REALITY SHOW – granica dobrego smaku.

Co to jest ? Reality show - typ programów telewizyjnych, w których z reguły występują osoby wcześniej niezwiązane zawodowo z telewizją. Osoby te w założeniu mają zachowywać się ,,naturalnie” przed kamerą w sztucznie zaaranżowanej, niekiedy ekstremalnej, sytuacji. Wiele z programów ma postać konkursu. Istotą programu jest postawienie widza w roli ,,podglądacza”. Z punktu widzenia oglądalności im bardziej będzie w programie naruszona intymność uczestnika i im drastyczniejsze sceny widz obejrzy, tym lepiej. Reality show rzadko bywają nadawane na żywo - z reguły jest to program rejestrowany i montowany. Jest tak zarówno dla zdynamizowania akcji, jak i dla ustrzeżenia nadawcy przed przypadkowym przekazaniem treści, przekraczających granice dozwolone prawem Pierwszym polskim Reality show był Agent nadany w telewizji TVN. O programach typu reality shows możemy już chyba z pełną odpowiedzialnością mówić używając czasu przeszłego. Co prawda mamy obecnie do czynienia z  ,,niedobitkami" mającymi z tą samą intensywnością jak kilka lat wcześniej obnażać ludzką intymność, jednak moda na tzw. podglądanie minęła, wielki boom medialny zniknął, gdzieś tylko na łamach tabloidów błąka się czasem echo przeszłych wydarzeń, natrętnie przypominając czytelnikowi o ludziach, którzy kilka sezonów wcześniej uważani byli niemalże za bohaterów narodowych.

Wszystkie programy typu realisty-show, pomimo dość dużej oglądalności nie są wartościowymi programami i jestem im przeciwna. Takie programy nie przynoszą żadnego pożytku oglądającym, jedynie relaks i chęć podglądania innych w rzeczywistym życiu. Ich wartościowość postaram się zanegować odnosząc się do poniższych przykładów i argumentów. Pierwszym argumentem opowiadającym się za bezsensownością takich programów jest fakt, że pomimo tego, iż mają pokazywać rzeczywiste życie grupki ludzi są wyreżyserowane w mniejszym lub większym stopniu. Przed ludźmi, którzy mają się naturalnie zachowywać są stawiane gotowe sytuacje tak, aby można było zadowolić widza. Przykładem jest dość głośna ostatnio sprawa zabicia węża przez uczestnika ,,Wyprawy Robinson”, kiedy to realizatorzy programu, ,,badający” zachowanie ludzi w ekstremalnych okolicznościach, dali jednej z grup skrzynię z wężem, którego zabił tzw. ,,Ken”, niegdyś uczestnik jednej z edycji ,,Big Brothera” Innym argumentem jest fakt, iż podczas realizacji tych programów jest ,,wycinane” wiele rzeczy, więc realizatorzy mogą przedstawić danego uczestnika w świetle, jakim chcą. Na przykład mogą jedną osobę pokazywać jedynie w sytuacjach, gdy jest zdenerwowana, zła, agresywna, a drugą, gdy jest uśmiechnięta, spokojna i wesoła, podczas gdy w rzeczywistości pierwsza osoba jest tą wesołą, a druga tą agresywną. Kolejnym sprzeciwem wobec programów reality - show jest argument, że podczas trwania programów są prowadzone eksperymenty na ludziach. Doskonałym przykładem tego jest program ,,Wyprawa Robinson” gdzie uczestnicy żyją na wyspie bez środków higienicznych i rzeczy potrzebnych do normalnego, cywilizowanego życia. Uczestnicy są pozbawieni nawet szczoteczek do zębów, a na jedzenie muszą zapracować wygraną konkurencją, lub sami upolować. Innym przykładem jest program typu ,,Big Brother”, gdzie uczestnicy są zamknięci w domu i nie mają kontaktu ze światem zewnętrznym. Również tego typu programy nie uczą niczego mądrego widzów, bo czegóż można się nauczyć od uczestników najczęściej znudzonych życiem, szukających w takowych programach rozrywki i chęci zdobycia krótkotrwałej popularności… Podsumowując: jesteśmy przeciwna programom typu reality - show, ponieważ nie są one rzeczywiste, tak jak głoszą producenci i reklamy, lecz są bezwartościowymi, wyreżyserowanymi ,,wycinkami” z całego życia uczestników niepokazujący ich w prawdziwym świetle. Programy te nieraz też przeprowadzają eksperymenty na ludziach, czemu jestem przeciwna, a wysoka oglądalność świadczy o tym, iż ludzie lubią podglądać innych, co widać nie tylko na przykładach takich programów.

