NAPOLEON BONAPARTE CZY MORDERCA ZDOBYWCA

Napoleon Bonaparte (15 Sierpnia 1765 -5 Maj 1821) – generał rewolucji francuskiej. Przywódca Francji, pierwszy konsul republiki francuskiej od 11 listopada 1799 do 5 maja 1804. Cesarz Francji, nadał sobie imię Napoleona I od 18 maja 1804 do 6 kwietnia 1814, został na krótko przywrócony od 20 marca do 22 czerwca 1815. Był również królem Włoch, arbitrem konfederacji szwajcarskiej oraz protektorem konfederacji Reńskiej. W ciągu dekady, armia francuska pod dowództwem Napoleona podbiła prawie każdą europejską potęgę , jednocześnie zdobywała kontrole nad prawie całą Europą poprzez podboje bądź przymierza. Fatalna inwazja rosyjska stała się punktem zwrotnym. Nadchodząca kampania rosyjska i klęska pod Lipskiem w październiku 1813 roku, gdy sojusznicy wtargnęli do Francji, zmuszając Napoleona do abdykacji w kwietniu 1814. Został wysłany na wyspę Elbę. Jego powrót z wyspy znany jest jako Sto dni Napoleona, jednakże został on później pokonany po Waterloo 18 czerwca 1815 roku. Następne sześć lat swojego życia spędził na świętej Helenie wyspie na oceanie atlantyckim pod nadzorem brytyjskim.

Mimo iż Napoleon był inicjatorem kilku inwazji militarnych, używał najlepszych taktyk z wielu źródeł, zarówno armia francuska, zmodernizowana i zreformowana, odniosła kilka zwycięstw. Jego kampanie są analizowane w szkołach militarnych na całym świecie a sama postać napoleona jest uważana za jednego z najlepszych komandorów, jacy kiedykolwiek żyli. Poza jego militarnymi sukcesami, Napoleon został zapamiętany za utworzenie kodeksu Napoleona Bonaparte obsadzał członków swojej rodziny oraz najbliższych przyjaciół na tronach podbitych przez siebie państw lub na czołowych stanowiskach rządowych, np.: jego brat Lucien był ministrem spraw wewnętrznych Francji podczas konsulatu. Pomimo iż ich rządy nie przetrwały upadku Napoleona, jego kuzyn, Napoleon III rządził Francją w wieku XIX.

Wczesne życie i kariera militarna

Napoleone di Buonaparte urodził się w mieście Ajaco na Korsyce, we Francji, tylko jeden rok wyspa ta była pod panowaniem Francuskim jako Republika Genuy. Z czasem Napoleon przybrał nazwisko brzmiące bardziej z języka francuskiego Napoléon Bonaparte. Jego rodzina była mniejszością szlachty włoskiej, żyjącej na Korsyce. Jego ojciec Carlom Bonaparte, prawnik został mianowany reprezentantem Korsyki w sądzie Ludwika XVI w 1778, gdzie pozostawał przez wiele lat. Główny wpływem na dzieciństwo Napoleona miała jego matka Maria Letizia Ramolino. Jej silna dyscyplina nauczyła Napoleona kłótliwości. Statusy rodziny Napoleona dały mu większe możliwości by studiować niż było to zazwyczaj osiągalne. 15 maja 1779 roku, w wieku dziewięciu lat, Napoleon został wysłany do szkoły militarnej do Brienne-le-Château małego miasteczka koło Troyes. Przed pójściem do szkoły musiał nauczyć się języka Francuskiego, jednakże do końca swojego życia pozostał mu jego włoski akcent dlatego niektórych wyrazów nie był w stanie wymówić do końca. Po ukończeniu Brienne w 1784 napoleon został wysłany do elitarnej szkoły militarnej École Royale Militaire w Paryżu, gdzie ukończył dwu letni kurs w ciągu zaledwie roku. Jego egzaminator ocenił go jaklo chętnego do nauki przedmiotów abstrakcyjnych, lekko tchórzliwego w stosunku do innych oraz jako osobę posiadającą rozległą wiedzę na temat geografii i matematyki. Po ukończeniu szkoły we wrześniu 1785 został mianowany drugim porucznikiem artylerii i przyjął swoje nowe obowiązki w styczniu 1786 roku w wieku lat 16.

