

Audyt – ustawa o rachunkowości art. 63 4) pozostałych jednostek, które w poprzedzającym roku obrotowym, za który sporządzono sprawozdania finansowe, spełniły co najmniej dwa z następujących warunków: a) średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło co najmniej 50 osób, b) suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego stanowiła równowartość w walucie polskiej co najmniej 2.500.000euro, c) przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych za rok obrotowy stanowiły równowartość w walucie polskiej co najmniej 5.000.000euro.

Prawo upadłościowe i naprawcze (art. 21 ust Prawo upadłościowe i naprawcze (art. 21 ust.1 i 3) – odpowiedzialność zarządu: 1. Dłużnik jest obowiązany, nie później niż w terminie dwóch tygodni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości, zgłosić w sądzie wniosek o ogłoszenie upadłości. 3. Osoby, o których mowa w ust. 1 i 2, ponoszą odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną wskutek niezłożenia wniosku w terminie określonym w ust. 1.

Formy działalności gospodarczej – na zewnątrz organizacji

Podstawowe modele prowadzenia działań ekonomicznych Przedsiębiorstwo zakorzenione – działalność ekonomiczna jest tożsama z misją i działalnością statutową; Przedsiębiorstwo zintegrowane – działalność ekonomiczna częściowo pokrywa się z misją i z działalnością statutową; Przedsiębiorstwo zewnętrzne – działalność gospodarcza jest całkowicie rozdzielna od misji i od działalności statutowej.

Zakład Aktywności Zawodowej (ZAZ) ZAZ działa w celach rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych. ZAZ nie jest samodzielną formą prawną. Nie ma osobowości prawnej i funkcjonuje jako jednostka wyodrębniona w instytucji lub organizacji, która ZAZ utworzyła. www.ekonomiaspoleczna.pl

ZAZ Instytucja, która ZAZ utworzyła podpisuje umowy w sprawach ZAZ i odpowiada za jego długi. Do prowadzenia spraw ZAZ zarząd organizacji prowadzącej może wyznaczyć osobę, której przekaże odpowiednie pełnomocnictwa. ZAZ prowadzi rehabilitację społeczną i zawodową oraz działalność gospodarczą.

ZAZ Status ZAZ nadaje wojewoda. ZAZ może korzystać z systemu dofinansowania ze środków PFRON oraz środków samorządu terytorialnego.

Spółka z o.o. Przywilej podatkowy dla stowarzyszenia, które zakłada spółkę z o.o. i jest 100% jej właścicielem: dochód spółki przeznaczony na cele statutowe stowarzyszenia jest zwolniony z podatku dochodowego. W przypadku fundacji – nie ma takiego przywileju podatkowego.

Spółka z o.o. (Kodeks spółek handlowych art.151-300) Spółka taka powstaje w drodze umowy przynajmniej dwóch osób, bądź w drodze jednostronnej czynności prawnej jednej osoby. Wspólnicy spółki (udziałowcy) zobowiązani są do wniesienia wkładów w postaci środków pieniężnych lub zbywalnych praw majątkowych na pokrycie objętych udziałów w kapitale zakładowym oraz ewentualnie do innego rodzaju współdziałania. Minimalna wartość kapitału zakładowego w tej spółce wynosi 5 tysięcy zł, minimalna wartość nominalna udziału wynosi 50 zł. Wkładem do spółki może być wkład niepieniężny (tzw. aport), musi on być określony w umowie spółki.

Spółka z o.o. Do powstania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wymaga się: zawarcia umowy spółki, wniesienia przez wspólników wkładów na pokrycie całego kapitału zakładowego, a w razie objęcia udziału za cenę wyższą od wartości nominalnej, także wniesienia nadwyżki, powołania zarządu, ustanowienia rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej, jeżeli wymaga tego ustawa lub umowa spółki, wpisu do rejestru.

Spółka z o.o. Do istoty spółki z o.o. należy wyłączenie odpowiedzialności wspólników za zobowiązania spółki. Spółka z o.o. jako osoba prawna odpowiada za swoje zobowiązania całym swoim majątkiem.