Wyniki ankiety 40 % badanych zgodziłoby się, albo chociażby rozważyło możliwość udziału w reality show. Zdeklarowanymi przeciwnikami udziału jest 60%, które brały udział w naszej ankiecie. Z osób, które pozytywnie odpowiedziały najwięcej, bo 38% wzięłoby udział dla pieniędzy. Mniej ważnymi motywami uczestnictwa są chęć wygranej i zdobycie sławy, obie odpowiedzi zaznaczyło po 25% osób. Najmniej, bo 12% zdecydowałoby się ze względu na możliwość przeżycia przygody. Większość osób, które wzięły udział w naszej ankiecie, mianowicie 35% oglądało ‘Big Brothera’ czasami, 25% nie oglądało w ogóle, a 20% oglądało często lub rzadko. Na stwierdzenie, że uczestnicy programu przekraczają granice moralności zdania również były podzielone. 50% w mniejszym lub większym stopniu zgadza się z tym stwierdzeniem, 15% nie miało zdania, a 30% było przeciwnych. Na zadane pytanie odnośnie zaniku norm i obyczajów, 45% respondentów zaznaczyło, że się zgadza, albo raczej zgadza, 15% nie wyraziło opinii, zaś 40% nie zgodziło się. W kwestii odnośnie tego, iż zainteresowanie ludzi ‘Big Brotherem’ wynika z tego, że lubią oni podglądać innych 60% zgadza się, natomiast 40% odpowiedziało negatywnie. Najbardziej zgodni ankietowani byli wobec stwierdzenia ,,kontrowersyjne zachowania uczestników przyciągają widzów”. Aż 90% z tym się zgadza, tylko 10% jest przeciwnych.

Przykłady reality show: BIG BROTHER (pol. Wielki Brat) – program telewizyjny typu reality show, stworzony w Holandii 4 września 1997 (pierwsza edycja wystartowała w tym kraju 16 września 1999), którego producentem jest Endemol. Zasady: okres trwania: 15 tygodni (ostatnia edycja wyjątkowo 12 tygodni) Grupa uczestników (ich liczba najczęściej wynosiła na starcie kilkanaście osób) wprowadzała się do niewielkiego budynku, naszpikowanego kamerami i zupełnie odciętego od jakichkolwiek informacji od świata (Domu Wielkiego Brata) Program polegał na obserwacji codziennego wspólnego życia uczestników i śledzeniu ich wzajemnych relacji. Życie w domu dyktowane było poprzez głośniki przez niewidzialny głos, zwany Wielkim Bratem, który wydawał uczestnikom polecenia i dawał różnorodne zadania, których wypełnianie, podobnie jak wszystkich innych nakazów było obowiązkowe Oprócz tego co dwa tygodnie odbywały się eliminacje Zwycięzca zostawał wybierany przez głosowanie widzów

Wyprawa Robinson to emitowany jesienią 2004 program typu reality show. W wyniku castingu, spośród dwudziestu tysięcy kandydatów, wyłoniono grupę osiemnastu uczestników (dziewięć kobiet i dziewięciu mężczyzn, w wieku od dwudziestu do pięćdziesięciu lat). Wszyscy oni zostali zabrani na daleką wyprawę w nieznane i pozostawieni sami sobie na malezyjskich wyspach - Rapang, Tengah i Mensirip. Uczestników podzielono na dwa rywalizujące ze sobą plemiona (Zieloni i Żółci). Przez dwa miesiące, zdani tylko na siebie, rozbitkowie musieli radzić sobie, żyjąc w ekstremalnych warunkach, stawiając czoło dzikiej przyrodzie, wykonując przeróżne zadania oraz zmagając się ze swoimi słabościami. Po miesiącu Zieloni, z wyspy Tengah, i Żółci, z Rapang, zostali drużyną Niebieskich, którzy zamieszkali na Mensirip. Od tego momentu każdy walczył indywidualnie o nagrody, bądź nietykalność.