Napoleon przekazał powinność swojej załodze w Valence i Auxonne aż do rozłamu rewolucji w 1789 (pomimo iż zajęło mu dwa lata opuszczanie Korsyki i Paryża w tym czasie) Większość następnych sześciu lat spędził na Korsyce gdzie maiałą miejsce walka pomiędzy rojalistami, rewolucjonistami i nacjonalistami z Korsyki. Zanim Napoleon wdał się w konflikt z konserwatywnym przywódcą Pasquale Paoli Napoleon i jego rodzina była zmuszona by uciec do Francji w czerwcu 1793. Dzięki pomocy przyjaciela z Korsyki Saliceti, Napoleon został mianowany jako dowódca artylerii działach narodowych oblegając Toulon, który rósł w siłę podczas buntu przeciwko rządowi republikańskiemu, który był okupowany przez brytyjskie odziały szturmowe. Stworzył skuteczny plan; umiejscowił broń w punkcie l'Eguillete strasząc brytyjskie statki przycumowane w porcie, starał się ich przekonać do ewakuacji. Skuteczny napad spowodował skuteczne odbicie się miasta i awans na stopień generała. Jego czyny zwróciły uwagę Komitetu do spraw bezpieczeństwa narodowego, co spowodowało bliską współprace z Augustinem Robespierre młodszym bratem Maksymiliana Robespiera. W wyniku, której został doceniony w Chateau d'Antibes 6 sierpnia 1764 podążając porażką za strasznym Robespierm został zwolniony w ciągu dwóch tygodni.

W 1795 Bonaparte służył w Paryżu, gdy rojaliści i kontr- konserwatyści zorganizowali protest przeciwko narodowemu paktowi dnia 3 października. Napoleon otrzymał komendę zaimprowizowanych sił broniących Pakt w pałacu Tuileries. Zebrał kawałki artylerii z pomocą młodszego oficera konnicy Joachim Murat, który później stał się jego szwagrem. Użył artylerii tego samego dnia by odeprzeć atakujących, co zakończyło się zwycięstwem. Ten triumf przyniósł mu znaczącą sławę, bogactwo oraz patronat nad nowym dyrektoriatem, którego przywódcą był Barras. Następnie po kilku tygodniach został połączony z dawną panią domu Barrasa, Josephine de Beauharnais, którą poślubił 9 marca 1796 roku. Zwycięski Generał

Kampania włoska 1796- 1797 Parę dni po swoim małżeństwie, 27 marca 1796 Bonaparte przejął dowództwo nad Armią włoską i przeprowadził skuteczną inwazje na Włochy. W mieście Lodi otrzymał przydomek „małego kaprala”, utrzymywał bardzo dobre kontakty ze swoimi żołnierzami, znał nawet imiona większości swoich żołnierzy. Wyprowadził Austriaków z Lombardii oraz udaremnił Papal States. Ponieważ papież protestował przeciwko egzekucji Ludwika XVI, Francja w odwecie chciała zemścić się przez wcielenie dwóch małych terytoriów papieskich. Napoleon zignorował rozkaz dyrektoriatu nakazujący wymarsz na Rzym i detronizacje papieża. I tak pozostało przez najbliższy rok, gdy General Berthier podbił Rzym i pojął Piusa jako zakładnika (20 luty). Papież zmarł trzymany w niewoli z powodu choroby. We wczesnym 1797 Bonaparte poprowadził swoja armie do Austrii gdzie walczył o możliwość zaskarżenia pokoju. W rezultacie dało to traktat Campo Formio, który upoważniał Francje do zarządzania północną częścią Włoch łącznie z niskimi krajami i krainą Renu. Jednak w sekretnej klauzuli Wiedeń został przyznany Austrii. Następnie Bonaparte pomaszerował do Wiednia, który następnie otoczył, kończąc w ten sposób 1000 lat niepodległości tego miasta. Później w 1797 Bonaparte wcielił wiele zdominowanych przez Francje terenów do Cisalpine Republic.

Niesamowita seria zwycięstw była rezultatem wiedzy encyklopedycznej, którą posiadał Napoleon, taktyki wzorował na tych użytych wcześniej w historii jednakże odpowiednio przez samego siebie urozmaiconych. Jak sam mawiał „Stoczyłem sześćdziesiąt bitew, jednakże żadna z nich nie nauczyła mnie niczego, czego nie znałem na początku.” W kampanii włoskiej Napoleon był panem inteligencji oraz sprytu, miał niesamowite wyczucie odpowiedniego moment na np.: protest. Często wygrywał bitwy dzięki skoncentrowaniu swoich sił na nic niepodejrzewającego wroga oraz dzięki starannemu ukrywaniu swoich oddziałów. W czasie kampanii armia Napoleona schwy- tała 160 000 więźniów oraz przejęła 2 000 dział. Po roku trwania kampanii została wyznaczona nowa era militarnej historii. Podczas kampanii włoskiej, generał Bonaparte zaczął stawać się niezwykle wpływowy w kwestiach Francuskiej polityki. Wydał dwie gazety, pod pretekstem potrzeby dla jego armii, jednakże były one rozsyłane po całej Francji. W maju 1797 ufundował powstanie trzeciej gazety, publikowanej w Paryżu. Elekcja, która odbywała się w połowie 1797 dała partii rojalistycznej duże poparcie, która była alarmująca dla Barras’a i jego sojuszników z dyrektoriatu. W końcu rojaliści zaczęli atakować Bonapartego za grabież Włoch. Bonaparte wysłał generała Augereau do Paryża by przewodził zamachowi d'etat i udaremnił grupę rojalistów. Dzięki temu oddział Barries’a pozostał znowu w jego ścisłej kontroli. Sam Bonaparte negocjował pokój z Austrią, a następnie powrócił do Paryża w grudniu jako zwycięski bohater i dominant sił w rządzie, jeden z najpopularniejszych przywódców, jacy byli doi tej pory.