Spółka z o.o. Wspólnik ma prawo do udziału w zysku wynikającym z rocznego sprawozdania finansowego i przeznaczonym do podziału uchwałą zgromadzenia wspólników. Umowa spółki może przewidywać inny podział zysku. Jeśli tego nie przewiduje, zysk przypadający wspólnikom dzieli się w stosunku do udziałów.

Spółka z o.o. non-profit Zgodnie z kodeksem spółek handlowych spółka z o.o. może mieć inne cele, niż osiąganie zysku, tj. cele społeczne. Nie jest to forma zdefiniowana prawem. Zyski z działalności gospodarczej takiej spółki zwykle nie mogą podlegać podziałowi między udziałowców. Powyższe zasady działalności zazwyczaj są określane w aktach założycielskich spółek, przez ich założycieli. www.ekonomiaspoleczna.pl

Spółdzielnia osób prawnych Spółdzielnia osób prawnych to forma spółdzielni zrzeszająca osoby prawne np. organizacje pozarządowe lub inne spółdzielnie. Spółdzielnia osób prawnych ma osobowość prawną. Do jej założenia wymagane jest współdziałanie co najmniej trzech osób prawnych.

Spółdzielnia osób prawnych Działa w oparciu o statut; Władze: zarząd, walne zgromadzenie, rada nadzorcza; Walne zgromadzenie wybiera i powołuję zarząd oraz radę nadzorczą, przyjmuje sprawozdania roczne oraz udziela absolutorium dla zarządu. Uchwały walnego zgromadzenia podejmowane się w drodze głosowania i obowiązuje zasada, że każdy członek spółdzielni ma jeden głos, niezależnie od wysokości udziałów. Natomiast zarząd reprezentuje spółdzielnię i zajmuje się prowadzeniem bieżących spraw spółdzielni

Spółdzielnia osób prawnych Spółdzielnie osób prawnych mogą prowadzić nieograniczoną działalność gospodarczą.

Spółdzielnia osób prawnych Majątek spółdzielni jest prywatną własnością jej członków, a zysk może być podzielony między członków na zasadach określonych w statucie. Spółdzielnie osób prawnych nie mogą brać udziału w otwartych konkursach ofert ani korzystać z pracy wolontariuszy.

Spółdzielnia osób prawnych Członkowie spółdzielni uczestniczą w pokrywaniu ewentualnych strat do wysokości udziałów i nie odpowiadają osobiście za zobowiązania spółdzielni. Jak w przypadku wszystkich osób prawnych obowiązuje zasada, że osoba prawna odpowiada za swoje zobowiązania.

Spółdzielnia osób prawnych Ustawa Prawo spółdzielcze wprowadza zaostrzoną odpowiedzialność – kto tworząc spółdzielnię lub będąc członkiem zarządu narazi spółdzielnię na straty, podlega odpowiedzialności karnej oraz cywilnej. Ponadto na członkach zarządu lub likwidatorze spółdzielni spoczywa obowiązek złożenia do sądu wniosku o upadłość spółdzielni w przypadku, gdy jej zobowiązania lub długi przewyższają wartość majątku.

Spółdzielnia osób prawnych Spółdzielnie osób prawnych nie mogą prowadzić działalności pożytku publicznego. Każda spółdzielnia obowiązana jest przynajmniej raz na trzy lata, a w okresie pozostawania w stanie likwidacji corocznie, poddać się lustracyjnemu badaniu legalności gospodarności i rzetelności całości jej działania.

Ekonomia społeczna – kryteria EMES

Ekonomia społeczna – kryteria EMES* Kryteria ekonomiczne: prowadzenie w sposób względnie ciągły, regularny działalności w oparciu o instrumenty ekonomiczne; niezależność, suwerenność instytucji w stosunku do instytucji publicznych; ponoszenie ryzyka ekonomicznego; istnienie choćby nielicznego płatnego personelu. *EMES – European Research Institute

Ekonomia społeczna – kryteria EMES Kryteria społeczne: wyraźna orientacja na społecznie użyteczny cel przedsięwzięcia; oddolny, obywatelski charakter inicjatywy; specyficzny, możliwie demokratyczny system zarządzania; możliwie wspólnotowy charakter działania; ograniczona dystrybucja zysków.