JESTEM JAKI JESTEM - reality show nadawane w stacji TVN JESTEM JAKI JESTEM - reality show nadawane w stacji TVN. Bohaterem tego programu był polski gwiazdor muzyki pop, lider zespołu Ich Troje Michał Wiśniewski, jego żona Marta Wiśniewska oraz dzieci Xavier Wiśniewski i Fabienne Wiśniewska. U boku Wiśniewskich w odcinkach programu pojawili się także przyjaciele Marty i Michała. Program miał na celu pokazanie ludzkiej twarzy kontrowersyjnego Michała Wiśniewskiego. Tę edycję emitowano codziennie (relacje z domu oraz koncertów) oraz w niedziele. Michał Wiśniewski za udział w programie TVN zażądał ośmiu milionów złotych. Pierwszą edycję prowadził Hubert Urbański. W drugiej edycji program Jestem, jaki jestem nadawany był tylko w sobotnie wieczory ze studia.

Ciekawostki – kontrowersyjne zachowania uczestników. W jednej z edycji emitowanej w Australii 27-letni mieszkaniec ocierał się w niewybredny sposób o swoją współlokatorkę, udając że robi jej masaż. W Holandii w 2001 roku doszło do orgii z udziałem czterech mieszkańców domu Wielkiego Brata. Chociaż zszokowani widzowie interweniowali u producenta, nie wyciągnięto żadnych konsekwencji. Afrykańska wersja doczekała się jednej z największych fali protestów w historii programu. Oto jeden z uczestników uprawiali seks ze współmieszkańcem. Rząd w Malawi nakazał natychmiastowe zdjęcie programu z anteny, gdyż program zachęca do niemoralnych praktyk. W Stanach Zjednoczonych uczestnik- 26letni barman przyłożył swej współlokatorce nóż do gardła, pytając się: ,czy zdenerwowałabyś się, gdybym teraz cię zabił ?’. W Stanach Zjednoczonych jedna z uczestniczek nie kryła się ze swoimi rasistowskimi przekonaniami, prześladując znajdującego się w programie muzułmanina.

Reality show w kinie. Film ,,Show’’ reżyserii Macieja Ślesickiego. Bohaterem filmu jest drobny złodziejaszek, Czarek, który ucieka do reality show przed ścigającą go mafią. Wraz z dziewięciorgiem innych osób trafia do specjalnie wybudowanego domu-studia TV na samotnej wyspie, na jeziorze. Zaczyna się gra, typowa dla reality show. Po kilku dniach ginie jedna z uczestniczek. Program jednak trwa dalej, ponieważ tak chcieli widzowie. Ale ktoś zaczyna mordować kolejnych mieszkańców domu...

Podsumowując… Granice moralności w programach reality show zostały przekroczone. Uczestnicy programów, np. „Big Brothera” zachowują się kontrowersyjnie. Kłócą się z byle powodu, np. o nie umyty talerz. Wyzywają się, po cichu plotkują na innych uczestników, często używają niecenzuralnych słów. Rozbierają się, uprawiają seks, pomimo tego, że są ciągle nagrywani i podsłuchiwani oraz, że są ciągle obserwowani przez widzów. Wszystko po to, aby niskim kosztem zwrócić na siebie uwagę i choć przez chwilę być sławnym. Ich sfera intymna została zakłócona. Popularność programów typu „Big Brother” świadczy o tym, iż ulegamy niskim instynktom, które w nas drzemią. Zaglądanie innym do kuchni, łazienki, sypialni nie jest wyznacznikiem nowoczesności. Zamiast zwracać uwagę na więzi w swojej rodzinie, wśród przyjaciół, ludzie uciekają do świata obcych (kosmitów), nieznanych im osób, interesują się ich życiem a nie swoim.