Egipska ekspedycja 1798–1799 W marcu 1798, Bonaparte zaproponował ekspedycje przejmującą Egipt., Następnie prowincje cesarstwa Ottona I tak by odciąć dostęp Wielkiej Brytanii do Indii. Dyrektoriat pomimo skorumpowania kosztami, zatwierdził plan odsunięcia potężnego państwa od władzy centralnej. Nadzwyczajny aspekt ekspedycji egipskiej była inkluzją dużej grupy naukowców zrzeszonych z siłami ekspozycyjnymi, pomimo iż ich odkryciem było odnalezienie kamienia Rosetty. Rozwój źródeł intelektualnych jest uważane przez niektórych jako znak poświęcenia Bonapartego dla zasad oświecenia, dla innych jest to majstersztyk propagandy zaciemniający prawdziwe motywy inwazji. W dużym wysiłku zgromadzenia poparcia Egipcjan zakończonym jednak nie powiedzeniem Bonaparte wydał proklamacje ogłaszając siebie wyzwolicielem z opresji Otomana oraz chwaląc nakazy Islamu. Ekspedycja Bonapartego przejęła Maltę ( 9 czerwca) następnie przeniósła się do Aleksandrii (1 lipca) tymczasowo unikając gonitwy z królewską flotą wojenną. Po przybiciu do brzegów Egiptu, pierwsza walka, jaka została stoczona była z Mamelukes, dawną potęgą na bliskim wschodzie, około 6,5km od piramid. Siły Napoleona przewyższały zaawansowaną jazdę konną 25 000 do 100 000, jednak Bonaparte wspiął się na szczyt, generalnie dzięki swojej strategii. Swoich żołnierzy ustawiał w kwadraty co stanowiło silną linie obrony i nie dopuszczało do wtargnięcia nieprzyjaciela wewnątrz szyku, dając natomiast możliwości wszelkich manewrów ruchowych. W efekcie końcowym zginęło 300 francuzów i 6 000 Egipcjan.

Bitwa na lądzie była głośnym zwycięstwem Francuzów, jednak Brytyjska flota królewska zdążyła się odpłacić na morzu. Statki, które przywiozły Bonapartego powróciły już do Francji, ale inna flota, która również płynęła z Bonapartym w pierwszej linii zawróciła by wesprzeć Bonapartego przy brzegu. 1 Stycznia flota brytyjska napotkała francuskie statki wojenne zakotwiczone w defensywnej pozycji w zatoce Abukir. Francuzi wierzyli, że powinni być przygotowani na atak tylko od jednej strony gdyż z pozostałych ochraniał ich brzeg. Jednakże nadpływająca flota z przywódcą Horacym Nelsonem wślizgnęła połowę swoich statków pomiędzy ląd a Francuską linie, atakując z obydwu stron. Wszystkie statki Francuskie zostały zniszczone albo wzięte do niewoli. Na początku 1799 roku Bonaparte poprowadził armie do prowincji Syrii, dziś Izrael, i odparł liczne liczebne siły Ottona w kiltu bitwach jednak jego armia została osłabiona przez choroby i ubogie warunki. Nie był w stanie zniszczyć fortecy pod Acre, przez co został zmuszony do powrotu do Egiptu. By przyśpieszyć odwrót, Bonaparte podjął kontrowersyjne działania polegające na mordowaniu zakładników podczas drogi powrotnej. Jego zwolennicy, uważają, iż decyzja była słusznie wydana na kontynuowane nękania walczących dla Ottona. Po powrocie do Egiptu ( 25 lipiec) odparł inwazje Ottona, pod Abukirem. W styczniu 1799roku Bonaparte powrócił w rodzinne strony pozostawiając swoją armię pod głównym Kleber. Padła sugestia, iż sir Sidney Smith oraz inni brytyjscy na morzu Śródziemnomorskim pomagali pokonać Bonapartemu Brytyjską blokadę wierząc, że poprze rojalistów po powrocie do Francji, jednak nie ma na to pewnych dowodów.

Władca Francuzów

Kiedy w Egipcie Bonaparte próbował śledzić każdą egipską aferę polegając głównie na gazetach i korespondencji która zresztą przychodziła nieregularnie. 23 sierpnia 1799, nagle postawił żagle na Francje, korzystając z okazji która został wytworzona przez odpływ statków brytyjskich które blokowały francuskie porty przybrzeżne. Pomimo iż później został oskarżony przez wrogów politycznych o porzucenie swojego wojska, jednakże jego odpływ był rozkazem wydanym przez dyrektoriat, dzięki któremu unikniono serii militarnych klęsk do sił drugiej koalicji, obawiał się inwazji. W momencie, kiedy powrócił do Paryża w październiku, militarna sytuacja się poprawiła poprzez kilka francuskich zwycięstw. Republika zbankrutowała, a fałszywy i nieudolny dyrektoriat był znienawidzony przez lud tak jak nigdy dotąd. Bonaparte dostąpiony przez jednego z Directors, Sieyès, poszukujący jego wsparcia dla zamachu stanu na konstytucje. Intryga dotyczyła również brata Napoleona, Lucienia, wtedy służącego jako mówca w konsulacie pięćsetnym, Roger Ducos, kolejny Direktor i Talleyrand. 9 października oraz następnego dnia wojsko poprowadzone przez Bonapartego poszerzyło kontrole prawodawczych konsuli w administrowaniu ministerstwem pozostawiając kuper, by nazwał Bonapartego. Sieyes i Ducos jako tymczasowych konsuli rządzącymi ministerstwem. Pomimo iż Sieyès spodziewał się iż będzie dominować w nowych rządach, został wymanewrowany przez Bonapartego, który rekrutował konstytucje roku VIII i zapewnił sobie wybór siebie jako pierwszego konsula. To sprawiło, że stał się najbardziej wpływową osobą we Francji. Potęgą, która rosła przez konstytucje roku X która sprawiła go pierwszym konsulem.

Bonaparte ustanowił kilka trwałych reform, wliczając w to centralizacje administracji departamentu, wyższy poziom edukacji, system podatkowy, bank centralny, kodeks praw, i system drogowy oraz ściekowy. Wynegocjował konkordat w 1801 z kościołem katolickim, poszukując pojednania katolickiej społeczności z jego rządami. Stworzył prawo cywilne, Kodeks Napoleona, oraz kodeks cywilny. Który jest stosowany do dziś w niektórych państwach. Kodeks był przygotowany poprzez komitet legalnych ekspertów pod okiem, który, sprawował stanowisko drugiego konsula od 1799 do 1804: Bonaparte jednakże aktywnie uczestniczył sesjach State, który sprawdzał wyniki. Inne kodeksy zostały upoważnione poprzez Bonapartego do skodyfikowania prawa przestępczego i handlowego. W 1808 kodeks prawnego pouczenia został opublikowany, uchwalający dokładne ustawy sądowej.

W styczniu 1804, policja Bonapartego odkryła spisek przeciwko niemu, pozornie sponsorowanego przez Burbons. W rewanżu Bonaparte odznaczył aresztem Duc d'Enghien za pogwałcenie niepodległości Badenu. Po pośpiesznym i sekretnym procesie, Duke został stracony 21 marca. Bonaparte użył tego czynu by usprawiedliwić odrodzenie dziedziczności monarchii we Francji, z nim jako cesarzem, jako teorii, iż renowacja Burbona była by niemożliwa gdyby sukces Bonapartystów okopany konstytucją. Napoleon koronował samego siebie na cesarza 2 grudnia 1804 w kateterze Norte Dame w Paryżu. Zaświadczając, że przejął koronę z rąk papieża Piusa VII podczas ceremonii wręczenia by pominąć utożsamianie go z autorytetem papieża; w rzeczywistości proces koronacji został zatwierdzony z góry. Po pobłogosławieniu cesarskich insygniów przez Papieża, Napoleon koronował siebie jeszcze przed koronacją swojej żony Józefiny jako cesarzowej. Wtedy w katedrze Milan 26 maja 1805 roku Napoleon został koronowany królem Włoch z koroną Lombardii.

Niepewny pokój W 1800 Bonaparte powrócił do Włoch, które zostały odzyskane przez Austrię podczas jego obecności w Egipcie. On i jego oddziały przekroczyły Alpy na wiosnę (Bonaparte przejechał przez góry na mule a nie jak jest to pokazane na obrazie Dawida na białym koniu). Pomimo iż kampania miała beznadziejny początek Austriacy zostali pokonani pod Marengo, kończąc na rozejmie. Brat Napoleona Joseph, który prowadził negocjacje pokojowe w Lunéville, zrelacjonował, iż ponieważ Brytyjczycy wracają do Austrii, Austria nie zauważy nowo zgarbionych terytoriów. Gdy negocjacje zaczęły stawać się coraz bardziej kłótliwe, Bonaparte wręczył order swojemu generałowi Moreau by zastrajkował jeszcze raz. Moreau poprowadził Francje do zwycięstwa pod Hohenlinden. W rezultacie traktat Lunéville został podpisany w lutym 1801roku, za mocą, którego Francja uzyskała Campo Formio; Brytyjczycy podpisali traktat Amiens w marcu 1802 roku, który wyznaczał warunki pokoju łącznie z kilkoma terenami kolonijnymi.

Pokój pomiędzy Francją a Wielką Brytanią był niepewny i nie trwał długo. Monarchowie Europy byli niechętni by rozpoznawać republikę, gdyż przerażające myśli o rewolucji mogły zostać wyeksportowane do ich państw. W Wielkiej Brytanii brat Ludwika XVI był witany jako gość rządowy jednakże oficjalnie wielka Brytania uznawała Francje za republikę. Wielka Brytania zawiodła w ewakuacji Malty i Egiptu, którą obiecała i protestowała przeciwko przyłączeniu do Francji Piedmont, Act napoleona o mediacji w Szwajcari, pomimo iż żadne z tych terenów nie były pokryte przez Treaty of Amiens. W 1803, Bonaparte musiał sprostać głównemu odrzuceniu, gdy armia, którą posłał na Haiti i która tam miała bazę została zniszczona przez żółtą febrę i srogie przewodnictwo Toussaint L'Ouverture i Jean-Jacques Dessalines. Zauważywszy, że francuskie pozycje w Północnej Ameryce będą nie do obrony, i sprostają nieuchronnej wojnie z Wielką Brytanią sprzedał ich Stanom Zjednoczonym – Luisiana Purchase- za mniej niż 7,40$ za km kw. Spór dotyczący Malty i dał Brytanii pretekst do deklaracji wojny przeciwko Francji w 1803 popierającej francuskich rojalistów.

Koalicje przeciwko Napoleonowi W 1805 Wielka Brytania niechętnie weszła w trzecią koalicje przeciwko Napoleonowi, po tym jak Napoleon jasno stwierdził, że nie przestanie kolejnych wojen by podbić kontynent. Napoleon wiedział, że francuska flota nie była w stanie pokonać Królewskiej armii, dlatego próbował odciągnąć Brytyjską flotę od kanału la Manche tak by Francuzi oraz Hiszpanie mogli przejąć kontrole nad kanałem przez 24 godziny, które jak on uważał były wystarczające by armia francuska wkroczyła do Anglii. Napoleon był kompletnym ignorantem na morskie przyczyny, jego rozkazy dla admirałów były często sprzeczne lub bezużyteczne, i flota oraz tratwy, które miał przygotowane mało, co nie utonęły w kanale bądź zostały zabrane, na co najmniej trzy dni by transportować swoją armię nawet, jeśli przepływa pozostała bez sprzeciwu. Jednakże Austria i Rosja przygotowujące inwazje na Francje i ich sojuszników, musiał zmienić swoje palny i odwrócić swoją uwagę od kontynentu. Niedawno powstała armia sekretnie pomaszerowała do Niemiec. 20 października 1805 zaskoczyła Austriaków pod miejscowością Ulm. Następnego dnia jednak podczas bitwy pod Trafalgarem (21paździwernika 1805) Armia królewska zagarnęła trwałą kontrolę nad morzami. A kilka tygodni później Napoleon pokonał Austrie i Rosje pod Austerlitz (była to jedna z najbardziej imponujących bitew w jego karierze) 2 grudnia- w pierwszą rocznice jego koronacji- raz jeszcze zmusił Austrie do podpisania pokoju. Czwarta koalicja została zawiązana tego samego roku, Napoleon pokonał Prusy w bitwie pod Jeną-Auerstad. Pomaszerował przeciwko armii rosyjskiej przez Polskę i został zaatakowany w krwistej walce Eylau 6 lutego 1807. Po stanowczym zwycięstwie pod Frydlandem, podpisał pokój w wschodnich Prusach z carem Rosji Aleksandrem I, dzieląc Europę pomiędzy dwie potęgi. W francuskiej części Polski utworzył księstwo warszawskie, z królem Fryderykiem Augustem I jako władcą.

W odniesieniu do militarnych staraniach przeciwko Wielkiej Brytanii, Napoleon prowadził ekonomiczne wojny, próbując forsować brytyjski handlowy bojkot zwany „Blokadą kontynentalną”. Pomimo iż ta próba uderzyła w Brytyjską ekonomie, równocześnie zniszczyło Francuską i nie była decydującym czynnikiem. Portugalia nie zastosowała się do Blokady kontynentalnej i w 1807 Napoleon próbował znaleźć wsparcie w Hiszpanii by najechać na Portugalię. Kiedy Hiszpania odmówiła, Napoleon najechał również Hiszpanie. Po zmiksowanych wynikach, Napoleon sam przejął dowództwo i pokonał armię hiszpańską, przejął Madryt i wymanewrował armię brytyjską by wsparła hiszpańską i utopił ją przy wybrzeżu. Francuska okupacja Iberii doprowadziła do kosztownej i brutalnej wojny na pówyspoie, która zrabowała Napoleona z kilku tysięcy jego najlepszych wojsk z rąk hiszpańskich partyzantów i poprowadził główne porażki przez sojuszników pod księciem Wellington. Napoleon ustanowił jednego ze swoich marszałków i swojego szwagra królem Neapolu a swojego brata Joseph Bonaparte królem Hiszpanii. Hiszpanie zainspirowani nacjonalizmem i kościołem katolickim oraz złością wywołaną okrucieństwem wojsk francuskich, zaczęli bunt, wojna partyzancka która trwała, została wsparta przez Brytyjczyków aż do 1814. Niespodziewani Austria wyłamała się z sojuszu z Francją i Napoleon został zmuszony przyjąć rozkazy wojsk z Niemiec i Dunaju. Krwawy remis (Aspern-Essling) (21-22 maj 1809) niedaleko Wiednia, który był najbliżej klęski z mniej więcej równymi siłami wojsk. Po dwu miesięcznej przerwie Francja i Austria zetknęły się ponownie koło Wiednia, co zakończyło się zwycięstwem Francji pod Wagram 6 lipiec. Po tym został ustalony drugi pokój pomiędzy Francją a Austrią i w następnym roku austriacka arcyksiężna Marie Louise poślubiła Napoleona zaraz po jego rozwodzie w Józefiną.

Inwazja ROSY JSKA

Pomimo kongres w Erfurt szukany by uchować Rosyjsko francuski pokój w 1811. Wrogość znowu wzrastała pomiędzy dwie nacje. Pomimo iż Napoleon był w przyjaznych stosunkach z carem Aleksandrem już od pierwszego spotkania w 1807, cesarz był pod dużą presją ze strony rosyjskiej arystokracji by złamać pokój z Francją. Rosja wycofała się bez Francji by w działaniach w stosunku do innych państw skierować ich na bunt przeciwko Napoleonowi. Było to potrzebne by pokazać, że Francja zareaguje. Pierwszym znakiem, że pokój zaczął rujnować były beztroskie aplikacje Blokady Kontynentalnej w Rosji, złoszczące Napoleona. W 1812 konsultanci Napoleona zasugerowali możliwość inwazji na Francuskie cesarstwo (i odbicie Polski) Ogromne liczby wojska zostały stacjonowane do polskich granic (zyskując 300 000 z całej siły Rosyjskiej liczebnej na 410 000). Po otrzymaniu wstępnych raportów o przygotowaniach Rosjan do wojny, Napoleon zaczął zwiększać swoją wielką armię do potężnych sił liczących 450,00- 600,000 (pomijając 300 000 wojska posiadanego wcześniej stacjonującego w Iberii) Napoleon zignorował rady przeciwko inwazji ogromnie Rosji środkowo-kontynentalnej i przygotował wojska na ofensywną kampanię. 22 czerwca inwazja Napoleona na Rosje została promowana. W podstępie by zagarnąć wzrastające polskie wsparcie od polskich patriotów i nacjonalistów, Napoleon nazwał tą wojnę „Druga polską wojną” (pierwsza była w czasie wyzwolenia Polski od Rosji, Prus i Austrii) Polscy patrioci chcieli rosyjską część przedzielonej Polski by została zarejestrowana do wielkiego księstwa warszawskiego i stworzenia nowego księstwa polskiego, pomimo iż Napoleon odmówił gdyż bał się, iż to spowoduje koleją wojnę Prus lub Austrii z Francją. Napoleon również odmówił prośby wypuszczenia na wolność rosyjskich chłopów, bojąc się, że mogłoby to sprowokować konserwatywną reakcje w jego plecy. Rosjanie pod Mikhail Bogdanovich Barclay de Tolly pomysłowo ominęli potyczkę woląc wycofać się głębiej w serce Rosji.

Krótka próba oporu została zaoferowana pod Smoleńskiem (16-17 sierpnia) jednak Rosjanie zostali pokonani w serii bitew w tej okolicy i napoleon kontynuował z góry. Rosjanie wielokrotnie omijali wojnę z „Wielką armią”, jednak w kilku przypadkach tylko, dlatego że Napoleon atakował niecharakterystycznie zastanawiając się przed atakiem, gdy okazja sama się natrafiały. Gdy armia postępowała dalej, pojawiły się poważne kłopoty z szukaniem nawierzchni, taktyka wypalonej ziemi przez rosyjską armię. Wraz z głodem Francuzi musieli przetrwać surowa rosyjską zimę. Jeden z amerykańskich uczonych stwierdził, iż zima miała główny wpływ na odwrót Napoleona. Jednakże w odniesieniu do zapewnień „Głównej Zimy” powinien zostać zauważony fakt iż główny oddział był zmniejszony o połowę podczas pierwszych ośmiu tygodni jego inwazji przed główną bitwą kampanii. Ten spadek był spowodowany chorobami, spustoszeniami i stratami ludzi w wielu głównych akcjach, które kończyły się tysięcznymi stratami. Pod Borodino 7 września 1812roku- jedyną główna walką w Rosji- mógł zmobilizować nie więcej niż 30 000 z nich by zagrabić drobne pirrusowe zwycięstwo na głębokości prawie 970 km na nieprzyjaznym terytorium. Następnie była jego bezkonfliktowa i daremna okupacja Moskwy i poniżający odwrót, które się rozpoczęło 19 października, przed pierwszymi srogimi przymrozkami później niż miesiąc a pierwszym ściegiem 19 listopada. Skrytykowany za tymczasową strategie ciągłego odwrotu, Barclay został zastąpiony przez Kutuzowa który i tak kontynuował strategie Barclay’a. Kutuzow jedynie zaproponował bitwę poza Moskwą 7 września. Bitwa zakończyła się z trochę wyższą liczbą ofiar po stronie Rosyjskiej po czym nastąpił najkrwawszy dzień w historii – Bitwa Borodino. Pomimo iż Napoleon był daleki od pokonania, rosyjska armia zaakceptowała i (withstood), główną bitwę Francja miała nadzieje będąc decydującą. Po bitwie Rosyjska armia wycofała się ku Moskwie. Rosjanie wycofali się natomiast Napoleon był w stanie wkroczyć do Moskwy, sądząc, że podbicie iż jej podbicie zakończy wojnę i Aleksander zacznie negocjować pokój. Jednakże według rozkazu wojewody militarnego Moskwa została spalona. Po miesiącu bojąc się utraty kontroli we Francji Napoleon opuścił Rosje. Francuzi bardzo ucierpieli na odwrocie, na początku armia składała się z 650 000 batalionów natomiast na końcu nie więcej niż 40 000 przekroczyło rzekę Berezynę (listopad 1812) by uciec. Strategia Kutuzov’a kulminowała się w niesamowitym zwycięstwie i uwolnieniu rosyjskich ludzi. W sumie Francja straciła w kampanii 570 000 ludzi natomiast Rosja 400 000 ofiar i 100 000 cywilów.

Szósta koalicja Podczas zimy 1812-13 nastąpiła mała przerwa w walkach dopóki Rosjanie oraz Francuzi nie pozbierali się po swoich stratach. Mała rosyjska armia nękała Francje w Polsce i około 30 000 francuskich oddziałów wycofało się do Niemiec by odpowiedzieć rosnącej sile- liczącej 130 000 z posiłkami polskimi. Ta siła zaczęła ponownie rozpierać, z Napoleonem, posiadającym oddziały 400 000 tysięcy francuzów wspartych przez ¼ miliona niemieckich oddziałów. Straty Napoleona w Rosji dodały otuchy Prusom, które niedługo później połączyły koalicje, która teraz wliczała Rosje, Zjednoczone Królestwo, Hiszpanie i Portugalię. Napoleon przypuszczał rozkazy Niemiec i wkrótce serie klęsk z momentem kulminacyjnym w Dresden 26-27 sierpnia 1813 powodując prawie 100 000 ofiar koalicji ( tylko 30 000 francuzów zginęło).

Poza tym wstępnym sukcesem, wielu zaczęło odwracać się od Napoleona, gdy do koalicji dołączyły Szwecja i Austria. Jednak armia francuska zobowiązała się podwoić swoje siły przez bitwą narodów (16-19 października) pod Lipskiem. Niektóre stany niemieckie przeszły na druga stronę w połowie bitwy, później podważając pozycje Napoleona. To była największa z bitew Napoleona, która po obu stronach w sumie zostało zabitych 120 000 żołnierzy. Po tym Napoleon w starym stylu wycofał się do Francji, jednak jego armia wkrótce została zredukowana do mniej niż 100 000 przeciwko ponad pół milionowi sojuszników. Francuzi zostali otoczeni ( Brytyjczycy nadciągali z północy a w dodatku siły koalicyjne nadciągały z związku reńskiego) i przewyższeni liczebnie. Armia francuska mogła liczyć jedynie na opóźnienie i nieuchronną porażkę.

Tułaczka, powrót i Waterloo

Paryż został okupywany 31 marca 1814 Paryż został okupywany 31 marca 1814. Pod namową swojego marszałka, Napoleon abdykował 6 kwietnia na korzyść swojego syna. Sojusznicy, jednakże wymagali bezwarunkowego otoczenia i Napoleon ponownie abdykował, bezwarunkowo 11 kwietnia. W traktacie Fontainebleau zesłali go na Elbę, małą wyspę na morzu śródziemnym ok. 20 km od wybrzeży Włoch. We Francji rojaliści przeleli i przywrócili Ludwika XVIII do władzy. Odseparowali od żony i syna, (który był pod władzą Austriacką), odcięli od ulgi gwarantowanej przez traktat Fontainebleau, bojąc się plotek i usunięcia na odseparowaną wyspę na Atlantyku, Napoleon uciekł z Elby 26 lutego 1815 roku i powrócił na kontynent 1 marca 1815. Louis XVIII wysłał piąty pułk liniowy kierowany przez Marshala Nye’a który dawniej służył Napoleonowi w Rosji, by spotkał go w Grenoble 7 marca 1815 roku. Napoleon dostał zastępy sam, zasiadając na swoim koniu, kiedy usłyszał wojska Ney’a, krzyknął „ Żołnierze piątego poznajecie mnie, Jeśli jakieś śmiałek zastrzeli tego cesarza, niech zrobi to teraz” Po krótkiej ciszy żołnierze krzyknęli: „Niech żyje cesarz!” i pomaszerowali z Napoleonem do Paryża. Pojawił się tam 20 marca, szybko zebrał armie liczącą 140 000 i siły ochotnicze licząc około 200 000 i rządził przez 100 dni. W końcu Napoleon został pokonany przez księcia Wellingtona i Gebhard Leberecht von Blücher pod Waterloo 18 lipca 1815.

Wysłanie na świętą Helenę i śmierć Napoleon został uwięziony a potem zesłany przez Brytyjczyków na wyspę świętej Heleny od 15 października 1815 roku. Będąc tam z małą kadrą zwolenników, opowiadał swoje wspomnienia i krytykował zdobywców. Chory przez większość swojego pobytu na świętej Helenie, Napoleon zmarł 5 maja 1821. Jego ostatnie słowa to „Głowa armii”. Jego dziedzictwo zostało rozdane jego bliskim zwolennikom, miedzy innymi generałowi Marbot’owi, który poprosił o kontynuacje jego pism „Grandeur de la France".

Małżeństwa i dzieci Napoleon był żonaty dwukrotnie, 9 marca 1796 z Joséphine de Beauharnais. Formalnie zaadoptował jej syna Eugène oraz kuzyna Stéphanie po zarozumiałym podejściu aranżacji dynastycznego małżeństwa dla nich. Jej córka Hortensje poślubiła Jergo brata, Louisa. Pomimo iż małżeństwo Napoleona i Joséphine’y było niekonwencjonalne, byli obydwoje znani z wielu afer, w końcu oddani sobie nawzajem i gdy Joséphine zgodziła się na rozwód on mógł ponownie się ożenić w nadzieją następcy to było druzgoczące dla obojga. Było to także pierwsze w kodeksie napoleona. Listy Napoleona do Józefiny są romantyczne i interesujące. 11 marca 1810 roku przez pełnomocnika to Marie Louise, księżnej Austrii, ceremonia miała miejsce 1 kwietnia. Pozostali małżeństwem aż do jego śmierci, pomimo iż ona nie uczestniczyła w jego wysłaniu na wyspę.

Powszechnie znana dwójka nieślubnych dzieci, obydwoje wydanych: 11 marca 1810 roku przez pełnomocnika Marie Louise, księżnej Austrii, ceremonia miała miejsce 1 kwietnia. Pozostali małżeństwem aż do jego śmierci, pomimo iż ona nie uczestniczyła w jego wysłaniu na wyspę. Powszechnie znana dwójka nieślubnych dzieci, obydwoje wydanych: Charles, Count Léon, (1806 – 1881), by Louise Catherine Eléonore Denuelle de la Plaigne (1787 – 1868). Alexandre Joseph Colonna, Count Walewski, (4 May 1810 – 27 October 1868), by Marie, Countess Walewski (1789 – 1817) Mógł mieć też więcej nieślubnych potomków Émilie Louise Marie Françoise Joséphine Pellapra, by Françoise-Marie LeRoy. Karl Eugin von Mühlfeld, by Victoria Kraus. Hélène Napoleone Bonaparte, by Countess Montholon. Jules Barthélemy-Saint-Hilaire (19 August 1805 – 24 November 1895) matka pozostaje nieznana.

Napoleon, a Polska Napoleon jako protektor Legionów Polskich we Włoszech oraz organizator i faktyczny zwierzchnik Księstwa Warszawskiego wywarła znaczny wpływ na dzieje ziem polskich w początkach XIX wieku; umiejętnie wykorzystywał nadzieje Polaków na uzyskanie niepodległości; urzędników i cywilnych oficerów w Księstwie Warszawskim wziął ze sobą także indywidualnymi nagrodami (m.in. ordery Legii Honorowej, nadania ziemskie); promował przemiany ustrojowe uwzględniając częściowo polskie tradycje; na szeroką skalę rozwiną propagandę swojej osoby; przeciwnicy zarzucali mu instrumentalne traktowanie sprawy polskiej, zwolennicy wskazywali na brak możliwości zaspokojenia polskich aspiracji; spór ten przetrwał śmierć Napoleona.

Ambicja nigdy nie jest zadowalająca nawet na szczycie świetności. Napoleon Bonaparte